介紹藥方
Kài-siāu io̍h-hng
文獻資訊
項目 | 資料 |
---|---|
作者 | O.P.E. |
卷期 | 台灣教會公報/芥菜子 |
卷期 | 第582卷 |
日期 | 1933/9 |
頁數 | 6 |
白話字(原文數位化)
Kài-siāu io̍h-hng
1933.09(582Koàn)p.6
(O. P. E. kì)
(Chiap-soà 581, 8 goe̍h, tē 7 bīn)
Tèng-chèng: téng koàn tē 1 lân, tē 23 choā (i liâm-piⁿ hó) tio̍h oāⁿ-chò(= liâm-piⁿ hó).
Tē 2 lân, tē 10 choā, bô chheng-khì ê me̍h, tio̍h oāⁿ-chò bô chheng-khì ê mi̍h.
Goā kho
uī-tio̍h í-siōng ê goân-in, chiū-sī tuì goā-kài su-ji̍p(輸入)--ê, á-sī tuì lāi-lí hoat-chhut--ê; só͘-í tio̍h chù-ì goā-siong kap pó-hō͘ goân-khì. Sio̍k-gú kóng, ‘’Bo̍h-tit tio̍h-pēⁿ, (á-sī seⁿ-thiàⁿ) khah hó bat-io̍h,’’ chiū-sī chit ê ì-gī lah.
M̄-kú ū-sî ì-goā ê hō : sī oh-tit ū-hông ê só͘-chāi. Kám-siā Siōng-tè, ū thè lán pī-pān io̍h-hng lâi èng-hù--i.
Lán tio̍h ē-kì-tit tī lâng ê sin-thé-lāi, Siōng-tè goân-pún ū chún-pī pó-hō͘ tí-khòng ê mi̍h : chhin-chhiūⁿ tī tē-hng, chèng-hú ū pī-pān kéng-chhat kap kun-peng teh pó-hō͘ ê khoán ; chóng-sī Siōng-tè só͘ pī-pān koh-khah chiu-bit.Khah-siông sī tuì lâng ka-tī chhò-gō͘:bô pó-tiōng goân-khì. Koh ū-sî ū goā-siong ia̍h hòng-jīm--i, tì-kàu hō͘ sè-khún(= 細菌 = bacteria) á-sī lâ-sâm chhim-ji̍p, goân-pún ê pó-hō͘-la̍t tí-khòng bē-tiâu, soà pìⁿ-chiâⁿ toā-sū.
Siat-sú nā ū phoà-phoê ê sî, chek-sî kā i siau-to̍k : pó-hō͘ bô hō͘ sè-khún á-sī lâ-sâm chhim-ji̍p, chiū chū-jiân ē ka-kī hó khì.
M̄-kú nā ū lâng phah-sǹg sè-khang bô iàu-ì : hòng-jīm--i ; chiū niáu-chhú-khang ū-sî ē pìⁿ-chiâⁿ oân-kong-mn̂g. In-uī nā tan-to̍k ( ū lâng kóng hoeh-choâ); phoà-siong-khún nā ji̍p náu-kin, chiū pìⁿ phoà siong-hong. Chin kín, chin lī-hāi. Ū-sî lâng-to̍k ji̍p-hoeh, cháu piàn seng-khu; sui-jiân pún-sin bô kín-kín sí, iáu-kú ū-sî ē kiaⁿ-sí tio̍h pa̍t-lâng.
Taⁿ seng kài-siāu kuí-nā-hng io̍h, thang chò siau-to̍k kap siau-iām ê lō͘-ēng, chiū-sī Chiú-cheng, Chhat-io̍h, I-chi-o-luh, Siông-chiat-iû (テレビン油), Ha-ló-mín ( ハロミン=io̍h-hún), á-sī To-lí Ha-ló-mín (トリハロミン=io̍h-piáⁿ). Í-siōng sī beh chò chhat, thui kap kô͘ ê lō͘-ēng. M̄-sī beh chò chia̍h ê lō͘-ēng.
Chiú-cheng, bô-lūn ū phoà-phoê í-ki̍p bô phoà-phoê, nā ū tio̍h-siong, siau-to̍k chin hó. Chhat-io̍h (= Ak-tō͘ teng-ki), bô-lūn siau-to̍k,á-sī beh seⁿ lia̍p-á, kā- i chhat-chhat-teh, ū-sî ē hó khì.
I-chi-o-kuh (ū lâng kóng, Chhàu-io̍h-á), nā sió-khoá lia̍p-á, tāi-seng chhat Chhat-io̍h, āu-lâi phi I-chi-o-luh chò ko-io̍h kā-i tah-teh, chiū hó khì.
Siông-chiat-iû (テレビン油). Nā poa̍h--tio̍h, kòng--tio̍h, o͘-chheⁿ kek-hoeh. ēng mî-á ùn tām-po̍h kā i thui thiám-thiám, liâm-piⁿ siau.
Ha-ló-mín(ハロミンsī io̍h-hún). Nā ēng sio-sio ê kún-chuí phàu, ēng ū sek ê kan kā i té, chiū pó-chûn chin kú. Nā io̍h-hún chi̍t hūn, phàu 500 hūn ê kún-chuí, chiū chin hó ēng. Che pí Chio̍h-thoàⁿ-sng chuí khah thò-tòng. Tāi-khài sin ê siong, nā phoà-phoê , Kô͘ chi̍t nn̄g pái, chiū hó khì.
To-lí Ha-ló-mín (トリハロミンsī io̍h-piáⁿ).Iû-goân ēng kún-chuí phàu, ēng sek-kan té. Nā ēng io̍h-piáⁿ chi̍t tè, phàu sio-sio ê kún-chuí 200 oá, kô͘ ū phoà-phoê ê sin siong , iû-goân kô͘ chi̍t nn̄g pái chiū oân-choân hó. Chit hāng iû-goân bô hù chok-iōng, pí Ha-ló-mín iáu ū khah iâⁿ.
Nā ū í-siōng ê io̍h-á, ke-lāi ê gín-á toā-sè, nā tio̍h sió-siong, bián lô-hoân i-seng. Chóng-sī nā toā-siong, chhin-chhiūⁿ kut chi̍h, hoeh-kin tn̄g, tek-khak tio̍h pài-thok i-seng ē ēng-tit.(Thāi-sio̍k).
漢羅(Ùi原文改寫)
介紹藥方
1933.09 (582卷) p.6
(O. P. E. 記)
(接續581,8月,第7面)
訂正:頂卷第1欄,第23 choā(伊liâm-piⁿ好)著換做(= liâm-piⁿ好)。
第2 欄,第10 choā,無清氣的脈,著換做無清氣的物。
外科
為著以上的原因,就是對外界輸入(輸入)--ê,抑是對內裡發出--ê;所以著注意外傷佮保護元氣。俗語講,「莫得著病,(抑是生疼)較好捌藥,」就是這个意義啦。
毋閣有時意外的號:是學得預防的所在。感謝上帝,有替咱備辦藥方來應付--伊。
咱著會記得佇人的身體內,上帝原本有準備保護抵抗的物:親像佇地方,政府有備辦警察佮軍兵咧保護的款;總是上帝所備辦閣較周密。較常是對人家己錯誤:無保重元氣。閣有時有外傷抑放任--伊,致到予細菌 (=細菌= bacteria) 抑是lâ-sâm深入,原本的保護力抵抗袂牢,紲變成大事。
設使若有破皮的時,即時共伊消毒:保護無予細菌抑是lâ-sâm深入,就自然會家己好去。
毋閣若有人扑算細孔無要意:放任--伊;就老鼠孔有時會變成圓光門。因為若單獨(有人講血蛇);破傷菌若入腦筋,就變破傷風。真緊,真厲害。有時人毒入血,走遍身軀;雖然本身無緊緊死,猶閣有時會驚死著別人。
Taⁿ先介紹幾仔方藥,通做消毒佮消炎的路用,就是酒精,擦藥,I-chi-o-luh,Siông-chiat油 (テレビン油),Ha-ló-mín ( ハロミン=藥粉),抑是To-lí Ha-ló-mín (トリハロミン=io̍h-餅)。以上是欲做擦、推佮糊的路用。毋是欲做食的路用。
酒精,無論有破皮以及無破皮,若有著傷,消毒真好。擦藥(= Ak-tō͘ teng-ki),無論消毒,抑是欲生粒仔,共伊擦擦咧,有時會好去。
I-chi-o-kuh (有人講,臭藥仔),若小可粒仔,代先漆藥方,後來phi I-chi-o-luh做膏藥共伊貼咧,就好去。
Siông-chiat油 (テレビン油)。若跋--著、摃--著,烏青激血。用棉仔搵淡薄共伊推thiám-thiám,liâm-piⁿ消。
Ha-ló-mín(ハロミン是藥粉)。若用燒燒的滾水泡,用有色的矸共伊té,就保存真久。若藥粉一份,泡500份的滾水,就真好用。這比石碳酸水較妥當。大概新的傷,若破皮,糊一兩擺,就好去。
To-lí Ha-ló-mín (トリハロミン是藥餅)。猶原用滾水泡,用色矸té。若用藥餅一塊,泡燒燒的滾水200 oá,糊有破皮的新傷,猶原糊一兩擺就完全好。這項猶原無副作用,比Ha-ló-mín猶有較贏。
若有以上的藥仔,家內的囡仔大細,若著小傷,免勞煩醫生。總是若大傷,親像骨折,血筋斷,的確著拜託醫生會用得。(待續)。