Lô͘ Ko͘-niû ê Sió-toān

文獻資訊

項目 資料
作者 林安 Lîm An
卷期 台灣教會公報
卷期 第580卷
日期 1933/7
頁數 5

白話字(原文數位化)

Lô͘ Ko͘-niû ê Sió-toān

Lîm--sī An

1933.07, no. 580, pp. 5-6

Lô͘ Jîn-ài Ko͘-niû tī 1870 nî 5 goe̍h 28 ji̍t chhut-sì tī Bala ê siâⁿ-chhī. Bala sī tī Ui-le̍k-sū kok, chiū-sī Eng-kok keh-piah kok. Hit cho̍k ê peh-sèⁿ iáu ū ka-tī ê oē, Lô͘ Ko͘-niû nā kóng i pún-hiuⁿ ê khiuⁿ-kháu, goán chiū thaiⁿ lóng bô. Chóng-sī tuì gín-ná ê sîkhah m̄-bat ēng.

I ê lāu-pē sī chò Bo̍k-su, ia̍h Jîn-ài sè-hàn ê sî, choân-ke ū poaⁿ tī Eng-kok ê toā po͘-thâu, kiò-chò Liverpool. I tī-hia tha̍k Sió-ha̍k-hāu, Ko-téng ha̍k-hāu. āu-lâi ū ji̍p Liverpool ê chi̍t keng chhut-miâ ê Su-hoān Ha̍k-hāu, chiū-sī Edgehill Training College. Chut-gia̍p liáu, chiū khì Eng-kok chi̍t ê toā to͘-chhī, kiò-chò Leeds kà Kong-ha̍k-hāu, iā āu-lâi ū chò hāu-tiúⁿ. Chit-sî i ū chin jia̍t-sim tī kàu-hoē, iā kàu-sî Siōng-tè khui i ê lō͘, hō͘ i thang lī i ê chó͘-ke koè-lâi Tâi-oân. Tī 1903 nî 12 goe̍h 15 ji̍t ū kàu Tâi-lâm, kap Chu Ko͘-niû, Bûn Ko͘-niû, Bān Ko͘-niû chò-hoé toà. Siāng hit-sî ū chi̍t uī Ko͘-niû tuì siāng hit ê pài-tn̂g koè-lâi Soàⁿ-thâu, chò Chú ê kang. Hit uī Ko͘-niû hiān-sî iáu tī Soàⁿ-thâu. In nn̄g-ê chò put-chí chhin-bi̍t ê pêng-iú. In ê phoe-sìn ta̍k lé-pài ū teh lâi-óng.

Tuì 1903 kàu 1910 nî, Lô͘ Ko͘-niû ū tàu pang-chān kà Lú-ha̍k-hāu, iā ū-sî khì toà kàu-hoē tiong kà chí-moē, in-uī hit-sî bô it-tēng Lú-ha̍k-hāu ê hāu-tiúⁿ, saⁿ-sì uī Ko͘-niû lóng ū lûn-liû lâi koán. Kàu tī 1910 nî, Chu Ko͘-niû kap Bûn Ko͘-niû ū khì toà Chiang-hoà, ia̍h Bān Ko͘-niû ū chò Hū-o̍h ê Hāu-tiúⁿ, ia̍h Lô͘ Ko͘-niû ū chò Lú-ha̍k-hāu ê Hāu-tiúⁿ. Chit ê kang i ū tam-tng kàu 1927 nî. Tī hit 17 nî ê tiong-kan, ha̍k-hāu ū toā chín-heng, ha̍k-seng ê jîn-sò͘ ū ke-thiⁿ tuì 50 kàu oá 250 miâ. Koh Lô͘ Ko͘-niû ū siat-hoat beh khí sin ê Lú-ha̍k-hāu iā ū sì-kè khì bō͘-chi̍p kim. Tī 1923 nî chiū hiān-chāi ê Lú-ha̍k-hāu tit-tio̍h oân-kang khí hó, ia̍h sī chin ha̍h-ēng.

Bān Ko͘-niû sî kang liáu-āu, Lô͘ Ko͘-niû siū-thok beh chhòng-siat Lú Sîn-ha̍k, chiū chiong kū ê Lú-o̍h kap Hū-o̍h hêng-kang kái-chō, lâi pìⁿ-chò sin ê Lú Sîn-ha̍k. Chit ê kang i ū chò kàu bêng-pe̍k, ia̍h tī 1928 nî ê 4 goe̍h ū Khai-hāu-sek. Tī chit 5 nî kan, Lô͘ Ko͘-niû ū put-chí chhut-la̍t tī Lú Sîn-ha̍k, ū phah hó ê tē-ki. M̄-nā án-ni, tuì kàu-hoē ta̍k hong-bīn ū put-chí jia̍t-sim, bô lūn sī chhòng-siat Chú-ji̍t-o̍h, kà Sèng-chheh-hoē, thàm chí-moē, pò͘-tō ê kang. I lóng bô sím-mi̍h pó-sioh i ê sin-thé, ū-sî chò kang kàu koè-thâu.

Toà Tâi-oân ê sî, i ū saⁿ pái tńg-khì hioh-jīm. Thâu-chi̍t pái, tē-jī pái ê hioh-jīm, i ê sin-thé toā khiàm-an, tio̍h koáⁿ-kín hō͘ i-seng chhiú-su̍t. Tē-saⁿ pái bô tāi-chì, put-chí hoaⁿ-hí tit-tio̍h an-jiân ê hioh-jīm.

Chit pang tī bô phah-sǹg ê tiong-kan, khí sió-khoá pēⁿ, ia̍h lia̍h-chò bô sím-mi̍h iàu-kín, iû-goân chhut-la̍t tī i ê kang. Chêng lé-pài pài-gō͘ i khì hō͘ i-seng khoàⁿ. I-seng hoan-hù tio̍h tó bîn-chhn̂g, lâi chēng-ióng, i ìn kóng, “Bē chò-tit! Goá tio̍h kà 6 tiám cheng kú,” ia̍h ū khì kà, chóng-sī ko͘-put-chiong kàu poàⁿ-po͘ tio̍h tńg-khì chhù-ni̍h tó bîn-chhn̂g. Tuì hit-sî ná siong-tiōng, kàu tī pài-it ê-hng jia̍t chin koân, sim-chōng put-chí bô la̍t, chóng-sī I-seng ēng chin-chē chù-siā hō͘ i tit-tio̍h khah sóng-khoài, khah bô jia̍t. Sui-jiân lâng ti̍t-ti̍t kò͘ i, bô hoat-tō͘, kàu pài-saⁿ poàⁿ-mê í-keng m̄-chai lâng, iā tī pài-sì, 5 goe̍h 18 ji̍t téng-po͘ 9.55, ū hō͘ Siōng-tè tiàu i tńg-khì. Hit mê kò͘ i ê lâng, ū thiaⁿ i kóng, “Taⁿ bêng-pe̍k lah. Taⁿ soah lah! Ta̍k hāng chiâⁿ.” I-seng khoàⁿ i chin siong-tiōng ê sî, ū bêng-bêng kā i kóng kiaⁿ-liáu bē hó, i ū ìn kóng, “Khó-sioh! Lūn goá pún-sin goá lóng hó. Chóng-sī uī-tio̍h nn̄g hāng, nā ha̍p Siōng-tè ê chí-ì, goá ài oa̍h: Chi̍t hāng, goá nā ū thang kà ha̍k-hāu koh chi̍t nî, chiū pa̍t lâng khah bē huì-khì; tē-jī hāng, goá chin ài koh chi̍t pái kap chhin-lâng saⁿ kìⁿ-bīn.”

Lô͘ Jîn-ài Ko͘-niû thâu-boé toà Tâi-oân oá 30 tang, ia̍h kiám 10 ji̍t chiū 63 hoè chiok.

Taⁿ i ê kang bêng-pe̍k lah! Thang kóng i chò Chú chīn-tiong ê lú-pī. Goá kán-lio̍k kóng-khí i chiah ê lí-le̍k hō͘ tāi-ke chai, lâi saⁿ siàu-liām i.

漢羅(Ùi原文改寫)

盧姑娘的小傳

林--氏安

1933.07, no. 580, pp. 5-6

盧仁愛姑娘佇1870年5月28日出世佇Bala的城市。 Bala是佇威力士國,就是英國隔壁國。 彼族的百姓猶有家己的話,盧姑娘若講伊本鄉的腔口,阮就聽攏無。 總是tuì 囡仔的時較毋捌用。

伊的老父是做牧師,亦仁愛細漢的時,全家有搬佇英國的大埠頭,叫做Liverpool。 伊佇遐讀小學校,高等學校。 後來有入Liverpool的一間出名的 師範學校,就是Edgehill Training College。 卒業了,就去英國一個大都市,叫做Leeds教公學校,也後來有做校長。 這時伊有真熱心佇教會,也到時上帝開伊的路,予伊通離伊的祖家過來台灣。 佇1903年12月15日有夠台南,佮朱姑娘,文姑娘,萬姑娘作伙toà。 Siāng彼時有一位姑娘 tuì siāng彼个拜堂過來汕頭,做主的工。 彼位姑娘現時猶佇汕頭。 In兩個做不止親密的朋友。 In的批信逐禮拜有teh來往。

Tuì 1903到1910年,盧姑娘有鬥幫贊教女學校,也有時去帶到會中教姊妹,因為彼時無一定女學校的校長,三四位姑娘攏有輪流來管。 到佇1910年,朱姑娘佮文姑娘有去toà彰化,亦萬姑娘有做婦學的校長,亦盧姑娘有做女學校的校長。 這个工伊有擔當到1927年。 佇彼17年的中間,學校有大振興,學生的人數有加添tuì 50到倚250名。 閣盧姑娘有設法欲起新的女學校也有四界去募集金。 佇1923年就現在的女學校得著完工起好,亦是真合用。

萬姑娘時工了後,盧姑娘受託欲創設女神學,就將舊的女學佮婦學行工改造,來變做新的女神學。 這个工伊有做到明白,亦佇1928年的4月有開校式。 佇這5年間,盧姑娘有不止出力佇女神學,有拍好的地基。 毋旦按呢,對教會逐方面有不止熱心,無論是創設主日學,教聖冊會,探姊妹,佈道的工。 伊攏無甚麼保惜伊的身體,有時做工到過頭。

Toà台灣的時,伊有三擺轉去歇任。 頭一擺,第二擺的歇任,伊的身體大欠安,著趕緊予醫生手術。 第三擺無代誌,不止歡喜得著安然的歇任。

這pang佇無拍算的中間,起小可病,亦掠做無甚麼要緊,猶原出力佇伊的工。 前禮拜拜五伊去予醫生看。 醫生吩咐著倒眠床,來靜養,伊應講,”Bē做得! 我著教6點鐘久”,亦有去教,總是姑不到半晡著轉去厝裡倒眠床。 Tuì 彼時ná傷重,到佇拜一ê昏熱真高,心臟不止無力,總是醫生用真濟注射予伊得著較爽快,較無熱。 雖然人直直顧伊,無法度,到拜三半暝已經毋知人,也佇拜四,5月18日頂晡9.55,有予上帝召伊轉去。 彼暝顧伊的人,有聽伊講,”今明白啦。 今煞啦! 逐項成。” 醫生看伊真傷重的時,有明明共伊講驚了bē好,伊有應講,”可惜! 論我本身我攏好。 總是為著兩項,若合上帝的旨意,我愛活:一項,我若有通教學校閣一年,就別人較 bē費氣;第二項,我真愛閣一擺佮親人相見面。”

盧仁愛姑娘頭尾toà台灣倚30冬,亦減10日就63歲足。

今伊的工明白啦! 通講伊做主盡忠的女婢。 我簡略講起伊遮的履歷予大家知,來相數念伊。