內地見聞記
Loē-tē Kiàn-bûn-kì
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第574卷 |
| 日期 | 1933/1 |
| 頁數 | 5 |
白話字（原文數位化）
Loē-tē Kiàn-bûn-kì
Liāu Tit
- 01, no.574, pp. 05-06
Taⁿ chiong 10 goe̍h 2 hō kàu 26 hō, chhut-goā só͘ khoàⁿ, só͘ thiaⁿ--ê, tiah kuì-nā hāng kì tī ē-bīn:－
Chheng-sim oân
Pún-ì tī chûn-tiong beh pī-pān Kong-pò ê goân-kó, m̄-kú soà hîn-chûn, tì-kàu ji̍t-mê bē chò kang, chin kan-khó͘ koè-ji̍t. àm-sî hut-jiân thiaⁿ-tio̍h gîm 100 siú ê Si ê siaⁿ; sim chin hoaⁿ-hí, chiū cháu khì chhoē. Bô phah-sǹg sī hoē-goā ê lâng teh gîm. Hit tiong-kan chi̍t-ê, sī tī Kó͘-lōng-sū Eng Hoa Su-īⁿ, Hiong-káng, Siōng-hái Sèng Iok-hān Tāi-ha̍k, chiah ê só͘-chāi tha̍k Kàu-hoē Ha̍k-hāu ê ha̍k-seng. I kóng, “Hiān-kim Tiong-kok teh hoán-tuì Ki-tok-kàu, hoán-tńg sī lī-ek Ki-tok-kàu :(1) Ē koáⁿ ké sìn-tô͘ lī-khui. (2)Ē pek chin Ki-tok-tô͘ chhut-la̍t : 1900 nî kú ê le̍k-sú lóng án-ni chèng-bêng. (3)Kàu-hoē ê Ha̍k-hāu chiah ū chin-chiàⁿ jīn-chin teh kàu-io̍k, í-goā ê, khah-chē lóng sī hu-ián. (4) Ki-tok-kàu ê chá-àm ka-têng lé-pài chin hó ;chá-àm gîm-si, tha̍k keng, kî-tó ; che sī kò-jîn sêng-kong, ka-têng oân-boán ê pì-koat! Khó-sioh sè-sio̍k bô chit-hō oân-choân siu-sin chèng-sim chê-ka chū-séng ê ki-koan. Só͘-í pún-sin chhut-la̍t tāi-seng teh ín-chhoā ka-tī ê chú-tē-ti̍t, ha̍k-si̍p Ki-tok-kàu, ǹg-bāng āu-lâi ē éng-hióng kàu siā-hoē. “ Chit ê ha̍k-seng tī chûn--ni̍h teh kà sin -piⁿ nn̄g ê chheng-liân liû-ha̍k-seng teh gîm 100 siú ê Si ; hit nn̄g ê pêng-iú kóng, “Chin hó ! gîm liáu, sim chin chheng ! “ Gîm-si chiū-sī chia̍h “chheng-sim oân. “
Toā kau-kia̍t
Tī Sîn-hō͘ chiūⁿ-soaⁿ ê sî, chin-chē lâng beh lâi koāⁿ hêng-lí, thoa jîn-le̍k-chhia--ê, oá lâi chhut-chio, thoa kàu Sam-kiong chhia-thau, chi̍t kak-gîn chiū hó : 6 nî chêng goá chhiàⁿ nn̄g tiuⁿ, hō͘ i the̍h nn̄g kho͘ khì. Chóng-sī chit-pang goá kap Chóng-tok-hú ê sio̍k-koaⁿ, Lîm Hiok-pîn kun, nn̄g lâng ê hêng-lí lóng ka-tī koāⁿ, giâ, ūn-kàu chhia-thâu, hioh kuí-nā khùn. Loē-tē kia̍t ! Tâi-oân koh khah kia̍t ! Chi̍t kak-gîn, in bô thang thàn, goán iā-sī kan-khó͘ khiām !
Piān-hō͘-sū
Tuì Sam-kiong kàu Tang-kiaⁿ, tī chhia-lāi ū 3 ê Tâi-oân hoē-goā pêng-iú, beh khì Tang-kiaⁿ hù Ko-téng Bûn-koaⁿ chhì-giām ; ǹg-bāng kip-tē liáu, thang khai-gia̍p piān-hō͘-sū. In mn̄g goá, khoàⁿ in chò piān-hō͘-sū àn-choáⁿ ? Goá kóng, Nā-sī “uī-jîn sin-oan”sī chin hó ! Uí-ní-sùn chò 8 nî kú ê Bí-kok Tāi-thoag2-léng liáu, mā-sī liâm-piⁿ lo̍h-khì khai-gia̍p piān-hō͘-sū. Nā-sī kan-ta uī-tio̍h thàn-chîⁿ, lâi pìⁿ-chò “ siōng-kùn” chiū m̄-hó ! put-jû khì chò sûn-cha, á-sī chhia-thâu ka-toaⁿ--ê, iáu khah ū kè-ta̍t. iàu-kín khai-gia̍p ê sî, chîⁿ m̄-thang lām-sám khai, lâng m̄-thang lām-sám ēng ; chiah khah bián khì thàn put-gī chîⁿ lâi bē jîn-keh !
Tāi-hoē
Chit-pang Cho͘-ha̍p Kàu-hoē Chóng-hoē, kap Ji̍t-pún Ki-tok Kàu-hoē Tāi-hoē, lóng siāng-sî tī Tang-kiaⁿ khui-hoē, nn̄g ê hoē ê gī-oân lóng oá 300 lâng.
Tāi-hoē ê Gī-tiúⁿ, tuì Si̍t-chhoan Bo̍k-su koè-sin liáu, chit kuí-nî khah chē lóng sī Sù-kok Ko-ti Kàu-hoē ê To-tiân Sò͘ Bo̍k-su teh tng. Thiaⁿ-kìⁿ kóng, I tuì siàu-liân kàu lāu, lóng bô chhoā, choan-sim teh keng-êng hit ê kàu-hoē, To-tiân Bo̍k-su kap hit keng i só͘ keng-êng ê kàu-hoē, hiān-sî lóng sǹg-chò it-liû--ê, tuì lāi, tuì goā lóng chin toā khuì-la̍t. Chit pang Hông-tè iā chhiáⁿ To-tiân Bo̍k-su khì hù Koan-kiok-hoē.
Kok-chè Chhin-siān-ka
Ji̍t-pún Ki-tok Kàu-hoē ê Kàu-su, Oân-san Thoân-thài-lông Sian-siⁿ, i chá-nî siū in Thoân-tō-kiok phài khì Pak-kiaⁿ, beh thoân-tō hō͘ Tiong-kok lâng ; āu-lâi khì liáu ū chó͘-tòng,chiū tńg-khì Tang-kiaⁿ, choân-bûn teh oān-chō͘ lâi Tang-kiaⁿ ê goā-uī lâng. Kiò-chò “Kok-chè chhin -siān”sū-gia̍p.
Cha̍p-la̍k nî-chêng i kiò goá khì hù Tang-kiaⁿ ê oán-tong toā ūn-tōng-hoē ê khún-chhin-hoē. 6 nî-chêng kài-siāu goá khì hù Ji̍t-pún Ki-tok-kàu Liân-bêng. Chit-pang ê Tāi-hoē, goá bān chi̍t ji̍t kàu, tio̍h chò pông-thèng-chiá khì chē tī pông-thèng-se̍k ; i koh tuì Tāi-hoē kau-sia̍p, hō͘ goá chham-hoē(員外議員). āu-lâi Tāi-hoē soà chiau-thāi goá kap ta̍k phài í-ki̍p kok ki-koan ê tāi-piáu, khì chē tī tâi-téng kap Gī-tiúⁿ kóng-oē kau-poê.
Só͘-í lán Tâi-oân lâng nā khì Tang-kiaⁿ ū sím-mi̍h uî-lân, chhiáⁿ khì pài-mn̄g, i tuì tī ta̍k kok, ta̍k thoân-thé, lóng chin se̍k. Nā beh chhoē--i :─東京市 牛込區 山吹町二ノ七七，翠松學寮，丸山傳太郎先生，電話牛込四三一O番Nā chē Tiān-chhia sī kàu 矢來下(chiong-tiám)lo̍h-chia.
Tang-kiaⁿ Tâi-oân Kàu-hoē
La̍k-chhit nî chêng, lán Lâm-pō͘ Kàu-hoē ū chham-siâng tī Tang-kiaⁿ tio̍h kiàn-siat Tâi-oân Kàu-hoē, lâi ín-chhoā poê-iúⁿ lán ê liû-ha̍k-seng ; āu-lâi uī-tio̍h chîⁿ, lâng, kap só͘-chāi lóng uî-lân ; só͘-í kan-ta cho͘-chit Chheng-liân-hoē nā-tiāⁿ.
Kai-chài Si̍t-chhoan Bo̍k-su ê tē 2 cha-bó͘-kiáⁿ. Si̍t-chhoan Khoân Sian-siⁿ, i hiān-sî teh kà Lú-chú Tāi-ha̍k kap Ji̍t-pún Sîn-ha̍k-hāu ; tī kū-nî ū chiong i ê chhù chò pài-tn̂g, iā i pún-sin chò sian-siⁿ ; hiān-sî lán 10 goā ê liû-ha̍k-seng tī i hia lé-pài, kî-tó-hoē, Sèng-keng gián-kiù-hoē. I hiān-sî iā chò Tang-kiaⁿ chhī Ji̍t-pún Ki-tok Kàu-hoē Liân-ha̍p Hū-jîn-hoē-tiúⁿ, kap choán Ji̍t-pún Ki-tok Kàu-hoē Liân-ha̍p Hū-jîn-hoē tiúⁿ, í-ki̍p in Hū-jîn Thoân-tō Hoē-siā hù Siā-tiúⁿ. I seng-khu chin ióng, lâng koh chhin-chhiat, gâu, ha̍k-būn pá, chì-khì toā, sìn-sim chin jia̍t ; kin-nî 43 hoè(siùⁿ Hó͘). Tiōng-hu kap chi̍t ê hāu-siⁿ í-chêng koè-sin, taⁿ kan-ta i kap chit ê 14 hoè ê cha-bó͘-kiáⁿ nā-tiāⁿ ; i pún-jiân kap i ê tiōng-hu hi-bōng ài tit-tio̍h 8 ê kiáⁿ ; chóng-sī hiān-sî kan-ta chit ê cha-bó͘-kiáⁿ ; só͘-í thiàⁿ hiah ê Tâi-oân Chheng-liân ha̍k-seng, ná chhin -chhiūⁿ thiàn kiá.
Hiān-chāi in Hū-jîn Thoân-tō Hoē-siā ū keng-êng chi̍t keng Tâi-oân lâm liû-ha̍k-seng ê kì-siok-sià, kiò-chò “Hiòng-san-liâu”, toà 13 lâng ; muí-goe̍h muí-lâng chia̍h, toà, 20 kho͘. iā ū kè-e̍k beh koh chhòng chi̍t keng lú--ê : hiān-chāi Chhoà Poê-hoé Sian-siⁿ ê cha-bó͘-kiáⁿ kap Sin-tek chi̍t ê sìⁿ Ông ê chí-moē, í-ki̍p Hiong-káng chi̍t ê lú Loē-tē siáu-ha̍k-seng kap Sit-chhoan Khoân Sian-siⁿ toà chò-hoé ; muí-goe̍h chia̍h, toà 25 kho͘.
Hū-jîn Thoân-tō Hoē-siā, ū kè-e̍k beh tuì Tâi-oân, uī Chú toā chhut-la̍t; ū kiò goá kap Tâi-pak Siōng Ú-jī-lông Bo̍k-su, khì kap in Lí-sū-hoē chham-siâng. Chiàu gû-kiàn: (1) Chhòng kì-siok-sià, lâi chiàu-kò͘ Tâi-oân ha̍k-seng. (2) Chiau-hu Tâi-oân chiūⁿ Kiaⁿ ê thoân-kàu-ka, sîn-ha̍k-seng kap hoē-iú. (3) Lîm-sî chhut-tiuⁿ lâi Tâi-oân ta̍k só͘-chāi pò͘-tō. (4) Chin-lí-toaⁿ kià hō͘ Tâi-oân ta̍k kàu-hoē, lâi pun hō͘ ta̍t-uī ê Loē Tâi jîn. Chit kuí-hāng khoài chò, kong-hāu koh toā: nā beh lâi Tâi-oân lâng ê tiong-kan kiàn-siat kàu-hoē, chîⁿ, kang tio̍h chin-chē, kong-hāu bān koh sió. Lí-sū-hoē thiaⁿ-liáu ū tông-kám: Si̍t-chhoan Khoân Sian-siⁿ kóng i mê-nî kàu-su nā chhì-giām liáu. siūⁿ ài lâi Tâi-oân chhut-tiuⁿ thoân-tō; koh chhiáⁿ lán Tâi-oân ê thoán-kàu-ka nā chiūⁿ kiaⁿ ê sî khì toà i hia: －
東 京 淀 橋 區 柏 木 九 四 八 日 本 基 督 教 會 植 村 環 先 生 ‧
Só͘-í lán Tâi-oân ū khì Tang-kiaⁿ ê sian-siⁿ, á-sī hoē-iú; nā ū sím-mi̍h put-piān ê sî, chhiáⁿ khì Pek-bo̍k Kàu-hoē pài-thok Si̍t-chhoan Sian-siⁿ; káⁿ bē khah su lán siat ê kàu-hoē, káⁿ bô koh-iūⁿ lán chhiáⁿ ê bo̍k-su! Chiàu goá khoàⁿ sī iáu khah iâⁿ!
Chū-iû Ha̍k-hn̂g
Chit keng lú-o̍h, sī tuì sió-o̍h kàu ko-téng. Sī Si̍t-chhoan, Bo̍k-su ê Hù-sū-kiàn-teng Kàu-hoē chí-moē, Ú-jîn Sian-siⁿ só͘ chhòng-siat keng-êng--ê. Chiàu gû-kiàn sī tē-it lí-sióng ê lú-o̍h, Su-li̍p bô jīn-tēng ê Ki-tok-kàu chú-gī, to̍k-li̍p pún-sek ê ha̍k-hāu : tha̍k-liáu chut-gia̍p chèng-su bô chu-keh, lâng ū oân-choân ê lō͘ ēng. Hiān-sî Sit-chhoan Khoân Sian-siⁿ ê cha-bó͘-kiáⁿ (Si̍t-chhoan Bo̍k-su ê cha-bó͘-sun). San-sek Tiong-chiòng ê cha-bó͘-kiáⁿ, Tiong-boé Poàⁿ-pêng Tang-kiaⁿ chhī Ki-tok-kàu Chheng-liân-hoē-tiúⁿ ê cha-bó͘ kiáⁿ, kap kî-û siōng-téng Ki-tok-tô͘ ê lú-chú, chin-chē lóng tī chit keng tha̍k. Muí-goe̍h ê huì, oá 45 kho͘.
東京市高田町ヶ谷上り電話大塚三七一八日自由學園園長羽人仁もこ子先生
Huī-choâⁿ Ha̍k-hn̂g
Chit keng lú-o̍h, iû-goân sī Sit-chhoan Bo̍k-su ê Hù-sū-kiàn-teng Kàu-hoē chí-moē, tuì siàu-liân kàu lāu bô kè, gâu koh jia̍t-sim ê kàu-io̍k-ka, Hô-chéⁿ Tō-chú Sian-siⁿ, 4 nî chêng só͘ chhòng-siat4--ê. Hāu-sià khai 6, 7 bān gîn ; só͘-chāi chin chheng-chēng, ha̍k-būn chin chhim ; iû-goân sī bô jīn-tēng, bûn-ngá to̍k-li̍p Ji̍t-pún-sek ê Ki-tok-kàu chú-gī ha̍k-hāu. Hiān-sî bô kì-siok-sià,ta̍k-ji̍t lóng sī Tang-kiaⁿ chhī-lāi ê lâng teh thong-ha̍k : nā goā-uī ê ha̍k-seng khì kap Hô-chéⁿ Hn̂g-tiúⁿ chò-hoé toà--ê, muí-goe̍h thiap 25 kho͘ ê hoé-si̍t-huì. Gân Chín-seng Sian-siⁿ ê goē-seng-lú, Lîm Io̍k-kî Sian-siⁿ-niû ê cha-bó͘-kiáⁿ, kin-nî tuì lán Tâi-oân lú-o̍h choán khì hia tha̍k.
東京北多摩千歲村船橋一○九○惠泉女學園園長河井道子先生 (小田原急行經堂下車)
Ji̍t-pún Sîn-ha̍k-hāu
Chit keng sī Sit-chhoan Bo̍k-su chhòng-siat ê Sîn-ha̍k-siā, kap Bêng-tī Ha̍k-īⁿ Sîn-ha̍k-pō͘ lâⁿ-ha̍p--ê ; sī Tāi-hoē keng-êng--ê ; hāu-tiúⁿ chit-pang oāⁿ Sìn-lông-teng Kàu-hoē ê Ko-chhiong Tek-thài-lông Bo̍k-su, i sī Si̍t-chhoan Bo̍k-su ê ha̍k-seng, So͘-kek-lân liû-ha̍k--ê, (i tù ê chheh kuí-nā khoán, goá lóng ū pān tńg-lâi tī Tek-in-tông teh bē) ; ha̍k-seng 100 goā lâng. (sio̍k Lâm-pō͘--ê sī 6 miâ, iā nn̄g miâ sī Gô͘ Hi-êng Bo̍k-su ê cha-bó͘ -kiáⁿ).
Hiān-sî Tang-kiaⁿ Tâi-oân Ki-tok-kàu Chheng-liân-hoē-oân, ta̍k Chú-ji̍t ē-po͘ lóng ū 60,70 lâng tī chit keng ha̍k-hāu lāi teh lé-pài.
東京淀橋角筈百番地, 日本神學校, 電話四谷二七○番‧
Siá kàu chia chiū hó, āu-lâi ū ki-hoē chiah koh siá. Í-siōng nā put-bêng--ê, chhiáⁿ lâi mn̄g, nā ū put-tuì--ê, chhiáⁿ chí-kàu !
漢羅（Ùi原文改寫）
內地見聞記
廖得
- 01, no.574, pp. 05-06
Taⁿ將10月2號到26號，出外sóo看，sóo聽--ê,摘kùi-若項kì佇下面:－
清心丸
本意佇船中欲備辦公報ê原稿，毋過續暈船，致到日暝袂做工，真艱苦過日。暗時忽然聽著吟100首ê詩ê聲；心真歡喜，就走去找。無拍算是會外ê人teh吟。彼中間一個，是佇鼓浪嶼英華書院，香港、上海聖約翰大學，遮个所在讀教會學校ê學生。伊講：「現今中國teh反對基督教，反轉是利益基督教：(1)會趕假信徒離開。(2)會逼真基督徒出力：1900年久ê歷史攏按呢證明。(3)教會ê學校chiah有真正認真teh教育，以外ê，khah濟攏是敷衍。 (4)基督教ê早暗家庭禮拜真好；早暗吟詩、讀經、祈禱；這是個人成功，家庭完滿ê祕訣！可惜世俗無這號完全修身正心齊家自省ê機關。所以本身出力事先teh引chhōa家治ê子弟ti̍t，學習基督教，ǹg望後來會影響到社會。」這个學生佇船裡teh教身邊兩个青年留學生teh吟100首ê詩；彼兩个朋友講：「真好！吟了，心真清！」吟詩就是食「清心丸」。
大勾結
佇神戶上山ê時，真濟人欲來捾行李，拖人力車--ê，倚來出招，拖到三宮車頭，一角銀就好：6年前我倩兩張，予伊提兩箍去。總是這班我kap總督府ê屬官，林旭屏君，兩人ê行李攏家治捾、夯、運到車頭，歇幾若睏。內地結！台灣koh khah結！一角銀，in無thang趁，阮也是艱苦儉！
辯護士
對三宮到東京，佇車內有三个台灣會外朋友，欲去東京赴高等文官試驗；ǹg望及第了，thang開業辯護士。In問我，看in做辯護士按呢？我講：若是「為人伸冤」是真好！偉爾遜做8年久ê美國大統領了，mā是連鞭落去開業辯護士。若是干但為著趁錢，來變做「訟棍」就毋好！不如去做巡查，á是車頭剪單--ê， iáu khah有價值。要緊開業ê時，錢毋thang濫糝開，人毋thang濫糝用；chiah khah免去趁不義錢來賣人格！
大會
這班組合教會總會，kap日本基督教會大會，攏siāng時佇東京開會，兩个會ê議員攏倚300人。
大會ê議長，對植村牧師牧師過身了，這幾年較濟攏是四國高知教會ê多田素牧師teh當。聽見講：伊對少年到老，攏無娶，專心teh經營彼个教會，多田牧師kap彼間伊所經營ê教會，現時攏算做一流--ê，對內、對外攏真大氣力。這班皇帝也請多田牧師去赴觀局會。
國際親善家
日本基督教會ê教師，丸山傳太郎先生，伊早年受in傳道局派去北京，欲傳道予中國人；後來去了有阻擋，就轉去東京，專門teh援助來東京ê外位人。叫做「國際親善」事業。
16年前伊叫我去赴東京ê 遠東大運動會ê懇親會。6年前介紹我去赴日本基督教聯盟。這班ê大會，我慢一日到，著做旁聽者去坐佇旁聽席；伊koh對大會交涉，予我參會（員外議員）。後來大會續招待我kap逐派以及各機關ê代表，去坐佇台頂kap議長講話交陪。
所以咱台灣人若去東京有啥物為難，請去拜問，伊對佇逐國、逐團體，攏真熟。若欲找--伊：─東京市 牛込區 山吹町二ノ七七，翠松學寮，丸山傳太郎先生，電話牛込四三一○番
若坐電車是到矢來下（終點）落車。
東京台灣教會
6,7年前，咱南部教會有參詳佇東京著建設台灣教會，來引chhōa培養咱ê留學生；後來為著錢、人、kap所在攏為難；所以干但組織青年會若定。
佳哉植村牧師ê第2查某囝。植村環先生，伊現時teh教女子大學kap日本神學校；佇舊年有將伊ê厝做拜堂，也伊本身做先生；現時咱10外ê留學生佇伊遐禮拜，祈禱會，聖經研究會。伊現時也做東京市日本基督教會聯合婦人會長，轉日本基督教會聯合婦人會長。以及in婦人傳道會社副社長。伊身軀真勇，人koh親切、gâu、學問飽、志氣大，信心真熱；今年43歲（肖虎）。丈夫kap一个後生以前過身，taⁿ干但伊kap這个14歲ê查某囝若定；伊本然kap伊ê丈夫希望ài得著8个囝；總是現時干但這个查某囝；所以疼遐个台灣青年學生，ná親像疼囝。
現在in婦人傳道會社有經營一間台灣南留學生ê 寄宿舍，叫做「向山寮」，tòa 13人；每月每人食、tòa，20箍。也有計劃欲koh創一間女--ê：現在蔡培火先生ê查某囝kap新竹一个姓王ê姊妹，以及香港一个女內地小學生kap植村環先生tòa作伙；每月食、tòa 25箍。
婦人傳道會社，有計劃欲對台灣，為主大出力；有叫我kap台北上宇二郎牧師，去kap in理事會參詳。照愚見：(1)創寄宿舍，來照顧台灣學生。(2)招hu台灣上京ê傳教家、神學生kap會友。(3)臨時出張來台灣逐所在佈道。(4)真理單寄予台灣逐教會，來分予逐位內台人。這幾項快做，功效koh大；若欲來台灣人ê中間建設教會，錢、工著真濟，功效慢koh小。理事會聽了有同感：植川環先生講伊明年教師若試驗了，想ài來台灣出張傳道；koh請咱台灣ê傳教家若上京ê時去tòa伊遐：－
東京淀橋區柏木九四八日本基督教會植村環先生。
所以咱台灣有去東京ê先生，á是會友 ；若有甚物物不便ê時，請去柏木教會拜託植村先生；敢袂khah輸咱設ê教會，敢無各樣咱請ê牧師！照我看是猶khah贏！
自由學園
這間女學，是對小學到高等。是植村牧師ê富士見町教會姊妹，羽仁先生所創設經營--ê。照愚見是第一理想ê女學，私立無認定ê基督教主義，獨立本色ê學校：讀了卒業證書無資格，人有完全ê路用。現時植村環先生ê查某囝（植村牧師ê查某孫）。山室中將ê查某囝，中尾半平東京市基督教青年會長ê查某囝，kap其餘上等基督徒ê女子，真濟攏佇這間讀。每月ê費，倚45箍。
東京市高田町ヶ谷上り電話大塚三七一八日自由學園園長羽人仁もこ子先生
惠泉學園
這間女學，猶原是植村牧師ê富士見町教會姊妹，對少年到老無嫁，gâu koh熱心ê教育家，河井道子先生，4年前所創設--ê。校舍開6,7萬銀；所在真清靜，學問真深；猶原是無認定，文雅獨立日本式ê基督教主義學校。現時無寄宿舍，逐日攏是東京市內ê人teh通學：若外位ê學生去kap河井園長作伙tòa--ê，每月貼25箍ê伙食費。顏振生先生ê外甥女，林樂奇先生娘ê查某囝，今年對咱台灣女學轉去遐讀。
東京北多摩千歲村船橋一○九○惠泉女學園園長河井道子先生 (小田原急行經堂下車)
日本神學校
這間是植村牧師創設ê神學社，kap明治學院神學部人合--ê；是Tāi-會經營--ê ;校長這班換信隆町教會ê高充澤太郎牧師，伊是植村牧師ê學生，蘇格蘭留學--ê，（伊著ê冊幾若款，我攏有辦轉來佇得恩堂teh賣）；學生100外人。（屬南部--ê是6名，也兩名是吳希榮牧師ê查某囝）。
現時東京台灣基督教青年會員，逐主日下晡攏有60, 70人佇這間學校內teh禮拜。
東京淀橋角筈百番地，日本神學校，電話四谷二七○番。
寫到遮就好，後來有機會chiah koh寫。以上若不明--ê，請來問，若有不對--ê，請指教！