Chong-kàu Im-ga̍k Cha̍p-kám

文獻資訊

項目 資料
作者 H. T. S.
卷期 台灣教會報
卷期 第572期
日期 1932/11
頁數 17

白話字(原文數位化)

Chong-kàu Im-ga̍k Cha̍p-kám

H. T. S.

1932.11, no. 572, pp. 17

Kīn-lâi Chong-kàu im-ga̍k chiām-chiām hoat-ta̍t chìn-pō͘, si̍t-chāi thang hoaⁿ-hí ê hiān-siōng. Kàu-hoē ū kuí-nā só͘-chāi chám-jiân tì-ì tī chit chân, ū cho͘-chit Sèng-koa-tuī lâi teh hōng-sū kàu-hoē, che si̍t-chāi chin thang kiong-hí! Chiàu só͘ sìn, kàu-hoē kap im-ga̍k, chū-jiân sī bē thang saⁿ pun-lī-tit ê chi̍t hāng. Sìn-gióng seng-oa̍h ê thiat-tí, kèng-ài Siōng-tè ê ke̍k-tì, chū-jiân ē seⁿ-chhut chàn-bí ê sim, só͘-í tio̍h ēng im-ga̍k lâi piáu-hiān. Le-pài ê thoā iàu-sò͘ ê chi̍t hāng, chiū-sī gîm-si, chhiùⁿ-koa o-ló.

San-tiân Keng-chok (Yamada) Sian-siⁿ kóng, “Im-ga̍k the̍h-lâi ji̍t tī ji̍t-siông seng-oa̍h ê lāi-bīn, che sī goá ê liām-goān.” Chò sìn-tô͘ ê lâng tehpbeh kóng, “Im-ga̍k the̍h ji̍p-lâi chong-kàu seng-oa̍h ê lāi-bīn, che sī goán ê liām-goān.” Hō-chhoan Hong-gān Sian-siⁿ (Kagawa) kóng, “Hiong-chhoan ê lâng kiám-chhái bô bí thang chia̍h teh chin kan-khó͘, chóng-sī chàn-bí Siōng-tè ê koa, ún-tàng ū tiâu tī in ê sim-lāi.” Ah! Si̍t-chāi ê sìn-tô͘ bô lūn tú-tio̍h siáⁿ kéng-gū, bô sit-chì, koh ē choan-sim oá-khò tī Siōng-tè ê thiàⁿ lâi tit pêng-an, chi̍t hāng chiū-sī tuì i ū chàn-bí Siōng-tè ê koa, tiâu tī i ê sim-lāi, iā put-sî ū piáu-hiān chàn-bí Siōng-tè ê in-toaⁿ.

Kàu-hoē im-ga̍k kap sè-sio̍k im-ga̍k ū toā cheng-chha. Chêng--chiá, sī chò lé-pài, chàn-bí ê lō͘-ēng, lâi hiòng-siōng lán lâng ê chong-kàu kám-chêng. Hō͘--chiá, sī kan-ta chò chi̍t khoán ngō͘-lo̍k, lâi hō͘ lâng ê sim chiām-sî hoaⁿ-hí sóng-khoài nā-tiāⁿ.

Lūn kàu-hoē im-ga̍k ê khí-chho͘, chiū-sī Chú-āu oá 600 nî ê Lô-má Hoat-ông Gregrius tē 1 sè ê chhòng-siat; hit ê iūⁿ-sek, chiū sī Gregorian chant (グレゴリウス象讚歌). Chú-āu oá 1500 nî ê sî-tāi, koh ū Lô-má ga̍k-phài ê chong-kàu im-ga̍k put-chí hoat ta̍t. Chit phài ê tāi-piáu-chiá kiò-chò Giovaⁿi Palestrina (1526-1594). Chit ê ga̍k-phài, sī kàu-hoē im-ga̍k ê hoat-ta̍t sú-chiūⁿ, put-chí tiōng-iàu ê sî-tāi. Kīn-tāi im-ga̍k ê khai-chó͘ J. Sebastian Bach (1685-1750) ê sî-tāi, chong-kàu im-ga̍k iā sī toā chhiong-sēng. I it-seng só͘ hōng-sū ê kàu-hoē, chiū-sī tī Tek-kok ê Leipzig ê Sèng T-má Kàu-hoē, tī-hia chò ga̍k-tiúⁿ. Kàu taⁿ hit ê só͘-chāi chheng-chò im-ga̍k ê bêng-só͘. Kàu hiān-tāi, chong-kàu im-ga̍k iû-goân toā hoat-ta̍t. Hiān-tāi kéng-īⁿ-tek ê chok-khek-chiá, chiū-sī Paul Hindemith (1895-). Í-siōng só͘ kì 3, 4 khoán ê sî-tāi, kok ū i ê iūⁿ-sek; chong-kàu im-ga̍k chin chhiong-sēng, soà kàu tī kin-á-ji̍t.

Chiàu só͘ sìn, chong-kàu nā tī-teh, im-ga̍k iā teh-khak tī-teh. M̄-nā án-ni, chiong-lâi chin ê im-ga̍k, chiū-sī tio̍h tuì chong-kàu im-ga̍k lâi chhut-hiān. Kó͘-chá chhut-miâ ê im-ga̍k-ka choē-choē-sī Ki-tok-tô͘, iā chhut-miâ ê ha̍p-chhiùⁿ-khek, lóng sī koan-hē chàn-bí Siōng-tè, o-ló Kiù-sè chú.

Lō͘-tek Má-teng kóng, “Im-ga̍k sī Siōng-tè só͘ siúⁿ-sù chi̍t hāng chin suí, chin ko-siōng ê gē-su̍t. Mô͘-kuí put-chí kiaⁿ im-ga̍k, im-ga̍k ē an-uì lâng, hō͘ lâng ê sim un-jiû, hō͘ i pìⁿ-cho tō-tek-tek, lí-sióng-tek ê lâng, hō͘ m̄-hó ê su-siúⁿ it-chīn siau-bô. Goá bô in-uī chi̍t hāng uí-tāi ê sū-kiān, lâi pàng-sak goá só͘ ū sió-khoá ê im-ga̍k. Ha̍k-hāu ê sian-siⁿ nā bē hiáu gîm-si, goá bô kiò i chò sian-siⁿ. Chheng-liân lâng tio̍h o̍h im-ga̍k, in-uī ē chè-chō siān-liông koh ū liān-ta̍t ê sū (士)”. Chiàu só͘ sìn, im-ga̍k chûn-chāi, á-si hit ê chin ê kè-ta̍t, chiū-sī tio̍h piáu-hiān su-siúⁿ lâi kám-tōng lâng. Kan-ta ē gîm chin hó thiaⁿ, chin hiang, án-ni sī bó kàu-gia̍h. Koa-sû kap koa-phó͘ tio̍h ū oân-choân ê thóng-it, hiông-hô, put-khó hun-lī ê kiat-ha̍p chiah ē ēng-tit. Kīn-tāi ê seng-ga̍k-ka chē-chē lóng khiā tī siang-chhe-lō͘. In iáu m̄-chai tio̍h chù-tiōng tī chit ê só͘-chāi. Kiám-chhái sī kan-ta gîm hó thiaⁿ, beh hō͘-lâng ài-bō͘ iā bô tek-khak. Nā-sī chong-kàu im-ga̍k koh-khoh bē ēng-tit, in-uī beh hō͘ pa̍t lâng lâi loân-bō͘ lán chiah lâi gîm, choan-choan sī in-uī chàn-bí Siōng-tè ê thiàⁿ, só͘-í ū piáu-hiān i ê chin-chêng. Chiàu só͘ siūⁿ, lâng ê sim nā chheng-khì, chū-jiân i ê kám-chêng sī ko-siōng, só͘ piáu-hiān ê im-ga̍k sī suí, sī ū la̍t, sī ē kám-tōng lâng, iā sī Siōng-tè só͘ kàm-la̍p hoaⁿ-hí ê.

Chóng kóng, koa-sû sī put-chí iàu-kín, sī chhin-chhiūⁿ chú-lâng. Koa-phó͘ sī beh chān koa-sû hō͘ i ē oa̍h-oa̍h, koh ū la̍t thang kú-tn̂g ìn-siōng tī lâng ê thâu-náu-lāi. Só͘-í koa-sû sī put-chí tiōng-iàu, beh hō͘ i ē chin bêng, ū la̍t thang kám-tōng lâng, tio̍h put-sî liān-si̍p, koh pún-sin iā tio̍h ū hit khoán ê kám-chêng. Só͘-í nā beh gîm chhut-miâ ê chong-kàu-khek, bē bián-tit ài hoán-séng, chū-kí m̄-chai ē kham-tit, á-sī ū hit khoán lêng-tek ê ìn-siōng, chong-kàu ê kám-chêng á-bô? Eng-kok kó͘-kim to̍k-pō͘ ê chong-kàu Si-jîn Alfred Teⁿyson ê Si, put-chí ū hoē-oā-tek (繪畫的), koh ū i m-ga̍k-tek (音樂的) ê te̍k-sek tī-teh. Chit nn̄g hāng tiâu-kiāⁿ sī si-jîn ê lí-sióng. Só͘-í chhut-miâ lâng ê Si, lâng chin ài the̍h-lâi chò tiāu lâi gîm. Thang chai koa-sû sī chin iàu-kín. Hoat-kok ê chok-khiok-ka, chí-hui-chiá, kiam to̍k-chhiùⁿ-ka Reynaldo Hahn (1874-), ke̍k-le̍k chú-tiuⁿ tī chit ê só͘-chāi. Kî-thaⁿ Í-tāi-lí ê Teno͘ Enrico Caruso (1873-1921), í-ki̍p Eng-kok ê Baritone koa-chhiú Sir Charles Santley, á-sī Tek-kok ê toā sèng-ga̍k-ka Lilli Lehmaⁿ hu-jîn lóng ū chú-tiuⁿ, lūn koa-sû ê hun-bêng kap kám-tōng-la̍t ê tiōng-iàu-sèng.

Í-siōng kán-tan kóng tām-po̍h, ǹg-bāng ē chò tāi-ke ê chham-khó. Kî-thaⁿ ū ki-hoē chiū ē koh gīlūn.

漢羅(Ùi原文改寫)

宗教音樂雜感

H. T. S.

1932.11, no. 572, pp. 17

近來宗教音樂漸漸發達進步,實在通歡喜的現象。 教會有幾若所在嶄然致意佇這層,有組織聖歌隊來teh奉事教會,這實在真通恭喜! 照所信,教會佮音樂,自然是bē通相分離得的一項。 信仰生活的徹底,敬愛上帝的極致,自然會生出讚美的心,所以著用音樂來表現。 禮拜的大要素的一項,就是吟詩,唱歌呵咾。

山田耕作 (Yamada) 先生講:”音樂提來入佇日常生活的內面,這是我的念願。” 做信徒的人teh-beh講:”音樂提入來宗教生活的內面,這是阮的念願。” 河川豐彥先生 (Kagawa) 講,”鄉村的人減采無米通食teh真艱苦,總是讚美上帝的歌,穩當有tiâu佇in的心內。” 啊!實在的信徒無論抵著啥境遇,無失志,閣會專心倚靠佇上帝的疼來得平安,一項就是對伊有讚美上帝的歌,tiâu佇伊的心內,也不時有表現讚美上帝的因端。

教會音樂佮世俗音樂有大精差。 前--者,是做禮拜,讚美的路用,來向上咱人的宗教感情。 後--者,是干單做一款娛樂,來予人的心暫時歡喜爽快若定。

論教會音樂的起初,就是主後倚 600年的羅馬法王Gregrius第1世的創設;彼个樣式,就是Gregorian chant (グレゴリウス象讚歌)。 主後倚1500年的時代,閣有羅馬樂派的宗教音樂不止發達。 這派的代表者叫做Giovaⁿi Palestrina (1526-1594)。 這個樂派,是教會音樂的發達史上,不止重要的時代。 近代音樂的開祖J. Sebastian Bach (1685-1750) 的時代,宗教音樂也是大昌盛。 伊一生所奉事的教會,就是佇德國的Leipzig的聖馬教會,佇遐做樂長。 到今彼个所在成做音樂的明所。 到現代,宗教音樂猶原大發達。 現代景院tek的作曲者,就是Paul Hindemith (1895-)。 以上所記3、4款的時代,閣有伊的樣式;宗教音樂真昌盛,續到佇今仔日。

照所信,宗教若tī-teh,音樂也的確tī-teh。 毋旦按呢,將來真的音樂,就是著tuì宗教音樂來出現。 古早出名的音樂家濟濟是基督徒,也出名的合唱曲,攏是關係讚美上帝,呵咾救世主。

路德馬丁講:”音樂是上帝所賞賜一項真媠,真高尚的藝術。  魔鬼不止驚音樂,音樂會安慰人,予人的心溫柔,予伊變做道德tek,理想tek的人, 予毋好的思想一盡消無。 我無因為一項偉大的事件,來放sak我所有小可的音樂。 學校的先生若bē曉吟詩,我無叫伊做先生。 青年人著學音樂,因為會製造善良閣有練達的士”。 照所信,音樂存在,抑是彼个真的價值,就是著表現思想來感動人。 干單會吟真好聽,真香, 按呢是無夠額。 歌詞佮歌譜著有完全的統一,向和,不可分離的結合chiah會用得。 近代的聖樂家濟濟攏徛佇雙叉路。 In猶毋知著注重佇這个所在。 減采是干單吟好聽,欲予人愛慕也無的確。若是宗教音樂閣較bē用得,因為欲予別人來戀慕咱chiah來吟,專專是因為讚美上帝的疼,所以有表現伊的真情。 照所想,人的心若清氣,自然伊的感情是高尚,所表現的音樂是媠,是有力,是的感動人,也是上帝所監納歡喜的。

總講:歌詞是不止要緊,是親像主人。 歌譜是欲贊歌詞予伊的活活, 閣有力通久長印象佇人的頭腦內。 所以歌詞是不止重要,欲予伊的真明,有力通感動人,著不時練習,閣本身也著有彼款的感情。 所以若欲吟出名的宗教曲,未免得愛反省,自己毋知會堪得,抑是有彼款能德的印象,宗教的感情抑無? 英國古今獨步的宗教詩人Alfred Teⁿyson的詩,不止有繪畫tek(繪畫的),閣有音樂tek(音樂的)的特色tī-teh。 這兩項條件是詩人的理想。 所以出名人的詩,人真愛提來做調來吟。 通知歌詞是真要緊。 法國的作曲家、指揮者,兼獨唱家Reynaldo Hahn (1874-),極力主張佇這个所在。 其他意大利的Teno͘ Enrico Caruso (1873-1921),以及英國的Baritone歌手Sir Charles Santley,抑是德國的大聖樂家 Lilli Lehmaⁿ夫人攏有主張論歌詞的分明佮感動力的重要性。

以上簡單講淡薄,向望會做大家的參考。 其他有機會就會閣議論。