嫁娶的風俗
Kè-chhoā ê hong-sio̍k
文獻資訊
項目 | 資料 |
---|---|
作者 | 陳添旺 Tân Thiam-ōng |
卷期 | 台灣教會報/芥菜子 |
卷期 | 第559期 |
日期 | 1931/10 |
頁數 | 16 |
白話字(原文數位化)
Kè-chhoā ê hong-sio̍k
Tân Thiam-ōng
1931.10, no. 559 (KCC, no. 69), pp. 16-17
Tuì ū jîn-luī ì-lâi chiū ū kè ū chhoā, goân-chó͘ sī chō-bu̍t ê Chú kā in phit-phoè, ná chún lāu-pē kā kiáⁿ-jî chú-hun chi̍t-iūⁿ.
Chiàu-khoàⁿ goân-chá kè-chhoā sī chin tan-sûn ê khoán, bô sím-mi̍h īⁿ-toan khiàn-sńg, chhin-chhiūⁿ A-pek-lia̍p-hán chhe i ê lāu lô͘-po̍k tńg pún-hiuⁿ kā kiáⁿ I-sat chhoā-chhin, ta̍k-siaⁿ sī kóng nā oē chiâⁿ sī tuì Siōng-tè.
án-ni in bān-sū sī kau-tài Siōng-tè, chin ū khoàⁿ-oa̍h ê khoán-sit.
Lāu lô͘-po̍k kàu pún-hiuⁿ ê toē, ū bo̍k-tiûⁿ ê só͘-chāi, chiū tī hia ū cha-bó͘ gín-ná hó-ì ēng chuí hō͘ in lim, iā hō͘ cheng-siⁿ lim, án-ni chiū ū tiāⁿ-chhin ê su-liām.
āu-lâi chiū ēng khoân hō͘ i koà, tńg kap pē-bú hiaⁿ-tī ê ke an-sin chiū soà chham-siông phoè-chhin ê sū, m̄-chai kiáⁿ-sài sī îⁿ á-sī píⁿ chiū phoè-chhin, iā sī kóng, bān-sū chhut tī Iâ-hô-hoa, bô táⁿ-kín chiū án-ni kap lāu lô͘-po̍k soà choè-tīn khì, sin kiáⁿ-sài lâi lō͘-thâu ngiâ-chih ji̍p pâng choè ang-bó͘, chin -chiàⁿ ū kán-tan ê khoán.
āu-sè-tāi lâng ná choē, chiū ná hun ná khoah, iā chin-choē ê kok-tō͘, kok kì-jiân choē, chiū ū bûn-hoà kàu-io̍k chìn-pō͘ ê kong-kéng.
Bûn-hoà ná chìn-pō͘ chiū chong-kàu su-siúⁿ ná hok-cha̍p, soà siⁿ-chhut īⁿ-toan ta̍k hāng, án-ni chiū ū hun tang sai iûⁿ bô saⁿ-tâng, bûn-bêng iá-bân ê koh-iūⁿ, só͘-í ū kok chéng-cho̍k ê hun-piat, kai-kip ê cheng-chha.
Chiàu tī Tâi-oân ê sió hái-tó iā ū chin choē khoán ê cheng-chha, ū chin-choē bô saⁿ-tâng.
ēng Sai-pō͘ kap Tang-pō͘ to ū chin-choē bô saⁿ-tâng chhin-chhiūⁿ koân-soaⁿ ê chhiⁿ-hoan ū thiaⁿ-kìⁿ kóng, nā khoàⁿ tèng-ì sī ēng kiông-lia̍h lâi choè bó͘, nā san-ji̍t m̄ lim-chia̍h chiū hō͘ i tńg, (án-ni mā káⁿ ū kiông-lia̍h khì choè ang).
“Khoàⁿ kó͘-chheh kap choè hì ê hêng-iông mā put-sî ū hoan-cho̍k lia̍h-khì choè ang choè bó͘,” Aní-ni Tiong-kok ê bûn-hoà hiah-chá khui, chiū ū hit hō ê hong-sio̍k, khoàⁿ hiān-kim mā sī ū.
A-mi-cho̍k sī ēng khan-tiân choè in-iû, nā hit nn̄g ê siàu-liân saⁿ tèng-ì, tī hit pái ê choè tiân kuí-nā-ji̍t, in chiū put-sî saⁿ khan-chhiú teh thaiù-bú choè tiân, kàu-soah oē saⁿ-chhoā tńg choè ang-bó͘, jiân-āu pān chiú chhiáⁿ hoan-cho̍k chhin-lâng, che mā-sī saⁿ-tèng-ì chin se̍k-sāi ū saⁿ-thiàⁿ chin chhim ê kám-chêng, āu-lâi kam-goān saⁿ choè-tui lâi chiâⁿ ke.
Koh chi̍t khoán Po͘-ni̍h lâng (khah-kú ê āu-soaⁿ lâng) che ū kè-tiāⁿ, chiú-lé, phèng-kim ta̍k-hāng ê lé-sò͘ iā chin-choē, in chhoā-kè sī ēng kiâⁿ, in-uī kiō bô lī-piān ū, iā-ū ēng kau-í-kiō, kūn-lâi iā-ū pún-tó ê kiō, in-uī ū tàng sè lah.
Chóng-sī in chi̍t hāngput-chí bô saⁿ-tâng, nā choè sin-niû ê sî, ài phâng-tê tī toh-iân tiong chhiáⁿ lâng chia̍h, ta̍k tè-toh, ta̍k lâng lóng-ū. Nā chio kiáⁿ-sài, hit ê sin kiáⁿ-sài mā chhin-chhiūⁿ sin-niû chi̍t-iūⁿ, án-ni phâng-tê chhiáⁿ hù hun-iân ê lâng-kheh. Koh ài chhiàⁿ ke, koaⁿ, chek, peh, hiaⁿ, tī, chím, ḿ téng-téng ê lé-sò͘.
Che it-tēng ū kā in teh tê-cheng ài ū ēng gûn, nā tī iân-toh-tiong chiū suî-chāi lâng, ēng gûn iā ū, ēng gûn-kak tâng-sián mā-sī ū, ū-ē saⁿ chhòng-tī kóng, ēng han-chû, ēng âng-choá pau-teh lâi teh.
Thiaⁿ kóng, iā ū sin-niû khah sek-kut ài chîⁿ, tī chhiáⁿ tê ê sî, khoàⁿ chîⁿ choē chiū the̍h tī ka-kī ê tē-á kín ji̍p, che iā-si hi-hán.
iā ū chhoā ê lâng pau goā-ke ê lâng-kheh lâi chit-pêng chhiáⁿ, ài engg7 chhái-kî-kó͘ khì ngiâ, beh kàu mn̂g ài ēng chuí hō͘ in lim, iā chhoā sin-niû ēng toā-lián ê gû-chhia choè kiō, ēng gû thoa sin-niû, muî-lâng, ēng âng-lîn, âng-pò͘ lâi chng-thāⁿ hit chiah gû-chhia, thoa tio̍h i-oaiⁿ háu, put-chí ū sim-sek ê khoán.
Kàu keh-ji̍t, á-si8 saⁿ-ji̍t, sin-niû nā tńg kheh ê sî, chit-pêng iā chio chin-choē lâng-kheh khì hō͘ hit-pêng chhiáⁿ, ū-sî chia̍h kàu bô mi̍h ēng oáⁿ-poâⁿ sàu-sàu phoà, tì-kàu oan-ke, iā ū-sî chiú-chuì khí oan-ke, in nā bó bái sū, bô chiú toā put-lêng, pa̍t-hāng khah oē choè-tit, che iā-sī toā sún-sit in ê seng-oa̍h.
iáu ū chin-choē siá boē-liáu, bāng chiong-lâi bûn-hoà ná hoat-ta̍t, soaⁿ-chêng ê lâng nā choē, in ê kū-sio̍k oē ná bô khì, tio̍h toā-toā koé-kū oāⁿ-sin, sim-sèng hong-sio̍k lóng ài koé, nā bô oh-tit chiâⁿ-mi̍h. Kiû Thiⁿ-pē chí-ì tit-chiâⁿ.
漢羅(Ùi原文改寫)
嫁娶的風俗
陳添旺
1931.10, no. 559 (KCC, no. 69), pp. 16-17
Tuì有人類以來就有嫁有娶,原初是造物的主共in匹配,若準老父共囝兒主婚一樣。
照看原早嫁娶是真單純的款,無甚麼異端掔損,親像亞伯拉罕差伊的老奴僕轉本鄉共囝以撒娶親,逐聲是講若會成是tuì上帝。
按呢in萬事是交代上帝,真有看活的款式。
老奴僕到本鄉的地,有牧場的所在,就佇遐有查某囝仔好意用水予 in啉,也予精牲啉,按呢就有定親的思念。
後來就用環予伊掛,轉佮父母兄弟的家安身就soà參詳配親的事,毋知囝婿是圓抑是扁就配親,也是講:萬事出佇耶和華,無打緊就按呢佮老奴僕soà做陣去,新囝婿來路頭迎接入房做尪某,真正有簡單的款。
後世代人若濟,就ná分ná闊,也真濟的國度,國既然濟,就有文化教育進步的光景。
文化ná進步就宗教思想ná複雜,soà生出異端逐項,按呢就有分東西洋無相同,文明野蠻的各樣,所以有各種族的分別,階級的精差。
照佇台灣的小海島也有真濟款的精差,有真濟無相同。
用西部佮東部都有真濟無相同親像高山的青番有聽見講:若看定意是用強掠來做某,若三日毋啉食就予伊轉(按呢嘛敢有強掠去做尪)。
“看古冊佮做戲的形容嘛不時有番族掠去做尪做某”,按呢中國的文化hiah早開,就有彼號的風俗,看現今嘛是有。
阿美族是用牽田做因由,若彼兩個少年相中意,佇彼擺的做田幾若日,in就不時相牽手teh跳舞做田,到煞尾相娶轉做尪某,然後辦酒請番族親人,這嘛是相定意真熟識有相疼真深的感情,後來甘願相做堆來成家。
閣一款Po͘-ni̍h人(較久的後山人)這有嫁訂,酒禮,聘金逐項的禮數也真濟,in娶嫁是用行,因為轎無利便有,也有用交椅轎,近來也有本島的轎,因為有當sè啦。
總是in一項不只無相同,若做新娘的時,愛捧茶佇桌筵中請人食,逐塊桌,逐人攏有。若招囝婿,彼个新囝婿嘛親像新娘一樣,按呢捧茶請赴婚筵的人客。 閣愛請家官叔伯兄哥嬸姆等等的禮數。
這一定有共in 矺茶盅愛有用銀,若佇筵桌中就隨在人,用銀也有,用銀角銅錢嘛是有,有的相創治講:用蕃薯,用紅紙包teh來矺。
聽講:也有新娘較細氣愛錢,佇請茶的時,看錢濟就提佇家己的袋仔緊入,這也是稀罕。