劉俊臣牧師的小傳
Lâu Chùn-sîn Bo̍k-su ê Sió-toān
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台灣教會報 |
| 卷期 | 第521卷 |
| 日期 | 1928/8 |
| 頁數 | 3-4 |
白話字（原文數位化）
Lâu Chùn-sîn Bo̍k-su ê Sió-toān
Toh Uí-sîn
1928.08.01 521 koàn p.3-4
Lūn Lâu Bo̍k-su ê sió-toān thang hun-chò saⁿ-toāⁿ:
- Lūn i tī-hoē ê chêng-hêng. Lâu Bo̍k-su chhut-sì tī Chú-āu 1866 nî, i ê pún-ki-tē tī Pîn-tong kūn, Lí-káng chng, i ê lāu-pē Lâu Bô͘ sī jia̍t-sim ê tiúⁿ-ló. Lâu Bo̍k-su ū sì ê hiaⁿ-tī-á, i sǹg-sī tē-sì ê. I sè-hàn ê sî chiū tī kàu-hoē ê o̍h-tn̂g tha̍k-chheh, tī 17 hoè chiū ji̍p Tâi-lâm Sin-lâu Toā-o̍h. Lūn i ê chu-chit chin hó, chhong-bêng bín-chia̍t, iā chin hó kháu-châi. Hit-tia̍p i iáu tī Toā-o̍h ê sî-chūn ū hō͘ Bo̍k-su phài i chiām-sî khì Phêⁿ-ô͘ thoân tō-lí pò͘-tō. Hit-tia̍p hō͘ Phêⁿ-ô͘ lâng chin bú-jio̍k pháiⁿ khoán-thāi, hō͘ lâng khiú, cheng, phah, tì-kàu ū siong-tio̍h chia̍h siong-io̍h. Sui-sī án-ni i iā sī thun-lún bô kap lâng tí-chhiú. āu-lâi i chiū koh tò-tńg lâi Toā-o̍h tha̍k chheh. Kàu tī 21 hoè i chiū chhut-gia̍p, siū phài khì toà tī Tō͘-kun-eng ê kàu-hoē chò thoân-tō, toà tī hia nn̄g nî kú. āu-lâi chiū choán-jīm khì toà tī Toā-siā ê Kàu-hoē; tī-hia kàu-hoē chiām-chiām chìn-pō͘ ke-thiⁿ lâng-gia̍h.
āu-lâi chiū koh choán-jīm khì toà tī Ka-tang-á (Sai-lê) ê kàu-hoē. Hit-sî tú-hó sī Bêng-tī 28 nî, Ji̍t-pún lâi phah Tâi-oân iā phah Sai-lê-ke. Hit-sî Sai-lê-ke ê jîn-bîn chò chi̍t-ê cháu liáu-liáu. Lâu Bo̍k-su kap la̍k ê hoē-iú beh chhut-khì khoàⁿ hiah ê Ji̍t-pún peng, tú-hó thàm-thâu chhut-khì, chiū in chhit ê lâng lóng chò chi̍t-ē hō͘ pō͘-peng lia̍h khì pa̍k, kóng in sī thó͘-huí. Lâu Bo̍k-su chiū siá jī hō͘ pō͘-peng khoàⁿ, “Goán sī Ki-tok-kàu-tô͘”, in iû-goân m̄-sìn, chiū chiong in ê thâu-chang kap chhiú kā in pa̍k iap-āu, kā in tiàu liông-hē, Chiū khan in chhut-khì. Goā-bīn pō͘-peng ê to lóng chhut-siù, beh kā in thâi-thâu, hit sî Lâu Sian-siⁿ kā hiah ê hoē-iú kóng, “Taⁿ lán ê sèⁿ-miā sī chia̍h kàu chia lah”; chiū kiò Chiu Tiúⁿ-ló kóng, “Taⁿ lán lóng tio̍h kuī-lo̍h lâi kî-tó, lâi thàn Siōng-tè ê chí-ì”. Hit-sî pō͘-peng khoàⁿ Lâu Bo̍k-su teh kî-tó chiū chai in kó-jiân sī Ki-tok-kàu-tô͘, tuì án-ni chiū m̄-káⁿ thâi, kah in lóng khí-lâi, soà kā in tháu-pàng. Chóng-sī hiah ê pō͘-peng soà kah Lâu Bo̍k-su tī bîn-á-chài kiò 50 miâ ê ku-lí thang kā in taⁿ hêng-lí. Hit-sî thâu-hia̍h nā m̄-sī ū khek Ki-tok-tô͘ ê miâ i ê sèⁿ-miā iā bô thang chia̍h kàu taⁿ.
āu-lâi chiū tuì Sai-lê choán-jīm lâi Tâi-lâm Sin-lâu kà Tiong-o̍h 4 nî kú. Hit-sî Lâm-pō͘ Tāi-hoē chiū soán-kú Phoaⁿ Bêng-chu Sian-siⁿ tio̍h khì Nâ-āu Kàu-hoē chò Bo̍k-su, iā Lâu Chùn-sîn Sian-siⁿ tio̍h khì Ba̍k-sa Kàu-hoē chò Bo̍k-su. Hit-sî Ba̍k-sa, Kau-phiâⁿ, Kong-á-nâ, Poa̍h-bé, Tâi-lâm chit gō͘ tông-hoē ū tông-chhiáⁿ i chò in ê bo̍k-su. I hit sî khiā ke lóng toà tī Ba̍k-sa, toà tī-hia chò bo̍k-su lóng-chóng ū 13 nî kú. Hit-sî kàu-hoē iā sī chho͘-chho͘ chin iù-tī, i chin gâu kó͘-bú siat-hoat; kàu kin-á ji̍t kàu-hoē ē-tit khiā-chāi iā sī tuì i chi̍t lâng.
Tī Bêng-tī 41 nî i ū kap Tâi-lâm Gô͘ Tō-goân Sian-siⁿ chhòng-siat chi̍t ê Pò͘-kàu Chû-siān-hoē ê sū-gia̍p. Bo̍k-tek sī ài kó͘-bú hō͘ Tâi-oân kàu-hoē ê châi-chèng ē-tit ka-tī to̍k-li̍p, che sī chin hó ê ki-koan. Hit-sî i teh pān Chû-siān-hoē ê sū-bū, chiū choán-jīm khì toà Sin-hô-chng (Téng-soaⁿ-kha) ê kàu-hoē, tī-hia 7 nî kú. āu-lâi chiū hō͘ Tâi-lâm Kàu-hoē chhiáⁿ khì chò in ê bo̍k-su 3 nî kú. Tng i tī-hia ê sî ū khui. Khoàⁿ-sai-ke ê Káng-gī-só͘, iā ū chéng-lí Chú-ji̍t-o̍h, jiân-āu chiū koh choán-jīm khì Gû-taⁿ-oan chò bo̍k-su 4 nî kú. Kàu Tāi-chèng 13 nî 4 goe̍h i chiū tuì Tiong-hoē sî i tī Gû-taⁿ-oan bo̍k-su ê chek-jīm, hit sî Tiong-hoē iā ū phài i khì sûn Tang-pō͘ ê kàu-hoē. Tuì án-ni i chiū hioh-khùn ióng-ló, siat-hoat i ka-têng kap sū-gia̍p. I chò bo̍k-su thâu-boé ū 27 nî kú, chin chhut-miâ gâu kóng tō-lí. I só͘ kóng ê tō-lí chin ū la̍t, chin gâu kám-kek lâng ê sim., chē-chē lâng thiaⁿ i ê tō-lí lâu ba̍k-sái; lâi hoán-hoé--ê chin chē, iā i só͘ kóng ê tō-lí kàu chit-tia̍p chē-chē lâng iáu ē kì-tit. Che chiū-sī Lâu Bo̍k-su it-seng tī kàu-hoē só͘ keng-koè chi̍t chām ê chêng-hêng.
- Lūn i tī-ke ê hong-hoat. Lâu Bo̍k-su goā-kau chin hó, m̄-nā chhut-miâ gâu kóng tō-lí, iā chin gâu lí-ke. Lâu Bo̍k-su sī chhoā Tâi-lâm-chhī ê lâng; hiān-sî Bo̍k-su-niû ê kuì-thé iáu-kú chin kiān-khong, i ū nn̄g ê hāu-seⁿ, sì ê cha-bó͘-kiáⁿ. Tióng-lâm Lâu Chín-êng sī Tâi-oân I-ha̍k-sū, hiān-sî tī Hōng-soaⁿ ke khai-gia̍p. Chhù-lâm Lâu Chín-hong sī Sîn-ha̍k-sū, hiān-sî sī chò Tâi-tiong Kàu-hoē ê bo̍k-su. Tióng-lú Suī-thô sī Tâi-lâm Tiúⁿ-ló-kàu Lú Ha̍k-hāu chut-gia̍p, chiū-sī hiān-sî Hōng-soaⁿ I-su Lí Bûn-hō͘ Sian-siⁿ-niû. Chhù-lú Suī-lân, sam-lú Suī-hâ, sù-lú Suī-jiông; chit saⁿ lâng lóng ū khì Tang-kiaⁿ tha̍k Ko-téng Lú Ha̍k-hāu chut-gia̍p. Hiān-sî chit saⁿ lâng lóng toè in ê tiōng-hu khì tī hái-goā keng-êng seng-lí ê tāi-chì; Suī-lân khì Bí-kok, Suī-hâ tī Lâm-iûⁿ, Suī-jiông tī Tang-kiaⁿ. Hiān-sî tióng-lâm sun 3 lâng, lú-sun 11 lâng, ha̍p-kè lâm-lú kiáⁿ-sài nā lóng chiâu kàu, iā ū 26 lâng, án-ni iā-sī thang kóng chin chhut teng.
Tuì i ê gâu chiat-khiām, só͘-í chiah ū thang poê-ióng i ê kiáⁿ-jî ta̍k-ê lóng chhut-thâu-thiⁿ; i kà kiáⁿ chin kong-pîⁿ, bô hun-piat lâm-lú, pîⁿ-pîⁿ án-ni poê-iúⁿ, ta̍k-ê lóng ū chu-keh. Sio̍k-gú kóng, “Sù chú chhian-kim, put-jû kàu chú it gē.” Taⁿ chit-tia̍p i ê kiáⁿ lóng sêng-kong lah. Bô phah-sǹg Lâu Bo̍k-su ê sin-thé lô-le̍k koè-thâu, i ê sin-thé chiām-chiām soe-lám, kàu tī 6 goe̍h 21 mê 11 tiám chiū lī-khui sè-kan, hióng-siū 62 hoè. Taⁿ lūn Lâu Bo̍k-su tī kàu-hoē put-chí iat-le̍k, tī ke put-chí kong-pîⁿ, che si̍t-chāi thang chò lán ê hó bô͘-iūⁿ.
- Lūn chòng-sek ê sēng-hóng.Tiúⁿ-ló tī Hōng-soaⁿ Lé-pài-tn̂g, tī 6 goe̍h 24 ji̍t ngó͘-hō͘ 3 tiám. Pún kàu-hoē Phoaⁿ Kim-seng Sian-siⁿ, í-ki̍p Bo̍k-su Phoaⁿ Tō-êng, Toh Uí-sîn ū hūn hit ê sek. Phoaⁿ Tō-êng Bo̍k-su ū tha̍k Lîm iàn-sîn Bo̍k-su só͘ chò--ê kap pa̍t-mi̍h tiàu-sû. Lâu Sek-ngó͘ Sian-siⁿ iā ū tha̍k tiàu-sû. Bān Bo̍k-su, Sòng Bo̍k-su-niû iā ū lâi hù.
Bān Bo̍k-su chò Kàu-sū-hoē kap Tiong-o̍h ê tāi-piáu. I kóng, Lâu Bo̍k-su it-seng tī kàu-hoē chin chīn-tiong, tuì ha̍k-hāu chit hong-bīn iā chin koan-sim, tì-ì tàu chhut-la̍t. Beh siat sin Tiong-o̍h, i ū tàu kó͘-bú. iā ū kià-hù chi̍t ê sî-cheng, kiàn teh khoàⁿ-kìⁿ hit ê sî-cheng chiū kì-tit i. iū-koh i put-chí lí-kái soan-kàu-su ê sim-sèng; só͘-í ē-thang hō͘ lióng-pêng hoān-sū chin oân-boán. Sui-jiân i ê tio̍h-boâ chit-tia̍p chē-chē lâng khah m̄ chai, iáu-kú i hit nn̄g luí suí-suí tài moá-moá jîn-ài ê ba̍k-chiu, lán khah chē ún-tàng iáu ē kì-tit. Tâi-oân ê kàu-hoē, siāng tāi-seng ū chhut saⁿ ê pún tē bo̍k-su, chiū-sī Phoaⁿ Bo̍k-su, Lâu Bo̍k-su, N̂g Bo̍k-su. Taⁿ chí saⁿ lâng, in ê kiáⁿ-jî kin-á-ji̍t iû-goân chò bo̍k-su.
Phêⁿ Sū-chông Tiúⁿ-ló sǹg kap Lâu Bo̍k-su ū tông-chhong, iā ū kóng i ê lâi-le̍k. Tiàu-tiān kè-kiōng 54 thong, liân-te̍k 56 ki. Chú-lâng pài-thok Lâu Sek-ngó͘ Sian-siⁿ tuì it-poaⁿ ê hoē-chòng-chiá seh tō-siā.
Tī pài-tn̂g tiâⁿ hip siá-chin, āu-lâi chiàu hiàn-hoat ê kui-lē pâi-lia̍t sūn-sū kiâⁿ. Hit ji̍t tāi-khài ū nn̄g saⁿ-pah lâng. Thióng-toē sī chin sok-chēng, tī tang-sì khoàⁿ Lâm-thài bú soaⁿ, tī sai-sì khoàⁿ Táⁿ-káu soaⁿ.
Taⁿ Lâu Bo̍k-su sǹg-sī it-seng kap goá chò hó pêng-iú saⁿ-kap kau-poê, iā goá chiàu só͘ chai-iáⁿ--ê, siá tām-po̍h hō͘ tāi-ke chai-iáⁿ lâi siàu-liām i.
漢羅（Ùi原文改寫）
劉俊臣牧師的小傳
卓偉臣
1928.08.01 521卷p.3-4
論劉牧師的小傳通分做三段：
- 論伊佇會的情形。劉牧師出世佇主後1866年，伊的本居地佇屏東郡，里港庄，伊的老爸劉Bô͘是熱心的長老。劉牧師有四个兄弟仔，伊算是第四个。伊細漢的時就佇教會的學堂讀冊，佇17歲就入台南新樓大學。論伊的資質真好，聰明敏捷，也真好口才。彼tia̍p伊猶佇大學的時陣有予牧師派伊暫時去澎湖傳道理佈道。彼tia̍p予澎湖人真侮辱歹款待，予人揪，cheng，拍，致到有傷著食傷藥。雖是按呢伊也是吞忍無佮人抵手。後來伊就閣倒轉來大學讀冊。到佇21歲伊就卒業，受派去蹛佇Tō͘-kun-eng 的教會做傳道，蹛佇遐兩年久。後來就轉任去蹛佇大社的教會；佇遐教會漸漸進步加添人額。
後來就閣轉任去蹛佇茄苳仔 (西螺) 的教會。彼時拄好是明治28年，日本來拍台灣也拍西螺街。彼時西螺街的人民做一ê走了了。劉牧師佮六个會友欲出去看遐的日本兵，拄好探頭出去，就in七个人攏做一下予步兵掠去縛，講in是土匪。劉牧師就寫字予步兵看，「阮是基督教徒」，in猶原毋信，就將in 的頭鬃佮手共in縛iap後，共in吊樑下，就牽in出去。外面步兵的刀攏出鞘，欲共in刣頭，彼時劉先生共遐的會友講，「Taⁿ咱的性命是食到遮lah」；就叫周長老講，「Taⁿ咱攏著跪落來祈禱，來趁上帝的旨意」。彼時步兵看劉牧師teh祈禱就知in果然是基督教徒，對按呢就毋敢刣，kah in攏起來，紲共in tháu放。總是遐的步兵紲kah 劉牧師佇明仔載叫50名的苦力通共in擔行李。彼時頭額若毋是有刻基督徒的名伊的性命也無通食到taⁿ。
後來就對西螺轉任來台南新樓教中學4年久。彼時南部大會就選舉潘明珠先生著去林後教會做牧師，也劉俊臣先生著去木柵教會做牧師。彼時木柵，Kau-phiâⁿ，Kong-á-nâ，Poah-bé，台南這五堂會有同請伊做in 的牧師。伊彼時徛家攏蹛佇木柵，蹛佇遐做牧師攏總有13年久。彼時教會也是粗粗真幼稚，伊真gâu鼓舞設法；到今仔日教會會得徛在也是對伊一人。
佇明治41年伊有佮台南吳道源先生創設一个佈教慈善會的事業。目的是愛鼓舞予台灣教會的財政會得家己獨立，這是真好的機關。彼時伊teh辦慈善會的事務，就轉任去蹛新和庄(頂山腳) 的教會，佇遐7年久。後來就予台南教會請去做in 的牧師3年久。當伊佇遐的時有開。看西家的講議所，也有整理主日學，然後就閣轉任去牛taⁿ灣做牧師4年久。到大正13年4月伊就對中會時伊佇牛taⁿ灣牧師的責任，彼時中會也有派伊去巡東部的教會。對按呢伊就歇睏養老，設法伊家庭佮事業。伊做牧師頭尾有27年久，真出名gâu講道理。伊所講的道理真有力，真gâu感激人的心。，濟濟人聽伊的道理流目屎；來反悔--ê真濟，也伊所講的道理到這tia̍p濟濟人猶會記得。這就是劉牧師一生佇教會所經過一chām 的情形。
- 論伊治家的方法。劉牧師外交真好，毋但出名gâu講道理，也真gâu理家。劉牧師是chhoā台南市的人；現時牧師娘的貴體iáu-kú真健康，伊有兩个後生，四个查某囝。長男劉振榮是台灣醫學士，現時佇鳳山街開業。次男劉 振芳是神學士，現時是做台中教會的牧師。長女瑞桃是台南長老教女學校卒業，就是現時鳳山醫師李文雨先生娘。次女瑞蘭，三女瑞霞，四女瑞茸；這三人攏有去東京讀高等女學校卒業。現時這三人攏綴in 的丈夫去佇海外經營生理的代誌；瑞蘭去美國，瑞霞佇南洋，瑞茸佇東京。現時長男孫3人，女孫11人，合計男女囝婿若攏chiâu到，也有26人，按呢也是通講真出丁。
對伊的 gâu節儉，所以才有通培養伊的囝兒逐个攏出頭天；伊教囝真公平，無分別男女，平平按呢培養，逐个攏有資格。俗語講，「賜子千金，不如到子一藝。」Taⁿ這tia̍p伊的囝攏成功lah。無拍算劉牧師的身體勞碌過頭，伊的身體漸漸衰lám，到佇6月21暝11點就離開世間，享受62歲。Taⁿ論劉牧師佇教會不止閱歷，治家不止公平，這實在通做咱的好模樣。
- 論葬式的盛況。長老佇鳳山禮拜堂，佇6月24日午後3點。本教會潘金聲先生，以及牧師潘道榮，卓偉臣有份彼个式。潘道榮牧師有讀林燕臣牧師所做--ê佮別物弔辭。劉Sek-ngó͘先生也有讀弔辭。萬牧師，宋牧師娘也有來赴。
萬牧師做教士會佮中學的代表。伊講，劉牧師一生佇教會真盡忠，對學校這方面也真關心，致意鬥出力。欲設新中學，伊有鬥鼓舞。也有寄付一个時鐘，見teh看見彼个時鐘就記得伊。又閣伊不止理解宣教師的心性；所以會通予兩爿凡事真完滿。雖然伊的著磨這tia̍p濟濟人較毋知，iáu-kú伊彼兩蕊媠媠帶滿滿仁愛的目睭，咱較濟穩當猶會記得。台灣的教會，siāng代先有出三个本地牧師，就是潘牧師，劉牧師，黃牧師。Taⁿ只三人，in 的囝兒今仔日猶原做牧師。
彭Sū-chông長老算佮劉牧師有同窗，也有講伊的來歷。弔電計共54通，聯軸56支。主人拜託劉Sek-ngó͘先生對一般的會葬者說多謝。
佇拜堂埕翕寫真，後來照憲法的規例排列順序行。彼日大概有兩三百人。塚地是真肅靜，佇東勢看南太武山，佇西勢看打狗山。
Taⁿ 劉牧師算是一生佮我做好朋友相佮交陪，也我照所知影--ê，寫淡薄予大家知影來數念伊。