禮拜的感想
Lé-pài ê Kám-sióng
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 蕭樂善 Siau Lo̍k-siān |
| 卷期 | 台灣教會報/芥菜子 |
| 卷期 | 第520卷 |
| 日期 | 1928/7 |
| 頁數 | 19-20 |
白話字（原文數位化）
Lé-pài ê Kám-sióng
Siau Lo̍k-siān
1928.07.01 520 Koàn (KOÀ-CHHÀI-CHÍ TĒ 29 Hō) p.19-20
Choè lé-pài, ū só͘-chāi chìn-pō͘, thâu kàu bé chin chong-giâm, chhin-chhiūⁿ thiⁿ-téng ê chi̍p-hoē; chóng-sī ū só͘-chāi khah chhìn-chhái, bô sím-mi̍h kèng-khiân, bô sím-mi̍h tâng-sim ê khoán, tì-kàu sit-lo̍h i ê pún-sek. Che sī chin iàu-kín ê būn-toê. Hiān-sî tī Tek-kok ê kàu-hoē put-chí khoà-lū choè lé-pài ê sū, khoàⁿ àn-choáⁿ thang oāⁿ-sin, á-sī khah chhim-tîm, khah hong-hù. Tī lán Pún-tó ê kàu-hoē boē bián-tit ū siōng-khoán ê khoà-lū.
Tī kàu-hoē tiong siông khoàⁿ-kìⁿ khah ài goā-phê ê sū, tì-kàu ū lâng kóng, lán Sin-kàu nā lâi chham tām-po̍h Kū-kàu ê lé-sek khah hó; chóng-sī che put-chí ū thang siūⁿ. Lán nā ke-thiⁿ goā-phê ê sū, m̄-nā kiaⁿ-liáu boē chìn-pō͘, kiaⁿ-liáu oē thè-pō͘. Rudolf Otto kóng, “Nā chhìn-chhái khoà-lū ài hō͘ lé-pài khah sim-sek, oē hō͘ ū si̍t-chāi chong-kàu ê iau-kiû ê lâng sit-chì.” Lán Sin-kàu ê lé-pài sī khah oh, pí tuì-tiōng goā-phê sī khah iàu-kín lāi-sim. Chhin-chhiūⁿ Sèng-keng kóng, “Siōng-tè sī Sîn, kèng-pài I ê lâng tio̍h ēng Sîn ēng sêng-si̍t lâi kèng-pài.” Só͘-í lán tāi-ke tio̍h kuí-nā-pē chhut-la̍t; nā bô, nn̄g-hāng soà bô chi̍t-hāng, bô goā-phê ê pang-chān ia̍h bô lāi-sim ê hoat-tián.
Lé-pài ê iàu-sò͘ sī tuì nn̄g-hāng lâi chiâⁿ--ê: (1) Chiū-sī thoân Siōng-tè ê oē. (2) Chiū-sī kî-tó (ū pau-hâm siūⁿkap o-ló).
Soat-kàu-chiá beh pī-pān soat-kàu sī chin uî-lân ê sū. Thiaⁿ ê lâng ū-ê ài té ū-ê bô hiâm tn̂g, ū-ê ài thiaⁿ ū lī-ek ê, ū-ê ài thiaⁿ sim-sek ê, choē-choē soà sio̍k-hoà khì, boē bián-tit kám tio̍h ēng chin khó͘-sim chim-chiok lâi pī-pān ê iàu-kín. La̍k goe̍h 11 hō tī Siang-liân Sèng-chheh Gián-kiù-hoē, Bêng Bo̍k-su ū kóng ū soat-kàu chiá pī-pān hō͘ thiaⁿ ê lâng hoaⁿ-hí hó-chhiò, iā tē-it iàu-kín ê khǹg hē piⁿ-á; ū-ê kóng choē-choē phàⁿ-oē hō͘ thèng-chiòng hoaⁿ-hí, lō͘-bé chiah ēng nn̄g-saⁿ kù khah iàu-kín ê án-ni sī m̄-tio̍h. Tio̍h hō͘ in o̍h thiaⁿ iàu-kín ê tō-lí. Nā chió lâng ài thiaⁿ, kóng hō͘ chi̍t-ê á-sī nn̄g-ê thiaⁿ, āu-lâi tek-khak oē ná ke-thiⁿ. Che kiám m̄-sī si̍t-chāi ê hong-hoat? Lán thoân tō-lí sī kong-jiân, m̄-sī thau thoân--ê; sī hō͘ lâng ê sim-koaⁿ kám-tio̍h Siōng-tè ê khuì-la̍t, m̄-sī hō͘ lâng ê hī-khang hoaⁿ-hí. Tuì sim-sek lâi choè sìn-chiá--ê kàu lō͘-bé sit-chì--ê khah choē. Tuì hok-im siū kám-kek--ê chin chió. Taⁿ í-āu ǹg-bāng oē tit-tio̍h khah choē chit khoán ê sìn-tô͘.
Chá tī ha̍k-hāu ê sî bat thiaⁿ-kìⁿ tâng-phoāⁿ kóng, lé-pài ê soat-kàu khah khoài, thoân-tō ê soat-kàu chin oh, tio̍h kóng hō͘ lâng gâu kóng-chhiò, soà ài o̍h khiā tâi-téng kóng hó-chhiò oē. án-ni kiám m̄-sī ēng soat-kàu choè thit-thô-mi̍h? Lán tē-it iàu-kín sī tī thoân hok-im, chhin-chhiūⁿ Pó-lô kóng “Goá nā bô thoân hok-im, goá chiū ū chai-ē.” Che sī soat-kàu-chiá ê bo̍k-tek, ǹg-bāng thiaⁿ ê lâng iû-goân khǹg chit khoán ê iau-kiû, ài tuì hok-im lâi tit-tio̍h. Niebergall ū tiau-cha 100 lâng tiong ū 95-ê ǹg-bāng hó ê soat-kàu, ài tit-tio̍h Siōng-tè ê khuì-la̍t lâi oa̍h, chhin-chhiūⁿ chhuì-ta him-bō͘ tuì Ki-tok lâu-chhut ê oa̍h-chuí-choâⁿ. Kî-û 5-ê sī khah ài hó-khoàⁿ--ê, ài hó-thiaⁿ ê im-ga̍k, lé-sek á-sī suí ê tô͘, téng, lâi hō͘ lé-pài khah chòng-giâm. Tī lán ê kàu-hoē tek-khak iû-goân khah choē khǹg ǹg-bāng ài tit-tio̍h Ki-tok siúⁿ-sù lán sim-lāi ê khiàm-kheh. Nā tāi-ke lóng ǹg tī chia, kàu-hoē tek-khak chiām-chiām chìn-pō͘.
Kî-tó. Kî-tó sêng-kong chiū-sī lé-pài ê sêng-kong. Teh pī-pān soat-kàu ū-sî ēng kui lé-pài lâi chún-pī, nā-sī tuì kî-tó khah bô kám-tio̍h chún-pī ê iàu-kín. Tī Sèng-keng Gián-kiù, Bêng Bo̍k-su siông-siông kóng kî-tó tio̍h pī-pān. Khí-thâu thiaⁿ-liáu chin gia̍t, āu-lâi ná siūⁿ ná iàu-kín. Lán tuì lâng kóng, pī-pān chin kang-hu, tuì Siōng-tè kóng-oē tek-khak tio̍h koh khah kang-hu. Koh lé-pài sī thoè chèng-lâng lâi kî-tó; só͘-í hit ê chek-jīm chin tāng. Ū-sî lé-pài ê sî khoàⁿ-kìⁿ pêng-iú á-sī pa̍t-uī ê sian-siⁿ, lâi kín-kín chhiáⁿ i kî-tó, ná chhin-chhiūⁿ kín thîn chit au tê lâi chhiáⁿ i, kî-tó khoàⁿ chò chhin chhiūⁿ chi̍t au tê lâi chhiáⁿ i, kî-tó khoàⁿ chò chhin-chhiūⁿ chi̍t au tê, sī khah siūⁿ sió-khoá. Tuì suî-piān chhiáⁿ lâng tī kong-tó, soat-kàu sui-bóng chin hó, siông-siông tuì án-ni sit-pāi. Só͘-í beh chhiáⁿ lâng kî-tó boē bián-tit khah chim-chiok, liōng-chá kā i thong-ti. Fiⁿey kóng “Kî-tó ê cheng-sîn.” Pī-pān kî-tó m̄-sī tú-tú chhin-chhiūⁿ pī-pān soat-kàu kui-hāng kui-toāⁿ, iàu-kín sī pī-pān kî-tó ê cheng-sîn. Beh ióng-sêng chit khoán ê sim, nā ū ki-hoē thang tha̍k gâu lâng ê kî-tó, chhin-chhiūⁿ chêng tī Koà-chhài-chí siông-siông lo̍h hit khoán ê oē chin hó. Koh tio̍h gián-kiù thèng-chiòng ê khiàm-kheh. Thèng-chiong lóng tio̍h kap tāi-piáu lán kî-tó ê lâng tâng-ì choè ka-kī teh kî-tó ê khoán, ū kám-un, ū kiû-un, ū siāng-sim. án-ni chiū ū toā khuì-la̍t.
Im-ga̍k ia̍h sī chin iàu-kín. Im-ga̍k nā ná chìn-pō͘ lán ê sim-koaⁿ chiū oē ná chiūⁿ koân.
Soat-kàu-chiá pī-pān thèng-chiòng só͘ toā khiàm-kheh ê, ǹg-bāng tāi-ke ǹg hok-im lâi iau-kiû khah si̍t-chāi khah iàu-kín ê, bián tì-kàu kóng kap thiaⁿ ê lâng boē it-tì, lé-pài boē chhù-sū, ū-ê chhut, ū-ê ji̍p, ū-ê tuh ka-chē. Nà-bāng tuì thâu kàu bé lóng ū lé-pài ê cheng-sîn, kiám m̄-sī chin iàu-kín?
漢羅（Ùi原文改寫）
禮拜的感想
蕭樂善
1928.07.01 520卷(芥菜子第29號) p.19-20
做禮拜，有所在進步，頭到尾真莊嚴，親像天頂的集會；總是有所在較凊彩，無啥物敬虔，無啥物同心的款，致到失落伊的本色。這是真要緊的問題。現時佇德國的教會不止掛慮做禮拜的事，看按怎通換新，抑是較深沈，較豐富。佇咱本島的教會袂免得有像款的掛慮。
佇教會中常看見較愛外皮的事，致到有人講，咱新教若來chham淡薄舊教的禮式較好；總是這不止有通想。咱若加添外皮的事，毋但驚了袂進步，驚了會退步。Rudolf Otto講，「若凊彩掛慮愛予禮拜較心適，會予有實在宗教的要求的人失志。」咱新教的禮拜是較oh，比對重外皮是較要緊內心。親像聖經講，「上帝是神，敬拜伊的人著用神用誠實來敬拜。」所以咱大家著幾若倍出力；若無，兩項紲無一項，無外皮的幫贊亦無內心的發展。
禮拜的 要素是對兩項來成--ê：(1)就是傳上帝的話。(2)就是祈禱(有包含想佮呵咾)。
說教者欲備辦說教是真為難的事。聽的人有的愛短有的無嫌長，有的愛聽有利益的，有的愛聽心適的，濟濟紲俗化去，袂免得感著用真苦心斟酌來備辦的要緊。六月11號佇雙連聖冊研究會，明牧師有講有說教者備辦予聽的人歡喜好笑，也第一要緊的囥下piⁿ-á；有的講濟濟冇話予聽眾歡喜，路尾才用兩三句較要緊的按呢是毋著。著予in學聽要緊的道理。若少人愛聽，講予一个抑是兩個聽，後來的確會那加添。這kiám毋是實在的方法？咱傳道理是公然，毋是偷傳--ê；是予人的心肝感著上帝的氣力，毋是予人的耳孔歡喜。對心適來做信者--ê到路尾失志--ê較濟。對福音受感激--ê真少。Taⁿ以後向望會得著較濟這款的信徒。
早佇學校的時捌聽見同伴講，禮拜的說教較快，傳道的說教真oh，著講予人gâu講笑，紲愛學徛台頂講好笑話。按呢kiám毋是用說教做thit-thô-物？咱第一要緊是佇傳福音，親像保羅講「我若無傳福音，我就有災厄。」這是說教者的目的，向望聽的人猶原囥這款的要求，愛對福音來得著。Niebergall有調查100人中有95个向望好的說教，愛得著上帝的氣力來活，親像喙乾欣慕對基督流出的活水泉。其餘5个是較愛好看--ê，愛好聽的音樂，禮式抑是媠的圖，等，來予禮拜較壯嚴。佇咱的教會的確猶原較濟囥向望愛得著基督賞賜咱心內的欠缺。若大家攏向佇遮，教會的確漸漸進步。
祈禱。祈禱成功就是禮拜的成功。Teh備辦說教有時用規禮拜來準備，若是對祈禱較無感著準備的要緊。佇聖經研究，明牧師常常講祈禱著備辦。起頭聽了真gia̍t，後來那想那要緊。咱對人講，備辦真工夫，對上帝講話的確著閣較工夫。閣禮拜是替眾人來祈禱；所以彼个責任真重。有時禮拜的時看見朋友抑是別位的先生，來緊緊請伊祈禱，那親像緊thîn這au 茶來請伊，祈禱看做親像一au茶來請伊，祈禱看做親像一au茶，是較想小可。對隨便請人佇kong-tó，說教雖罔真好，常常對按呢失敗。所以欲請人祈禱袂免得較斟酌，量早共伊通知。Fiⁿey講「祈禱的精神。」備辦祈禱毋是拄拄親像備辦說教kui項kui段，要緊是備辦祈禱的精神。欲養成這款的心，若有機會通讀gâu人的祈禱，親像前佇芥菜子常常落彼款的話真好。閣著研究聽眾的欠缺。聽眾攏著佮代表咱祈禱的人同意做家己teh祈禱的款，有感恩，有求恩，有siāng心。按呢就有大氣力。
音樂亦是真要緊。音樂若那進步咱的心肝就會那上懸。
說教者備辦聽眾所大欠缺的，向望大家向福音來要求較實在較要緊的，免致到講佮聽的人袂一致，禮拜袂次序，有的出，有的入，有的 tuh ka-chē。向望對頭到尾攏有禮拜的精神，kiám毋是真要緊？