兒童中心的基督教
Jî-tông tiong-sim ê Ki-tok-kàu
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 陳清忠 Tân Chheng-tiong |
| 卷期 | 台灣教會報/芥菜子 |
| 卷期 | 第518卷 |
| 日期 | 1928/5 |
| 頁數 | 19-20 |
白話字（原文數位化）
Jî-tông Tiong-sim ê Ki-tok-kàu
Soà-chiap 26 hō tē 15 bīn
Tē-la̍k Chiuⁿ
1928.05.01 518 Koàn (KOÀ-CHHÀI-CHÍ TĒ 27 Hō) p.19-20
Eńg-oán é Hū-chè
Chêng sin Liú-iok Tāi-ha̍k ê chóng-tiúⁿ Hin-lé Phok-sū, ū tù chi̍t-pún chheh kiò-choè “Eńg-oán ê hū-chè.” Tī chit pún chheh lāi-bīn. i tuì kàu-io̍k-ha̍k ê li̍p-tiûⁿ, uī-tio̍h jî-tông thò͘-chhut toā ê khì-iām. Goá khoàⁿ-tio̍h chit-pún chheh tē-it kám-kek goá--ê, sī hit kù “Eńg-oán ê hū-chè.” “Eńg-oán ê hū-chè!” Kiám m̄-sī chin hong-hù tī àm-sī (àm-chīⁿ ê kà-sī) ê bûn-jī mah? Lán tuì lâng só͘ chioh kim-chîⁿ siōng ê hū-chè, bô-lūn cháiⁿ-iūⁿ, ū hêng ê gī-bū.
Eng-kok iú-bêng ê siáu-soat-ka O-ta Su-kok, uī-tio̍h chhut-pán sū-gia̍p lâi toā hū-chè, i ēng cháiⁿ-iūⁿ lâi hêng, lán nā tha̍k i ê toān-kì, bô chi̍t lâng m̄ kám-sim tī i ê jia̍t-sim. Pó-lô kóng, “Goá ū khiàm Hi-lia̍p lâng, īⁿ-pang lâng, tì-sek ê lâng, gû-gōng ê lâng ê chè.” uī-tio̍h Ki-tok hiàn I chi̍t-sin, ài beh hêng cheng-sîn-tek ê hū-chè, boē kì-tit chhím-si̍t, jia̍t-sim lâi soan-thoân Ki-tok-kàu. Bô-lūn kim-chîⁿ-siōng, bô-lūn cheng-sîn-siōng, ū hū-chè, nā bô hêng, put sóng-khoài tiāⁿ-tiāⁿ tîⁿ tī hit ê lâng ê seng-khu. Lán tuì tī jî-tông ū éng-oán ê hū-chè tī-teh.lán ū chhin-chhiūⁿ Su-kok, chhin-chhiūⁿ Pó-lô in hiah jia̍t-sim lâi hêng, kim-chîⁿ-siōng ê hū-chè he̍k-sī cheng-sîn-siōng ê hū-chè á bô?
Si-jîn oa̍t-jû-oē-su ū kóng, “Gín-ná sī toā-lâng ê lāu-pē.” Lán tuì tī ‘toā-lâng ê lāu-pē’ ê gin-ná ū hū-chè--bô? Kin-á-ji̍t ê siā-hoē, tuì tī jî-tông tàu-tí ū chū-kak in ū éng-oán ê hū-hè á bô? Lán tuì tī gín-ná ū ná teh hêng hit ê hū-chè á bô? Kim-chîⁿ-siōng ê hū-chè nā bô hêng ê lâng, sè-chiūⁿ teh kiò i choè bô tō-tek ê lâng, kiám m̄-sī khoán-thāi i choè pháiⁿ-lâng mah? Tuì tī “toā-lâng ê lāu-pē” ê gín-ná, bô hêng éng-oán ê hū-chè lâng, m̄-chai tio̍h cháiⁿ-iūⁿ lâi kiò--i? Ki-tok kiám bô kóng, “Goá si̍t-chāi kā lín kóng, uī-tio̍h goá ê miâ, chiong chi̍t-poe ê léng-chuí, hō͘ soè-kiáⁿ lim ê lâng, i beh tit-tio̍h i ê pò-siúⁿ” mah? Chi̍t-poe ê léng-chuí! Kim-chîⁿ-siōng ū sím-mi̍h ê kè-ta̍t? Chiong chit ê chuí hō͘ gin-ná, kiám m̄-sī chiū oē tit-tio̍h Siōng-tè toā ê chiok-hok mah? Toā-lâng thiàⁿ gín-ná, kàu-io̍k gín-ná tek-khak m̄-sī un-huī-tek ê hêng-uî. Kàu-io̍k jî-tông chiū-sī hêng éng-oán ê chè ê gī-bū-tek só͘ choè.
Bó͘-su-tùn ê toā soat-kàu-chiá Hui-le̍k ū kóng, “Pang-chān jî-tông chiū-sī pang-chān jîn-luī.” Kin-á-ji̍t ê Ki-tok Kàu-hoē, tuì tī jî-tông m̄-chai ū án-ni ê khak-sìn á bô? Kin-á-ji̍t ê Ki-tok Kàu-hoē sī toā-lâng ê kàu-hoē, che sī sū-si̍t teh chèng-bêng uī-tio̍h jî-tông siat cha̍p-hun ê siat-pī, choân-sim choân-le̍k jia̍t-sim tī jî-tông chong-kàu kàu-io̍k ê kàu-hoē tī tó-uī ū? Liân Ji̍t-iāu ha̍k-hāu ê sū-gia̍p, kin-á-ji̍t ê bo̍k-su, thoân-tō-su, kiám m̄-sī kàu-ke̍k ê léng-tām mah? Kin-nî tī lán Ji̍t-pún ū tit-tio̍h nn̄g pún ê toā tù-su̍t, chiū-sī “Ji̍t-pún chong-kàu-sú”: chi̍t-pún sī Hu̍t-kàu ê koân-ui só͘ tù--ê, koh chi̍t-pún chiū-sī lán Ki-tok-kàu ê chhiú lâi chiâⁿ--ê. Goá chin hoaⁿ-hí lâi tha̍k hit pún chheh, chóng-sī sit-bōng! Toā sit-bōng!
Tī chit nn̄g toā pún chheh ê lāi-bīn, siá Ki-tok-kàu ê le̍k-sú nn̄g lâng khah-chhám tâng-ì, tī hit ê le̍k-sú-tiong koan-hē Ji̍t-iāu ha̍k-hāu ê sū-gia̍p, choân-jiân bô Ji̍t-iāu ha̍k-hāu ê sū-gia̍p, choân-jiân bô kóng-khí chi̍t kù. Lūn Kiù-sè-kun ê sū, lūn chheng-liân-hoē ê sū, Hō-chhoan kun ê sū lóng ū kì tī hit lāi-bīn, chóng-sī m̄-chai sím-mi̍h in-toaⁿ lâi bû-sī Ji̍t-iāu ha̍k-hāu ê le̍k-sú? Tuì Bêng-tī ê Ki-tok-kàu le̍k-sú, sui-jiân sī put-chhiong-hun, nā tiah-khui jî-tông chong-kàu kàu-io̍k ê ki-koan ê Ji̍t-iāu ha̍k-hāu ê sū-gia̍p, m̄-chai oē tit-thang siá Ki-tok-kàu ê le̍k-sú á-boē? Si̍t-chāi uī-tio̍h chit nn̄g uī thang toā siong-pi ê só͘-chāi.
Tuì í-siōng só͘ kóng ê sū-si̍t, thang bêng-pe̍k chai, jî-tông si̍t-chāi ū hō͘ siā-hoē só͘ khoàⁿ-khin. Bû-sī jî-tông ê chong-kàu-sú, thang khak-si̍t kóng sī bêng-si̍t put it-tì ê só͘-chāi. Tuì tī jî-tông, bô hêng hū-chè ê choē-koà, chi̍t-ji̍t to boē-oē sià-bián--tit! Ah! “Eńg-oán ê hū-chè!” Kim-ji̍t ê kàu-hoē, kim-ji̍t ê siā-hoē, tuì tī chit ê hū-chè ê liông-sim--bô?!!
(āu hō beh koh ìn).
漢羅（Ùi原文改寫）
兒童中心的基督教
續接26號第15面
第六章
1928.05.01 518卷(芥菜子第27號) p.19-20
永遠é負債
前身紐約大學的總長Hin-lé博士，有著一本冊叫做「永遠的負債。」佇這本冊內面。伊對教育學的立場，為著兒童吐出大的氣焰。我看著這本冊第一感激我--ê，是彼句 「永遠的負債。」「永遠的負債！」Kiám毋是真豐富佇暗示(暗靜的教示) 的文字mah？咱對人所借金錢上的負債，無論怎樣，有還的義務。
英國有名的小說家O-ta Su-kok，為著出版事業來大負債，伊用怎樣來還，咱若讀伊的傳記，無一人毋感心佇伊的熱心。保羅講，「我有欠希臘人，異邦人，智識的人，愚戇的人的債。」為著基督獻伊一身，愛欲還精神的的負債，袂記得chhím-si̍t，熱心來宣傳基督教。無論金錢上，無論精神上，有負債，若無還，不爽快定定纏佇彼个人的身軀。咱對佇兒童有永遠的負債佇teh。咱有親像Su-kok，親像保羅in hiah熱心來還，金錢上的負債或是精神上的負債抑無？
詩人oa̍t-jû-oē-su有講，「囡仔是大人的老爸。」咱對佇「大人的老爸」的囡仔有負債--無？今仔日的社會，對佇兒童到底有自覺in有永遠的負債抑無？咱對佇囡仔有ná teh還彼个負債抑無？金錢上的負債若無還的人，世上teh叫伊做無道德的人，kiám毋是款待伊做歹人mah？對佇「大人的老爸」的囡仔，無還永遠的負債人，毋知著怎樣來叫--伊？基督kiám無講，「我實在共恁講，為著我的名，將一杯的冷水，予細囝啉的人，伊欲得著伊的報賞」mah？一杯的冷水！金錢上有啥物的價值？將這个水予囡仔，kiám毋是就會得著上帝大的祝福mah？大人疼囡仔，教育囡仔的確毋是恩惠的的行為。教育兒童就是還永遠的債的義務tek所做。
Bó͘-su-tùn 的大說教者腓力有講，「幫贊兒童就是幫贊人類。」今仔日的基督教會，對佇兒童毋知有按呢的確信抑無？今仔日的基督教會是大人的教會，這是事實teh證明為著兒童設十分的設備，全心全力熱心佇兒童宗教教育的教會佇佗位有？連日曜學校的事業，今仔日的牧師，傳道師，kiám毋是到極的冷淡mah？今年佇咱日本有得著兩本的大著述，就是「日本宗教史」：一本是佛教的權威所著--ê，閣一本就是咱基督教的手來成--ê。我真歡喜來讀彼本冊，總是失望！大失望！
佇這兩大本冊的內面，寫基督教的歷史兩人較慘同意，佇彼个歷史中關係日曜學校的事業，全然無日曜學校的事業，全然無講起一句。論救世軍的事，論青年會的事，賀川君的事攏有記佇彼內面，總是毋知啥物因端來無視日曜學校的歷史？對明治的基督教歷史，雖然是不充分，若摘開兒童宗教教育的機關的日曜學校的事業，毋知會得通寫基督教的歷史抑袂？實在為著這兩位通大傷悲的所在。
對以上所講的事實，通明白知，兒童實在有予社會所看輕。無視是兒童的宗教史，通確實講是名實不一致的所在。對佇兒童，無還負債的罪過，一日to袂會赦免--得！Ah！「永遠的負債！」今日的教會，今日的社會，對佇這个負債的良心--無？！！
(後號欲閣印)。