教囝的法度
Kà kiáⁿ ê hoat-tō͘
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台灣教會報/芥菜子 |
| 卷期 | 第516卷 |
| 日期 | 1928/3 |
| 頁數 | 18-19 |
白話字（原文數位化）
Kà kiáⁿ ê Hoat-tō͘
Tē 6 chiuⁿ
(Liâm-kiat)
1928.03.01 516 Koàn (KOÀ-CHHÀI-CHÍ TĒ 25 Hō) p.18-19
Kóng pháiⁿ-chhuì ê m̄-hó, kap kóng pe̍h-chha̍t ê m̄-hó chi̍t-poaⁿ-iūⁿ. Tang-pêng chiah ê kok ê peh-sìⁿ, hoān-tio̍h chit khoán--ê, chi̍t poàⁿ khah ke: sī tuì tī khoàⁿ kóng pháiⁿ-chhuì bô sím-mi̍h iàu-kín. In-uī án-ni, pē-bú bô kìm kiáⁿ-jî, sian-siⁿ bô kìm ha̍k-seng, sīm-chì ū gû-gōng khó-o͘N3 ê lāu-pē, kà kiáⁿ-jî kóng pháiⁿ-chhuì lâi hō͘ lāu-bú ài chhiò; hoán-tńg kóng kiáⁿ-jî chin gâu chin oē, chit khoán ê lâng, chiàⁿ chhin-chhiūⁿ lâng kóng saⁿ-á-lāi, bô-á-lāi ê cháu-siù.
Tang-pêng ê lâng, khah choē ài kóng îm-io̍k ê oē, tê-koán, hì-tâi, khah choē sī chhiùⁿ îm-io̍k ê khek. Bûn-jîn ha̍k-sū, khah choē sī ài khoàⁿ îm-io̍k ê chheh lâi choè gī-niū. Cha-bó͘ lâng khah choē koé cheng-chiat, i ê bīn nā hō͘ ta-po͘ lâng khoàⁿ-tio̍h, lia̍h-choè chin kiàn-siàu; só͘-í hoān-nā cha-bó͘ lâng chhut-mn̂g, tio̍h ng i ê bīn, tuì thâu kàu kha, kan-ta nn̄g-luí ba̍k-chiu khoàⁿ-tio̍h nā-tiāⁿ. (Che sī chí Tiong-a Tu̍t-khoat chiah ê kok ê hong-sio̍k). Nā-sī kóng pháiⁿ-chhuì, kiâⁿ put-chèng, hoán-tńg khoàⁿ-choè pêng-siông sū, m̄ iā kî-koài mah?
Kóng pháiⁿ-chhuì, tang-pêng ê lâng jiám-tio̍h--ê chi̍t-poàⁿ khah ke. In-uī si̍p-koàn chin chhim, beh it-chīn koé--khì, si̍t-chāi bô hiah khoài; nā-sī tio̍h sî-sî liû-sim lâi pī--i. Kó͘-chá ê sèng-tô͘ kî-tó kóng, Iâ-hô-hoa ah, hō͘ goá oē siú chit ê chhuì, tî-hông só͘ beh kóng-chhut ê oē.
Kiáⁿ-jî kóng pháiⁿ-chhuì, tio̍h giâm-giâm chek-hoa̍t i, soè-hàn ê sî tio̍h kà i liâm-kiat. Tang pêng chiah ê kok ê peh-sìⁿ, chhut-chāi i-ê kiáⁿ-jî chhiah-sin lō͘-thé tī lō͘-ni̍h thit-thô. Chng-chéng seng-khu--ê, kan-ta hī-khoân, chhiú-khoân chiah ê, nā-sī i-chiûⁿ chiū bô, kan-ta poàⁿ-io chi̍t-tè sì-kak pò͘ nā-tiāⁿ. Só͘-í peh-sìⁿ tuì soè-hàn ê sî chiū sit-lo̍h kiàn-siàu ê sim, nā tú-tio̍h sai-pêng ê lâng khan-chhiú, mn̄g i ê iân-kò͘, chiū ìn, kóng, Goá ê kiáⁿ soè-hàn, nā hō͘ i chhēng saⁿ chin khoài lâ-sâm, án-ni kóng, si̍t-chāi chhò-gō͘. Kiáⁿ-jî tio̍h kà i chheng-khì, soè-hàn ê sî, nā m̄-chai kiàn-siàu, kàu toā-hàn ê sî, chhiah-sin lō͘-thé iā boē-hiáu kiàn-siàu, i ê hāi kám m̄-sī khah siong-tiōng mah?
Ta-po͘, cha-bó͘, teh chhēng saⁿ, á-sī khùn ê sî, tio̍h tī suî-lâng ê só͘-chāi. Hó-gia̍h lâng ê chhù toā keng, chiū ū lāi-pâng goā-thiaⁿ ê hun-piat. Tiong-téng hā-téng ê lâng, á-sī bô khuì-la̍t ê lâng, chiū kan-ta ēng chi̍t-tè pò͘-phâng keh-khui nā-tiāⁿ. e̍k-keng iā tio̍h pun khui, m̄-thang lâm-lú hūn-cha̍p lâi pāi-hoāi hong-sio̍k. Tang-pêng chiah ê kok ê peh-sìⁿ, cha-bó͘-kiáⁿ iáu teh phō, chiū ún phoè thâu-tuì, á-sī tú chiâⁿ lâng, chiū kā i kiat-hun. Sai-pêng ê lâng thiaⁿ-liáu ài chhiò.
Koh nā tú-tio̍h song-hí-sū, chiū kiò gē-toàⁿ lâi chhiùⁿ-khek, che sī kok-ka ê toā kiàn-siàu, bêng chai i sī īm-hū, koh kiò i lâi ke-lāi kāng toh chia̍h, koh ū lâng chhoā i lâi choè soè-î. I só͘ chhiùⁿ ê khek lóng sī put-chèng ê khek. I só͘ chhēng ê saⁿ chin suí, hong-liû ê khoán-sit, oē kám-tōng lâng khí îm-io̍k ê sim. Lâm ìn-tō͘ ta̍k só͘-chāi, biō-lāi lóng ū lú biāu-chiok, si̍t-chāi sī hō͘ lâng tī-hia kiâⁿ pháiⁿ. Bēng-mái chi̍t séng, ū chiong soè-hàn ê cha-bó͘-kiáⁿ kè hō͘ toā sîn Khong-tō͘-pó; tióng-sêng liáu-āu, chiū tī biō-lāi choè chhiong-ki; chit ê lē, siong-thoân kàu-taⁿ í-keng kuí-nā pah nî; pāi-hoāi hong-sio̍k bô khah hāi chit-khoan. Khó-sioh iáu-bē ū chi̍t lâng thê-gī chīn-la̍t lâi tû-khì chit khoán.
漢羅（Ùi原文改寫）
教囝的法度
第6章
(廉潔)
1928.03.01 516卷(芥菜子第25號) p.18-19
講歹喙的毋好，佮講白賊的毋好一般樣。東爿chiah 的國的百姓，犯著這款--ê，一半較加：是對佇看講歹喙無啥物要緊。因為按呢，父母無禁囝兒，先生無禁學生，甚至有愚戇可惡的老父，教囝兒講歹喙來予老母愛笑；反轉講囝兒真gâu真會，這款的人，正親像人講saⁿ-á內，bô-á內的走獸。
東爿的人，較濟愛講淫慾的話，茶館，戲台，較濟是唱淫慾的曲。文人學士，較濟是愛看淫慾的冊來做議量。查某人較濟過貞節，伊的面若予查埔人看著，掠做真見笑；所以凡若查某人出門，著ng伊的面，對頭到跤，干焦兩蕊目睭看著nā-tiāⁿ。(這是指中亞突厥chiah 的國的風俗)。若是講歹喙，行不正，反轉看做平常事，毋也奇怪mah？
講歹喙，東爿的人染著--ê一半較加。因為習慣真深，欲一盡改--去，實在無hiah快；若是著時時留心來避--伊。古早的聖徒祈禱講，耶和華ah，予我會守這个喙，持防所欲講出的話。
囝兒講歹喙，著嚴嚴責罰伊，細漢的時著教伊廉潔。東爿chiah 的國的百姓，出在伊的囝兒赤身露體佇路裡thit-thô。裝整身軀--ê，干焦耳環，手環chiah 的，若是衣裳就無，干焦半腰一塊四角布nā-tiāⁿ。所以百姓對細漢的時就失落見笑的心，若拄著西爿的人牽手，問伊的緣故，就應，講，我的囝細漢，若予伊穿衫真快lâ-sâm，按呢講，實在錯誤。囝兒著教伊清氣，細漢的時，若毋知見笑，到大漢的時，赤身露體也袂曉見笑，伊的害感毋是較傷重mah？
Ta-po͘，查某，teh穿衫，抑是睏的時，著佇隨人的所在。好額人的厝大間，就有內房外廳的分別。中等下等的人，抑是無氣力的人，就干焦用一塊布篷隔開nā-tiāⁿ。浴間也著分開，毋通男女混雜來敗壞風俗。東爿chiah 的國的百姓，查某囝猶teh抱，就允配頭對，抑是拄成人，就共伊結婚。西爿的人聽了愛笑。
閣若拄著喪喜事，就叫藝旦來唱曲，這是國家的大見笑，明知伊是淫婦，閣叫伊來家內共桌食，閣有人chhoā伊來做細姨。伊所唱的曲攏是不正的曲。伊所穿的衫真媠，風流的款式，會感動人起淫慾的心。南印度逐所在，廟內攏有女廟祝，實在是予人佇遐行歹。孟買一省，有將細漢的查某囝嫁予大神Khong-tō͘-pó；長成了後，就佇廟內做娼妓；這个例，相傳到taⁿ已經幾若百年；敗壞風俗無較害這款。可惜猶未有一人提議盡力來除去這款。