教囝的法度
Kà kiáⁿ ê hoat-tō͘
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 芥菜子 |
| 卷期 | 第 22 號 |
| 日期 | 1927/11 |
| 頁數 | 7-8 |
白話字（原文數位化）
Kà kiáⁿ ê hoat-tō͘.
Kong-chèng
Sè-kan lâng lóng tio̍h ēng kong-gī khoán-thāi lâng, soè-hàn ê gín-á, Khah-siông nā khoàⁿ-kìⁿ mi̍h, siūⁿ ài chiū kā-i the̍h, si̍t-chāi sī tuì i ê tì-sek iá-bē khuí, só͘-í choè pē-bú ê lâng, eng-kai tio̍h liōng-chá kà-sī kiáⁿ-jî ēng kong-gī khoán-thāi lâng, nā Kah ê gín-á the̍h It-ê gín-á ê mi̍h, It ê gín-á tek-khak chai bô ha̍p-lí, chiū tio̍h kà It ê gín-á kóng. iā m̄-thang the̍h pa̍t-lâng ê mi̍h, Siōng-tè tē poeh kài kóng, Bo̍h-tit thau(誤植thâu)-the̍h, chiū-sī án-ni, m̄-thang bián-kióng gín-á sàng-mi̍h, á-sī chioh mi̍h hō͘-lâng, che sī choè pē-bú ê lâng tē-it khoài hoān-tio̍h ê koè-sit, iàu-kín tio̍h liû-sim, To̍k-to̍k tio̍h siông-siông bián-lē gín-á toā-liōng, nā-sī pa̍t-lâng ê mi̍h, chiū m̄-thang the̍h, tek-khak tio̍h tāi-seng mn̄g lâng chiah-thang, chioh-ēng liáu-āu, iû-goân tio̍h khǹg goân-uī, m̄-thang chhìn-chhái hē, koh tio̍h kà gín-á m̄-thang phah-pháiⁿ pa̍t-lâng ê mi̍h. Tio̍h sió-sim kā lâng chiàu-kò͘, m̄-thang iân-chhiân kàu hō͘ lâng lâi thó ê sî chiah hêng lâng, nā-sī kóng, Che m̄-sī ta̍t-chîⁿ ê mi̍h, kā i the̍h bô iàu-kín, koh chiah kú lah, i tek-khak boē-kì tit, nā-sī án-ni, lâng sī chhoā gín-á choè-pháiⁿ ê in-toaⁿ, thau-the̍h chi̍t-lia̍p phêng-kó, bô koh-iūⁿ thau-the̍h chi̍t tè n̂g-kim, hoān-nā ài thau-the̍h ê lâng, tāi-seng lóng sī tuì siáu-tham khí, só͘-í nā khioh-tio̍h mi̍h, tek-khak tio̍h hêng hit ê chú-lâng.
Khiàm lâng chè ê, sī choè chè-chú ê lô͘-chāi, choè pē-bú ê lâng, tio̍h giâm-giâm kéng-kài kiáⁿ-jî, iàu-kín m̄-thang khiàm lâng ê chè, siông-siông in-uī án-ni kóng pe̍h-chha̍t, sīm-chì chhui-pek koè-thâu, soà khì thau-the̍h lâng ê mi̍h, Tang-pêng chiah ê kok ê jîn-bîn, tāi-khài ài pâi-chhiâng, bô-lūn song-hí sū, lóng sī ài lâng o-ló, in-uī án-ni kheng-ka tōng-sán ê iā ū, tāng-lāi kā lâng chioh-chîⁿ ê iā ū. Tì-kàu ná-khiàm ná-chē, kui sì-lâng kan-khó͘, thang m̄ kéng-kài ah. Kiáⁿ-jî ê tiong-kan, siông-siông in-uī tāi-chì sio-chiⁿ, kiò pē-bú kā-i phoàⁿ-toàn, chiū tio̍h kiò i kóng i ê só͘-choè, m̄-thang khǹg phian-su ê sim, phoàⁿ-toàn bô kong-tō, nā choè pē-bú phian-su thiàⁿ kiáⁿ-jî, sī oē hō͘ kiáⁿ-jî siⁿ-khí ngó͘-ge̍k ê sim, kì-jiân hō͘ kiáⁿ-jî siū-hāi, koh hō͘ pē-bú bô hoaⁿ-hí, só͘-í kong-chèng nn̄g-jī, sī choè kà kiáⁿ-jî ê pó-poè. Tī sè-kan ê sî tio̍h sêng-si̍t choè tē-it, choè chha̍t ê lâng, sui-jiân oē siám-pī tī chi̍t-sî, kàu-bé tek-khak oē hō͘ lâng lia̍h-tio̍h lâi siū chek-hoa̍t, bô-lâng beh ēng bô sêng-si̍t ê lâng, koh sī hō͘ chèng-lâng só͘ khoàⁿ-khin, boē oē tit-tio̍h chin-si̍t ê hok-khì, siông-siông kiaⁿ hō͘ lâng lia̍h tio̍h. Tio̍h kì-tit Siōng-tè sī chiàu kong-gī khoán-thāi lâng, m̄-thang tek-choē Siōng-tè. Sin-bēng-kì kóng, Tio̍h chiàu kong-tō chiū thang tit-tio̍h oa̍h, tit-tio̍h Siōng-tè só͘ siúⁿ-sù ê thó͘-toē, koh tio̍h kà kiáⁿ-jî choân-sim kong-chèng sêng-si̍t, m̄-thang khǹg chi̍t-tiám-á ê su sim. Pē-bú kiáⁿ-jî ê hok-khì, lóng chāi tī-chia. Chá ū chi̍t ê chha̍t-á, hō͘ lâng lia̍h tio̍h liáu-āu, kā i tēng tiàu sí ê choē, beh tiàu sí ê sî, kiû tio̍h hō͘ i kìⁿ i ê lāu-bú, kìⁿ tio̍h in lāu-bú ê sî, chiū kā i ê hī-á kóng, Goá chá thau-the̍h lâng mi̍h ê sî, lí nā ū chek-pī goá, goá kin-ná-ji̍t ná ē án-ni.
漢羅（Ùi原文改寫）
教囝的法度
公正
世間人攏著用公義款待人，細漢的囡仔，較常若看見物，想愛就共伊the̍h，實在是對伊的智識iá-bē開，所以做父母的人，應該著量早教示囝兒用公義款待人，若甲的囡仔the̍h乙的囡仔的物，乙的囡仔的確知無合理，就著教乙的囡仔講。也毋通the̍h別人的物，上帝第八誡講，莫得偷the̍h，就是按呢，毋通勉強囡仔送物，抑是借物予人，這是做父母的人第一快犯著的過失，要緊著留心，獨獨著常常勉勵囡仔大量，若是別人的物，就毋通the̍h，的確著代先問人才通，借用了後，猶原著囥原位，毋通chhìn-chhái下，閣著教囡仔毋通拍歹別人的物。著小心共人照顧，毋通iân-chhiân到予人來討的時才還人，若是講，這毋是值錢的物，共伊the̍h無要緊，閣才久lah，伊的確袂記得，若是按呢，人是chhoā囡仔做歹的因端，偷the̍h一粒phêng-kó，無各樣偷the̍h一塊黃金，凡若愛偷the̍h的人，代先攏是對痟貪起，所以若拾著物，的確著還彼个主人。
欠人債的，是做債主的奴才，做父母的人，著嚴嚴警戒囝兒，要緊毋通欠人的債，常常因為按呢講白賊，甚至催逼過頭，紲去偷the̍h人的物，東爿chiah的國的人民，大概愛排場，無論喪喜事，攏是愛人呵咾，因為按呢傾家蕩產的也有，重利共人借錢的也有。致到ná欠ná濟，規世人艱苦，通毋警戒ah。囝兒的中間，常常因為代誌相爭，叫父母共伊判斷，就著叫伊講伊的所做，毋通囥偏私的心，判斷無公道，若做父母偏私疼囝兒，是會予囝兒生起忤逆的心，既然予囝兒受害，閣予父母無歡喜，所以公正兩字，是做教囝兒的寶貝。佇世間的時著誠實做第一，做賊的人，雖然會閃避佇一-時，到尾的確會予人掠著來受責罰，無人欲用無誠實的人，閣是予眾人所看輕，袂會得著真實的福氣，常常驚予人掠著。著記得上帝是照公義款待人，毋通得罪上帝。申命記講，著照公道就通得著活，得著上帝所賞賜的土地，閣著教囝兒全心公正誠實，毋通囥一點仔的私心。父母囝兒的福氣，攏在佇遮。早有一個賊仔，予人掠著了後，共伊定吊死的罪，欲吊死的時，求著予伊見伊的老母，見著in老母的時，就共伊的耳仔講，我早偷the̍h人物的時，你若有責備我，我今仔日ná會按呢。