世界的結局
Sè-kài ê kiat-kio̍k
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 陳清義 Tân Chheng-gī |
| 卷期 | 芥菜子 |
| 卷期 | 第 21 號 |
| 日期 | 1927/10 |
| 頁數 | 2-4 |
白話字（原文數位化）
Sè-kài ê kiat-kio̍k
Goá ū tha̍k chit-pún sè-pún chheh, Parker phok-sū só͘ tù ê, lūn-khí Sè-kài kiat-kio̍k chit-chân sū, put-chí ū lí. Chit-ê Sè-kài si̍t-chāi chin toā, téng-bīn sī thiⁿ, ē-bīn sī toē, boē-oē bô khí-thâu, iā boē-oē bô soà-bé.
Chit-ê būn-toê kho-ha̍k-ka, chong-kàu-ka, lóng ū piān-lūn liáu, ta̍k-ê lóng chip in só͘ kóng--ê; chóng-sī chiàu Ki-tok-kàu Sèng-keng só͘ kì-chài, chit-ê thiⁿ-toē bān-mi̍h, í-ki̍p toē-kiû-siōng ê Jîn-kûn, he̍k-sī khong-tiong ê sè-kài, ú-tiū-kan ê ji̍t, ge̍h, chheⁿ-sîn, bô m̄-sī Siōng-tè só͘ chhòng-chō-ê. Keng-kè hiah choē nî chheⁿ-sîn, toē-kiû ê ūn-hêng bô soah, bān-mi̍h ê seng-oa̍h tī hit-ê tiong-kan, tuì chāi-chá kàu chit-tia̍p, chit-ê sī Sè-kài ê khí-thâu, chin bêng. Kì-jiân ū khí-thâu chū-jiân tek-khak ū lō͘-bé, só͘-í sè-kài kiat-kio̍k ê būn-toê, sī jîn-luī só͘ tio̍h gián-kiù ê châi-liāu, chóng-sī chit ê tāi-chì thé chin-toā, siat-sú nā m̄-sī Siōng-tè ê khé-sī, kan-ta oá-khò lâng ê tì-sek lâi chhui-chhek bô hoat-tit. Sèng-keng sī Siōng-tè ê khé-sī, sui-bóng bô bêng-bêng kóng Sè-kài chiong-kio̍k ê kî-hān, iáu-kú hit ê ji̍t tek-khak ū, hit-sî ê chêng-hêng cháiⁿ-iūⁿ. Jîn-kûn só͘ tú-tio̍h siáⁿ-khoán, lóng ū bêng-bêng chí-sī; kàu sè-kài chiong-kio̍k ê ji̍t, seng-oa̍h tī Sè-kài ê Jîn-luī, Koat-toàn bô in-uī án-ni, lâi kui tī o͘-iú; lóng ū éng-oán ê koan-hē, ū tiāⁿ-tio̍h éng-oán ê chai-ē, kap éng-oán ê hok-khì. Só͘-í tio̍h tì-ì gián-kiù, taⁿ chiong Sèng-keng só͘ kì-chài tāi-lio̍k kú kuí-nā-khoán lâi gián-kiù, lâi pang-chān chit ê būn-toê, pâi-lia̍t tī ē-toé:-
- Sí, hoān-nā ū sèng-bēng-ê, bô m̄ ū sí, sui-bóng jîn-luī chin chun-kuì, boē-oē éng-oán chûn-chāi, m̄-bián sí. Só͘-í tuì chāi-chá í-lâi, ài kiû tiông-seng put-ló ê, kàu-bé boē-oē tit-tio̍h; in-uī siⁿ-sí ê tō-lí, sī Siōng-tè só͘ tiāⁿ-tio̍h: lâng nā kì-jiân sí ji̍p tī im-kan, boē-oē koh-chài oa̍h, lâi kā sè-kan-lâng kóng-hō͘ lâng chai sí-āu ê chōng-hóng, lâng in-uī m̄-chai sí-āu ê chōng-hóng só͘-í chin kiaⁿ sí.
Sèng-keng ū kóng, sìn Iâ-so͘ ê lâng, khoàⁿ sí sī lī-khui o͘-àm lâi ji̍p tī kng-bêng, thoat-lī Khó͘-kéng, lâi kàu hok-khì ê toē, só͘-í bô kiaⁿ-hiâⁿ. Chhâ-khó Sèng-keng ê ì-gī, chiū chai sí sī choē ê hêng-hoa̍t, tuì sí-chó͘ hoān-choē liáu-āu, bē bián in-uī choē lâi tì-kàu sí, sui-bóng hó-gia̍h ū chin-choē chîⁿ, boē-oē iân-tî i ê chhoán-khuì.
Ki-tok í-keng iâⁿ sí-bông, Sìn Ki-tok ê, oē kái-thoat siⁿ-sí ê koan-liām; khoàⁿ sí ná khùn, chhin-chhiūⁿ kū ê chhù í-keng huí-hoāi, lēng-goā tit-tio̍h sin ê chhù; chóng-sī sí ê kî kàu, boē-oē tāi-seng chhek-to̍k, só͘-í tio̍h kéng-séng lâi ū-pī, kín-kín hoán-hoé, sìn-khò Iâ-so͘, chiū bián ēng sí choè thang kiaⁿ.
- Sí-āu ê kéng-hóng, lóng boē-oē bián sí, téng-bīn í-keng bêng-bêng kóng, lūn sí-āu ê kéng-hóng cháiⁿ-iūⁿ, m̄-sī lâng só͘ oē chai, tī kok chong-kàu tiong, lūn sí-āu ê soat, bô m̄-sī pîn Ka-kī ê ì-sù lâi chhui-chhek.
Chhin-chhiūⁿ Hu̍t-kàu kóng lūn-hoê, lâng sí-liáu-āu, oē koh chhut-sì choè cheng-siⁿ, āu-lâi siu-liān sêng-hu̍t, chiah oē ji̍p lia̍p-phoân. Jû-ka sī kóng, lâng sí sī siu-liáu, chhin-chhiūⁿ hé hut-jiân bia̍t, kui tī bû-hô-iú ê hiuⁿ-chng.
Hoê-hoê-kàu chiū-sī kóng, Sí-āu ê ke̍k-lo̍k bô koh-iūⁿ sè-chiūⁿ ê chhiòng-io̍k.
Gī-lūn hun-hun, m̄-chai sím-mi̍h lâng tio̍h, lóng bô kàu-gia̍h ê chèng-kù, ài chai chit ê būn-toê ê chin-si̍t, put-tek-put tio̍h ēng Siōng-tè só͘ khé-sī ê Sèng-keng choè chún-chîn: kóng lâng sí liáu-āu ū 2 hāng ê chha-piat, chiū-sī hó tit-tio̍h pò-siúⁿ. Pháiⁿ tú-tio̍h hêng-hoa̍t, chhin-chhiūⁿ sio̍k-gú kóng, “Siān iú siān-pò, ok iú ok-pò,” lūn pò-èng ê lí, m̄-nā tī kim-sè, iā kàu lâi-sè. Só͘-í ài gián-kiù chit-ê būn-toê, thang ēng 3 hāng iàu-lí lâi pau-hân.
-
Lêng-hûn put-bia̍t.
-
Sióng siān, hoa̍t ok, pò-èng bô chha.
-
Sióng-hoa̍t í-keng tiāⁿ-tio̍h, éng-oán bô piàn-oāⁿ.
Chhin-chhiūⁿ Má-thài 25 chiuⁿ, 46 chat só͘ kóng:
Pháiⁿ-lâng ji̍p éng-oán ê hêng-hoa̍t. Gī ê lâng ji̍p éng oán-oa̍h.
Chit ê Sióng-hoa̍t ê tō-lí, m̄-sī Siōng-tè ê pō-gio̍k, chiū-sī thiⁿ-toē-kan chū-jiân ê iàu-lí, lâng kì-jiân m̄-goān kèng-hōng kng-bêng ê Siōng-tè, chū-jiân sí-āu lêng-hûn boē-oē-ji̍p kng-bêng ê só͘-chāi, tio̍h khiā-khí tī o͘-àm; che kiám m̄-sī lí só͘ tong-jiân.
- Kim-sè ê boa̍t-kî. Sè-kài ū khí-thâu, tek-khak ū soah-bé, boē-oē éng-oán tī-teh, téng-bīn í-keng ū tāi-lio̍k kóng-khí, chiàu Ki-tok-kàu ê Sèng-keng, Má-thài 24 chiuⁿ 19-39 chat só͘ kóng, Sè-kài tek-khak ū boa̍t-ji̍t ê chèng-kù. Pó-lô iā bat kóng kuí-nā-pái, sin kū, iok-tiong só͘ kì ê sian-ti, Sú-tô͘, kóng kàu chit ê būn-toê, m̄-nā chi̍t-pái. Taⁿ chiong boa̍t-ji̍t ê iàu-gī hun-piat kuí-nā-khoán, pâi-lia̍t tī ē-toé.
A. Boa̍t-ji̍t ê sî-kî.
Lâng boē-oē tāi-seng chai, Sèng-keng kóng hit-ji̍t kàu, chhin-chhiūⁿ(誤植chhiū) chha̍t thàu-mê lâi, tng hit-sî, thong sè-kài ê hêng-sek, hut-jiân piàn-oāⁿ, chit-ê chiū-sī Siōng-tè só͘ tāi-seng tiāⁿ-tio̍h, m̄-sī lâng só͘ oē phah-sǹg tit.
B. Boa̍t-ji̍t ê kéng-siōng.
Chiàu Pí-tek hō͘-su 3 chiuⁿ 10-13 chat só͘ kóng Chú ê ji̍t tit-beh kàu, chhin-chhiūⁿ chha̍t thàu-mê lâi, tng hit-sî toā-siaⁿ chi̍t ê kiò, thiⁿ iā pang tó, ū hêng-sek ê mi̍h, lóng-chóng sio iûⁿ-iûⁿ, toē kap só͘ chhòng-chō ê mi̍h, bô m̄-sio-khì, pah-hāng mi̍h lóng beh bia̍t-bô, lín tio̍h cháiⁿ-iūⁿ kiâⁿ-hó kèng-khiân ǹg-bāng, him-bō͘ Siōng-tè hián-hiān ê ji̍t. I hián-hiān, chiū thiⁿ sio-lio pang-tó ū hêng-siōng ê mi̍h sio iûⁿ-iûⁿ, Siōng-tè ū bêng-lēng thiⁿ-toē oāⁿ sin-ê, lēng-goā ū chi̍t ê sin thiⁿ-toē ê kiàn-siat, chiū it-chhè ê hiān-siōng, bô lūn kok-ka siā-hoē, siong-bū, ka-têng, lóng-chóng piàn-oāⁿ, lâi kui tī o͘-iú.
C. Boa̍t-ji̍t kàu, chiū beh phoàⁿ-piat siān, ok, lâi tēng sióng-hoa̍t ê kî, sióng-hoa̍t í-keng tiāⁿ-tio̍h, chiū kàu éng-oán, hit-sî Sè-kài it-chhè ê choē-ok, í-ki̍p mô͘-kuí ê só͘-choè, lóng-chóng siau-bia̍t.
Lēng-goā ū chi̍t ê sin-thiⁿ-toē chhut-hiān, hō͘ gī-ê lâng thang khiā-khí, hit-tia̍p sī choè sin-thiⁿ-toē ê sî-tāi, in-uī tuì Mô͘-se kàu Iâ-so͘ choè Mô͘-se ê sî-tāi.
Tuì Iâ-so͘ kàu boa̍t-ji̍t, chiū-sī choè Iâ-so͘ ê sî-tāi.
D. Boa̍t-ji̍t ê lîm-kàu, kì-jiân nā-sī oh-tit chhek-to̍k, chiū hoān-nā sio̍k jîn-luī, tio̍h cháiⁿ-iūⁿ ū-pī, lâi sêng-chiap chit ê sin sî-tāi ê lîm-kàu, nā bô, kiaⁿ-liáu chit sè-kan lâng iáu-bē sí í-chêng, chit ê sin-sî-tāi hut-jiân kàu-uī, hoán-hoé boē hù, só͘-í tio̍h kín hoán-hoé, lâi ngiâ-chih Iâ-so͘ tē 2 pái ê kàng-lîm, tī I sím-phoàⁿ ê tāi-ē tit-tio̍h hióng-siū éng-oán ê hok-khì. I. Thiap-siat-lô͘-nî-ka. 4 chiuⁿ 13-18 chat, só͘ kóng chin-bêng, chhiáⁿ hian-khui lâi tha̍k.
漢羅（Ùi原文改寫）
世界的結局
我有讀這本細本冊，Parker博士所著的，論起世界結局這層事，不止有你。這个世界實在真大，頂面是天，下面是地，袂會無起頭，也袂會無續尾。
這个問題科學家，宗教家，攏有辯論了，逐个攏集in所講--的；總是照基督教聖經所記載，這个天地萬物，以及地球上的人群，或是空中的世界，宇宙間的日，月，星辰，無毋是上帝所創造的。經過hiah濟年星辰，地球的運行無煞，萬物的生活佇彼个中間，對在早到這霎，這个是世界的起頭，真明。既然有起頭自然的確有路尾，所以世界結局的問題，是人類所著研究的材料，總是這个代誌體真大，設使若毋是上帝的啟示，kan-ta倚靠人的智識來推測無法得。聖經是上帝的啟示，雖罔無明明講世界終局的期限，iáu-kú彼个日的確有，彼時的情形怎樣。人群所拄著啥款，攏有明明指示；到世界終局的日，生活佇世界的人類，決斷無因為按呢，來歸佇烏有；攏有永遠的關係，有定著永遠的災厄，佮永遠的福氣。所以著致意研究，taⁿ將聖經所記載大略舉幾若款來研究，來幫贊這个問題，排列佇下底：-
- 死，凡若有性命的，無毋有死，雖罔人類真尊貴，袂會永遠存在，毋免死。所以對在早以來，愛求長生不老的，到尾袂會得著；因為生死的道理，是上帝所定著：人若既然死入佇陰間，袂會閣再活，來共世間人講予人知死後的狀況，人因為毋知死後的狀況所以真驚死。
聖經有講，信耶穌的人，看死是離開烏暗來入佇光明，脫離苦境，來到福氣的地，所以無驚惶。查考聖經的意義，就知死是罪的刑罰，對始祖犯罪了後，袂免因為罪來致到死，雖罔好額有真濟錢，袂會延遲伊的喘氣。
基督已經贏死亡，信基督的，會解脫生死的觀念；看死ná睏，親像舊的厝已經毀壞，另外得著新的厝；總是死的期到，袂會代先測度，所以著警醒來預備，緊緊反悔，信靠耶穌，就免用死做通驚。
- 死後的景況，攏袂會免死，頂面已經明明講，論死後的景況怎樣，毋是人所會知，佇各宗教中，論死後的說，無毋是憑家己的意思來推測。
親像佛教講輪迴，人死了後，會閣出世做精牲，後來修練成佛，才會入涅盤。儒家是講，人死是修了，親像火忽然滅，歸佇無何有的鄉庄。
回回教就是講，死後的極樂無各樣世上的 chhiòng-io̍k。
議論紛紛，毋知甚物人著，攏無夠額的證據，愛知這个問題的真實，不得不著用上帝所啟示的聖經做準繩：講人死了後有2項的差別，就是好得著報賞。歹拄著刑罰，親像俗語講，「善有善報，惡有惡報，」論報應的理，m̄-nā佇今世，也到來世。所以愛研究這个問題，通用3項要理來包含。
-
靈魂不滅。
-
賞善，罰惡，報應無差。
-
賞罰已經定著，永遠無變換。
親像馬太25章，46節所講：
歹人入永遠的刑罰。義的人入永遠活。
這个賞罰的道理，毋是上帝的暴虐，就是天地間自然的要理，人既然毋願敬奉光明的上帝，自然死後靈魂袂會入光明的所在，著徛起佇烏暗；這kiám毋是理所當然。
- 今世的末期。世界有起頭，的確有煞尾，袂會永遠佇teh，頂面已經有大略講起，照基督教的聖經，馬太24章19-39節所講，世界的確有末日的證據。保羅也捌講幾若擺，新舊，約中所記的先知，使徒，講到這个問題，m̄-nā一擺。Taⁿ將末日的要義分別幾若款，排列佇下底。
A. 末日的時期。
人袂會代先知，聖經講彼日到，親像賊透暝來，當彼時，通世界的形式，忽然變換，這个就是上帝所代先定著，毋是人所會拍算得。
B. 末日的景象。
照彼得後書3章10-13節所講主的日得欲到，親像賊透暝來，當彼時大聲一下叫，天也崩倒，有形式的物，攏總燒熔熔，地佮所創造的物，無毋燒去，百項物攏欲滅無，恁著怎樣行好敬虔向望，欣慕上帝顯現的日。伊顯現，就天sio-lio崩倒有形象的物燒熔熔，上帝有明令天地換新的，另外有一個新天地的建設，就一切的現象，無論國家社會，商務，家庭，攏總變換，來歸佇烏有。
C. 末日到，就欲判別善，惡，來定賞罰的期，賞罰已經定著，就到永遠，彼時世界一切的罪惡，以及魔鬼的所做，攏總消滅。
另外有一个新天地出現，予義的人通徛起，彼霎是做新天地的時代，因為對摩西到耶穌做摩西的時代。
對耶穌到末日，就是做耶穌的時代。
D. 末日的臨到，既然若是oh得測度，就凡若屬人類，著怎樣預備，來承接這个新時代的臨到，若無，驚了這世間人猶未死以前，這个新時代忽然到位，反悔袂赴，所以著緊反悔，來迎接耶穌第2擺的降臨，佇伊審判的台下得著享受永遠的福氣。I. 帖撒羅尼迦。4章13-18節，所講真明，請掀開來讀。