Kà kiáⁿ ê hoat-tō͘

文獻資訊

項目 資料
作者 無lo̍h名
卷期 芥菜子
卷期 第 19 號
日期 1927/8
頁數 12

白話字(原文數位化)

Kà kiáⁿ ê hoat-tō͘

Tē-saⁿ chiuⁿ.

Siúⁿ-hoa̍t

Chi̍t-ke chhin-chhiūⁿ chit-kok.  Lāu-pē choè ông, Lāu-bú choè ông-hō͘, Tio̍h siúⁿ-hoa̍t ū chiong-thêng chhin-chhiūⁿ tī-kok án-ni.  Siat-sú ū chit-ê ông kā lâng kóng, koáⁿ-jîn khoàⁿ peh-sìⁿ nā tio̍h-siong, put-jím khoàⁿ i teh siū hêng-hoa̍t, lâng tek-khak kiò i choè gōng ê ông, I ê kok-lāi iā tek-khak ta̍uh-ta̍uh jiáu-loān, choè pē-bú iā chhin-chhiūⁿ án-ni, nā kan-ta thiàⁿ i ê kiáⁿ.  Lóng bô chek-tok i, lâng iā tek-khak kiò i choè gōng ê pē-bú, Chim-giân kóng, Chhê-á nā bô kàu kiáⁿ ê seng-khu, bô thang kóng sī thiàⁿ, ū lâng uī-tio̍h ka-kī ê khoài-lo̍k chiū hó, bô ài ēng hó kà-sī i ê kiáⁿ-jî, kiaⁿ ka-kī kan-khó͘, ài khoàⁿ-oa̍h kè-ji̍t.  Tuì án-ni kiáⁿ-jî m̄ thiàⁿ i ê pē-bú, boē kì-tit i ê pē-bú ê un, soà pìⁿ-choè ngó͘-ge̍k, nā chek-hoa̍t kiáⁿ-jî siuⁿ giâm, ū hāi-tio̍h gín-á, nā khoán-thāi kiáⁿ-jî siuⁿ khoan, chiū oē siū chai-ē.

Siúⁿ-hoa̍t tio̍h tú-hó, o-ló háng-hoah ê oē, choè pē-bú ê lâng, m̄-thang siông-siông kóng.  In-uī gín-á kiâⁿ i só͘ eng-kai kiâⁿ-ê, chiū bô teh ǹg-bāng pē-bú ê o-ló, chhin-chhiūⁿ chia̍h-pn̄g soé-bīn chiah-ê tāi-chì.  Che lóng-sī gín-á ta̍k-ji̍t só͘ tio̍h choè ê nā siông-siông o-ló i, bô kú chiū khoàⁿ chit-ê o-ló choè pêng-siông ê, nā siông-siông háng-hoah iā chhin-chhiūⁿ án-ni.  Boē hiáu-tit ê pē-bú khoàⁿ o-ló háng-hoah lóng bô lī-ek, chiū ēng pa̍t-hāng ê hoat-tō͘ lâi bián-lē i, ū ê kā gín-á kóng, Goá ê kim-kiáⁿ ah, Lí nā khì choè, goá chiū beh thn̂g-á hō͘ lí, ū-ê kóng, Lí chit--ê pháiⁿ kiáⁿ, Lí nā m̄ khì choè, goá chiū beh phah lí.  Siat-sú gín-á tham-tio̍h lī-ek chiah beh choè, ē-pái i tek-khak beh kóng, Lí tāi-seng thn̂g-á hō͘ goá, goá chiah lâi khì choè, nā-sī gín-á khoàⁿ pē-bú háng-hoah liáu, lóng bô koh chek-hoa̍t i.  Chiū i ngó͘-ge̍k ê sim pí í-chêng koh khah toā.  Só͘-í hoān-nā gín-á nā beh o-ló i, á-sī beh hiâm i, lóng tio̍h tú-hó m̄-thang kè-thâu.

Siúⁿ-hoa̍t chhut tī pē-bú ê ì-kiàn; chóng-sī tio̍h chiàu gín-á ê só͘-kiâⁿ lâi phoàⁿ-toàn, m̄-thang chiàu pē-bú ê hoaⁿ-hí siū-khì.  iā m̄-thang phian-su thiàⁿ kiáⁿ-jî.  Tsá ū chit-ê tù-chheh ê lâng bat kóng, Gâu koh bêng-lí ê pē-bú, ū chi̍t-hāng kà-sī gín-á tē-it hó ê hoat-tō͘, chiū-sī gín-á kiâⁿ hó-sū, Toàn m̄-thang ēng chîⁿ lâi siúⁿ i, m̄-nā án-ni.  iā m̄-thang ēng thn̂g-á hō͘ i: in-uī kiaⁿ-liáu i toā-hàn ê sî, chiâⁿ-choè chi̍t-ê pîn-toāⁿ tham-chia̍h ê lâng. To̍k-to̍k ēng thit-thô mi̍h siúⁿ i, tē-it ū lī-ek, chi̍t-hāng hō͘ i ê sim hoaⁿ-hí, chi̍t-hāng hō͘ i ê sèng-chêng tit-tio̍h kî-khoán, oē tha̍k-chheh(誤植cheh), chiū ēng ha̍h i só͘ tha̍k ê chheh lâi hō͘ i, chóng-sī uī-tô͘ ê chheh tē-it hó, koh tio̍h siông-siông chhoā gín-á khì phok-bu̍t-koán khoàⁿ-khoàⁿ chheh(誤植cheh), hō͘ i ê kiàn-sek ná toā.

(Boē-oân)

漢羅(Ùi原文改寫)

教囝的法度

第三章

賞罰

一家親像這國。老父做王,老母做王后,著賞罰有章程親像佇國按呢。設使有這个王共人講,寡人看百姓若著傷,不忍看伊teh受刑罰,人的確叫伊做戇的王,伊的國內也的確ta̍uh-ta̍uh擾亂,做父母也親像按呢,若kan-ta疼伊的囝。攏無責督伊,人也的確叫伊做戇的父母,箴言講,箠仔若無夠囝的身軀,無通講是疼,有人為著家己的快樂就好,無愛用好教示伊的囝兒,驚家己艱苦,愛看活過日。對按呢囝兒毋疼伊的父母,袂記得伊的父母的恩,紲變做忤逆,若責罰囝兒siuⁿ嚴,有害著囡仔,若款待囝兒siuⁿ寬,就會受災厄。

賞罰著拄好,呵咾哄喝的話,做父母的人,毋通常常講。因為囡仔行伊所應該行的,就無teh向望父母的呵咾,親像食飯洗面chiah 的代誌。這攏是囡仔逐日所著做的若常常呵咾伊,無久就看這个呵咾做平常的,若常常哄喝也親像按呢。袂曉得的父母看呵咾哄喝攏無利益,就用別項的法度來勉勵伊,有的 共囡仔講,我的金囝ah,你若去做,我就欲糖仔予你,有的講,你這个歹囝,你若毋去做,我就欲拍你。設使囡仔貪著利益才欲做,下擺伊的確欲講,你代先糖仔予我,我才來去做,若是囡仔看父母哄喝了,攏無閣責罰伊。就伊忤逆的心比以前閣較大。所以凡若囡仔若欲呵咾伊,抑是欲嫌伊,攏著拄好毋通過頭。

賞罰出佇父母的意見;總是著照囡仔的所行來判斷,毋通照父母的歡喜受氣。也毋通偏私疼囝兒。早有這个著冊的人捌講,Gâu閣明理的父母,有一項教示囡仔第一好的法度,就是囡仔行好事,斷毋通用錢來賞伊,m̄-nā按呢。也毋通用糖仔予伊:因為驚了伊大漢的時,成做一个貧憚貪食的人。獨獨用thit-thô物賞伊,第一有利益,一項予伊的心歡喜,一項予伊的性情得著奇款,會讀冊,就用合伊所讀的冊來予伊,總是畫圖的冊第一好,閣著常常chhoā囡仔去博物館看看冊,予伊的見識ná大。

(袂完)