赴家己的葬式

Hù ka-kī ê chòng-sek

文獻資訊

項目	資料
作者	偕叡廉 Kai Jōe-liâm
卷期	芥菜子
卷期	第 15 號
日期	1927/4
頁數	3-6

白話字（原文數位化）

Hù ka-kī ê chòng-sek

Goá chiū-sī Iû-thài lâng.  Tuì soè-hàn tit-tio̍h pē-bú ê kà-sī, giâm-siú Mô͘-se ê lu̍t-lē.  Lāu-pē sui-jiân sàn-chhiah, nā-sī i ê ha̍k-būn chhim, chhù-piⁿ thâu-bé iā chin chun-kèng i.  I choè Iû-thài kàu ê sian-siⁿ, sè-le̍k iā m̄-sī sió-khoá.

Khah toā-hàn ê sî goá bat thiaⁿ kìⁿ Ki-tok-kàu ê lâng teh kóng, Iâ-so͘ chiū-sī Kiù-sè Chú.  I sī Bí-sài-a.  Khí-thâu thiaⁿ-kìⁿ án-ni goá ê sim put-chí hoán-tuì, in-uī goán Iû-thài lâng bô sêng-jīn Iâ-so͘ choè Siōng-tè ê kiáⁿ.  Goán kan-ta tuì-tiōng Kū-iok Sèng-keng nā-tiāⁿ.  Sin-iok goán bô sêng-siū.  M̄-kú ná gián-kiù chèng-kù ná-bêng, goá boē bián-tit chiū-kūn Chú, jīn I choè goá ê Tiong-pó.

Tuì chit sî liáu-āu, goá siông-siông khì pài-tn̂g lé-pài, goá iā chin tì-ì gián-kiù Sin-iok ê tō-lí.  Lāu-pē thiaⁿ-kìⁿ chit ê tāi-chì suî-sî hoat-chhut chin toā siū-khì.  Lāu-bú ê siū-khì iā chin hui-siông.  Mî-ji̍t háu bô soah, i khoàⁿ goá ná hoān-jîn.  Chí-bē í-ki̍p chhin-chhek bô chi̍t ê bô khún-tio̍k goá.  Khí-thâu chhiò goá, biáu-sī goá, háng goá, pak goá, āu-lâi phah goá.  ēng choē-choē khoán ê hong-hoat lâi khó͘-chhó͘ goá, goá iā-sī bô pàng-sak Ki-tok Iâ-so͘.  Jiân-āu in ēng hó chhuì, ēng tiⁿ ê oē beh lâi ín-iú goá tò-tńg, goá iā bô iô-choah.  Kó-jiân bô hoat-tit, chiū hoân-ló kàu-ke̍k, khoàⁿ goá choè hoè-jîn.

Chòng-sek

Ū chi̍t-ji̍t pē-bú, chí-bē kap chhin-lâng lóng chū-chi̍p tī chhù-ni̍h.  Tāi-ke ê bīn-māu kap pêng-siông sî toā koh-iūⁿ.  Bô kú in chū-chi̍p tī thiaⁿ-ni̍h, chiū chhiáⁿ goá ji̍p-khì.  Kàu lāi-bīn khoàⁿ-kìⁿ lāu-pē, lāu-bó, chí-bē lóng chhēng toà-hà ê saⁿ.  Thiaⁿ lāi iā ū chi̍t khū koaⁿ-chhâ.  Tāi-ke iu-būn kàu-ke̍k.  Taⁿ sī sím-mi̍h lâng sí?  Goá án-ni teh siūⁿ.  Teh siūⁿ ê sî lāu-pē chhut-siaⁿ thî-khàu kóng, I jīn Ki-tok choè Chú.  I í-keng sí!  I í-keng sí!  Taⁿ kā i bâi-chòng.  Tuì chit-tia̍p liáu-āu goá bô kiáⁿ.  I sí lah!  Tāi-ke thî-khàu bô soah.  Lāu-pē khui-mn̂g kóng, Chhut-khì; goá kàu sí bô beh koh kìⁿ lí ê bīn.  Chiū tuì goá chhut-la̍t sak chhut-khì.  Hit sî goá chiah chai goá sī khì hù ka-kī ê chòng-sek.

Chiàu goán Iû-thài lâng ê hong-sio̍k nā ū lâng khì ji̍p pat khoán ê kàu-phài, chiū tī chhù-ni̍h choè chòng-sek, ì-sù sī tuī chit tia̍p liáu-āu, pē bô jīn kiáⁿ, kiáⁿ bô jīn pē, tāi-ke kap i choa̍t-kau.

Lī-khui pē-bú ê sin-piⁿ goá bô thang i-oá; ko͘-put-chiong chhut-goā khì hn̄g-hn̄g.  Chóng-sī sui-sī hō͘ lāu-pē m̄-jīn choè kiáⁿ, goá iā m̄-káⁿ kè-thâu bōng-un.  Ū-sî siá phoe kiû i sià-bián, chóng-sī i lóng m̄ khéng, hoán-tńg chiong phoe bô thiah chek-sî kià tò-tńg lâi hêng goá.  Chhiⁿ-chhàm kàu boē kò͘-tit, goá chiong thun-lún choè ji̍t-si̍t.  Tī cha̍p nî ê tiong-kan tú-tio̍h choē-choē khoán ê kan-khó͘, goá it-hoat khîⁿ-tiâu tī goá ê Chú.  Goá iā ji̍p-o̍h bián-kióng tha̍k-chheh.  Chóng-sī goá só͘ him-bō͘ chiū-sī thoân Chú ê hok-im.  Goá iā siông-siông chhut-khì kap lâng pò͘-tō.

Lāu-bú kè-sin.

Ū chi̍t ji̍t tuì pêng-iú siu-tio̍h phoe kóng, lāu-bú phoà-pīⁿ chin siong-tiōng teh-beh sí.  Goá suî-sî lī-khui Eng-kok tah chûn kàu Bí-kok.  Kàu uī koáⁿ-kín tò-khì chhù-ni̍h beh kā i khoàⁿ.  Kàu mn̂g-kháu, sim-koaⁿ kan-lân kàu-ke̍k, in-uī cha̍p nî chêng hō͘ lāu-pē koáⁿ chhut, taⁿ koh tò-lâi lāu-bú phoà-pīⁿ teh-beh sí.  Chóng-sī hó-táⁿ kā i phah mn̂g.  Mn̂g suî-sî khui.  Khiā tī mn̂g piⁿ ū chi̍t ê lāu lâng.  I ê thâu-mn̂g pe̍h chhin-chhiūⁿ seh.  Kìⁿ-tio̍h goá ê bīn i toā siaⁿ kóng, Khí-khì lâu-téng.  I chiū-sī goá ê lāu-pē.  Cha̍p nî bô kìⁿ-tio̍h i, i iáu-kú m̄ chiap-la̍p goá.

Chiūⁿ-khì lâu-téng tú-tio̍h goá ê toā-chí kap sió-bē.  Toā-chí ê bīn ok-ok, sió-bē lia̍h goá khoàⁿ-cheh, nā-sī nn̄g lâng bô kap goá saⁿ-chioh-mn̄g.  Si̍t-chāi in khoán-thāi goá chhin-chhiūⁿ sí.

Goá ji̍p lāu-bú ê pâng-keng.  Lāu-bú tó tī bīn-chhn̂g, i ê pīⁿ siong-tiōng.  Goá kūn-oá i.  Lāu-bú chhun-chhiú chih goá.  Goá ê sim chhin-chhiūⁿ beh kiah-li̍h, si̍t-chāi kan-lân kàu-ke̍k.  āu-lâi i chhut siaⁿ kóng, Kiáⁿ-ah lí tò-lâi!  Taⁿ goá iā sìn Iâ-so͘ sī goá ê Kiù-chú.  I oē kiù lán!  Kóng soah khuì chiū tn̄g.

Hit-sî lāu-pē khiā tī goá ê sin-piⁿ pí chhiú kiò goá tio̍h koh chhut-khì.  Sūn-thàn i ê bēng-lēng goá chek-sî chhut kàu ke-lō͘.  Keng-kè kuí-nā-ji̍t kú, chi̍t ē-hng goá tī pài-tn̂g-ni̍h thoân-tō-lí, chèng-bêng Iâ-so͘ Ki-tok chiū-sī Siōng-tè to̍k-siⁿ kiáⁿ.  Kóng soah ū kuí-nā ê Iû-thài lâng chiū-kūn goá kóng, Taⁿ goán beh jīn Iâ-so͘ choè goán ê Bí-sài-a.  Kia̍h-thâu khoàⁿ-kìn chi̍t ê lāu-lâng, thâu-mn̂g chhuì-chhiu lóng pe̍h, chìn-chêng kiâⁿ-oá goá khiā ê só͘-chāi.  I khui-siaⁿ háu, kóng, Iâ-so͘ Lí sī goá ê Kiù-chú.  Goá sìn Lí, goá sìn Lí.  Chiū chiong chhiú tah goá ê keng-thâu, chim goá kóng, Kiáⁿ-ah, taⁿ goá sìn Iâ-so͘ lah!  khoàⁿ-kìn goá ê lāu-pē án-ni goá ê sim chhin-chhiūⁿ beh piak-li̍h.  Goá boē hiáu-tit cháiⁿ-iūⁿ kóng, kan-ta kuī-lo̍h tī i ê bīn-chêng, kám-siā Siōng Chú ê koân-lêng kap i ê un-tian.

Pún-tn̂g ê bo̍k-su khoàⁿ goán pē kiáⁿ hoaⁿ-hí kàu lâu ba̍k-sái, chiū chhiáⁿ goán ji̍p-khì lāi-bīn.  Bô-kú goá ê toā-chí kap sió-bē iā ji̍p-lâi.  Nn̄g ê khiú goá ê chhiú kóng, Taⁿ goán iā sī Iâ-so͘ ê ha̍k-seng.  Goán beh jīn I choè Kiù-chú.  Lāu-pē chhiú kia̍h koân kóng.  Thiⁿ-pē Lí ê jîn-ài kàu-ke̍k chhim.  Lí ū chín-kiù goán choân-ke, goán Lí sù goán éng-oán ê toā hok.

Ná chhin-chhiūⁿ bīn-bāng!  Lāu-pē, toā-chí, sió-bē lóng sìn Chú.  Chêng bô kú koáⁿ goá, m̄ jīn goá, siū-khì goá; taⁿ chiū-kūn goá, thiàⁿ goá.  Chêng oàn-hīn goá, biáu-sī chiù-chó͘ Iâ-so͘ ê miâ, taⁿ thiàⁿ I kèng-uì I, jīn I choè Chú.  Siōng-tè ê un si̍t-chāi kóng boē chīn!

ān-lâi lāu-pē khan goā ê chhiú kóng.  Cha̍p nî chêng goā koáⁿ lí chhut ke, in-uī lí lī-khui Iû-thài-kàu khì ji̍p Ki-tok-kàu.  Nā-sī hit-sî lí bô khǹg oàn-hūn hō͘ goá bô m̄ toā kî-koài.  ài chai Ki-tok ê kàu-lí khah siông-sè, goá àm-chīⁿ thau boé chi̍t pún Sin-iok ê Sèng-keng.  Chit ê tāi-chì goá tuì ke-lāi khǹg-ba̍t, m̄-káⁿ hō͘ in chai, chiū chhē ki-hoē àm-chīⁿ thau the̍h chit pún chheh.  Tha̍k liáu bêng-pe̍k Iâ-so͘ Ki-tok kó-jiân sī goán Iû-thài lâng só͘ him-bō͘ ê Bí-sài-a.  Hit-sî goá ê hoaⁿ-hí kóng boē chīn.  Nā-sī kiaⁿ ke-lāi ê khún-tio̍k goá chi̍t kù iā m̄-káⁿ kóng, kan-ta àm-chīⁿ chiong-sim ho̍k-sāi Chú goá ê Iâ-so͘.

Koh bô loā-kú lí ê lāu-bú tú-tio̍h phoà-pīⁿ hiám-hiám sí.  I-seng kóng tio̍h chhiáⁿ chi̍t ê khàn-hō͘-hū lâi tàu chiàu-kò͘.  Khoàⁿ lí ê lāu-bú teh kan-khó͘ khàn-hō͘-hū ēng choē-choē oē lâi khó͘-khn̄g i; soà chiong Chú ê hok-im kóng hō͘ i thiaⁿ, in-uī chit ê khàn-hō͘-hū sī jia̍t-sim ê Ki-tok-tô͘.  Keng-kè bô loā-kú lín lāu-bú iā sìn Iâ-so͘ si̍t-chāi sī Bí-sài-a.  In-uī i hit sî m̄-chai goá í-keng ū án-ni sìn, chiū ún-ba̍t m̄-káⁿ tuì goá kóng, kan-ta tì-ì tha̍k Sèng-keng.  Ū chi̍t ji̍t lín sió-bē khoàⁿ i teh tha̍k, hut-jiân siⁿ-khí toā siū-khì.  Kài-chài khàn-hō͘-hū gâu thun-lún, tì-ì tuì i kóng bêng Chú ê hok-im hō͘ i thiaⁿ.  Bô-kú i hoán-hoé kap lāu-bú tâng-sim iā sìn Chú.

Khoàⁿ-kìⁿ in nn̄g lâng án-ni lín toā-chí ê siū-khì kìm boē-tiâu.  Sui-jiân lāu-bú pīⁿ siong-tiōng i iā bô thé-thiap, hoán-tńg ài siông-siông ēng khún-tio̍k ê chhiú-toāⁿ lâi khoán-thāi i.  Nā-sī pīⁿ ná siong-tiōng lín lāu-bú chai sí ê ji̍t í-keng kūn lah, chiū tuì pêng-iú kóng i ài koh chi̍t pái kìⁿ lí ê bīn.  Kai-chài lí kàu chhù-ni̍h i ê sim-sîn iáu cheng-eng, iā chiàu i ê sim só͘ ài, bē sí ê tāi-seng ū thang kap lí tâng-sim tī Chú ê bīn-chêng jīn I choè Tiong-pó.

Kó-jiân kàu i kè-sin liáu-āu goá hó-táⁿ hián-jiân tī ke-lāi goá í-chêng só͘ ún-ba̍t--ê.  Kàu téng-ji̍t lín toā-chí iā bêng-pe̍k Sèng-chheh ê kà-sī, hoaⁿ-hí pàng-sak í-chêng só͘ ū ê chhò-gō͘ choan-sim koat-ì beh choè Ki-tok ê ha̍k-seng kàu chi̍t-sì-lâng. Kiáⁿ-ah, thiaⁿ-kìⁿ án-ni goá ê hoaⁿ-hí, gaó ê ǹg-bāng, goá ê hok-khì kàu-gia̍h oân-boán lah!  Goá bián koh kiû pa̍t hāng.

Kan-ta ài pò lí chai lán choân-ke uī-tio̍h Thiⁿ-pē ê un-tián, í-keng tit-tio̍h kiù lah!  Kin-ē-hng chai lí tī pài-tn̂g-ni̍h beh thoân Chú pó-poè ê hok-im, goán saⁿ ē, chiah choè-tīn lâi, ài tī chèng-lâng ê bīn-chêng hián-jiân lâi jīn Iâ-so͘ Ki-tok choè lán ê Tiong-pó.  Í-chêng goán lóng sī tī chhù-ni̍h àm-chīⁿ ho̍k-sāi I.  iū-koh lí só͘ thoân ê tō-lí chin toā kám-kek goán tāi-ke, tì-kàu goá kìm boē-tiâu, soà tī chèng lâng ê bīn-chêng koh-chài kap Chú li̍p-iok lâi choè I chīn-tiong ê ha̍k-seng.  I lâu pó-huih thoè lán sí, lán tio̍h jia̍t-sim lâi ho̍k-sāi I.

Lāu-pē chhiú koh kia̍h koân chhut siaⁿ chok-hok kóng, Goān A-pek-lia̍p-hán, Í-sat, Ngá-kok ê Siōng-tè siúⁿ-sù goán un-tián pêng-an.  Goān Iâ-so͘ Ki-tok ê thiàⁿ khiā-khí tī goán ê sim kàu tāi-tāi bô soah.  A-bēng.

漢羅（Ùi原文改寫）

赴家己的葬式

我就是猶太人。對細漢得著爸母的教示，嚴守摩西的律例。老爸雖然sàn-chhiah，但是伊的學問深，厝邊頭尾也真尊敬伊。伊做猶太教的先生，勢力也毋是小可。

較大漢的時我捌聽見基督教的人teh講，耶穌就是救世主。伊是彌賽亞。起頭聽見按呢我的心不止反對，因為阮猶太人無承認耶穌做上帝的囝。阮kan-ta對重舊約聖經nā-tiāⁿ。新約阮無承受。毋kú ná研究證據ná明，我袂免得就近主，認伊做我的中保。

對這時了後，我常常去拜堂禮拜，我也真致意研究新約的道理。老爸聽見這个代誌隨時發出真大受氣。老母的受氣也真非常。暝日吼無煞，伊看我ná 犯人。姊妹以及親戚無一个無窘逐我。起頭笑我，藐視我，háng我，pak我，後來拍我。用濟濟款的方法來苦楚我，我也是無放sak基督耶穌。然後in用好喙，用甜的話欲利引誘我倒轉，我也無搖choah。果然無法得，就煩惱到極，看我做廢人。

葬式

有一日爸母、姊妹佮親人攏聚集佇厝裡。大家的面貌佮平常時大各樣。無久in聚集佇廳裡，就請我入去。到內面看見老爸、老母、姊妹攏穿帶孝的衫。廳內也有一具棺材。大家憂悶到極。今是啥物人死？我按呢teh想。Teh想的時老爸出聲啼哭講，伊認基督做主。伊已經死！伊已經死！今共伊埋葬。對這tia̍p了後我無囝。伊死lah！大家啼哭無煞。老爸開門講，出去；我到死無欲閣見你的面。就對我出力sak出去。彼時我才知我是去赴家己的葬式。

照阮猶太人的風俗若有人去入別款的教派，就佇厝裡做葬式，意思是對這tia̍p了後，爸無認囝，囝無認爸，大家佮伊絕交。

離開爸母的身邊我無通依倚；姑不將出外去遠遠。總是雖是予老爸毋認做囝，我也毋敢過頭忘恩。有時寫批求伊赦免，總是伊攏毋肯，反轉將批無拆即時寄倒轉來還我。悽慘到袂顧得，我將吞忍做日食。佇十年的中間拄著濟濟款的艱苦，我益發khîⁿ牢佇我的主。我也入學勉強讀冊。總是我所欣慕就是傳主的福音。我也常常出去佮人佈道。

老母過身。

有一日對朋友收著批講，老母破病真傷重teh欲死。我隨時離開英國搭船到美國。到位趕緊倒去厝裡欲共伊看。到門口，心肝艱難到極，因為十年前予老爸趕出，今閣倒來老母破病teh欲死。總是好膽共伊拍門。門隨時開。徛佇門邊有一个老人。伊的頭毛白親像雪。見著我的面伊大聲講，起去樓頂。伊就是我的老爸。十年無見著伊，伊iáu-kú 毋接納我。

上去樓頂拄著我的大姊佮小妹。大姊的面惡惡，小妹掠我看cheh，但是兩人無佮我相借問。實在in款待我親像死。

我入老母的房間。老母倒佇眠床，伊的病傷重。我近倚伊。老母伸手chih我。我的心親像欲kiah裂，實在艱難到極。後來伊出聲講，囝ah你倒來！今我也信耶穌是我的救主。伊會救咱！講煞氣就當。

彼時老爸徛佇我的身邊比手叫我著閣出去。順趁伊的命令我即時出到街路。經過幾若日久，一下昏我佇拜堂裡傳道理，證明耶穌基督就是上帝獨生囝。講煞有幾若个猶太人就近我講，今阮欲認耶穌做阮的彌賽亞。kia̍h頭看見一个老人，頭毛嘴鬚攏白，進前行倚我徛的所在。伊開聲吼，講，耶穌你是我的救主。我信你，我信你。就將手搭我的肩頭，chim我講，囝ah，今我信耶穌lah！看見我的老爸按呢我的心親像欲爆裂。我袂曉得怎樣講，kan-ta跪落佇伊的面前，感謝上主的權能佮伊的恩典。

本堂的牧師看阮爸囝歡喜到流目屎，就請阮入去內面。無久我的大姊佮小妹也入來。兩个揪我的手講，今阮也是耶穌的學生。阮欲認伊做救主。老爸手kia̍h懸講。天爸你的仁愛到極深。你有拯救阮全家，阮你賜阮永遠的大福。

若親像眠夢！老爸、大姊、小妹攏信主。前無久趕我，毋認我，受氣我；今就近我、疼我。前怨恨我，藐視咒詛耶穌的名，今疼伊敬畏伊，認伊做主。上帝的恩實在講袂盡！

後來老爸牽我的手講。十年前我趕你出家，因為你離開猶太教去入基督教。但是彼時你無囥怨恨予我無毋大奇怪。愛知基督的教理較詳細，我暗靜偷買一本新約的聖經。這个代誌我對家內囥密，毋敢予in知，就揣機會暗靜偷提這本冊。讀了明白耶穌基督果然是阮猶太人所欣慕的彌賽亞。彼時我的歡喜講袂盡。但是驚家內的窘逐我一句也毋敢講，kan-ta暗靜將心服事主我的耶穌。

閣無偌久你的老母拄著破病險險死。醫生講著請一个看護婦來鬥照顧。看你的老母teh艱苦看護婦用濟濟 話來苦勸伊；紲將主的福音講予伊聽，因為這个看護婦是熱心的基督徒5。經過無偌久恁老母也信耶穌實在是彌賽亞。因為伊彼時毋知我已經有按呢信，就隱密毋敢對我講，kan-ta致意讀聖經。有一日恁小妹看伊teh讀，忽然生起大受氣。Kài-chài 看護婦 gâu吞忍，致意對伊講明主的福音予伊聽。無久伊反悔佮老母同心也信主。

看見in兩人按呢恁大姊的受氣禁袂牢。雖然老母病傷重伊也無體貼，反轉愛常常用窘逐的手段來款待伊。但是病ná傷重恁老母知死的日已經近lah，就對朋友講伊愛閣一擺見你的面。佳哉你到厝裡伊的心神猶精英，也照伊的心所愛，未死的代先有通佮你同心佇主的面前認伊做中保。

果然到伊過身了後我好膽顯然佇家內我以前所隱密--的。到頂日恁大姊也明白聖冊的教示，歡喜放sak以前所有的錯誤專心決意欲做基督的學生到一世人囝ah，聽見按呢我的歡喜，我的向望，我的福氣到額完滿 lah！我免閣求別項。

Kan-ta愛報你知咱全家為著天爸的恩典，已經得著救lah！今下昏知你佇拜堂裡欲傳主寶貝的福音，阮三个，才做陣來，愛佇眾人的面前顯然來認耶穌基督做咱的中保。以前阮攏是佇厝裡暗靜服事伊。又閣你所傳的道理真大感激阮大家，致到我禁袂牢，紲佇眾人的面前閣再佮主立約來做伊盡忠的學生。伊流寶血替咱死，咱著熱心來服事伊。

老爸手閣kia̍h懸出聲chok-hok講，願亞伯拉罕，以撒，雅各的上帝賞賜阮恩典平安。願耶穌基督的疼徛起佇阮的心到代代無煞。阿們。