智識的源頭
Tì-sek ê goân-thâu
文獻資訊
項目 | 資料 |
---|---|
作者 | 雪峰逸嵐 Soat-hong Iat-lâm |
卷期 | 芥菜子 |
卷期 | 第 10 號 |
日期 | 1926/11 |
頁數 | 10-11 |
白話字(原文數位化)
Tì-sek ê goân-thâu
Tī chit-hō ê “Koà-chhài-chí,” goá beh choan-bûn kap tâng sio̍k Chú ê gín-ná hiaⁿ, gín-ná chí, saⁿ-kap kóng oē, Lín nā bē hiáu khoàⁿ, kiò Lín A-niá, A-chí, tha̍k hō͘ lín thiaⁿ, lín ún-tàng ē chin hoaⁿ-hí. Goá iā sī chin hoaⁿ-hí, in-uī goá iā bat chò gín-ná, goá iā ū gín-ná só͘-í chin ài kap gín-ná kóng oē.
Chím-moá beh kā lín kóng Tì-sek tuì tó-uī lâi, kám m̄-sī chin iàu-kín ê mi̍h? Lán lóng bô ài gōng lóng chin ài tì-sek, ū gín-ná kā goá kóng “Goá chin ham-bān, bē hiáu tha̍k chheh, in-uī bô tì-sek, tha̍k bē ē, pa̍t-ji̍t ē chò bô lō͘-ēng ê lâng, só͘-í chin hoân-ló.” Thang chai “Tì-sek” sī chin iàu-kín tio̍h-m̄? Taⁿ tì-sek ê goân-thâu sī tuì tó-uī lâi? Goá pò lín tha̍k “Kèng-uì Iâ-hô-hoa sī tì-sek ê kim(kin)-pún” (Chim giân 1: 7.) “Ū lâng tì-sek bô kàu, tio̍h kiû Siōng-tè, Siōng-tè gâu hō͘ lâng” (Ngá-kok1: 5). Taⁿ goá beh kóng chi̍t phiⁿ kò͘-sū, lâi chèng-bêng chit nn̄g kù hō͘ lín bêng-pe̍k.
Ū chi̍t ê 14 hoè ê cha-po͘ gín-ná, teh tha̍k Chú-ji̍t-o̍h, ū chi̍t-pái, kap i só͘ thiàⁿ 6 hè ê sió-moē khì in án-má tau, thit-thô kuí-nā-ji̍t, hut-jiân chi̍t ē-po͘ in sió-moē siūⁿ-tio̍h in án-niá; tit-tit háu beh tò-khì, m̄-kú lī in tau sī kuí-nā phò͘-lō͘, ū chhiū-nâ, koh tio̍h tuì khòng-iá koè, chiū kā i ān, bîn-á-chài chiah tò-khì, nā-sī 6 hoè gín-ná ti̍t-ti̍t tek-khak beh tò-khì, ko͘-put-chiong in má chiū chhiàⁿ se̍k-sāi lâng ê bé-chhia chài in tò-khì, (hia ê bé-chhia sī chhin-chhiūⁿ kū-té chhin-ông lâi teh chē hit-khoán, bé cháu chin kín, m̄-sī chhin-chhiūⁿ chia teh chài-hoè hit hō) iā bé O͘-mo͘h-chiah (オモチヤ) ,piáⁿ, Keng-chio, chin chē, hō͘ in toà chhia-lāi thang thit-thô, thang chia̍h, sió-moē chin hoaⁿ-hí, in-uī beh tńg-khì chhoē in án-niá lah, in hiaⁿ-ko khoàⁿ-tio̍h chi̍t-tiâu keng-chio, o͘-o͘ teh-beh noā-khì, kiaⁿ liáu in sió-moē chia̍h-tio̍h khah m̄ hó, chiū at khí-lâi tī tē tē-á lāi. Hiaⁿ-moē chin hoaⁿ-hí, tī chhia-lāi ná chia̍h ná thit-thô͘, thiⁿ àm-lah, koh bô goe̍h, tām-po̍h chhiⁿ, si̍h-lè si̍h-lè. Hut-jiân-kan in hiaⁿ-ko thiaⁿ-tio̍h āu-piah ū kha-pō͘ ê siaⁿ teh jiok, iā thiaⁿ-tio̍h hoah kóng “Chhia-lāi ê lâng, ū gîn tio̍h hiat chhut-lâi; nā-bô, beh hō͘ lín sí.” Sái bé-chhia ê lâng kiaⁿ kàu ngia̍uh-ngia̍uh chha bih kàu ba̍t chiuh-chiuh, chit ê cha-po͘ gín-ná tuì thang-á khoàⁿ chhut-khì, ū 5 ê o͘ koh toā hàn lâng, chhiú lóng kia̍h tn̂g-to, ti̍t-ti̍t jiok, bé-chhia ti̍t-ti̍t cháu, khoàⁿ-tio̍h chin kiaⁿ, sio-moē lóng m̄ bat, nā-sī i chin kiaⁿ, siūⁿ lóng bô hoat-tō͘ hut-jiân siūⁿ-tio̍h Sian-siⁿ bat kóng. “Bô-lūn tú-tio̍h sím-mi̍h sū, lóng tio̍h khò Siōng-tè, chiū koáⁿ-kín kuī-lo̍h kî-tó kóng “Siōng-tè ah! Kiû Lí tio̍h kiù goán thoat-lī tuì-te̍k ê chhiú.” án-ni pek-chhiat ti̍t-ti̍t kî-tó, kiù-kiò, hut-jiân bong-tio̍h tē-á-lāi hit tiâu o͘-o͘ ê noā keng-chió, i chi̍t sî chin chòng-táⁿ peh khí-lâi, chhiú gīm hit-tiâu keng-chio tuì thang-á-goā chhun-chhut-khì, toā-siaⁿ hoah kóng “Chit ki nā chia̍h ē lo̍h--khì chiah lâi”. Hiah-ê chha̍t tio̍h chi̍t-kiaⁿ, chi̍t-ê kóng hit ki sī Phi-su-to̍h-luh. (ビストル=Té-chhèng.) chi̍t-ê kóng m̄-sī, chi̍t-ê kóng sī gín-ná-siaⁿ, chi̍t-ê kóng sī toā lâng-siaⁿ, iáu chi̍t-ê kóng, bô ún-tàng, i só͘ kia̍h chin-chiàⁿ sī ビストル; i ū chhèng phah lán ē tio̍h, lán ê to nā bô oá-khì, thâi i bē tio̍h, lán beh oá-khì to tāi-seng hō͘ i ê chhèng phah tio̍h lah, bô ún-tàng, kín-mé cháu, hoah chi̍t-ē, 5 ê chha̍t chò chi̍t-ē cháu liáu-liáu, chit ê gín-ná chin hoaⁿ-hí, chiū koh kám-siā Siōng-tè hō͘ i ū tì-sek thang thoat-lī tuì-te̍k ê chhiú.
“Hà!! gín-ná hiaⁿ, kā Lí kiong-hí, lí ēng chit-tiâu chhàu keng-chio, phah cháu 5 ê chha̍t, lí thài ē chiah ū tì-sek lè?” Goá án-ni mn̄g--i, i kā goá kóng “Goán Sian-siⁿ bat kā goá kóng, Siōng-tè sī tì-sek ê goân-thâu, nā ài tì-sek tio̍h kiû Siōng-tè. Goá ū tiāⁿ-tiāⁿ kî-tó, kiû Siōng-tè siúⁿ-sù goá ū tì-sek, só͘-í goá ê tì-sek, m̄-sī goá ka-kī ū; sī Siōng-tè hō͘ goá--ê.
À!! gín-ná-hiaⁿ, gín-ná-chí, Lín ài tì-sek á-bô? Nā ài; tio̍h o̍h chit ê gín-ná pêng-iú; gâu kî-tó, Siōng-tè beh hō͘ lán chin-chē ê tì-sek gâu tha̍k chheh, khah iâⁿ pháiⁿ, lín chai--bô? tio̍h ē kì-tit o̍h chit khoán ê hó bô͘-iūⁿ. āu-pái goá chiah beh koh kóng hō͘ lín thiaⁿ.
Pêng-an.
漢羅(Ùi原文改寫)
智識的源頭
佇這號的 「芥菜子,」我欲專門佮同屬主的囡仔兄,囡仔姐,saⁿ-kap講話,恁若袂曉看,叫恁阿娘,阿姐,讀予恁聽,恁穩當會真歡喜。我也是真歡喜,因為我也捌做囡仔,我也有囡仔所以真愛佮囡仔講話。
這馬欲共恁講智識對佗位來,敢毋是真要緊的物?咱攏無愛戇攏真愛智識,有囡仔共我講「我真頇慢,袂曉讀冊,因為無智識,讀袂會,別日會做無路用的人,所以真煩惱。」通知「智識」是真要緊著毋?今智識的源頭是對佗位來?我報恁讀「敬畏耶和華是智識的根本」(箴言 1:7。) 「有人智識無夠,著求上帝,上帝gâu予人」(雅各1:5)。今我欲講一篇故事,來證明這兩句予恁明白。
有一个14 歲的查埔囡仔,teh讀主日學,有一擺,佮伊所疼6 歲的小妹去in án媽兜,thit-thô 幾若日,忽然一下晡in小妹想著in án娘;直直吼欲倒去,毋kú 離 in 兜是幾若舖路,有樹林,閣著對曠野過,就共伊ān,明仔載才倒去,但是6 歲囡仔直直的確欲倒去,姑不將in媽就倩熟似人的馬車載in 倒去,(遐的馬車是親像舊底親王來teh坐彼款,馬走真緊,毋是親像遮the載貨彼號)也買 O͘-mo͘h-chiah(オモチャ)、餅、芎蕉,真濟,予in蹛車內通thit-thô,通食,小妹真歡喜,因為欲轉去揣in án娘lah,in兄哥看著一條芎蕉,烏烏teh-欲爛去,驚了in小妹食著較毋好,就at起來佇袋袋仔內。兄妹真歡喜,佇車內ná食ná thit-thô,天暗-lah,閣無月,淡薄星,si̍h-lè si̍h-lè。忽然間in兄哥聽著後壁有跤步的聲teh jiok,也聽著喝講「車內的人,有銀著hiat出來;若無,欲予恁死。」駛馬車的人驚到ngia̍uh-ngia̍uh chha bih到密chiuh-chiuh,這个查埔囡仔對窗仔看出去,有5个烏閣大漢人,手攏kia̍h長刀,直直jiok,馬車直直走,看著真驚,小妹攏毋捌,但是伊真驚,想攏無法度忽然想著先生捌講。「無論拄著啥物事,攏著靠上帝,就趕緊跪落祈禱講「上帝ah!求你著救阮脫離對敵的手。」按呢迫切直直祈禱,救叫,忽然摸著袋仔內彼條烏烏的爛芎蕉,伊一時真壯膽peh起來,手gīm彼條芎蕉對窗仔外chhun出去,大聲喝講「這枝若食會落--去才來」。遐个賊著一驚,一个講彼枝是Phi-su-to̍h-luh。(ビストル=短槍。)一个講毋是,一个講是囡仔聲,一个講是大人聲,猶一个講,無穩當,伊所kia̍h真正是ビストル;伊有槍拍咱會著,咱的刀若無倚去,thâi伊袂著,咱欲倚去to代先予伊的槍拍著lah,無穩當,緊mé走,喝一下,5个賊做一下走了了,這个囡仔真歡喜,就閣感謝上帝予伊有智識通脫離對敵的手。
「Hà!!囡仔兄,共你恭喜,你用這條臭芎蕉,拍走5个賊,你thài會遮有智識lè?」我按呢問--伊,伊共我講「阮先生捌共我講,上帝是智識的源頭,若愛智識著求上帝。我有定定祈禱,求上帝賞賜我有智識,所以我的智識,毋是我家己有;是上帝予我--的。
À!!囡仔兄,囡仔姐,恁愛智識抑無?若愛;著學這个囡仔朋友;gâu祈禱,上帝欲予咱真濟的智識gâu讀冊,較贏歹,恁知--無?著會記得學這款的好模樣。後擺我才欲閣講予恁聽。
平安。