自由女的誤解
Chū-iû-lú ê gō͘-kái
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 雪峰逸嵐 Soat-hong Iat-lâm |
| 卷期 | 芥菜子 |
| 卷期 | 第 7 號 |
| 日期 | 1926/8 |
| 頁數 | 9-11 |
白話字（原文數位化）
Chū-iû-lú ê gō͘-kái
Goá miâ kiò Chū-iû-lú, goá ū keng-koè Kong-ha̍k, iā ū chut-gia̍p Ko-lú, goán ê tâng-phoāⁿ ū ê chò gîn-hâng-oân, ū ê chò khàn-hō͘-hū, iā ū ê kau-oāⁿ chhiú, ū ê chò kàu-oân. Goán sī siū kái-hòng ê chū-iû-lâng, goá chím-moá beh kóng-khí chū-iû ê te̍k-tiông (特長) hō͘ tāi-ke chai goá ê chū-iû, ǹg-bāng tāi-ke chim-chiok siūⁿ m̄-thang hō͘ goá kiaⁿ--tio̍h.
Tāi-seng beh kóng goá ê chong-sek, in-uī che sī goá choè chū-iû tē-it ê iàu-sò͘,－goá ê thâu-chang sī se kap phó͘-thong lâng bô sio-siāng, goá ê thâu-mn̂g sī ut káu-oan cha̍p-peh-oat; put-kò lâng nā gū-tio̍h goá, nā bô kā goá khoàⁿ, goá chiū siūⁿ sī í-keng thè sî lah; goá ê bīn, tû phang-hún í-goā, nā bô khu-lí-muh (クリーム) iā tio̍h hò-ka-e̍k (ホーカー液), goá sui-jiân bô kīn-sī, chóng-sī iā tio̍h koà ba̍k-kiàⁿ, m̄-sī chò phó͘-thong tî-hông éng-ia, ê lō͘-ēng nā-tiāⁿ, iā tio̍h kim-kheng-ê in-uī che sī goá tiòng-iáu ê chong-sek; goá ê hō͘-soàⁿ tio̍h hiān-sî choè liû-hêng siang-thâu chê--ê, koh tio̍h tiû-si--ê; goá ê chhiú-tē-á, ka-kī siù ê bô sim-sek, tio̍h bé phoê--ê; goá ê saⁿ sui-jiân sī hoe-á, bô loā kuì, chóng-sī tio̍h khoah-khoah ê ńg, té-té ê hêng, àm-kún tio̍h kek kó͘-chiⁿ khang, liú-á m̄-sī tī tiong-ng, iā m̄-sī tī piⁿ-á; goá ê saⁿ-á-ki sī îⁿ--ê, tio̍h ū hō͘ lâng khoàⁿ-tio̍h goá pak-tó͘-piⁿ ê bah, chiah chai goá ū tiōng oē-seng chia̍p soé-e̍k; goá ê khò͘, í-ki̍p kûn lóng tio̍h té-té khoah-khoah, hō͘ lâng chai goá ū chhēng chin tn̂g ê tiû-si-á-beh; goá ê oê tio̍h choè liû-hêng, āu-tiⁿ tio̍h koân-koân, nā kiâⁿ ē khī-kho̍k. Thang pò lâng chai goá sī bûn-bêng ê chong-sek, ū chū-iû ê hêng-tōng.
Lūn goá ka-têng tī chhù-nih ê sî, pē-bó sī kó͘-phài ê lâng, sui-jiân khoàⁿ goá án-ni sī hiâm--goá, m̄-kúgoá chiong hiān-tāi ê sî-sèkóng hō͘ i thiaⁿ，inchiū m̄-kàⁿ tòng-goá；goá tha̍k-chheh ê keng-huì, sui-jiân sī goán a-hiaⁿ ê, m̄-kú i sī choh-sit-lâng, bô ha̍k-būn, sui-jiân bat hiâm--goá, goá ēng bô hoaⁿ-hí ìn--i, i iā m̄ káⁿ tòng--goá, in-uī che sī goá ê ch7-iû; kî-û sió-tī sió-bē kèng koh-khah koà tī hī-á-boé lah! Goá chò kheh liáu-āu, tiōng-hu sī goá ka-kī kéng--ê, goán ū tiâu-iok, i m̄-káⁿ koán--goá, in-uī goá ū chū-iû-koân; ta-ke ê oē goá koh khah oē choè-tit, in-uî goá sī ké ang, m̄-sī kè ta-ke; ta-ke-koaⁿ ê thâu-náu, kap goán pē-bó sī sio-siāng, só͘-í goá iâ ēng sio-siāng ê thài-tō͘ lâi tuì-hū--i. Goá ū só͘-ài, tiōng-hu tio̍h chiap-èng goá ēng, nā bô goá chiū khí bûn-tê, in-uī ū chó͘-tòng tio̍h goá chū-iû ê hêng-tōng, che sī goá ka-têng ê tāi-iàu. Goá bô lūn beh tó-khì, m̄-bián kā ke-lāi ê lâng kóng; goá só͘-kau-poê ê pêng-iú bô lūn lâm-lú, tiōng-hu m̄-bat iàu-kín, in-uī hiān-tāi sī siā-kau kong-khai, iū-koh goá chiah-nī ū ha̍k-būn, hó-pháiⁿ-lâng goá ē hiáu khoàⁿ, in-uī goá sī chū-iû-lú, bô lūn hì-hn̂g, kong-hn̂g siông-siông ū goá ê kha-jiah; gū-tio̍h hō͘ ū chhia thang chē;ke-lāi ê sū goá lóng m̄-chhap, in-uī he sī goá só͘ m̄ ài--ê, iū-koh ài chó͘-tòng goá ê chū-iû.
Taⁿ goá chū-iû ê tāi-khài sī án-ni, kî-û m̄-bián koh kóng, nā ài chai khah siông-sè, thang tī ke-lō͘ khoàⁿ--goá.
Chêng-ji̍t iā ū lâng mn̄g goá kóng, “Bó͘-bó͘ lú-sū, lí kám m̄-sī Ki-tok-kàu ê sìn-chiá, goá siông-siông khoàⁿ lí khì lé-pài?” goá kóng “Khí-kám, sī to-tio̍h” chheng-ho͘ goá chò lú-sū, goá ê sim chin hoaⁿ-hí. Koh mn̄g “Lí chng chiah suí, lín ê thoân-tō-su kám bē hiâm, iā káⁿ ū chiàu Sèng-keng ê kà-sī?” goá thiaⁿ liáu bô hoaⁿ-hí kóng “Thoân-tō-su sī teh thoân chong-kàu, in thoân-tō-niû mā kap goá chha-put-to; Sèng-keng si kà-sī chong-kàu, goá ê ha̍k-sek sī sio̍k tī siā-kau, chong-kàu kap siā-kau to bô koan-hē”. Hit ê lâng koh-kóng “chhiáⁿ lí nā tò-khì chiah hian (I. Thê-mô͘-thài 2:8－12) khí lâi tha̍k”. Goá chin bô hoaⁿ-hí. Chò goá kiâⁿ. m̄ koh chhap2--i.
Hāiⁿ-ah! Chū-iû ê gō͘-kái!! Chū-iû ê ok-ēng!!! Chhiáⁿ khoàⁿpò ê hiaⁿ-ché, ka-kī phoe-phêng án-ni tio̍h ā m̄-tio̍h? iā chhiáⁿ khoàⁿ pò ê lâm-kài (男界) m̄-thang siūⁿ che sī Chū-iû-lú ê sū, chū-iû-lâm (自由男) iā tio̍h chim-chiok kā-kī séng-chhat, soà hian chit-chat Sèng-keng khí lâi tha̍k, che sī kia̍h-pit ê lâng choè toā ê hi-bōng.
“Só͘-í goá ài ta-po͘-lâng kia̍h-khí sèng ê chhiú, bô siū-khì bô giâu-gî, ta̍k só͘-chāi kî-tó; iā ài hū-jîn-lâng táⁿ-pān sò͘-sò͘, ēng liâm-thí siú-kí ka-kī chng-thāⁿ, m̄-sī ēng pīⁿ thâu mn̂g, kap kim-khì, á-sī chin-chu, á-sī ta̍t-chîⁿ ê i-chiûⁿ; sī ēng hó só͘ kiâⁿ choè chng thāⁿ, che sī ka-kī jīn-choē kèng Siōng-tè ê hū-jîn-lâng só͘ ha̍p-gî--ê. Hū-jîn-lâng tio̍h thiam-chēng, it-bī hâng-ho̍k lâi ha̍k-si̍p.
漢羅（Ùi原文改寫）
自由女的誤解
我名叫自由女，我有經過公學，也有卒業高女，阮的同伴有的做銀行員，有的做看護婦，也有的交換手，有的做教員。阮是受解放的自由人，我這馬欲講起自由的特長予大家知我的自由，向望大家斟酌想毋通予我驚--著。
代先欲講我的裝飾，因為這是我做自由第一的要素，－我的頭鬃是梳佮普通人無sio-siāng，我的頭毛是ut 九彎十八oat；不過人若gū著我，若無共我看，我就想是已經退時lah；我的面，除芳粉以外，若無khu-lih-muh (クリーム)也著hò-ka-e̍k (ホーカー液)，我雖然無近視，總是也著掛目鏡，毋是做普通提防 eng-ia，的路用 nā-tiāⁿ，也著金框的因為這是我重要的裝飾；我的雨傘著現時最流行雙頭齊--的，閣著綢絲--的；我的手袋仔，家己繡的無心適，著買皮--的；我的衫雖然時花仔，無 偌貴，總是著闊闊的 ńg，短短的形，ām-kún著kek古錢空，鈕仔毋是佇中央，也毋是佇邊仔；我的衫仔ki是圓--的，著有予人看著我腹肚邊的肉，才知我有重衛生 chia̍p 洗浴；我的褲，以及裙攏著短短闊闊，予人知我有穿真長的綢仔襪；我的鞋著最流行，後tiⁿ著高高，若行會khī-kho̍k。通報人知我是文明的裝飾，有自由的行動。
論我家庭佇厝裡的時，爸母是古派的人，雖然看我按呢是嫌--我，毋kú我將現代的時勢講予伊聽，in就毋敢擋--我；我讀冊的經費，雖然是阮阿兄的，毋kú伊時作穡人，無學問，雖然捌嫌--我，我用無歡喜應--伊，伊也毋敢擋--我，因為這是我的自由；其餘小弟小妹敬閣較掛佇耳仔尾 lah！我做客了後，丈夫是我家己揀--的，阮有條約，伊毋敢管--我，因為我有自由-權；ta-ke 的話我閣較會做得，因為我是嫁翁，毋是嫁 ta-ke；ta-ke-koaⁿ 的頭腦，佮阮爸母是sio-siāng，所以我也用sio-siāng 的態度來對付--伊。我有所愛，丈夫著接應我用，若無我就起bûn-tê，因為有阻擋著我自由的行動，這是我家庭的大要。我無論欲佗去，毋免共家內的人講；我所交陪的朋友無論男女，丈夫毋捌要緊，因為現代是社交公開，又閣我遮爾有學問，好歹人我會曉看，因為我是自由女，無論戲園、公園常常有我的腳跡；gū著雨有車通坐；家內的事我攏插，因為彼是我所毋愛--的，又閣愛阻擋我的自由。
今我自由的大概是按呢，其餘毋免閣講，若愛知較詳細，通佇街路看--我。
前日也有人問我講，「某某女士，你敢毋是基督教的信者，我常常看你去禮拜？」我講「豈敢，是to著」稱呼我做女士，我的心真歡喜。閣問「你妝遮媠，恁的傳道師敢袂嫌，也敢有照聖經的教示？」我聽了無歡喜講「傳道師是teh傳宗教，in傳道娘嘛佮我差不多；聖經是教示宗教，我的學識是屬佇社交，宗教佮社交to無關係」。彼个人閣講「請你若倒去才掀(I提摩太2：8－12) 起來讀」。我真無歡喜。做我驚。毋閣插--伊。
Hāiⁿ-ah！自由的誤解！！自由的惡用！！！請看報的兄姊，家己批評按呢著抑毋著？也請看報的男界毋通想這是自由女的事，自由男也著斟酌家己省察，紲掀這節聖經起來讀，這是kia̍h筆的人最大的希望。
「所以我愛ta-po͘人kia̍h起聖的手，無受氣無僥疑，逐所在祈禱；也愛婦人人打扮素素，用廉恥守己家己裝飾，毋是用pīⁿ頭毛，佮金器，抑是真珠，抑是值錢的衣裳；是用好所行做裝飾，這是家己認罪敬上帝的婦人人所合宜--的。婦人人著恬靜，一味降服來學習。