消夏談

Siau-hā tâm

文獻資訊

項目	資料
作者	陳瓊琚 Tân Khêng-ku
卷期	芥菜子
卷期	第 7 號
日期	1926/8
頁數	8-9

白話字（原文數位化）

Siau-hā tâm 消夏談

Tang-kiaⁿ chín-chai

Tī sin-bûn choá siōng koh khoàⁿ-kìN tī 3 hō Tang-kiaⁿ iū koh-chài tú-tio̍h put-chí toā ê chín-chai, in-uī chín-tōng iok ū 3 hun-kú, sǹg sī put-chí toā tāng.

Lūn toē-tāng, nā tī Tâi-oân kiám-chhái ū khah hi-hán, chóng-sī nā-sī Loē-tē sī pêng-siông-sū.

Chit-chūn só͘ beh siá ê, khiok m̄-sī beh kì chit-pái ê, sī ài siá tī saⁿ-sì nî chêng hit ê kó͘-kim bē-bat ū ê toā chín-chai. Tāi-chèng 12 nî 9 ge̍h 1 hō tī Tang-kiaⁿ tú-tio̍h toā toē-tāng, sī lán só͘ oē kì-tit--ê, hit-sî goá iáu tī Kiaⁿ-to͘ teh bián-kióng. Lán tāi-ke khah choē sī siūⁿ Kiaⁿ-to͘ sī ná chhin-chhiūⁿ chin kūn Tang-kiaⁿ ê khoán, m̄-kú kî-si̍t saⁿ-lī chha-put-to thang kóng sī Tâi-oân thâu kàu Tâi-oân bé ê nn̄g-pē hn̄g; só͘-í m̄-sī tī kūn-kūn kóng suî-piān beh khoàⁿ chiū kiâ khì khoàⁿ. Chóng-sī goá ū pêng-iú tuì Tang-kiaⁿ pò goá chai, án-ni sui-jiân bô pún-sin khì, iáu-kú ia̍h sī oē chai-iáⁿ; koh āu-lâi ia̍h ū chhut-pán hit-hō chín-chai ê cha̍p-chì.

Taⁿ goá tī chia só͘ ài siá ê, sī kan-ta ài kì tām-po̍h si̍t-lē, sī hit-khoán siūⁿ tio̍h ia̍h thoè in khó͘-lîn koh ia̍h chin hó chhiò--ê, thang hō͘ lán khah oē kì-tit, koh si̍t-chāi thang choè lán ê hó kéng-kài. Lán chai kìⁿ-nā tī hit-khoán  chin guî-hiám koh kín-kip ê sî-chūn, ta̍k-lâng to oē hiáu beh iàu-kín hiah ê khah iù-siù koh khoài the̍h chham tiōng-iàu ê nā-tiāⁿ, chóng-sī khah siông lóng sit-pāi khah choē. Taⁿ tī hit-pái toā chín-chai ê sî tiàm tī hia ê lâng ia̍h sī án-ni. Kóng, tng beh tô-cháu ê sî ū chi̍t ê hó-gia̍h lâng kín khui i ê kim-khò͘ ia̍h chhng-chhiú chiū lo̍h khì sa hit tiuⁿ kuí-nā bān kho͘ ê chhiú-hêng, gīm liáu mī tio̍h, phe-miā cháu, cháu kàu an-choân ê toē-kài ê sî, i ê chhiú soà pak boē khui, in-uī siuⁿ chhut-la̍t gīm, soà tio̍h iōng pa̍t-lâng kā i pak khui, chhiú chi̍t ê khoàⁿ-lè, koh m̄-sī gīm tio̍h hit tiuⁿ chhiú-hêng, sī the̍h chit-tè té-té ê iân-pit chat-á nā-tiāⁿ. Koh chi̍t-ê sī kóng, tú-tú kè khì bô loā-kú ê hó-gia̍h sin-niû, tng i beh cháu ê sî, pa̍t-hāng lóng boē kò͘ tit, kan-ta kín pau i choè-lâi hiah ê nńg-nńg phang-phang ê tiû-toān i-chiûⁿ, pau kàu chi̍t toā pau-ho̍k, hē tiàm chóng-pho͘ téng, beh cháu ê sî kín phāiⁿ teh cháu, chóng-sī āu-lâi chi̍t ē khoàⁿ lè, m̄-sī hit pau sī phāiⁿ tio̍h chi̍t kha pùn-sò láng. Koh chi8 ê sī lāu-bú āiⁿ soè kiáⁿ teh cháu; chóng-sī kàu an-choân ê só͘-chāi beh tháu lo̍h lâi hō͘ i chia̍h leng ê sî, chiah chai í-keng sí giān-giān, in-uī i kā i āiⁿ tian-tò-péng, chiū-sī thâu-khak chai lo̍h-khì, iā kha phè khí-lâi ê in-toaⁿ. Koh chi̍t-hāng chiū-sī siuⁿ hiong-kông ang-á-bó͘ saⁿ khan-chhiú beh kín-cháu, soà khan-tio̍h pa̍t-lâng ê, chóng-sī hit ê pa̍t-lâng kai-chài iā tú khan chit-ê lâng--ê; pîⁿ-pîⁿ cháu khì hioh tī Siōng-iá kong-hn̂g teh chhoán toā-khuì, ang teh jīn m̄-sī ka-kī ê bó͘, iā bó͘ teh khoàⁿ khan i ê chhiú ê lâng m̄-sī ka-kī ê tiōng-hu, koh chi̍t-pêng ê ang-bó͘ iā sī án-ni, tāi-ke soà ài chhiò, oa̍t-chêng oa̍t-āu teh khoàⁿ ê sî chiah jīn tio̍h si̍t-chāi ka-kī ê ang kap bó͘, tú-tú tī hia thang saⁿ táu-oāⁿ.

Nā khoàⁿ-tio̍h chit-khoán ê chêng-hêng si̍t-chāi ia̍h thoè in khó-lîn, koh iā si̍t-chāi chin hó-chhiò, tú-tú ná chhin-chhiūⁿ teh kóng chhiàu-tâm chi̍t poaⁿ-iūⁿ. Sio̍k-gú kóng “Lâng bô liām-sî hēng, hó͘ bô suî-sin táⁿ”. Chóng-sī lūn hit-pái ê toā chín-chai, ū kuí-nā hāng thang choè lán ê hó kà-sī; kóng khah-bêng, chiū-sī goá tuì hit pái toā chín-chai só͘ kám ū kuí-nā hāng, soà kán-lio̍k siá lâi choè chham-khó:－

I. Hō͘ lán sè-kan ê lâng siⁿ chhut saⁿ tông-chêng, saⁿ pang-chān ê sim.

II. Ū chit-khoán toā chai-lān chiah oē si̍t-hiān bô hun-pia̍t chong-cho̍k kap pang-kok ê phok-ài sim chhut lâi. In-uī tī chit-pái ê chín-chai ê sî ū siū-tio̍h thong sè-kan ê lâng ê tông-chêng.

III. Siau-bô tuì-te̍k ê oàn-sim. Lán iā ū chi̍t-kù sio̍k-gú kóng “oàn siⁿ bô oàn sí” kó-jiân ū iáⁿ. Tī hit-pái chín-chai ê sî, lâi pang-chān ê kok, m̄-nā sī pêng-iú kok, chiū tuì-te̍k ê kok mā toê chin choē chîⁿ lâi pang-chān. Lâng ū hó ê thian-sèng tī-teh, in-uī nā khoàⁿ tio̍h pa̍t-lâng teh tú-tio̍h chai-lān chhiⁿ-chhám ê sū, oē khí khó-lîn saⁿ pang-chān ê sim khí-lâi; che chiū-sī kóng ū liông-sim ê chèng-kù.

IV. Khoàⁿ tio̍h chit pái toā chín-chai, chiū jú-hoat tio̍h chai-bat Siōng-tè ê toā koân-lêng, in-uī I sî-siông ài ēng chit-khoán chū-jiân ê chín-tōng-hoat lâi kéng-kài sè-kan lâng, hō͘ lán lâng oē hiáu thang kín-kín lâi sūn-ho̍k tī Siōng-tè. Só͘-í khoàⁿ-tio̍h chit-khoán ê kî-sū, lán tio̍h chai che sī phoâⁿ-kè sè-kan lâng ê tì-sek, in-uī hō͘ lâng só͘ phah-sǹg boē tio̍h ê tāi-chì, sui-jiân ū hit khoán oē chhàm-gú chín-chai ê ha̍k-chiá, iáu-kú i ia̍h boe-oē chai hit ê chhiⁿ-chhám kàu hiah-nih toā lah!!!

漢羅（Ùi原文改寫）

消夏談

東京震災

佇新聞紙上閣看見佇3號東京又閣再拄著不止大的震災，因為震動約有3 分久，算是不止大動。

論地動，若佇台灣kiám-chhái有較稀罕，總是若是內地是平常事。

這陣所欲寫的，卻毋是欲記這擺的，是愛寫佇三、四年前彼个古今未捌有的大震災。大正12年9月1號佇東京拄著大地動，是咱所會記得--的，彼時我猶佇京都teh勉強。咱大家較濟是想京都是ná親像真近東京的款，毋kú其實相離差不多通講是台灣頭到台灣尾的兩倍遠；所以毋是佇近近講隨便欲看就行去看。總是我有朋友對東京報我知，按呢雖然無本身去，iáu-kú也是會知影；閣後來亦有出版彼號震災的雜誌。

今我佇遮所愛寫的，是kan-ta愛記淡薄實例，是彼款想著也替in 可憐閣也真好笑--的，通予咱較會記得，閣實在通做咱的好警戒。咱知見若佇彼款真危險閣緊急的時陣，逐人都會曉欲要緊遐个較幼秀閣快提參重要的 nā-tiāⁿ，總是較常攏失敗較濟。今佇彼擺大震災的時踮佇遐的人也是按呢。講，當欲逃走的時有一个好額人緊開伊的金庫也chhng手就落去sa彼張幾若萬箍的手形，gīm了mī著，phe命走，走到安全的地界的時，伊的手紲pak袂開，因為傷出力gīm，紲著用別人共伊pak開，手一个看lè，閣毋是gīm著彼張手形，是提一tè短短的鉛筆節仔nā-tiāⁿ。閣一个是講，tú-tú 嫁去無偌-久的好額新娘，當伊欲走的時，別項攏未顧得，kan-ta緊包伊做來遐个軟軟芳芳的綢緞衣裳，包到一大包袱，hē踮總舖頂，欲走的時緊phāiⁿ teh走，總是後來一下看lè，毋是彼包是phāiⁿ著一跤糞圾 láng。閣一个是老母āiⁿ細3囝teh走；總是到安全的所在欲tháu落來予伊食奶的時，才知已經死giān-giān，因為伊共伊āiⁿ顛倒péng，就是頭殼栽落去，也跤phè起來的因端。閣一項就是傷雄狂翁仔某相牽手欲緊走，紲牽著別人的，總是彼个別人佳哉也tú 牽這个人--的；平平走去歇佇上野公園teh喘大氣，翁 teh認毋是家己的某，也某 teh看牽伊的手的人毋是家己的丈夫，閣一爿的翁某也是按呢，大家紲愛笑，越前越後teh看的時才認著實在家己的翁佮某，tú-tú佇遐通相táu換。

若看著這款的情形實在也替in可憐，閣也實在真好笑，tú-tú ná親像teh講笑談一般樣。俗語講「人無念時幸，虎無隨身膽」。總是論彼擺的大震災，有幾若項通做咱的好教示；講較明，就是我對彼擺大震災所感有幾若項，紲簡略寫來做參考：－

I、   予咱世間的人生出相同情，相幫贊的心。

II、  有這款大災難才會實現無分別宗族佮邦國的博愛心出來。因為佇這擺的 震災的時有受著通世間的人的同情。

III、        消無對敵的怨心。咱也有這句俗語講「怨生無怨死」果然有影。佇彼擺震災的時，來幫贊的國，毋但是朋友國，就對敵的國嘛題真濟錢來幫贊。人有好的 天性佇teh，因為若看著別人teh拄著災難淒慘的事，會起可憐相幫贊的心起來；這就是講有良心的證據。

IV、看著這擺大震災，就愈發著知捌上帝的大權能，因為伊時常愛用這款自然的 震動法來警戒世間人，予咱人會曉通緊緊來順服佇上帝。所以看著這款的奇事，咱著知這是phoâⁿ過世間人的智識，因為予人所拍算袂著的代誌，雖然有彼款會讖語震災的學者，iáu-kú伊也袂會知彼个淒慘到遐爾大lah！！！