愚民迷信
Gû-bîn bê-sìn
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 郭水龍 Keh Chuí-lêng |
| 卷期 | 芥菜子 |
| 卷期 | 第 6 號 |
| 日期 | 1926/7 |
| 頁數 | 10-12 |
白話字（原文數位化）
Gû-bîn bê-sìn
-
Tâi-pak chhī goân Î-hô-hāng ū chi̍t châng kó͘-chhiū ū chin-choē lâng khì pài, iau-giân kóng ū chi̍t ê lāu hū-jîn-lâng mî-sî siū-tio̍h chi̍t ê lâng thok-bāng tuì I kiò kiù kè-ji̍t hit-ê hū-jîn-lâng ēng seng-lé gûn-choá kā I pài, chhù-piⁿ ê lâng tú-tio̍h phoà-pīⁿ ia̍h khì ēng seng-lé chhài-pn̄g pài, ia̍h-hó, tuì án-ni iau-giân lú hán, chi̍t lé-pài-kú chiū chin choē lâng khì hē khì kiû; ta-po͘ cha-bó͘ put-sî oe-oe khoeh, soà ū boē kim-gîn-choá cha̍p goā ê tī hia teh boē, gê-mn̂g chai, kéng-chhat suî-sî khì tòng-chí, peh-sìⁿ m̄-thiaⁿ koh khì pài, āu-lâi kéng-chhat-koaⁿ ēng pang kā i tèng khì lâi m̄-chún lâng pài chiah soah.
-
Thô-hn̂g kūn Poeh-tè-chhù kiōng-tông bō͘-toē, ū chi̍t-ê bō͘-pâi khek (Tek-lâi kong ê phûn-bō͘) iau-giân chi̍t lé pài chêng ū kiâⁿ-lō͘ kî-tó tit-tio̍h hó, kūn-lâi chit-ê siau-sit chi̍t-ê thoân bû-sò͘ ê pīⁿ-lâng saⁿ-chiⁿ khì kî-tó, Thô-hn̂g Tiong-le̍k IuN-muî-le̍k, Ô͘-kháu kok hong-bīn ê lâng khì pài, ta̍k ji̍t kuí-nā chheng lâng soà ū lîm-sî ê seng-lí kim-gûn-choá kiam ím-si̍t-tiàm, boē peng boē ké-chí, 20 goā keng, chiong-tiong chhú-lī, gián-kiù bô chi̍t lâng ê pīⁿ khì kiû tit-tio̍h hó, gû-hu gû-hū bê-sìn kàu án-ni, m̄-chai sím-mi̍h lâng chō iau-giân.
-
Sin-tek chiu Sin-po͘-chng, So͘ Hoâi-sian ê hn̂g-lāi ū 2 tè chio̍h iok 10 goā kun; Kheh-lâng kiò I choè peh-kong chiū-sī (Thó͘-tī-kong) hong-siaⁿ chin lêng-kám oē i-hó hì-pīⁿ, é-káu oē hō͘ I kóng, khiau-ku ê ia̍h oē ti̍t, pái-kha ê oē kiâⁿ, chin choē lâng khì kî-kiû lô͘-tan, tuì Lêng-thâm, Toā khó͘-hām, Pêng-tìn kok hong-bīn ê lâng khì, ta̍k-ji̍t kuí-nā chheng-lâng, saⁿ-chiⁿ hē saⁿ-chiⁿ kiû, chhâ-khó goân-in sī Lîm A-âng kuí-nā nî-kú tì hì-pīⁿ keng-kè chin-choē i-seng bô hó, chit bô goā kú ū chi̍t-ê bô i-seng miâ ê sian-siⁿ chhòng hō͘ I chia̍h ū tām-po̍h khah hó, i-ê io̍h sī chhiⁿ-chháu, sī tī hit 2 tè chio̍h-thâu-piⁿ bán-ê, pīⁿ-lâng chin hoaⁿ-hí m̄-káⁿ kóng sī bó͘ i-seng kā i i-hó, chiū choè-oē kóng mî-sî tit-tio̍h bāng, chêng sí-liáu ê khu-tiúⁿ thok-bāng kā i kóng tio̍h khì hia bán-io̍h lâi chia̍h oē hó, chiah-ê oē chi̍t-ē kóng sì-koè iau-giân ná-hán ná-choē, Sin-po͘ seng-lí-lâng bái-chiok chi̍t ê khit-chia̍h sì-koè kóng i pái-kha khì kiû tit-tio̍h hó chóng-sī téng-lé-pài Lîm A-âng í-keng sí, koh ū Chng sī Sek-hē, Lâu Chio̍h-hé tì-pīⁿ khì chīn-la̍t kiû; lô͘-tan chia̍h chin-choē, chit 2 lâng ia̍h sí-khì, gōng-gōng ê peh-sìⁿ bê-sìn chiah chhim, si̍t-chāi khó-lîn, chhâ-khó Tiōng-cheng sò͘-sîn-kì kóng, Lâm-tun Tiuⁿ-chō͘ tī chhân-nih choh-sit khioh chi̍t-lia̍p lí-á chí, khoàⁿ-kìⁿ ū ko͘-tâ ê sng-châi chhiū-khak ū thô͘ chiong chit-lia̍p kā i chèng tī hia, āu-lâi ê lâng khoàⁿ-kìⁿ sng-châi-chhiū oē siⁿ lí-á chiū kî-koài, ū ba̍k-chiu thiàⁿ-ê khì kiû kóng lí-kong nā hō͘ goá ba̍k-chiu hó siā chi̍t chiah ti, ba̍k-chiu sī sió-khoá thiàⁿ āu-lâi oē ka-kī hó, chèng-lâng chiū iau-giân kóng oē hō͘ chhiⁿ-mî ê lâng khoàⁿ-kìⁿ, í-goā kuí-nā chheng lâng khì pài i, Tiuⁿ Chō͘ in-uī chhut-goā tńg-lâi khoàⁿ-liáu kî-koài mn̄g sím-mi̍h iân-kò͘, Tiuⁿ Chō͘ kóng che cháiⁿ-iūⁿ ū sîn? Sī goá chèng ê mi̍h, suî-sî kā i chhò khì.
Tâi-oân ta̍k-hāng ji̍t-ji̍t teh bûn-bêng si̍t-chāi tit-tio̍h bûn-bêng khai-hoà iáu chió chió, kok tē-hng ê peh-sìⁿ iáu chin o͘-àm, sí mi̍h chio̍h-thâu chhin-chhái pài, lán chiah-ê thoân-kàu-ka m̄-nā khó-lin i soà tio̍h chīn-la̍t pò͘-tō lâi kám-hoà in.
漢羅（Ùi原文改寫）
愚民迷信
1、 台北市原怡和巷有一叢古樹有真濟人去拜，謠言講有一个老婦人人暝時受著一个人託夢對伊叫救，隔日彼个婦人人用牲禮銀紙共伊拜，厝邊的人拄著破病也去用牲禮菜飯拜，也好，對按呢謠言愈 hán，一禮拜久就真濟人去hē去求；查埔查某不時oe-oe khoeh，紲有賣金銀紙十外个佇遐teh賣，衙門知，警察隨時去擋止，百姓毋聽閣去拜，後來警察官用pang 共伊釘去來毋准人拜才煞。
2、 桃園近八塊厝共同墓地，有一个墓牌刻 (德來公 的盆墓) 謠言一禮拜前有行路祈禱得著好，近來這个消息一个傳無數的病人相爭去祈禱，桃園中壢楊梅壢，湖口各方面的人去拜，逐日幾若千人紲有臨時的生理金銀紙kiam 飲食店，賣冰賣果子，20外間，從中取利，研究無一人的病去求得著好，愚夫愚婦迷信到按呢，毋知甚物人造謠言。
3、 新竹州新埔庄，蘇懷仙的園內有2 tè石約10外斤；客人叫伊做伯公就是(土地公)風聲真靈感會醫好肺病，啞口會予伊講，khiau-ku 的也會直，跛跤的會行，真濟人去祈求爐丹，對龍潭、大嵙崁、平鎮各方面的人去，逐日 幾若千人，相爭hē相爭求，查考原因是林阿洪幾若年久tì肺病經過真濟醫生無好，這無外久有一个無醫生名的先生創予伊食有淡薄較好，伊的藥是青草，是佇彼2 tè石頭邊挽的，病人真歡喜毋敢講是某醫生共伊醫好，就做話講暝時得著夢，前死了的區長託夢共伊講著去遐挽藥來食會好，遮个話一下講四界謠言ná hán ná 濟，新埔生理人bái-chiok一个乞食四界講伊跛跤去求得著好總是頂禮拜林阿洪已經死，閣有莊氏色下，劉石火致病去盡力求；爐丹食真濟，這2人也死去，戇戇的百姓迷信遮深，實在可憐，查考Tiōng-cheng sò͘-sîn記講，南墩張助佇田裡作穡拾一粒李仔子，看見有枯焦的桑材樹khak有土將這粒共伊種佇遐，後來的人看見桑材樹會生李仔就奇怪，有目睭疼的去求講李公若予我目睭好謝一隻豬，目睭是小可疼後來會家己好，眾人就謠言講會予青盲的人看見，以外幾若千人去拜伊，張助因為出外轉來看了奇怪問啥物緣故，張助講這怎樣有神？是我種的物，隨時共伊剉去。
台灣逐項日日teh文明實在得著文明開化猶少少各地方的百姓猶真烏暗，死物石頭清采拜，咱遮个傳教家毋但可憐伊紲著盡力佈道來感化in。