一日一世人

Chi̍t-ji̍t chi̍t-sì-lâng

文獻資訊

項目	資料
作者	陳清忠 Tân Chheng-tiong
卷期	芥菜子
卷期	第 4 號
日期	1926/5
頁數	3-5

白話字（原文數位化）

Chi̍t-ji̍t chi̍t-sì-lâng

” Chi̍t-ji̍t chi̍t-sì-lâng “ chit-kù sī sím-mi̍h ì-sù? Chit-kù choân-jiân m̄-sī chhim ê oē, sī chhián-hiān ê oē. Chiū-sī siūⁿ lán tāi-ke tī chá-khí sî chhut-sì, iā lîm-chiong tī àm-sî; chi̍t-ji̍t sī lán ê chi̍t sì lâng.

Cháiⁿ-iūⁿ án-ni siūⁿ? Sī in-uī cha-hng í-keng kè-liáu, bīn-ná-ji̍t iáu-bē lâi; kè-liáu ê cha-hng, bē lâi ê bīn-ná-ji̍t lóng m̄-sī lán ê; kan-ta kin-ná-ji̍t sī nā-tiāⁿ; só͘-í tio̍h chīn-la̍t tī kin-ná-ji̍t chi̍t-ji̍t.

Cha-hng í-keng kè-liáu, bô lūn cháiⁿ-iūⁿ siong-pi, cháiⁿ-iūⁿ chhiam-hoé, toàn-toàn bô koh lâi.

Bīn-ná-ji̍t iáu-bē lâi, tauh-tí oē lâi, boē lâi, m̄-sī lán só͘ oē chai. Ē-hng an-bîn, bīn-ná chá-khí cheng-sîn, kiám-chhái choân sè-kài lóng pìⁿ-choè o͘-àm; sím-mi̍h lâng káⁿ kóng bīn-ná-ji̍t, ji̍t-thâu oē koh chhut-hiān?!

Ah, cha-hng í-keng kè-liáu! Bīn-ná-ji̍t iáu-bē kàu! siⁿ, sí; hēng, put-hēng; choân-jiân m̄-chai!

Só͘ chhun kan-ta kin-ná-ji̍t chit-ji̍t sī khak-si̍t, ún-tàng; oē chiàu lán ê chū-iû. Chi̍t-jit sī chin té, boē iân-chhiân tit; m̄-thang nō͘-nō͘, tio̍h phah-piàⁿ lâi choè-kang, lâi kî-tó, lâi chhiùⁿ koa, lâi choè hó-sū.

Lán tāi-ke, he̍k-sī lí, he̍k-sī goá lóng ū pēⁿ “cha-hng” kap “Bīn-ná-ji̍t” ê toā tàⁿ-thâu teh hoân-ló; beh thài oē sóng-khoài, hoaⁿ-hí hó-táⁿ lâi choè kang ah?! Beh chìn boē chìn, beh thè boē thè; si̍t-chāi chin kan-khó͘. M̄-chai ū sím-mi̍h pì-koat thang sià chit nn̄g ê tāng-tàⁿ, hō͘ seng-khu khah khin-sang, hoaⁿ-hí lâi kiâⁿ á-bô?

Ū lah! “Chi̍t-ji̍t chi̍t-sì-lâng” chiū-sī pì-koat. Siūⁿ chi̍t-ji̍t chiū-sī it-seng, chiong cha-hng kap bīn-ná-ji̍t ê sū kau-thok Siōng-tè. Kin-ná-ji̍t chi̍t-ji̍t, siūⁿ chhin-chhiūⁿ tú-chiah chhut-sì; koh-chài ē-hng chhin-chhiūⁿ beh kè-óng ê lâng. ēng sin ê sim-chì, siōng-chhiáⁿ ēng giâm-siok ê thài-tō͘ lâi oa̍h-tāng.

M̄-bián kóng, chit-khoán sī kàu-ke̍k pêng-siông, lâng lâng só͘ chhim-chai ê sū; Chóng-sī chiông-lâi m̄-chāi lán tuì tī chit-hāng lâi tit-tio̍h loā choē ê uì-an, ke-thiⁿ lán loā-choē ê la̍t, sī lán só͘ boē chhek-tit!

Sit-chāi sī iàu-kín ê kà-sī. Thiat-toé pêng-siông ê chin-lí, sī khah iâⁿ-koè chhiⁿ-pō͘ ko-oán ê kà-sī.

Bó͘ Bo̍k-su kóng, i siông-siông soat-kàu bô hó-sè, chū-hoē bò sêng-kong ê sî, hit-àm chiū boē khùn-tit, kè-ji̍t sim-koaⁿ ut-chut, boē choè poàⁿ-hāng sū; tī chi̍t-khoán ê sî-chūn siông-siông siūⁿ-chhut chit ê kà-sī lâi tit-tio̍h an-uì. Si̍t-chāi cha-hng í-keng kè-liáu, bô lūn àn-choáⁿ ut-chut, bô chhái kang. Tio̍h pàng hō͘ i boē kì-tit lâi kau-thok Chú. Kin-ná-ji̍t tio̍h koh ēng sin ê goân-khì lâi phah-piàⁿ.

Khoàⁿ-phoà sī lâng tē-it iàu-kín ê sū, gâu khoàⁿ-phoà ê lâng sī                          uí-jîn. Kè-liáu ê sū tiāⁿ-tiāⁿ hē tī thâu-ló lāi, che sī pêng-hoàn ê lâng, gōng ê lâng.

The̍h kòng-phoà ê oáⁿ-phoè lâi chiap, á-sī khiā tī chhù ê sio-jiah lâi thî-khàu, sī gōng. Siáⁿ-sū m̄ khah kín khoàⁿ-phoà, he̍k-sī koh boé sin--ê, á-sī kè-e̍k koh khí; lán kiám bô chit-khoán ê ióng-khì mah?!

Put-sî lâi sǹg kè-óng kiáⁿ-jî; ê liân-lēng, á-sī ēng sǹg-poâⁿ lâi tak só͘ si̍h-pún ê chîⁿ; lâng beh kóng che sī lâng ê chêng. Bô chhò! chóng-sī che iā sī gōng ê sū. Siōng-tè só͘ kéng-tiàu--ê, tio̍h kau-thok Siōng-tè. Í-keng si̍h-pún liáu tio̍h koh têng siūⁿ bô si̍h-pún, chhut-la̍t koh phah-piàⁿ; chiong só͘ chhun tām-po̍h ê chu-pún lâi oa̍h-ēng, che chiū-sī gâu lâng ê só͘-choè.

Sè-chiūⁿ choē-choē lâng, khoàⁿ āu-bīn ê sî chiū siūⁿ ū chi̍t-bé “Kè-khì” ê toā-choâ teh kau-tîⁿ; khoàⁿ thâu-chêng siūⁿ ū chi̍t ê “Bī-lâi” ê ok-mô͘ teh iáⁿ. Kiaⁿ! Hoân-ló! tì-kàu boē choè poàⁿ-hāng, tì-pīⁿ soà sí; si̍t-chāi sī khó-lîn!!

Ah, thiⁿ í-keng kng lah! chin hoaⁿ-hí, in-uī koh-chài sin chhut-sì lah! cha-hng ê sit-pāi, bīn-nā-chài ê sū lóng kau-tài Siōng-tè. Khí lâi oân-sêng kin-ná-ji̍t ê chit-sì-lâng! Kin-ná-ji̍t beh khì tó-uī, beh chhē sím-mi̍h lâng, beh choè sím-mi̍h? Kan-ta kin-ná-ji̍t chi̍t-ji̍t nā-tiāⁿ, só͘-í tio̍h chiàu lán só͘ oē lâi chīn. Chi̍t-hun-kan iā m̄-thang phah-sńg.

Lí-sióng ê it-seng, hēng-hok ê chi̍t-sì-lâng, che sī lâng lâng ta̍uh-ta̍uh kóng--ê, kî-si̍t chió lâng the si̍t-hêng. Teh kóng lí-sióng ! lí-sióng! ê tiong-kan í-keng poa̍h-lo̍h tī kau-á toé ; Teh bîn-bāng hēng-hok ê chi̍t-sì-lâng ê sî, í-keng put-pêng moá-moá lâi kè-sì. Só͘-í tio̍h khoàⁿ chi̍t-ji̍t chò lí-sióng ê chi̍t-ji̍t, hēng-hok ê chi̍t-ji̍t.

Lí-sióng ê chi̍t-ji̍t, hēng-hok ê chi̍t-ji̍t nā chek-chū, chiū chiâⁿ-choè lí-sióng ê it-seng, hēng-hok ê chi̍t-sì-lâng. Ba̍k-chiu kia̍h-koân, kan-ta siūⁿ beh phō ge̍h sī bô lō͘-ēng. Gán-chiân sī toā sū, chit-pō͘ sī iàu-kín. Kin-ná-ji̍t chit-ji̍t boē tit-thang hióng-siū lí-sióng ê seng-oa̍h ê lâng, beh thài ē tit thang hióng-lo̍k lí-sióng ê it-seng lah? !!

漢羅（Ùi原文改寫）

一日一世人

「一日一世人」這句是甚物意思？這句全然毋是深的話，是淺現的話。就是想咱大家佇早起時出世，也臨終佇暗時；一日是咱的一世人。

怎樣按呢想？是因為昨昏已經過了，明仔日猶未來；過了的昨昏，未來的明仔日攏毋是咱的；kan-ta 今仔日是nā-tiāⁿ；所以著盡力佇今仔日一日。

昨hng已經過了，無論怎樣傷悲，怎樣懺悔，斷斷無閣來。

明仔日猶未來，到底會來，袂來，毋是咱所會知。下昏安眠，明仔早起精神，kiám-chhái全世界攏變做烏暗；甚物人敢講明仔日，日頭會閣出現？！

Ah，昨昏已經過了！明仔日猶未到！生，死；幸，不幸；全然毋知！

所chhun kan-ta 今仔日這日是確實，穩當；會照咱的自由。一日是真短，袂iân-chhiân得；毋通nō͘-nō͘，著拍拚來做工，來祈禱，來唱歌，來做好事。

咱大家，或是你，或是我攏有病「昨hng」佮「明仔日」的大擔頭teh煩惱；欲thái 會爽快，歡喜好膽來做工ah？！欲進袂進，欲退袂退；實在真艱苦。毋知有啥物祕訣通卸這兩个重擔，予身軀較輕鬆，歡喜來行抑無？

有lah！「一日一世人」就是祕訣。想一日就是一生，將昨hng佮明仔日的事交託上帝。今仔日一日，想親像tú才出世；閣再下昏親像欲過往的人。用新的心志，尚且用嚴肅的態度來活動。

毋免講，這款是到極平常，人人所深知的事；總是從來毋知咱對佇這項來得著偌濟的慰安，加添咱偌濟的力，是咱所袂測得！

實在是要緊的教示。徹底平常的真理，是較贏過 chhiⁿ-pō͘ 高遠的教示。

某牧師講，伊常常說教無好勢，聚會無成功的時，彼暗就未袂睏得，過日心肝鬱卒，袂做半項事；佇這款的時陣常常想出這个教示來得著安慰。實在昨hng已經過了，無論按怎鬱卒，無采工。著放予伊袂記得來交託主。今仔日著閣用新的元氣來拍拚。

看破是人第一要緊的事，gâu看破的人是偉人。過了的事定定hē佇頭腦內，這是平凡的人，戇的人。

提 kòng破的碗phoè來接，抑是徛佇厝的 sio-jiah來啼哭，是戇。啥事毋較緊看破，或是閣買新--的，抑是計畫閣起；咱敢無這款的勇氣 mah？！

不時來算過往囝兒；的年齡，抑是用算盤來tak所蝕本的錢；人欲講這是人的情。無錯！總是這也是戇的事。

上帝所揀召--的，著交託上帝。已經蝕本了著閣重想無蝕本，出力閣拍拚；將所chhun淡薄的資本來活用，這就是gâu人的所做。

世上濟濟人，看後面的時就想有一尾 「過去」的大蛇teh交纏；看頭前想有一个「未來」的惡魔teh iáⁿ。驚！煩惱！致到未做半項，致病紲死；實在是可憐！！

Ah，天已經光lah！真歡喜，因為閣再新出世lah！昨hng 的失敗，明仔載的事攏交代上帝。起來完成今仔日的這世人！今仔日欲去佗位，欲揣啥物人，欲做啥物？Kan-ta 今仔日一日nā-tiāⁿ，所以著照咱所會來盡。一分間也毋通拍損。

理想的一生，幸福的一世人，這是人人ta̍uh-ta̍uh講--的，其實少人teh實行。Teh講理想！理想！的中間已經跋落佇溝仔底 ；Teh眠夢幸福的一世人的時，已經不平滿滿來過世。所以著看一日做理想的一日，幸福的一日。

理想的一日，幸福的一日若積聚，就成做理想的一生，幸福的一世人。目睭kia̍h懸，kan-ta想欲抱月是無路用。眼前是大事，一步是要緊。今仔日一日未得通享受理想的生活的人，欲thài會得通享樂理想的一生lah？！！