著學蚼蟻
TIO̍H O̍H KÁU-HIĀ
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 李水車 Lí Chuí-chhia |
| 卷期 | 芥菜子 |
| 卷期 | 第 3 號 |
| 日期 | 1926/1 |
| 頁數 | 33-34 |
白話字（原文數位化）
TIO̍H O̍H KÁU-HIĀ
“Pîn-toāⁿ ê lâng ah! Siáⁿ-sū m̄-khoàⁿ káu-hiā lâi o̍h i ê tì-huī!” Chim-giân 6:6.
Só-lô-bûn sī tì-sek ê lâng, i kiò lâng tio̍h o̍h káu-hiā ê tì-huī. Káu-hiā sī chì-soè ê tōng-bu̍t, ū sím-mi̍h thang hō͘ lán o̍h, ū chhim-chhim ê ì-sù tī-teh. Chiàu hiān-sî ê tōng-bu̍t ha̍k-chiá teh gián-kiù káu-hiā, lūn i ê ka-têng ta̍k-hāng ū chhù-sū, ū pâng-keng, ū chhek-chhng; oē sio-thâi, iā ū kè-chhoā. Nā khoàⁿ chhiū-téng ê káu-hiā siū, chiū chai si̍t-chāi chin ū tì-huī, ta̍k-hāng chin kian-kò͘, chhin-chhiūⁿ phàu-tâi ê khoán. Káu-biā ū sím-mi̍h tì-huī? Chim-chiok lâi siūⁿ kuí-nā khoán:－
- Káu-hiā ê khûn-khiām.
a. Káu-hiā ê kut-la̍t. Ta̍k-ji̍t khûn-khûn choè kang, àm-sî iā choè bô-soah. Lūn i ê kut-la̍t si̍t-chāi ū khah iâⁿ lâng.
b. Káu-hiā ê khiām. I in-uī nā ū thang chia̍h chiū moá-chiok, iā ū chek-chū chin choē chia̍h mi̍h tī i ê chhek-chhng, thang choè tang-thiⁿ í-ki̍p thian-chai tē-piàn ê sî ê niû-chháu. Put-lūn tī sím-mi̍h só͘-chāi, ku̍t tio̍h káu-hiā siū, tek-khak ū choē-choē mi̍h tī-teh. Lūn i ê khiām ū khah iâⁿ lán lâng. Sio̍k-gú kóng “Sió-pù tuì khîn-khiām, toā-pù sī tuì thiⁿ.” Lán tio̍h o̍h káu-hiā ê khûn-khiām, chiū bián kiaⁿ bô thang chia̍h lâi gō͘-sí.
- Káu-hiā ê ióng-kám.
Put-lūn hn̄g- kūn, put-lūn koân-kē, phe-sí khì chhē chia̍h mi̍h; m̄ kiaⁿ guî-hiám. Goá bat kā i chhì-giām, ēng ti-iû áng-á hē tī chuí tiong-ng, iáu-kú siû kè chuí khì chia̍h ti-iû. I ê thàm-hiám, bô khah su Kho-lûn-pò͘. iā bat thiaⁿ-kìⁿ tī Tâi-tiong ê só͘-chāi bat khoàⁿ-kìⁿ káu-hiā hun 2 pêng teh sio-thâi, siang-pêng sí-siong ê chin-choē. Khah kiông ê oē lia̍h khah jio̍k ê khì choè lô͘-châi. I ê seng-khu chin soè, nā-sī i ê táⁿ sī chin toā.
- Káu-hiā ê kong-tek-sim.
Káu-hiā（蟻）, koé-seh sī gī-thâng, ke̍k ū kong-tek-sim. Nā tī lō͘-tiong, put-lūn chhē tio̍h sím-mi̍h chia̍h-mi̍h, bô ka-kī to̍k-tit, suî-sî cháu-khì pò in ê tâng-phoāⁿ lâi the̍h chia̍h-mi̍h. Lán tio̍h o̍h káu-hiā ê khoán, chiong lán só͘ tit-tio̍h só͘ pó-poè ê tō-lí pò lán ê tâng-phoāⁿ lâi saⁿ-kap hióng-hok. Nā bô án-ni sī khah su káu-hiā.
- Káu-hiā ê hia̍p-hô-sim.
Nā chhē tio̍h khah toā ê chia̍h-mi̍h, chi̍t-chiah siat-sú kā bô hoat-tit ê, chiū kuí-nā cha̍p chiah saⁿ-kap kng. Siat-sú tī lō͘-tiong nā khoàⁿ-tio̍h tâng-phoāⁿ sí, chiū suî-sî kng i ê sin-thé tńg-khì bâi-chòng. Kàu-hoē nā ū chhin-chhiūⁿ káu-hiā ê hia̍p-hô, chiū put-lūn koh khah oh ê tāi-chì, bô chi̍t-hāng boē-chiâⁿ.
- Káu-hiā ê chhin-chhiat kap lé-sò͘
Nā khoàⁿ-kìⁿ káu-hiā saⁿ tn̄g-thâu, m̄-bat khoàⁿ in ti̍t-ti̍t kè-khì, tek-khak ū thêng tiap-á kú saⁿ chioh-mn̄g, saⁿ chhéng-an.
- Káu-hiā gâu jīn lō͘.
Chá-khí-sî tuì khang-ni̍h chhut-lâi, sui-jiân kiâⁿ nā phò͘-lō͘, kàu ji̍t-thâu-àm, chiū koh tó-tńg khì goân-khang, lóng bô m̄-tio̍h. Lán ta̍k-lâng lêng-hûn ê chhù sī tī Thian-tông, tio̍h oē hiáu-tit jīn Thian- tông sī lán ê chhù, chiah boē khah su káu-hiā.
漢羅（Ùi原文改寫）
著學蚼蟻
貪憚ê人ah！啥事毋看蚼蟻來學伊ê智慧！」箴言6:6.
所羅門是智識ê人，伊叫人著學蚼蟻ê智慧。蚼蟻是至細ê動物，有啥物thang予咱學，有深深ê意思佇teh。照現時ê動物學者teh研究蚼蟻，論伊ê家庭逐項有次序、有房間、有粟倉；會相刣，也有嫁娶。若看樹頂ê蚼蟻岫，就知實在真有智慧，逐項真堅固，親像炮台ê款。蚼蟻有啥物智慧？斟酌來想幾若款：－
- 蚼蟻ê勤儉。
a. 蚼蟻ê骨力。逐日勤勤做工，暗時也做無煞。論伊ê骨力實在有khah贏人。
b. 蚼蟻ê儉。伊因為若有thang食就滿足，也有積聚真濟食物佇伊ê粟倉，thang做冬天以及天災地變ê時ê糧草。不論佇啥物所在，掘著蚼蟻岫，的確有濟濟物佇teh。論伊ê儉有khah贏咱人。俗語講「小富對勤儉，大富是對天。」咱著學蚼蟻ê勤儉，就免驚無thang食來餓死。
- 蚼蟻ê勇敢。
不論遠近、不論懸低，phe死去找食物；毋驚危險。我捌kā伊試驗，用豬油甕仔下佇水中央，猶久泅過水去食豬油。伊ê探險，無khah輸科倫布。也捌聽見佇台中ê所在捌看見蚼蟻分2爿teh相刣，雙爿死傷ê真濟。Khah強ê會掠khah弱ê去做奴才。伊ê身軀真細，若是伊ê膽是真大。
- 蚼蟻ê公德心。
蚼蟻（蟻），解說是義蟲，極有公德心。若佇路中，不論找著啥物食物，無家己獨得，隨時走去報in ê同伴來提食物。咱著學蚼蟻ê款，將咱所得著所寶貝ê道理報咱ê同伴來相kap享福。若無按呢是khah輸蚼蟻。
- 蚼蟻ê協和心。
若找著khah大ê食物，一隻設使咬 無法得ê，就幾若十隻相kap工。設使佇路中若看著同伴死，就隨時扛伊ê身體轉去埋葬。教會若有親像蚼蟻ê協和，就不論koh khah oh ê代誌，無一項袂成。
- 蚼蟻ê親切kap禮數
若看見蚼蟻相tn̄g頭，毋捌看in直直過去，的確有停霎仔久相借問、相請安。
- 蚼蟻gâu認路。
早起時對空裡出來，雖然行幾若步路，到日頭暗，就koh倒轉去原空，攏無毋著。咱逐人靈魂ê厝是佇天堂，著會曉得認天堂是咱ê厝，chiah袂khah輸蚼蟻。