小事的要緊
SIÓ-SŪ Ê IÀU-KÍN
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 吳清鎰 Gô͘ Chheng-ek |
| 卷期 | 芥菜子 |
| 卷期 | 第 3 號 |
| 日期 | 1926/1 |
| 頁數 | 46-49 |
白話字（原文數位化）
SIÓ-SŪ Ê IÀU-KÍN
Khoàⁿ-khin sió-sū sī chhin-chhiūⁿ chi̍t tè toā-chio̍h, uī-tio̍h chi̍t-tè chio̍h, jîn-luī ê toā to-sò͘ ū tú-tio̍h bia̍t-bô. Lâng ê it-seng sī saⁿ-chiap-soà ê sió-sū lâi sêng-li̍p (誤植seng-li̍p)--ê, ta̍k-hāng ta̍k-hāng, pí-kàu-tek sī bô sím-mi̍h iàu-kín, iáu-kú ta̍k-lâng ê hēng-hok kap sêng-kong sī chiàu hit ê lâng khoàⁿ sió-sū ê khoán-sit lâi koat-tēng.
Jîn-keh sī tuì sió-sū lâi chō-chiâⁿ--ê－chiū-sī gâu chun-tiōng sió-sū iā gâu si̍t-hêng. Lâng tī sū-gia̍p siōng ê sêng-kong sī chiàu i chù-ì tī sió-sū ê thài-tō͘. Chi̍t-ke ê an-lo̍k sī tuì gâu chéng-lí sió-sū, gâu chún-pī sió-sū ê kiat-kó lâi tit-tio̍h.
Ū kè-ta̍t, toā ê tì-sek kap keng-giām lóng sī tuì tī soè-soè ê tì-sek, chió-chió ê keng-giām, chim-chiok lâi chek-thiok ê kiat-kó. Tī it-seng ê tiong-kan boē-hiáu chek-thiok poàⁿ-hāng mi̍h ê lâng, thang khoàⁿ i choè chit sè-kan ê sit-pāi-chiá－in-uī in ū khoàⁿ-khin sió-sū. Kiám-chhái in teh siūⁿ chit sè-kan sī teh hoán-tuì in; nā-sī sū-si̍t, hit ê chai-ē sī in ka-kī jiá--ê.
Tī kú-kú ê tiong-kan, sè-kan lâng it-poaⁿ ū teh sìn-khò “Hó-ūn”; chóng-sī hit ê sìn-gióng chiām-chiām ná si̍t-la̍t. “Khûn-bián chiū-sī hó-ūn ê lāu-bú” chit khoán ê su-sióng ū ná khui-khoah; kán-lio̍k lâi kóng chiū-sī lâng tī it-seng sêng-kong sī chiàu i ê lô-le̍k ê thêng-tō͘.
Chiàu lán só͘ chai bô iàu bô kín, bô táⁿ sǹg, làu-chhe̍h ê lâng tek-khak boē tit-tio̍h hó-ūn, in-uī lâng nā bô ēng siong-tong ê khuì-la̍t, toàn-jiân boē tit-tio̍h.
Chè-chō jîn-bu̍t, sī lô-tōng, m̄-sī jī-ūn. Jī-ūn put-sî teh thèng-hāu khoàⁿ ū sím-mi̍h mi̍h thang chhut-hiān; nā-sī lô-tōng, ēng chin lāi ê ba̍k-chiu kap ióng ê sim-chì, sî-siông teh ku̍t mi̍h hō͘ i chhut-lâi. Jī-ūn sī tó tī bîn-chhn̂g (誤植bīn-chhn̂g) teh thèng-hāu lâng the̍h “uî-chiok-jī” hō͘--i. Lô-tōng, gō͘-tiám cheng khí-lâi, kia̍h pit, giâ thih-thuî thia̍p châi-sán ê toē-ki. Jī-ūn pi-koan; Lô-tōng lo̍k-koan. Jī-ūn oá-khò ki-hoē; Lô-tōng oá-khò jîn-keh. Jī-ūn pua̍h-lo̍h (誤植pa̍h-lo̍h) kàu hòng-chhiòng; Lô-tōng peh-chiūⁿ kàu to̍k-li̍p (誤植to̍k-li̍h).
Chit ki pín-chiam tī chhēng-chhah tiong sǹg sī sió-khoá ê mi̍h, nā-sī i ê pín-hoat siông-siông oē hián-chhut chhēng ê lâng ê sèng-keh (誤植sêng-keh): Ū chi̍t ê chhim-siūⁿ ê lâng ū chi̍t-pái teh thàm chhē hū-jîn, uī-tio̍h chit-ê bo̍k-tek, i chiū khì hóng-mn̄g ū chhian-kim ê ka-têng. Ū chi̍t-ê, i khoàⁿ liáu put-chí kah-ì, chi̍t ji̍t ji̍p-lâi tī i chē ê thiaⁿ, nā-sī i só͘ chhēng ê saⁿ, ū só͘-chāi pín bô kang-hu, iā i ê thâu-mn̂g soe bô kng; hit ê lâng bô koh tē-jī pái hóng-mn̄g hit ê ka-têng. Kiám-chhái lí beh kóng hit-ê lâng sī bû-tio̍k” ê lâng; chóng-sī si̍t-chāi i sī chhim-siūⁿ ê lâng, āu-lâi i kó-jiân (誤植kó͘-jiân) chiâⁿ-choè chi̍t ê hó ê tiōng-hu. I phoàⁿ-toàn hū-jîn-lâng tú chiàu ta-po͘ lâng ê khoán－tuì tī soè-hāng sū; án-ni i chin tio̍h.
Khoàⁿ-khin sió-sū ū huí-hoāi (誤植huí-hoān) choē-choē ê châi-sán kap sū-gia̍p. Ū chi̍t chiah chûn chài put-chí choē mi̍h beh tńg-lâi pún-kok, tī lō͘-tiong ū sit-lo̍h, in-uī beh chhut káng ê sî, chûn-toé ū soè-soè ê khang, chûn-oân ta̍k-lâng siūⁿ boē iàu-kín ê in-toaⁿ. uī-tio̍h khiàm chi̍t ki thih-teng, soè-chok (誤植soeh-choh) ê bé ê oê ū sit-lo̍h (誤植si̍t-lo̍h), uī-tio̍h sit-lo̍h chi̍t kha oê, bé soà sit-lo̍h; uī-tio̍h bé sit-lo̍h, soè-chok (誤植soeh-choh) pún-sin iā sit-lo̍h, in-uī tuì-te̍k lia̍h i iā kā i thâi sí; uī-tio̍h sit-lo̍h soè-chok (誤植soeh-choh) ê pò-kò (誤植pò-kò͘), choân-tuī ê peng lóng sit-lo̍h; án-ni kiù-kèng sī uī-tio̍h. Chi̍t-ki ê thih-teng, tèng bô hó-sè tī bé oê ê in-toaⁿ.
“án-ni chiū hó!” chit kù sī chiah khoàⁿ-khin sió-sū ê lâng pêng-siông só͘ teh kóng ê kù-tāu. “án-ni chiū hó” chit-kù ū tuī-lo̍h choē-choē jîn-bu̍t, huí-hoāi bô-sò͘ ê châi-sán, tîm chin choē ê chûn, sio choē-choē ê chhù, iā sún-sit bû-sò͘ beh hō͘ sè-jîn tit-tio̍h lī-ek ê kè-e̍k.
Hoat-kok chi̍t ê keng-chè ha̍k-chiá ū ín chi̍t ê lē lâi beh choè khoàⁿ-khin sió-sū ê hoat-bêng:－
“Ū chi̍t pái tī chi̍t ê hiuⁿ-chng ê lông-hn̂g, ū chi̍t ê mn̂g teh koaiⁿ ka-thiok kap ka-khîm. Chóng-sī chi̍t ê mn̂g put-sî khui-khui－in-uī khiàm chi̍t ki tú-hó ê mn̂g-chhoàⁿ, tì-kàu sî-siông phah m̄-kìⁿ só͘ chhī ê tōng-bu̍t.
Nā-sái kuí sián-chîⁿ kup kuí hun-kú ê kang, chiū oē siu-lí kàu oân-choân.
“Chi̍t-ji̍t chi̍t-chiah ti ū thau (誤植thâu) cháu chhut mn̂g-goā, kò͘-hn̂g ê lâng, chóng-phò͘, lu̍t gû-lin ê hū-jîn-lâng í-ki̍p hit-ke choân-ke ê lâng lóng chhut khì chhē chit chiah ti. Hn̂g-teng tāi-seng hoat-kiàn--tio̍h, chiū thiàu kè kau siūⁿ beh cha̍h i ê lō͘, hut-jiân kha chek-chih (誤植chi̍h), tì-kàu tio̍h tó tī bîn-chhn̂g nn̄g lé-pài kú. Chóng-phò͘ tò-tńg kàu lông-ka ê sî, khoàⁿ-kìⁿ i só͘ tiàu teh, pò͘ lóng sio-khì, lu̍t gû-lin ê lâng, tī koáⁿ-kín ê tiong-kan, boē kì-tit pa̍k i ê cheng-siⁿ, tì-kàu chi̍t chiah gû ū ta̍h-tn̄g soè chiah bé kiáⁿ ê kha.
“Pò͘ sio-khì kap hn̂g-teng ê kang oē ta̍t-tio̍h gō͘-cha̍p-kho͘ iā bé kiáⁿ oē ta̍t-tio̍h têng-pē chîⁿ, só͘-í tī kuí hun kú ê tiong-kan ū sit liáu chin-choē ê chîⁿ, chit-ê iû-goân sī bô iàu-kín chi̍t ki mn̂g-chhoàⁿ ê só͘-tì.”
Lâng oa̍h tī chit sè-kan, moá-moá to-sī chit khoán ê lē. Lâng nā si̍p-koàn-tek khoàⁿ-khin soè hāng-mi̍h ê sî phò-hoāi lī i bô hn̄g. Chek-chū chîⁿ-gûn (誤植chiⁿ-gûn) sī khûn-bián ê chhiú. Khûn-bián ê lâng chim-chiok sió-sū oán-jiân ná toā-sū. Bô lūn sím-mi̍h sū, khoàⁿ-liáu sī sió-khoá, m̄-chiūⁿ ba̍k, iáu-kú tì-ì tī hiah ê sū, tú-tú sī kap khoàⁿ toā sū pîⁿ iàu-kín. Ki-tok kàu sī si̍t-hêng ê chong-kàu. Lán choè sìn-chiá ê lâng kiám m̄-tio̍h koh-khah khûn-bián lâi chek-chū chîⁿ-châi tī Thiⁿ-ni̍h mah?
漢羅（Ùi原文改寫）
小事的要緊
看輕小事是親像一塊大石，為著一塊石，人類的大多數有拄著滅無。人的一生是相接紲的小事來成立--的，逐項逐項，比較的是無甚物要緊，猶過逐人的幸福佮成功是照彼的人看小事的款式來決定。
人格是對小事來造成--的－就是gâu尊重小事也gâu實行。人佇事業上的成功是照伊注意佇小事的態度。一家的安樂是對gâu整理小事，gâu準備小事的結果來得著。
有價值，大的智識佮經驗攏是對佇細細的智識，少少的經驗，斟酌來積蓄的結果。佇一生的中間未曉積蓄半項物的人，通看伊做這世間的失敗者－因為in有看輕小事。撿彩in teh想這世間是teh反對in；若是事實，彼的災厄是in家己惹--的。
佇久久的中間，世間人一般有teh信靠「好運」；總是彼的信仰漸漸ná食力。「勤勉就是好運的老母」這款的思想有ná開闊；簡略來講就是人佇一生成功是照伊的勞碌的程度。
照咱所知無要無緊，無打算，làu-chhe̍h的人的確未得著好運，因為人若無用相當的氣力，斷然未得著。
製造人物，是勞動，毋是字運。字運不時teh聽候看有甚物物通出現；若是勞動，用真利的目睭佮勇的心志，時常teh掘物予伊出來。字運是倒佇眠床teh聽候人提「遺囑字」予--伊。勞動，五點鐘起來，攑筆，夯鐵錘疊財產的地基。字運悲觀；勞動樂觀。字運倚靠機會；勞動倚靠人格。字運跋落到放縱；勞動peh上到獨立。
這支pín針佇穿插中算是小可的物，若是伊的pín法常常會顯出穿的人的性格：有一个深想的人有一擺teh探揣婦人，為著這个目的，伊就去訪問有千金的家庭。有一个，伊看了不止合意，一日入來佇伊坐的廳，若是伊所穿的衫，有所在pín無工夫，也伊的頭毛蓑無光；彼的人無閣第二擺訪問彼个家庭。撿彩你欲講彼的人是無著」的人；總是實在伊是深想的人，後來伊果然成做一个好的丈夫。伊判斷婦人人拄照查甫人的款－對佇細項事；按呢伊真著。
看輕小事有毀壞濟濟的財產佮事業。有一隻船再不止濟物欲轉來本國，佇路中有失落，因為欲出港的時，船底有細細的空，船員逐人想未要緊的因端。為著欠一支鐵釘，細作的馬的鞋有失落，為著失落一跤鞋，馬紲失落；為著馬失落，細作本身也失落，因為對敵掠伊也共伊刣死；為著失落細作的報告，全隊的兵攏失落；按呢究竟是為著。一支的鐵釘，釘無好勢佇馬鞋的因端。
「按呢就好！」這句是才看輕小事的人平常所teh講的句讀。「按呢就好」這句有墮落濟濟人物，毀壞無數的財產，沉真濟的船，燒濟濟的厝，也損失無數欲予世人得著利益的計畫。
法國一个經濟學者有引一个例來欲做看輕小事的發明：－
「有一擺佇一个鄉庄的農園，有一个門teh關家畜佮家禽。總是一个門不時開開－因為欠一支拄好的門閂，致到時常扑毋見所飼的動物。
若使幾sián錢佮幾分久的工，就會修理到完全。
「一日一隻豬有頭走出門外，顧園的人，總舖，lu̍t牛奶的婦人人以及彼家全家的人攏出去揣這隻豬。園丁代先發見--著，就跳過溝想欲紮伊的路，忽然跤chek折，致到著倒佇眠床兩禮拜久。總舖倒轉到農家的時，看見伊所吊teh，布攏燒氣，lu̍t牛奶的人，佇趕緊的中間，未記得縛伊的精牲，致到一隻牛有踏斷細隻馬囝的跤。
「布燒去佮園丁的工會達著五十箍也馬囝會達著重倍錢，所以佇幾分久的中間有失了真濟的錢，這个猶原是無要緊一支門閂的所致。」
人活佇這世間，滿滿都是這款的例。人若習慣的看輕細項物的時破壞離伊無遠。積聚錢銀是勤勉的手。勤勉的人斟酌小事宛然ná大事。無論甚物事，看了是小可，毋上目，猶過致意佇遐的事，拄拄是佮看大事平要緊。基督教是實行的宗教。咱做信者的人敢毋著閣較勤勉來積聚錢財佇天裡mah？