教會自養
KÀU-HOĒ CHŪ-IÓNG
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 芥菜子 |
| 卷期 | 第 2 號 |
| 日期 | 1925/10 |
| 頁數 | 28-30 |
白話字（原文數位化）
KÀU-HŌE CHŪ-IÓNG
Kàu-hōe chū-ióng, chiū-sī chū-jiân èng-chīn ê thian-chit. Tâi-ôan kàu-hōe kiàn-siat kàu taⁿ ū 60 gōa nî, nā bô chìn-hêng kàu chū-ióng ê ji̍t, si̍t-chāi chin kiàn-siàu, iā sī bô chīn Ki-tok-tô͘ ê pún-hūn. Nā beh chòe sûn-chūi ê Tâi-ôan Ki-tok kàu-hōe, tio̍h ū ka-kī chū-ióng chū-li̍p; chhin-chiūⁿ lâng kàu tióng-sêng, tek-khak tio̍h ū chū-ióng, thang kiàn-li̍p ka-têng; m̄-thang koh óa-khò pē-bú. Lán m̄ thang kan-ta choan óa-khò bú-hōe teh pang-chān, tio̍h ū chū-ióng ê cheng-sîn chiah ha̍p-gî. Ài beh chū-ióng, iàu-kín tio̍h ū 3 hāng:－
- Pôe-ióng jîn-châi. Kàu-hōe beh tit-tio̍h chū-ióng, iàu-kín châi-chèng tio̍h ū kàu-gia̍h. Châi-chèng sī tùi tī hōe-iú ê sū-gia̍p kap thêng-tō͘ ê cheng-chha thang tit-tio̍h. Hōe-iú ê thêng-tō͘ beh tit-tio̍h ko-siōng, m̄ sī tùi chhut-sì chiū ū: sī tùi chai-pôe chiah ōe tit-tio̍h; iā m̄-sī it-sî-tek chiū ū, tio̍h sūn-sū lâi chìn. Beh hō͘ kàu-hōe ê thêng-tō͘ ko-siōng, tio̍h siat chōe-chōe ha̍k-hāu.
Chá-sî Tiong-kok ê kàu-hōe bô sím-mi̍h tit-tio̍h ha̍k-chiá lâi sìn, koh nā ū, kiám-chhái nā chìn siù-châi, hō͘ chú-khó nā chai sī sìn-tô͘, chúi-pâi chiū sûi-sî chhú-siau. Kai-chài hit-tia̍p kàu-hōe ū kak-chhíⁿ, chiū kín siat ha̍k-hāu, chiū-sī:－Iù-tī-ôan, Bông-ha̍k-tông, Sió-o̍h, Tiong-o̍h, Tāi-ha̍k, Choan-bûn ha̍k-hāu; siat-pī pí kok-li̍p khah chhù-sū, tùi hit-tia̍p hōe lāi hōe gōa lóng tit-tio̍h siong-tong ê kàu-io̍k, iā thang tit-tio̍h Ki-tok-kàu ê cheng-sîn kap siong-tong ê ha̍k-sek, nā ū Iu-téng seng-sòa kú-chiàn khì Au-bí liû-ha̍k, chut-gia̍p liáu-āu, ū-ê ho̍k-bū kàu-hōe chòe kàu-hōe ê tōa tòng-liông; ū-ê ji̍p chèng-kài, kun-kài, Si̍t-gia̍p-kài. Tī kok lāi só͘ ū ê tōa jîn-bu̍t, lóng-sī Kit ok-tô͘ khah chōe, tùi kàu-hōe tāi-ke chin o̍ah-tāng, kó͘-chhui kàu-hōe chū-ióng chū-li̍p. Chit-tia̍p tī Tiong-kok chū-li̍p-hōe chin ū la̍t.
Pún-tó tùi Tè-kok léng-tâi liáu-āu, chèng-hú ū siat siōng-kip ha̍k-hāu chhin-chhiūⁿ I-ha̍k-hāu, kok-gú ha̍k-hāu, Su-hōan ha̍k-hāu, Lông-sū chhì-giām-tiûⁿ, chiah ê ha̍k-hāu tāi-ke tāi-seng ji̍p ê, khah chōe sī kàu-hōe ê chú-tē. Kin-ná-ji̍t tī ta̍k-ūi ê kàu-hōe teh o̍ah tāng khah-chōe sī sio̍k tī chiah-ê ha̍k-hāu chhut-sin--ê. Án-ni kàu-hōe beh chū-ióng tio̍h óa-khò châi-chèng ê hong-hù, châi-chèng ê hong-hù sī tùi kàu-hōe ê iú-le̍k-chiá, nā beh tit-tio̍h chit-khóan tio̍h pôe-ióng jîn-châi. Só͘-í kàu-hōe tio̍h chéng-tùn Lâm-lú ha̍k hāu hō͘ i chiâⁿ-mi̍h.
- Kéng ha̍p-gî ê lâng chòe thôan-kàu chiá. Thôan-tō ê kang sī sèng kang, kàu-hōe ê su-piáu, koan-hē si̍t-chāi chin tōa. Nā ū hó Thôan-tō, kàu-hōe chiū heng-khí; Thôan-tō nā pháiⁿ, kàu-hōe tek-khah léng-tām. Thôan-tō nā o̍ah-tāng jia̍t-sim, kàu-hōe tè i án-ni; Thôan-tō nā léng-tām, kàu-hōe iā léng. Khah-chá Kai Bo̍k-su kóng “Thôan-tō nā tuh-ka-chē, kàu-hōe chiū khùn-khì; Thôan-tō nā teh khùn, kàu-hōe chiū sí-khì.” Án-ni thang chai kàu-hōe ê heng-soe koan-hē Thôan-tō sī chin-tōa. Só͘-í kéng lâng ji̍p Sîn-ha̍k-hāu tio̍h chin chù-ì; m̄-thang tāi-seng hut-lio̍k, āu-lâi chiah lâi hiâm bōe ha̍h, tio̍h hiu-chit khí bûn-tôe, koh gō͘-tio̍h lâng chiong-sin ê seng-o̍ah; nā-sī ūi-tio̍h jîn-chêng, sòa hāi sí kàu-hōe. Tī pak-pō͘ kàu-hōe, chin-chōe ūi siu khí-lâi, khah chōe sī tùi Thôan-tō ê koan-hē.
Ài beh tit-tio̍h siong-tong ê Thôan-kàu-su ū 4 hāng thang chham-khó:－
a. Tio̍h ū siong-tong ê Sîn-ha̍k-hāu, chiū-sī ū siong-tong ê kàu-su kap ha̍k-khò.
b. Ha̍k-seng tio̍h chiàu Tāi-hōe só͘ tēng, hun chèng-kho-seng kap pia̍t-kho-seng. M̄-thang hun-lōan, ū Tiong-o̍h ê chut-gia̍p-seng, iā ū bô chut-gia̍p--ê, iā ū Kong-ha̍k-hāu chut-gia̍p--ê. Án-ni thêng-tō͘ bô pîⁿ, hō͘ tha̍k ê lâng chin bô chhù-bī, ū-ê chin lēng, ū-ê chin kan-khó͘ tè bōe tio̍h. Nā chiàu it--lu̍t, hō͘ beh chì-gōan ê lâng khah ū tiāⁿ-tio̍h. Koh nā ū Tiong-téng ha̍k-hāu chut-gia̍p liáu lâi tha̍k sī chin-hó.
Au-bí ê Sîn-ha̍k-seng khah chōe sī tùi Tāi-ha̍k chhut-sin liáu. Lán Tâi-ôan tùi Tiong-o̍h chut-gia̍p ê sī bô oh, in-ūi hiān-sî Siā-hōe bûn-hòa teh tōa hoat-ta̍t, kàu-hōe nā bô tè i chìn-pō͘ kiaⁿ-liáu tè bōe tio̍h. Án-ni beh cháiⁿ-iūⁿ hō͘ it-poaⁿ ê lâng lâi tit-tio̍h chin-lí!
c. Tio̍h kéng jia̍t-sim hó phín-hēng ê lâng. It-poaⁿ ê siā-hōe sī teh chù-sîn thôan tō-lí ê lâng. (子曰其身正不令而行其身不正雖令不從) Hōe-iú iā sī teh khòaⁿ Thôan-tō lí ê lâng ê khóan-sit. Chhin-chhiūⁿ hoat-tiān-só͘ tio̍h ū kàu gia̍h jia̍t chiah ōe hoat-tiān, kàu ta̍k ūi, Thôan-tō ê lâng iā sī án-ni.
d. Tio̍h ū ha̍p Thôan-tō jîn-keh. Chiū-sī ū hoaⁿ-hí hiàn-sin tī kàu-hōe.
- Tio̍h tì-ì kiû Sèng Sîn saⁿ-kap tī-teh. Lán nā kan-ta óa-khò ka-kī ê châi-tiāu, kiaⁿ-liáu só͘-chòe ê hāu-le̍k chin-chió. Chú Iâ-so͘ tī sè-kan, ha̍k-seng 3 nî kú tit-tio̍h 2 ê kà-sī, khòaⁿ I ê sîn-jiah; kàu Iâ-so͘ beh siū lia̍h hit mî, kā I ê ha̍k-seng kóng, “Kin-mî lín lóng beh pàng-sak góa.” Ha̍k-seng ta̍k-ê kóng kàu sí bô pàng-sak I, Pí-tek kóng “Chèng-lâng sui-jiân pàng-sak lí, góa kàu sí iā bô beh pàng-sak lí.” Iâ-so͘ kóng “Koe bē thî ê tāi-seng lí beh 3 pái kóng m̄-bat góa.” Āu-lâi kó-jiân tī kúi-nā ê lú-pī ê bīn-chêng saⁿ pái m̄-jīn Iâ-so͘. Chóng-sī Iâ-so͘ koh-o̍ah liáu-āu, kau-tài ha̍k-seng tio̍h tiàm Iâ-lō͘-sat-léng thèng-hāu Sèng Sîn lîm-kàu, in chiū ū châi-lêng thang thôan hok-im kàu tōe-ke̍k. Kàu Gō͘-sûn choeh Sèng Sîn lîm-kàu, ha̍k-seng kóng ta̍k kok ê khiuⁿ-kháu lâi kan-chèng Iâ-so͘ ê miâ. Hit-ji̍t 3000 lâng niá sóe-lé ji̍p kàu-hōe. Sìn ê lâng piàn bōe bu̍t-sán, iú-bû siong-thong, jia̍t-sim ūi Chú chòe kang. Che sī kàu-hōe chīn chū-ióng ê cheng-sîn. Kàu-hōe nā ū Sèng Sîn ê lêng-le̍k chiū ū sûn-chūi ê Thôan-kàu-chiá kap jia̍t-sim ê Ki-tok-tô͘. Chīn só͘ ōe ê lâi hiàn hō͘ Chú chiū ōe tit-tio̍h chīn chū-ióng chū-li̍p ê ji̍t.
漢羅（Ùi原文改寫）
教會自養
教會自養，就是自然應盡ê天職。台灣教會建設到taⁿ有60外年，若無進行到自養ê日，實在真見笑，也是無盡基督徒ê本份。若欲做純萃ê台灣基督教會，tio̍h有家己自養自立；親像人到長成，的確著有自養，thang建立家庭；毋thang koh倚靠父母。咱毋thang干但專倚靠母會teh幫贊，著有自養ê精神chiah合宜。Ài欲自養，要緊著有3項：－
1. 培養人才。教會欲得著自養，要緊財政著有夠額。財政是對佇會友ê事業kap程度ê增差thang得著。會友ê程度欲得著高尚，毋是對出世就有：是對栽培chiah會得著；也毋是一時的就有，著順序來進。欲予教會ê程度高尚，著設濟濟學校。
早時中國ê教會無啥物得著學者來信，koh若有，kiám-chhái若進秀才，予主考若知是信徒，水牌就隨時取消。佳哉彼霎教會有覺醒，就緊設學校，就是：－幼稚園、盲學堂、小學、中學、大學、專門學校；設備比國立khah次序，對彼霎會內會外攏得著相當ê教育，也thang得著基督教ê精神kap相當ê學識，若有優等生續舉薦去歐美留學，卒業了後，有ê服務教會做教會ê大棟樑；有ê入政界、軍界、實業界。佇國內所有ê大人物，攏是基督徒khah濟，對教會大家真活動，鼓吹教會自養自立。這霎佇中國自立會真有力。
本島對帝國領台了後，政府有設上級學校親像醫學校、國語學校、師範學校、農事試驗場，遮个學校大家事先入ê，khah濟是教會ê子弟。今仔日佇逐位ê教會teh活重khah濟是屬佇遮个學校出身--ê。按呢教會欲自養著倚靠財政ê豐富，財政ê豐富是對教會ê有力者，若欲得著這款著培養人才。所以教會著整頓男女學校予伊成物。
2. 揀合宜ê人做傳教者。傳道ê工是聖工，教會ê師表，關係實在真大。若有好傳道，教會就興起；傳道若歹，教會的確冷淡。傳道若活動熱心，教會tè伊按呢；傳道若冷淡，教會也冷。Khah早偕牧師講「傳道若tuh-ka-chē，教會就睏去；傳道若teh睏，教會就死去。」按呢thang知教會ê興衰關係傳道是真大。所以揀人入神學校著真注意；毋thang事先忽略，後來chiah來嫌袂合，著休職起問題，koh誤著人終身ê生活；若是為著人情，續害死教會。佇北部教會，真濟位收起來，khah濟是對傳道ê關係。
Ài欲得著相當ê傳教師有4項thang參考：－
a. 著有相當ê神學校，就是有相當ê教師kap學課。
b. 學生著照大會所定，分正科生kap別科生。毋thang紛亂，有中學ê卒業生，也有無卒業--ê，也有公學校卒業--ê。按呢程度無平，予讀ê人真無趣味，有ê真lēng，有ê真艱苦tè袂著。若照一律，予欲志願ê人khah有定著。Koh若有中等學校卒業了來讀是真好。
歐美ê神學生khah濟是對大學出身了。咱台灣對中學卒業ê是無oh，因為現時社會文化teh大發達，教會若無tè伊進步驚了tè袂著。按呢欲怎樣予一般ê人來得著真理！
c. 著揀熱心好品行ê人。一般ê社會是teh注神傳道理ê人。（子曰其身正不令而行其身不正雖令不從）會友也是teh看傳道理ê人ê款式。親像發電所著有夠額熱chiah會發電，到逐位，傳道ê人也是按呢。
d. 著有合傳道人格。就是有歡喜獻身佇教會。
3. 著致意求聖神相kap佇teh。咱若干但倚靠家己ê才調，驚了所做ê效力真少。主耶穌佇世間，學生3年久得著2个教示，看伊ê神跡；到耶穌欲受掠彼暝，kā伊ê學生講：「今暝恁攏欲放sak我。」學生逐个講到死無放sak伊，彼得講「眾人雖然放sak你，我到死也無欲放sak你。」耶穌講「雞未啼ê事先你欲3擺講毋捌我。」後來果然佇幾若ê女婢ê面前3擺毋認耶穌。總是耶穌koh活了後，交代學生著踮耶路撒冷聽候聖神臨到，in就有才能thang傳福音到地極。到五旬節聖神臨到，學生講逐國ê腔口來干證耶穌ê名。彼日3000人領洗禮入教會。信ê人變賣物產、有無相通，熱心為主做工。這是教會盡自養ê精神。教會若有聖神ê能力就有純萃ê傳教者kap熱心ê基督徒。盡所會ê來獻予主就會得著盡自養自立ê日。