咱看囡仔有著無？
LÁN KHOÀN GÍN-NÁ Ū TIOH2 BÔ?
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 陳芳本 Tân Hong-pún |
| 卷期 | 芥菜子 |
| 卷期 | 第 1 號 |
| 日期 | 1925/7 |
| 頁數 | 20-22 |
白話字（原文數位化）
LÁN KHÒAⁿ GÍN-NÁ Ū TIÓH BÔ?
Ài-liân-keng lú-sū teh kóng 20 sè-kí chiū-sī gín-ná ê sè-kài. Kin-ná ji̍t ê thôan-kàu, iáu-kú kiù tōa-lâng, lóng bô tì-ì kiù gín-ná, án-ni lán teh thôan kiù-tō, beh kiàn-siat Thian-kok tī tōe ni̍h chi̍t khóan ê hong-hoat sī put ôan-chôan. Chhiáⁿ khòaⁿ (Chim-giân 22:6.) “Tio̍h ēng tō-lí kà-sī sòe-kiáⁿ kàu lāu bô pōe” án-ni thang chai kà-sī gín-ná sī chin iàu-kín, iā sī kun-pún-tek thôan-kàu ê hong-hoat, chiū-sī ka-têng ê ki-chhó͘ kàu-hōe ê tōe-ki, chong-kàu ê tōa chio̍h-pôaⁿ. Chiàu lán só͘ chai Pak-pō͘ kàu-hōe kin-ná-ji̍t lūn chong-kàu kàu-io̍k thang kóng bô siáⁿ teh siat-hoat. Gín-ná cháiⁿ-iūⁿ tio̍h kiù in? Ū 5 hāng:-
-
Gín-ná kap tōa-lâng pîⁿ-pîⁿ sī chōe-jîn” (Lô-má 5: 12.) Lâng kì-jiân ū chōe, gín-ná iā sī lâng. Iâ-so͘ ê kà-sī sī beh kiù ū chōe ê lâng, bô kóng kan-ta beh kiù tōa-lâng nā-tiāⁿ.
-
Kiù gín-ná sī Siōng-tè ê chí-ì, iā sī i só͘ iàu-kín--ê. “Sit-lo̍h chiah ê sòe-kiáⁿ ê chi̍t ê, m̄-sī lín Thiⁿ-pē ê chí-ì (Má-thài 18: 14)
“Hō͘ sìn-góa ê sòe-kiáⁿ khì hōan chōe, hit ê lâng tio̍h ēng gû-bō-chio̍h tiàu-tiām-kún: thiām-lo̍h chhim-hái sī khah-hó” (Má-thài 18:6.) Án-ni chiū-sī kiò lán tì-ì kiù gín-ná.
- Kiù gín-ná sī Iâ-so͘ ê chí-ì, koh-chài sī i pún-sin í-keng si̍t-hêng--ê. “Iông-ún gín-ná chiū-kūn Góa bo̍h-tit kìm-i” (Má-khó 10:13.)
Lán siông-siông khui ián-soat-hōe, Pò͘-tō hōe kúi-nā ji̍t, kúi-nā lé-pài kúi-nā ge̍h-ji̍t kú beh kiù tōa lâng, án-ni sī chin-hó; M̄-kú m̄-bat khui jî-tông thôan-tō chi̍t ji̍t kú á-sī sio̍k tī chong-kàu kàu-io̍k ê sū, lâi kiù i. Ū-sî hóan-tńg chó͘-tòng gín-ná m̄-thang lâi pài-tn̂g kiáu-chhá. Che sī lán ê sit-chhò, sī chhin-chhiūⁿ pháiⁿ ê bo̍k-chiá tùi-tiōng iûⁿ-ko, bô tùi-tiōng iûⁿ-á-kiáⁿ.
- Kiù gín-ná sī Thian-kok ê keng-chè ha̍k: Ū 4 hāng:-
A. Châi-chèng ê keng-chè. Ēng sió-khóa ê hùi-iōng ōe chín kiù gín-ná chin-chōe. Chiàu pak-pō͘ Tāi-chèng 13 nî ê pò-kò, ūi-tio̍h 4430 lâng ê sìn-chiá, chi̍t nî khai chhut 70517,00 kho͘; i ê lī-ek iú-hān, chin bô keng-chè; tò-péng ēng chiah ê chîⁿ lâi kó͘-bú chong-kàu kàu-io̍k, chú-ji̍t-o̍h á-sī jî-tông thôan-tō, chiū hit ê kong-hāu tek-khak pí tōa-lâng khah tōa. Che sī siáu-seng chhim-sìn bô giâu-gî ê só͘-chāi.
B. Sî-kan keng-chè. Chiàu lán tōa-lâng í-keng ū chōe-chōe hāng pháiⁿ ê liû-thôan, pháiⁿ ê si̍p-kòan, kū ê chong-kàu that tiâu tī i ê thâu-khak lāi, tì-kàu chin chó͘-tòng i thiaⁿ chin; beh lâi kóe kū ōaⁿ sin sī chin tiōng-lân; só͘-í beh ín-chhōa chi̍t ê tōa-lâng kàu i ōe tit-tio̍h ôan-chôan ê sìn-gióng lâi chòe chīn-tiong ê kàu-hōe tio̍h kui sì-lâng ê sî-kan, lâi ín-chhōa khòan-bián i, iā bô tek-khak ta̍t bo̍k-tek. Gín-ná chiū m̄-sī án-ni, gín-ná bô chiah ê chó͘-tòng, i ê thâu-lō͘ chin chheng-khì siùⁿ chhìn-chhiūⁿ pe̍h ê chóa iáu-bē siá jī, ūi hûn tī-teh; só͘-í chit ê ēng sin ê chong-kàu, sin ê tō-lí chin khòai khek-tiâu tī i ê thâu-lō͘.
C. Ki-hōe ê keng-chè. Lán chai tōa-lâng ū ka-têng ê sū-bū, kok-ka ê sū-bū, ū sū, lông, kong, siong ê chó͘-tòng, tì-kàu chin bô ki-hōe thang lâi thiaⁿ tō-lí. Gín-ná bô chiah ê sū-bū ê chó͘-tòng, chin ū ki-hōe thang lâi tha̍k Chú-ji̍t-o̍h, á-sī thiaⁿ tō-lí.
D. Khùi-la̍t ê keng-chè. Chiàu Ko-bān sian-siⁿ teh káng-ián tiong, ū kóng chi̍t hāng, chiū-sī kóng-khí ín-chhōa chi̍t ê 45 hè tōa-lâng, kap ín-chhōa 10 hè ê gín-ná 10 lâng, hit ê khùi-la̍t sī pîⁿ-pîⁿ. Chhiáⁿ lán lâi siūⁿ Pak-pō͘ kàu-hōe, 53 nî kú khai chîⁿ sò͘-pah bān, chòe kang ê sian-siⁿ sò͘ pah lâng, nā chiàu Ko-bān sian-siⁿ só͘ kóng lâi sǹg, chiong chiah ê khùi-la̍t lâi kó͘-bú Chú-ji̍t-o̍h á-sī jî-tông thôan-tō, tek-khak ōe tit-tio̍h ín-chhōa 44300 lâng. Án-ni thang chai gín-ná khah khòai lâi chòe kàu-hōe. Koh-chài ū sian-siⁿ kóng, “Lín tio̍h kì-tit, kin-ná ji̍t Chu̍-ji̍t o̍h ê sèng-tō chiū-sī bîn-ná ji̍t ê kàu-hōe.”
- Kiù gín-ná pí kiù tōa lâng khah ū kè-ta̍t. Ū 4 hāng:-
A. Kui sì lâng tit-tio̍h kiù.
B. Chòe pháiⁿ hām-lo̍h chōe-ok lâi hāi siā-hōe khah chió.
C. Ōe chòe kàu-hōe ê thiāu-chio̍h, tōe-ki, tòng-liông khah-kú.
D. Ōe Chòe Chú ê kan-chèng ēng i ê kng ín-chhōa lâng khah-kú; pí-phēng chôan-ki ê la̍h-chek hé kap pòaⁿ-ki á-sī saⁿ-hūn-chi̍t, lâi pí tiám kng ê sî-kan, cheng-chha chin-chôe; só͘-í kiù gín-ná sī chhin-chhiūⁿ lâng khì bóe chôan-ki ê la̍h-chek. Tông-liâu kap hiaⁿ-tī ah! lán tio̍h lâi khah chīn-sim chhut-la̍t tī chit ê kang.
Tân Hong-pún
漢羅（Ùi原文改寫）
咱看囡仔有著無？
愛連荊女士teh講20世紀就是囡仔ê世界。今仔日ê傳教，猶久救大人，攏無致意救囡仔，按呢咱teh傳救道，beh建設天國佇地裡一款ê方法是不完全。請看（箴言22:6.）「著用道理教示細囝到老無倍」按呢thang知教示囡仔是真要緊，也是根本的傳教ê方法，就是家庭ê基礎教會ê地基，宗教ê大石磐。照咱所知北部教會今仔日論宗教教育thang講無啥teh設法。囡仔怎樣著救in？有5項：－
1. 「囡仔kap大人平平是罪人」（羅馬5: 12.）人既然有罪，囡仔也是人。耶穌ê教示是beh救有罪ê人，無講干但beh救大人若定。
2. 救囡仔是上帝ê旨意，也是伊所要緊--ê。「失落遮个細囝 ê一个，毋是恁天父ê旨意」（馬太18: 14）
「予信我ê細囝去犯罪，彼個人著用牛帽石吊tiām-kún：填落深海是khah好」（馬太18:6.）按呢就是叫咱致意救囡仔。
3. 救囡仔是耶穌ê旨意，koh再是伊本身已經實行--ê。「容允囡仔就近我莫得禁伊」（馬可10:13.）
咱常常開演說會，佈道會幾若日，幾若禮拜幾若月日久beh救大人，按呢是真好；毋過毋捌開兒童傳道一日久á是屬佇宗教教育ê事，來救伊。有時反轉阻擋囡仔毋thang來拜堂擾吵。這是咱ê失錯，是親像歹ê牧者對重羊羔，無對重羊仔囝。
4. 救囡仔是天國ê經濟學：有4項:-
A. 財政ê經濟。用小可ê費用會拯救囡仔真濟。照北部大正13年ê報告，為著4430人ê信者，一年開出70517,00箍；伊ê利益有限，真無經濟；倒爿用遮个錢來鼓舞宗教教育，主日學á是兒童傳道，就彼個功效的確比大人khah大。這是小生深信無僥疑ê所在。
B. 時間經濟。照咱大人已經有濟濟項歹ê流傳、歹ê習慣、舊ê宗教塞稠佇伊ê頭殼內，致到真阻擋伊聽真；beh來改舊換新是真重難；所以beh引chhōa一个大人到伊會得著完全ê信仰來做盡忠ê教會著規世人ê時間，來引chhōa勸勉伊，也無的確達目的。囡仔就毋是按呢，囡仔無遮个阻擋，伊ê頭路真清氣相親像白ê紙猶寫字，ūi痕佇the；所以這个用新ê宗教、新ê道理真快刻稠佇伊ê頭路。
C. 機會ê經濟。咱知大人有家庭ê事務，國家ê事務，有士、農、工、商ê阻擋，致到真無機會thang來聽道理。囡仔無遮个事務ê阻擋，真有機會thang來讀主日學，á是聽道理。
D. 氣力ê經濟。照高萬先生teh講演中，有講一項，就是講起引chhōa一个45歲大人，kap引chhōa 10歲ê囡仔10人，彼個氣力是平平。請咱來想北部教會，53年久開錢數百萬，做工ê先生數百人，若照高萬先生所講來算，將遮个氣力來鼓舞主日學á是兒童傳道，的確會得著引chhōa 44300人。按呢thang知囡仔khah快來做教會。koh再有先生講：「恁著記得，今仔日主日學ê聖道就是明仔日ê教會。」
5. 救囡仔比救大人khah有價值。有4項：－
A. 規世人得著救。
B. 做歹陷落罪惡來害社會khah少。
C. 會做到會ê柱石、地基、棟樑khah久。
D. 會做主ê干證用伊ê光引chhōa人khah久；比並全支ê蠟燭火kap半支á是三分一，來比點光ê時間，增差真濟；所以救囡仔是親像人去買全支ê蠟燭。同僚kap兄弟ah！咱著來khah盡心出力佇這个工。
陳芳本