小傳陳鹿先生

Sió-toān Tân Lo̍k Sian-siⁿ

文獻資訊

項目	資料
作者	潘道榮 Phoaⁿ Tō-êng
卷期	台南府城教會報
卷期	第480卷
日期	1925/3
頁數	11

白話字（原文數位化）

Sió-toān

Tân Lo̍k Sian-siⁿ

1925.03 480 koàn p.11-13

(Phoaⁿ Tō-êng)

Sian-siⁿ sī Phêⁿ-ô͘ Ô͘-sai-chng sai khe ê lâng, chhut-sì tī Bêng-tī 23 nî. I ê chó͘-chiūⁿ chē-chē lóng ū chìn-o̍h, só͘-í i tī sè-hàn ê sî, pē-bó chiū sàng i ji̍p chu-pâng káng-kiù Hàn-ha̍k. āu-lâi ū khì tha̍k Kong Ha̍k-hāu la̍k nî kú, i-tio̍h iu-téng ê chut-gia̍p. Ha̍k-hāu ê sian-siⁿ ài-sioh i ê châi-tiāu, chiū lâu i tiàm pún-hāu chò kàu-oân. I sī chin sêng-sim kèng sîn-bêng ê lâng; muí-ji̍t tuì o̍h-ni̍h hioh-kang tńg-lâi, chiū suî-sî khì sio-hiuⁿ tiám-chek.

Sui-jiân sin ku kàu-io̍k ê chit, iū-koh hiah-ni̍h jia̍t-sim teh kèng-tiōng sîn-bêng; chóng-sī tī i ê sim-lāi put-sî ū teh khoà-lū chi̍t hāng, chiū-sī: “Lâng kàu sí-āu m̄-chai siáⁿ khoán?” Só͘-í ū chi̍t-pái bat koat-sim beh lī-khui bó͘-kiáⁿ khì chò chhài-iú.

Tú-hó ū chi̍t nî ê hā-kî hiu-hā-tiong, siū siōng-koaⁿ phài koè-lâi Tâi-oân hù Kàu-oân ê Káng-si̍p-hoē. Ū pêng-iú chhoā i khì Thài-pêng-kéng ê pài-tn̂g lé-pài; hit ji̍t tú-tú sī kò͘ Sòng Tiong-kian Bo̍k-su teh soat-kàu. Tè ba̍k chiū-sī, “Tham-châi sī bān-ok ê kin-goân” (1 Thê. 6:10). I thiaⁿ-liáu sim-tiong àm-àm ū kám-kek ê só͘-chāi, chiū siūⁿ beh lâi sìn Iâ-so͘-kàu. Kàu Káng-si̍p-hoē bêng-pe̍k beh tńg-khì ê sî, ū pêng-iú pò i lâi Sin-lâu Chheh-pâng bé chi̍t pún “Thian-tō Sok-goân.” I chiū mê-ji̍t khîn-khîn tha̍k hit pún chheh. Tuì án-ni ná bêng Ki-tok-kàu ê tō-lí sī chin-si̍t, chiū hó-táⁿ pang-sak chêng só͘ chun-tiōng ê kuí-sîn, lâi kèng-pài Siōng-tè.

Tī i ê pún-hiuⁿ lóng bô lâng sìn Chú. Hit-sî tú-hó Iûⁿ Sè-chù Bo̍k-su tiàm tī Má-keng chò Phêⁿ-ô͘ Soan-tō-hoē ê Bo̍k-su. I chiū chio Iûⁿ Bo̍k-su khì in Sai-khe siat chi̍t keng Hok-im-tn̂g. Khó-sioh āu-lâi in jī-uī lńg koè-lâi Tâi-oân, iā bô pa̍t lâng thang kè-sio̍k kó͘-bú, tì-kàu chit-tia̍p soà hoè-chí khì.

Taⁿ i tuì sìn Chú liáu-āu, chin tì-ì khe-khó Sèng-keng ê tō-lí, chiū tī Má-keng tuì Iûⁿ Bo̍k-su Niá sé-lé. Koh koè bô loā-kú, soà hiàn-sin beh lâi chò Chú ê kang. Só͘-í tī Tāi-chèng 7 nî, chiū lâi ji̍p Sîn Ha̍k-hāu tha̍k chheh sì nî kú. Tī o̍h-tiong hoān-sū kap pêng-iú chin hô-bo̍k, iā gâu kèng-tiōng sian-siⁿ. I ê thian-chu bêng-bín, tha̍k-chheh iā bián-kióng, só͘-í chut-gia̍p tē-it miâ. Thoân-tō-kio̍k chiū phài i khì tiàm Tang-káng ê kàu-hoē; tī-hia nn̄g nî kú.

Tāi-chèng 13 nî 4 goe̍h kan, ū koh siū Thoân-tō-kio̍k kā i choán-jīm khì tiàm Pak-káng. Khì hia oá nn̄g goe̍h-goā ji̍t, chhut-la̍t pò͘-tō, sûn-sī hoē-iú, soà tú-tio̍h nâ-âu khí thiàⁿ, bô siaⁿ thang chò kang, chiū lâi I-koán táⁿ-tia̍p chha-put-to saⁿ lé-pài kú. Kàu khah hó, chiū koh tńg-khì chò kang. Lán chai Pak-káng sī lán Tâi-oân Pu̍t-kàu ê tiōng-iàu-tē; lán ê kàu-hoē siat-li̍p boē loā-kú, sìn-tô͘ iáu chió, koh loán-jio̍k; hiān-chāi ê pài-tn̂g sī ēng soè--ê, e̍h-e̍h koh bô ha̍p-ēng. Tú-hó Liâm Bo̍k-su khì sûn kàu-hoē, chiū kap i kì chhoē tē, pī-pān thang kiàn-tiok sin pài-tn̂g.

In-uī i ê nâ-âu pēⁿ iáu-boē cha̍p-hun hó, siuⁿ chhut-la̍t chò kang, tì-kàu nâ-âu ê pēⁿ koh hoat-choh khah siong-tiōng. I pún-sin teh siūⁿ, tio̍h chiām-sî hioh-khùn khah hó, só͘-í chiū tńg-khì in Phêⁿ-ô͘. Sim-ì sī siūⁿ beh liâu-ióng sin-miā; chóng-sī khoàⁿ-tio̍h pún-hiuⁿ chhin-lâng ê o͘-àm, chiū bô sioh-tio̍h pún-sin phoà-pīⁿ ê sin-thé, iû-goân chhoē ki-hoē pò͘-tō. Bat ū lâng ki-chhì, kóng i ê pēⁿ sī khì hō͘ Pak-káng-má thāu-tio̍h to̍k-io̍h, in ê Pak-káng-má sī khah-siàⁿ; kiò i m̄-thang thoân hit hō hoan-á-kàu. Sui-jiân sī án-ni, Sian-siⁿ lóng bô tàm-chì, iû-goân hó-táⁿ kan-chèng Chú ê miâ.

Tuì án-ni i ê chèng-thâu ná tîm-tāng. Tī kū-nî 10 goe̍h-kan chiū koh koè-lâi Tâi-lâm Sin-lâu I-koán táⁿ-tia̍p. Chiàu I-seng kā i chín-toàn, chit hō pēⁿ-chèng chin uî-lân. Ji̍t-koè-ji̍t sin-thé ná loán-jio̍k, bē chia̍h, bē khí-lâi. Kàu chiaⁿ-goe̍h 18 mî, tú-hó sī lé-pài mî-hng, oá 8 tiám-cheng, chiū chhiú kia̍h koân, pí tuì thiⁿ-téng khì, kā i ê hū-jîn-lâng kóng, “Goá beh tńg-khì lah.” Chiū án-ni an-jiân koè-khuì, khì Thian-tông kap Chú tiàm. Hióng-siū 36 hoè.

Keh ji̍t, chiū-sī 19 ē-po͘ 3 tiám cheng, Pa Phok-sū chò chú-lí, chip-hêng chòng-gî ê lé-pài. Lâi hoē-chòng--ê oá ū 200 lâng. Ū-ê chin hn̄g, chhin-chhiūⁿ tuì Tang-káng Kàu-hoē ū Lîm iàn-sîn Bo̍k-su kap in ê tiúⁿ-ló chip-sū chò tāi-piáu; kî-û ū i ê sian-siⁿ, pêng-iú, kap kàu-hoē sìn Chú ê lâng lâi hù chit ê chòng-sek. Chē-chē lâng khoàⁿ-liáu bô m̄ siong-sim lâu ba̍k-sái.

Lé-pài soah, chū hip-siōng. Jiân-āu chiah sàng i khì tâi tī Tâi-lâm Kàu-hoē ê kong-thióng--ni̍h.

Lūn Sian-siⁿ tiàm sè-kan, i ê le̍k-sú khiok sī té-té. Chóng-sī phí-jîn tuì só͘ khoàⁿ, só͘ thiaⁿ ài koh ke siá kuí-kù, ǹg-bāng ē thang chò lán ê lī-ek.

1. Chin gâu thun-lún. Tī phoà-pēⁿ tiong, i m̄-bat tuì bó͘-kiáⁿ lâi siak-sau, á-sī tuì pêng-iú lâi kóng sím-mi̍h oàn-thian iû-jîn ê oē. Siông-siông sī hoaⁿ-hí kau-poê Chú, pī-pān thèng-hāu Chú ê chín-tiàu. I chai i ê pēⁿ bô thang koh ǹg-bāng tiàm sè-kan; só͘-í i ê hū-jîn-lâng khǹg i tio̍h jia̍t-sim toè Chú Iâ-so͘. Khiok choè-lâng tī tē-chiūⁿ bē bián-tit ū jîn-chêng tī-teh; in-ui nā ū i ê hó pêng-iú lâi khoàⁿ i; i pún-sin chiū lâu ba̍k-sái. Ì-sù chiū-sī koh bô loā-kú tio̍h kap i só͘ thiàⁿ ê pêng-iú pun-lī.

2. Chò Chú chīn-tiong ê lô͘-po̍k. I pún-sin m̄-sī sím-mi̍h gâu soat-kàu ê sian-siⁿ. M̄-kú i tī lé-pài chá-khí lóng kìm-chia̍h kî-tó, chiah soat-kàu; só͘-í só͘ kóng ê tō-lí ū toā kám-tōng lâng ê sim. I chin gâu chhoē ki-hoē pò͘-tō; iā gâu thé-sut kan-khó͘ ê lâng. I ê sèng-chit chin un-sûn, hō͘ gín-ná chin hó chhin-kīn. Só͘-í thiaⁿ-tio̍h i koè-sin, liân i só͘ kà Chú-ji̍t-o̍h ê ha̍k-seng iā lâu ba̍k-sái.

3. I gâu thiàⁿ kàu-hoē, kàu-hoē iā chin thiàⁿ i. Lūn i pēⁿ-tiong ê kiàn-bú, he̍k-sī Thoân-tō-kio̍k, pêng-iú, kò-jîn, hit-hō m̄-bián kóng-khí. Sian-siⁿ í-keng lī-khui Tang-káng ê kàu-hoē, chóng-sī hia ê hoē-iú thiaⁿ-kìⁿ i ê phoà-pēⁿ, chiū thè i kî-tó, kià chîⁿ, pī-pān io̍h, sàng mi̍h, téng-téng. Kàu sí ê sî, koh kià 50 khò͘ lâi uì-būn i ê uî-cho̍k. Khiok Pak-káng ê kàu-hoē, iā ū chhe lâng kap toà chîⁿ lâi tiàu-song, che iā sī tuì Chú, chin saⁿ toà-tio̍h. Phí-jîn khoàⁿ-liáu, sim chin siū kám-kek. In-uī Sian-siⁿ si̍t-chāi ū hó ê jîn-keh thang kám-tōng hoē-iú ê sim, tì-kàu tāi-ke chha-put-to bô hián-chhut tông-chêng bē-tit koè-sim. Chit hō ê kàu-hoē thang kóng sī “Jîn-ài ê Kàu-hoē”. ǹg-bāng Chú kā lín chiok-hok, hō͘ lín ná-gâu hián-chhut jîn-ài ê koé-chí, lâi chò pa̍t kàu-hoē ê bô͘-iūⁿ.

4. Khoàⁿ-phoà sè-kan. I m̄-nā hiàn pún-sin chò thoân-kàu ê kang nā-tiāⁿ. I ū chiong só͘ èng-tit ê hiān-kim 3, 4 chheng kho͘, lóng hō͘ i ê hiaⁿ-tī khì, bô kap in pun. Chí-ū pun tām-po̍h khah m̄ chiâⁿ-mi̍h ê chhân-hn̂g, káⁿ ta̍t ū chiâⁿ-chheng kho͘. Nā ū chîⁿ, i khah-siông ài bé sin-chheh lâi káng-kiù. I iā siūⁿ i pún-sin hiàn hō͘ Chú sī bô kàu-gia̍h, kàu beh sí hit kuí-ji̍t chêng, ū bián-lē i ê toā-kiáⁿ tio̍h chiap-soà i ê kha-pō͘.

5. Tuì i ê uî-giân ū éng-oán ê ǹg-bāng. Sian-siⁿ ū nn̄g ê hāu-siⁿ, nn̄g ê cha-bó͘-kiáⁿ lóng iáu sè-hàn. In-uī i ê chhin-lâng lóng sī sè-sio̍k lâng, só͘-í Sian-siⁿ ū uî-giân, m̄-ài i ê bó͘-kiáⁿ tńg-khì tiàm Phêⁿ-ô͘. Taⁿ i ê hū-jîn-lâng ū tit-tio̍h Lô͘ Ko͘-niû ê hó-ì hō͘ i tiàm Lú-o̍h pang-chān chhui-sū-hē ê kang. ǹg-bāng tha̍k Pò ê lâng, sî-siông thè i ê ka-cho̍k kî-tó. Phêⁿ-ô͘ sǹg sī lán Tâi-oân ê Soan-tō-hoē, Sian-siⁿ sī Phêⁿ-ô͘ chhut-sin thâu-chi̍t ê Thoân-tō-su. Lán tio̍h thé-chhat Sian-siⁿ uî-giân ê ì-sù, tì-ì thè Phêⁿ-ô͘ kap i ê uî-cho̍k lâi kî-tó.

6. Tuì i beh tn̄g-khì ê sî ū kî-koài ê àm-sī. Sian-siⁿ beh koè-sin ê hit e-po͘ ê sì-tiám-poàⁿ-cheng, pí-jîn ū koh khì kā i khoàⁿ, khoàⁿ i ê khoán, chai sī bô joā kú ê lâng. Soà mn̄g i khoàⁿ i ê sim ū lóng pêng-an--bô? I tìm-thâu, hián-bêng ū chin pêng-an ê ì-sù, chiū thè i kî-tó, kiû Siōng-tè tháu-pàng i ê lô͘-pho̍k sin-thé siōng ê kan-khó͘. Kàu hit àm oá chhit-tiám goā, pí-jîn ka-têng ê lé-pài soah, chiū hian-khui Chú-ji̍t Sîn-niû 4 goe̍h 26 hō: “Sū-thê-hoán sī chò thâu chi̍t ê sûn-tō-chiá” ê sū, soà siá kuí kù ài chò kà Chú-ji̍t-o̍h ha̍k-seng ê lō͘-ēng: “Taⁿ Sū-thê-haón i ū pêng-an khì thiⁿ-téng kap Chú saⁿ-kap tiàm. In-uī i sī chīn-tiong uī tio̍h Chú ê miâ lâi pàng-sak sèⁿ-miâ Siōng-tè ū pī-pān suí-suí oa̍h-miā ê bián-liû lâi tì tī i ê thâu-khak--nih.” Chiah-ê oē siá liáu chiū thiaⁿ tio̍h i ê hū-jîn-lâng khui-siaⁿ teh khàu. Pí-jîn koáⁿ-kín khì kā i khoàⁿ, to sī sian-siⁿ teh beh koè-khì. Khoàⁿ sî-cheng tú-tú sī khiàm 10 hun 8 tiám. Chit-tia̍p teh siá i sió-toān chiū ài ēng chit chân chò kiat-boé. In-uī siūⁿ liáu si̍t-chāi ū kî-koài ê àm-sî tī--leh. Sian-siⁿ chin-chiàⁿ ē-kham-tit lia̍t tī Sū-thê-hoán hit poē, chīn-tiong kàu sí, Chú ê lô͘-pho̍k. Só͘-í chhim-bāng lán chò ki-tok-tô͘ tio̍h toè chit khoán ê bô͘-iūⁿ, pa̍k-ji̍t chiū thang saⁿ-kap hiáng-hok tī thiⁿ-téng Bêng-kiong ê só͘-chāi. “Lí tio̍h chīn-tiong kàu sí, goá chiū beh ēng oa̍h-miā ê bián-liû siúⁿ-sù lí.” (Khé-sī-lio̍k 2: 10; che sī 4 goe̍h 26 hō só͘ tio̍h liām ê kim-kù.)

漢羅（Ùi原文改寫）

小傳

陳鹿先生

1925.03 480卷 p.11-13

(潘道榮)

先生是澎湖湖西庄西溪ê人，出世tī明治23年。伊ê 祖上濟濟攏有進學，所以伊tī 細漢ê 時父母就送伊入書房講究漢學。 後--來有去讀公學校6年久，伊著優等 ê 卒業。學校ê先生愛惜伊ê才調，就留伊tiàm本校做教員。伊是真誠心敬神明ê人；每日對學--ni̍h 歇工轉--來，就隨時去燒香點燭。

雖然身居教育ê職，為著hiah-ni̍h 熱心teh敬重神明，總--是tī 伊ê 心內不時有teh 掛慮1項，就是：「人到死後m̄知啥款?」所以有1擺bat決心beh 離開某子去做菜友。

抵好有一年ê夏期休夏中，受上官派過來台灣赴教員ê 講習會。有朋友chhoā伊去太平境ê 拜堂禮拜，hit日抵抵是故宋中堅牧師teh說教。題目是「貪財是萬惡ê根源」（1 Thê.6:10）。伊聽了心中暗暗有感激ê所在，就想beh來信耶穌教。到講習會明白beh轉--去ê時，有朋友報伊來新樓冊房買1本「天道溯源。」伊就暝日勤勤讀hit本冊。對án-ni那明基督教ê道理是真實，就好膽放sak前所尊重ê鬼神，來敬拜上帝。

Tī伊ê本鄉攏無人信主。Hit時抵好楊世註牧師tiàm tī媽宮1 做澎湖宣道會ê牧師。伊就招楊牧師去in西溪設1間福音堂。 可惜後--來in二位攏過來台灣，也無別人 thang 繼續鼓舞，致到chit-tia̍p煞廢止--去。

今伊對信主了後，真致意稽考聖經ê道理，就tī媽宮對楊牧師領洗禮。Koh 過無偌久，續獻身beh來做主ê工。所以tī 大正7年，就來入神學校讀冊4年久。Tī學中凡事佮朋友真和睦，也gâu敬重先生。伊ê 天資明敏，讀冊也勉強，所以卒業第一名。傳道局就派伊去tiàm東港ê教會；tī hia 兩年久。

大正13 年4月間，又koh受傳道局kā伊轉任去tiàm北港。去hia 倚兩月外日，出力佈道，巡視友會，煞抵著嚨喉起痛，無聲thang做工，就來醫館打tia̍p差不多3禮拜久。到較好，就koh轉去做工。 咱知北港是咱台灣佛教ê 重要地；咱ê 教會設立未偌久，信徒iáu少，koh軟弱；現在ê拜堂是用稅--ê;狹狹無合用。抵好廉牧師去巡教會，就佮伊去chhoē地，備辦thang建築新拜堂。

因為伊ê嚨喉病猶未十分好，傷出力做工，致到嚨喉ê病koh發作較傷重。伊本身teh想，著暫時歇睏較好，所以就轉去in澎湖。心意是想beh療養身命；總--是看著本鄉親人ê烏暗，就無惜著本身破病ê身体，猶原chhoē機會佈道。Bat有人譏刺講伊病是去hō͘北港媽thāu著、毒著，in ê北港媽是較聖；叫伊m̄-thang傳hit號番仔教。雖然是án-ni,先生攏無tàm志，猶原好膽干証主ê名。

對án-ni伊ê症頭那沉重。Tī舊年10月間就koh過來台南新樓醫館打tia̍p。照醫生kā伊診斷，chit號病症真為難。日過日身体那軟弱，bē食、bē起--來。到正月18暝，抵好是禮拜暝昏，倚8點鐘，就手舉懸，比對天頂去，kā伊ê婦人人講：「我beh轉--去lah。」就án-ni安然過氣，去天堂佮主tiàm。享壽36歲。

隔日，就是19 e晡3點鐘，巴博士做主理，執行葬式ê禮拜。來會葬--ê倚有200人。有ê真遠，親像對東港教會有林燕臣牧師佮in ê長老、執事做代表；其餘有伊ê先生、朋友佮教會信主ê人來赴chit個葬式。濟濟人看了無m̄傷心流目屎。

禮拜煞，自翕像。然後才送伊去埋 tī台南教會ê 公?--ni̍h。

論先生tiàm世間，伊ê歷史卻是短短。總--是鄙人對所看、所聽ài koh加寫幾句，ǹg望會thang做咱ê利益。

(1)真gâu吞忍。Tī 破病中，伊m̄-bat 對某子來摔sau、抑是對朋友來講甚物怨天尤人ê話。 常常是歡喜交陪主，備辦聽候主ê chín召。伊知伊ê病無thang koh ǹg 望tiàm世間；所以伊ê婦人人勸伊著熱心toè主耶穌。卻做人tī地上bē免得有人情tī --leh,因為若有伊ê好朋友來看--伊；伊本身就流目屎。意思就是koh無偌久著佮伊所疼ê朋友分離。

(2)做主盡忠ê奴僕 。伊本身m̄是甚物gâu說教ê先生。M̄-kú伊tī 禮拜早起攏禁食祈禱，才說教；所以所講ê道理有大感動心ê心。伊真gâu chhoē機會佈道，gâu体恤艱苦ê人。伊ê性質真溫純，hō͘囡仔真好親近。所以聽著伊過身，連伊所教主日學ê學生也流目屎。

(3)伊gâu疼教會，教會也真疼伊。論伊病中ê kiàn bú,或是傳道局、個人hit 號m̄免講起。先生已經離東港ê教會，總--是hiaê 會友聽見伊ê 破病，就替伊祈禱、寄錢、備辦藥、送物等等。到死ê時，koh寄50箍來慰問伊ê遺族。卻北港ê教會也有差人佮帶錢來弔喪，這也是對主真saⁿ帶著。鄙人看了，心真受感激。因為先生實在有好ê人格thang感動會友ê 心。Chit號ê 教會thang 講是 「仁愛ê教會」。 ǹg望主kā lín 祝福，hō͘ lín 那gâu 顯出仁愛ê果子，來做別教會ê模樣。

(4)看破世間。伊m̄-nā 獻本身做傳教ê工nā-tiāⁿ。伊有將所用得ê現金3、4千箍攏hō͘伊ê兄弟--去，無佮伊分。只有分淡薄較m̄成物ê田園，káⁿ值有成千箍。若有錢，伊較常ài 買新冊來講究。伊也想伊本身獻hō͘主是無夠額，到beh死hit 幾日前，有勉勵伊ê大子著接續伊ê腳步。

(5)對伊ê遺言有永遠ê ǹg 望。先生有兩個後生、兩個查某子攏猶細漢。因為伊ê親人攏世俗人，所以先生有遺言，m̄-ài伊ê某子轉去tiàm澎湖。今伊ê婦人人有得著盧姑娘ê好意 hō͘伊tiàm 女學幫贊炊事hē ê工，ǹg望讀報ê人，時常替伊ê家族祈禱。澎湖算是咱台灣ê宣道會，先生是澎湖出身頭1 個傳道師。咱著体察先生遺言ê意思，致意替澎湖佮伊ê遺族來祈禱。

(6)對伊beh斷氣ê 時有奇怪ê暗示。先生beh過身ê hit e 晡ê四點半鐘，鄙人有koh去kā伊看，看伊ê款，知是無偌久ê人。續問伊看伊ê心有攏平安--無? 伊tìm頭，顯明有真平安ê意思，就替伊祈禱，求上帝tháu放伊ê奴僕身体上ê艱苦。到hit暗倚7點半，鄙人家庭ê禮拜煞，就掀開主日神糧4月26號：「Sū-thê-hoán是做頭一個殉道者」ê事，續寫幾句ài做教主日學學生ê路用：「今Sū-thê-hoán伊有平安去天頂佮主相佮tiàm。因為伊是盡忠為著主ê名來放sak姓名上帝有備辦suí-suí活命ê冕旒來戴tī伊ê頭殼--ni̍h。」Chiah-ê話寫了就聽著伊ê婦人人開聲teh哭。鄙人趕緊去kā伊看，都是先生teh beh過氣。看時鐘抵抵是欠10分8點。Chit-tia̍p teh寫伊小傳就ài用 chit層做結尾。因為想了實在有奇怪ê暗時tī--leh。先生真正會堪得列tī Sū-thê-hoán hit輩，盡忠到死，主ê奴僕。所以深望咱做基督徒著toè chit款ê模樣，別日就thang相佮享福tī天頂明宮 ê所在。「你著盡忠到死，我就beh用活命ê冕旒賞賜你。」（啟示錄 2:10；這是4月26號所著唸ê金句。）