財，勢，力
Châi, Sè, Le̍k
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 陳添旺 Tân Thiam-ōng |
| 卷期 | 台南府城教會報 |
| 卷期 | 第433卷 |
| 日期 | 1921/4 |
| 頁數 | 7 |
白話字（原文數位化）
Châi, Sè, Le̍k
1921.04 433 koàn p.7-8
(Tân Thiam-ōng kì.)
(Chiap 3 goe̍h ê tē 9 bīn.)
Lūn Sè, hiān-sî lâng chin choē lām-sám ēng. Chá A-khap ông chià-koân chiàm siān-liông-bîn Ná-po̍k ê hn̂g, Siōng-tè bēng-lēng sian-toi chiù-chó͘ i, hō͘ i lâu huih lâi sí. Tāi-pi̍t ông chià-sè chiàm chīn-tiong peng O͘-lī-a ê bó͘. Siōng- tè bēng-lēng sian-ti chiù-chó͘ i, āu-lâi chai-ē bô lī i ê ke. Í-lī nn̄g ê kiáⁿ khò in lāu-pē choè chè-si, tiàm tiān-lāi lām- sám choè, tì-kàu lóng bia̍t-bô. Sio̍k- gú kóng, Khò sè hō͘ sè gō͘, chi̍t tāi phiⁿ lâng, tio̍h saⁿ-tāi hō͘ lâng phiⁿ. án-ni sui-jiân ū sè, tio̍h gâu pang-chān lâng, m̄ thang khi-bú lâng, hia̍p-chè lâng, chiah ū ha̍p thiⁿ-lí. Nā chià koân-sè, put-lūn ke, á-sī kok lóng oē-pāi. Chi-ná oē pāi kàu án-ni, mā sī saⁿ-chiⁿ koân-sè só͘ tì. Tek-kok ông oē pāi, iā sī chià i ê koân, lâi hiau-thun pa̍t kok. Chiàu khoàⁿ hoān-sū nā-sī chià koân-sè-ê kàu-bé lóng pāi, in-uī thiⁿ put chiông. Lâng ū siān-goān thiⁿ chiah oē chiông i. án-ni Siōng-tè sù lâng châi-tì bô pîⁿ- pîⁿ, ū koân-sè-ê, tio̍h khoan-iông pang-chān nńg-chiáⁿ-ê; hû-chhî i, khan-kiù i, thé-thiap i, châi-poê i, chiah ū chiàu liông-sim ha̍p thiⁿ-lí.
- Le̍k : Chiū-sī khuì-la̍t, ióng-kám. Chit hāng tio̍h ta̍k lâng ū, m̄-kú toā soè sī bô pîⁿ. Chá ū bú-chiōng-goân, sī ài kiù-kà pó-hō͘ kun-ông. Ū-ê liān bú-gē sī pó-hō͘ kok-ka. Hiān-sî ū toā-hàn ê ióng lâng, kàu ta̍k uī sio-ián, sī ài tián in ê ióng, lâu in ê miâ-siaⁿ, si̍t-chāi sī hó, in-uī bô hāi lâng, m̄-kú nā hāi lâng koan-hē sī toā. Ū-ê o̍h kûn- thâu, phah lâng hāi lâng ê sìⁿ-miā, ū-ê ēng toā la̍t chhiúⁿ-toa̍t lâng pó-mi̍h, ū- ê toā-la̍t chiū biáu-sī lâng. Chhin-chhiūⁿ Kho-lī-a sin chhēng thih-kah, chhiú kia̍h toā to lâi chhut-chiàn, chiū biáu-sī Siōng-tè ê peh-sìⁿ, tì-kàu hō͘ chi̍t ê bô miâ-siaⁿ ê gín-ná, Tāi-pi̍t, thâi khì. Chham-sun sī chhut-miâ ióng ê lâng, in-uī ho͘N3 îm-loān tián i ê ióng-béng, soà boē kì-tit Siōng-tè só͘ hoan-hù-ê lâi lō͘- chhut ka-kī ê kun-ki, thâu-mn̂g hō͘ lâng chián khì, chiū tì-kàu sí.
Chá Hoat-kok ông Ná-pho-lûn hoán Au-chiu, kàu hō͘ lâng lia̍h khì chhiong- kun tī hái-tó ê sî, chiah thó͘-khuì kóng, Kó͘-kim li̍p tè-kok ê lâng chhin-chhiūⁿ A-le̍k-san-tāi, Kai-sun téng, í-ki̍p goá choè ông lóng sī khò châi-le̍k, peng la̍t, to̍k-to̍k Iâ-so͘ Ki-tok só͘ li̍p ê kok choân- jiân ēng jîn-ài ê la̍t. Chit-sî Iâ-so͘ sui- jiân lī-khui sè-kan chheng goā nî, iā uī- tio̍h Iâ-so͘ ê miâ lâi sí-ê boē sǹg-tit. Pa̍t lâng só͘ li̍p ê kok, sin sí kok bông; kiám-chhái goá chhut-goā tī chit ê hái- tó bē sí ê ji̍t kok bia̍t, sin pī koaiⁿ-kaⁿ. Taⁿ sè-kan ê eng-hiông tī tá-lo̍h ? Nā-sī Iâ-so͘ só͘ li̍p ê kok, phó͘ thiⁿ-ē kian-kò͘ kú-tn̂g tī-teh, êng-lng bô soe-pāi. Chheh kóng, Lâng sí lâu miâ, hó͘ sí lâu phê. án-ni lâng ê hó pháiⁿ-miâ chiū hun-piat, sī kàu éng sè-tāi, m̄ thang bô lâu hó miâ-siaⁿ.
Chiàu só͘ khoàⁿ-kìⁿ, iā chham-khó kè- sin kap kūn-tāi í-ki̍p ba̍k-chêng ê sū, nā ēng chit saⁿ hāng gō͘-ēng ê lâng si̍t-chāi ū toā sún-hāi lah. Tāi-seng sī hāi pa̍t lâng, āu-lâi sī hāi ka-kī kap luī-tio̍h kiáⁿ-kiáⁿ sun-sun ê hāi. Tāi-pi̍t bē chiap ông uī ê sî, ū hó khoán-thāi hō͘ i hāi ê tuì-te̍k, chiū-sī Sò-lô ông. Nā sǹg Tāi-pi̍t hit sî ū chîⁿ, in-uī bîn-sim kui-oá i chió-kheh chîⁿ; koh ū koân, in-uī Siōng-tè chhe sian-ti li̍p i choè ông; ū la̍t, oē thâi. Kho-lī-a. án-ni saⁿ hāng chiâu-pī. Koh saⁿ pái thang thâi i ê tuì-te̍k, lóng m̄ choè, hoán-tńg khǹg i ê chiong-kun m̄ thang hāi i. M̄-nā bô hāi i ê sìⁿ-miā, kàu Sò-lô hō͘ tuì-te̍k thâi sí soà khan sêng i ê hō͘-tāi, hō͘ in bô kan-khó͘. án-ni thang kóng bô gō͘-ēng.
Iâ-so͘ lâi thoân chin-tō lóng m̄ ēng I ê koân hāi lâng, lóng sī ēng koân pang- chān lâng ; i-pīⁿ, koáⁿ-kuí, kiâⁿ sîn-jiah, soà khó͘-khǹg ha̍k-seng m̄ thang lia̍h ū koân choè hoaⁿ-hí, tio̍h gâu thoân chin-lí choè hoaⁿ-hí. Pó-lô kóng, Tio̍h ū chún-chat chiah oē tit-tio̍h siúⁿ. án- ni lán choè Iâ-so͘ ê ha̍k-seng, put-lūn ku sím-mi̍h chit-hūn, tek-khak tio̍h chún-chat, m̄-thang ū gō͘-ēng téng-bīn só͘ kóng chit saⁿ hāng, chiah oē êng- kng Siōng-tè kap Chú Iâ-so͘ Ki-tok ê sèng-miâ.
漢羅（Ùi原文改寫）
財，勢，力
1921.04 433卷 p.7-8
(陳添旺記。)
(接3月ê第9面。)
論勢，現時人真濟濫糝用。早阿哈王藉權佔善良民拿博ê 園，上帝命令先知咒詛伊，hō͘ 伊流血來死。大衛王藉勢佔盡忠兵烏利亞ê 某。上帝命令先知咒詛伊，後來災厄無離伊ê 家。以利兩個子告in 老父做祭司，tiàm 殿內濫糝做，致到攏滅無。俗語講：「靠勢 hō͘ 勢誤，一代phiⁿ 人，著三代 hō͘ 人 phiⁿ。」án -ni 雖然有勢，著gâu 幫贊人，m̄-thang 欺侮人，脅制人，才有合天理。若藉權勢，不論家，抑是國攏會敗。支那會敗到án-ni ，mā 是相爭權勢所致。德國王會敗，也是藉伊ê 權，來梟吞別國。照看凡事若是藉權勢--ê 到尾攏敗，因為天不從。人有善願天才會從伊。án-ni 上帝賜人才智無平平，有權勢ê 著寬容幫贊軟chiáⁿ-ê;扶持伊，牽救伊，體貼伊，栽培伊，才有照良心合天理。
3.力：就是氣力，勇敢。這項著逐人有，m̄-kú 大細是無平。早有武狀元，是愛救駕保護君王。有ê 練武藝是保護國家。現時有大漢ê 勇人，到逐位相ián,是愛展in ê 勇，留in ê 名聲，實在是好，因為無害人，m̄-kú 若害人關係是大。有ê 學拳頭，扑人害人ê 生命，有ê 用大力搶奪人ê 寶物，有ê 大力就藐視人。親像哥利亞身穿鐵甲，手舉大刀來出戰，就藐視上帝ê 百姓，致到hō͘ 一個無名聲ê 囡仔，大衛，thâi 去。參孫是出名勇ê 人，因為好淫亂展伊ê 勇猛，續boē記得上帝所吩咐-- ê 來露出家己ê 軍機，頭毛hō͘ 人剪去，就致到死。
早法國王拿破崙反歐洲，到hō͘ 人掠去充軍tī 海島ê 時，才吐氣講：「古今立帝國ê 人親像亞歷山大，凱撒等，以及我做王攏是靠財力，兵力，獨獨耶穌基督所立ê 國全然用仁愛ê 力。這時耶穌雖然離開世間千外年，也為著耶穌ê 名來死-- ê boē 算得。別人所立ê 國，身死國亡；kiám-chhái 我出外tī 這個海島bē 死ê 日國滅，身被關監。今世間ê 英雄tī 佗位？若是耶穌所立ê 國，普天下堅固久長tī--leh ，榮光無衰敗。」冊講：「人死留名，虎死留皮。」án-ni 人ê 好歹名就分別，是到永世代，m̄-thang 無留好名聲。
照所看見，也參考過身佮近代以及目前ê 事，若用這 3 項誤用ê 人實在有大損害--啦。第先是害別人，後來是害家己佮累著子子孫孫ê 害。大衛bē接王位ê 時，有好款待hō͘ 伊害ê 對敵，就是掃羅王。若算大衛hit時有錢，因為民心歸倚伊chió kheh 錢；koh 有權，因為上帝差先知立伊做王；有力，會 thâi 哥利亞。án-ni 3項齊備。Koh 3 擺thang thâi 伊ê 對敵，攏m̄ 做，反轉勸伊ê 將軍m̄- thang 害伊。m̄-nā 無害伊ê 生命，到掃羅hō͘ 對敵thâi死續牽成伊ê 後代，hō͘ in 無艱苦。án -ni thang 講無誤用。
耶穌來傳真道攏m̄ 用伊ê 權害人，攏是用權幫贊人；醫病、趕鬼、行神蹟，續苦勸學生m̄-thang 掠有權做歡喜，著gâu 傳真理做歡喜。保羅講：「著有準節才會得著賞。」án-ni 咱做耶穌ê 學生，不論居甚物職份，的確著準節，m̄-thang 有誤用頂面所講這 3 項，才會榮光上帝佮主耶穌基督ê 聖名。