Châi, Sè, Le̍kPermalink

文獻資訊Permalink

白話字（原文數位化）Permalink

Châi, Sè, Le̍k

1921.03 432 koàn p.8-9

(Tân Thiam-ōng kì.)

Chit saⁿ hāng ê bûn-toê sī chin khoah, iā sī lâng só͘ ài. Só͘-lô-bûn tī Thoân-tō 10 : 1 chat ū kóng, “Lâng tiau-hô phang-ko chin hó, chi̍t-ē ji̍p to̍k-thâng suî-sî pìⁿ chhàu. Lâng ū chun-kuì êng- kng chiâu-pī tì-sek, miâ-siaⁿ pò-iông chin hn̄g, chi̍t-ē kiâⁿ m̄-hó iā sī án-ni”. Lâng ū kiau-ngō͘ tham-sim chū-toā ê sèng-chit, boē oē chū-chè; siông-siông oē chiong chit saⁿ hāng gō͘-ēng kè-thâu kàu bô hān-liōng. Taⁿ ēng chit saⁿ hāng lio̍k-sio̍k siá bêng tī ē-toé :

1. Châi : Chiū-sī chîⁿ-châi. Che sī ta̍k lâng só͘ khiàm-ēng, hō͘ lâng siu-ji̍p ēng-chhut ê pîn-kù. Kó͘-chá sī ēng mi̍h oāⁿ mi̍h. Hiān-kim chhiⁿ-hoan iā ū. Sèng-keng kóng, Chîⁿ-châi sī Siōng-tè só͘ siúⁿ-sù, tio̍h-boâ lâi tit-tio̍h, chiah an- lo̍k hióng-siū. Lâng ta̍k hāng ài ēng kè- chhek lâi tô͘-bô͘ thàn chîⁿ, chóng-sī kun- chú ài châi, chhú chi iú-tō. Sèng-keng kóng, Tham-châi sī bān-ok ê kun-goân. Khoàⁿ chit-tia̍p siā-hoē ū chin choē khoán. Ū-ê sòng-hiong lâi thiám-bī lâng, ū-ê choè hā-chiān tì-kàu hoān-choē, iā ū kau-thok sū-gia̍p chiū siū-iū, iā siū-thok pān sū chi̍t-sut-á koân chiū siū mái- chiok, ū choè toā-koaⁿ soè-koaⁿ iā siū-iū put-siáu, soà liáu koaⁿ, pāi miâ sī chin choē. Ū-ê kàu hó-gia̍h ài ēng gûn-hún sīⁿ sí lâng : chhin-chhiūⁿ Khap-bān ài hāi Bo̍k-tí-kái kap Iû-tāi-cho̍k, goān ēng i ê chîⁿ la̍p-ji̍p kok-khò͘. M̄-kú lō͘- bé hāi ka-kī.

Hiān-kim iā ū ēng chîⁿ ê sè-thâu lâi khi-bú lâng, hāi lâng. Ū-ê lām-sám ēng, phiâu, tó͘, ím, hāi miā, hāi seng-khu. Che lóng sī sún-hāi kóng boē liáu. Só͘-í Pó-lô ū bián-lē Thê-mô͘-thài, tio̍h khó͘- khǹg hó-gia̍h lâng gâu choè hó-sū, gâu si-chè. Bí-kok ê hù-ong Ká-lâm-kî kun pêng-sî sàn-hiong, kàu tit-tio̍h toē-pō͘, khui thih-kang-chhióng ū toā thàn, í-āu poàⁿ-sè chiū sàn chîⁿ-châi choè hó-sū; kiōng ū kuí-nā chheng bān gûn. Chiū- sī kià-hù chông-su-lâu, lô-tōng hoē-siā, Bān-kok hô-pêng-hoē, kàu-io̍k-kài. Nā ū chit hō lâng chiū si̍t-chāi sī Chû-siān- ka. M̄-kú bô tek-khak chin hó-gia̍h chiah oē, nā chīn i ê pún-hūn chiàu i ê khuì-la̍t lâi pang-chān, iā sī chû-siān- ka ê lâng. I sī tuì khek-liám lâi chiâⁿ-ê.

Sèng-keng kóng, Siōng-tè siúⁿ-sù lâng chîⁿ-châi, ài lâng gâu ēng. O͘-kah kóng, Siōng-tè hō͘ goá chia̍h, chhēng kàu-gia̍h chiū ti-chiok, kiaⁿ-liáu hó-gia̍h lâi chhia-chhí, bô kèng-pài Iâ- hô-hoa. Sàn-hiong oē choè chha̍t, lām- sám chiù-choā. Sèng-keng kóng, Kiû jîn-gī ê lâng, m̄-nā tit-tio̍h jîn-gī, oē tit-tio̍h hó-gia̍h kap chun-kuì. Iâ-so͘ kóng, Siōng-tè kok kap I ê gī tio̍h kiû, chiū chiah ê mi̍h chū-jiân ke hō͘ lín. án-ni chîⁿ-châi sī lâng só͘ ài, nā bô chim-chiok siông-siông oē hoān-choē. Í-lī-sa ê lô͘-po̍k Ki-khap-se, àm-chīⁿ khì siu Nái-bān ê gûn kap mi̍h, só͘-í Nái-bān ê thái-ko î hō͘ i. Che sī hoān- choē ê uî-thoân, m̄ sī sió-khoá.

2.Sè : chiū-sī ū koân-sè. Che iā sī bô hān. Ta̍k lâng só͘ tio̍h ū-ê. Tāi- tiōng-hu m̄ thang chi̍t sî bô koân, chóng-sī tio̍h ū chún-chat, chè-hān kap khoan-iông. Pó-lô kóng, Goá ū koân, chóng-sī goá m̄ ēng i; koh kóng, Siōng- tè siúⁿ-sù goá ū koân, m̄ káⁿ lām-sám ēng, hoán-tńg ài pang-chān lâng. Nā oē kàu án-ni ū koân sī chin hó, bián kiaⁿ gō͘-sū, hoán-tńg ū lī-ek lâng ê só͘- chāi. Iâ-so͘ ê ha̍k-seng khoàⁿ-kìⁿ in Sian-siⁿ hiah ū koân, chi̍t pái khoàⁿ lâng m̄ hoán-hoé, kiò I tuì thiⁿ kiû hé lâi sio sí hiah ê lâng. Iâ-so͘ bô án-ni, I ū toā lîn-bín ê sim. Sai-kong Se-bûn khoàⁿ Sù-tô͘ ū koân, chhiú hoāⁿ chiū siū Sèng Sîn, ài ēng chîⁿ boé hit ê koân. Pí-tek kóng, Chîⁿ kap lí lóng tio̍h bia̍t- bô, lí phah-sǹg Siōng-tè ê siúⁿ-sù oē ēng chîⁿ boé mah ? Hiah ê lâng khoàⁿ Iâ-so͘ kiâⁿ sîn-jiah, chiū mn̄g : Lí ēng sím-mi̍h koân kiâⁿ án-ni, chī-chuī siúⁿ- sù lí chit ê koân ah ? án-ni thang chai, lâng nā khoàⁿ-kìⁿ ū koân chin ài, m̄-kú ū sî oē ēng chhò, chhin-chhiūⁿ Sò-lô bē hoán-hoé ê sî, chioh kong-hoē ê koân hāi kàu-hoē, só͘-í āu-lâi chhim-chhim hoán-hoé í-chêng ê m̄-tio̍h, m̄ káⁿ ēng i ê koân.

(āu-koàn beh koh chiap.)

漢羅（Ùi原文改寫）Permalink

財，勢，力

1921.03 432卷 p.8-9

(陳添旺記。)

這3項ê問題是真闊，也是人所愛。 所羅門tī 傳道10：1 節有講：「人調和 芳膏真好，一下入毒虫隨時變臭。人有尊貴榮光齊備智識，名聲播揚真遠，一下行m̄ 好也是án-ni 。」人有驕傲貪心自大ê 性質，boē會自制；常常會將這 3項誤用過頭到無限量。今用這 3 項陸續寫明tī 下底：

1.財：就是錢財。Che 是逐人所欠用，hō͘ 人收入用出ê 憑據。古早是用物換物。現今生番也有。聖經講：「錢財是上帝所賞賜，著磨來得著才安樂享受。」人逐項愛用計策來圖謀趁錢，總是君子愛財，取之有道。聖經講：「貪財是萬惡ê 根源。」看這tia̍p 社會有真濟款。有ê 散hiong 來thiám-bī人，有ê 做下賤致到犯罪，也有交托事業就受賄，也受托辦事一sut 仔權就受mái- chiok ，有做大官細官也受賄不少，續了官敗名是真濟。有ê 到好額愛用銀粉豉死人：親像 哈曼愛害末底改佮猶大族，願用伊ê 錢納入國庫。m̄-ku 路尾害家己。

現今也有用錢ê 勢頭來欺侮人，害人。有ê 濫糝用，嫖、賭、飲、害名、害身軀。Che 攏是損害講boē了。所以保羅有勉勵提摩太，著苦勸好額人gâu 做好事，gâu 施濟。美國ê 富翁賈南奇君平時散hiong，到得著地步，開鐵工廠有大趁，以後半世就散錢財做好事；共有幾若千萬銀。就是寄付藏書樓，勞動會社，萬國和平會，教育界。若有這號人就實在是慈善家。m̄-kú 無的確真好額才會，若盡伊ê 本份照伊ê 氣力來幫贊，也是慈善家ê 人。伊是對克歛來成--ê 。

聖經講：「上帝賞賜人錢財，愛人gâu 用。」烏 甲講：「上帝hō͘ 我食，穿夠額就知足，驚了好額來奢侈，無敬拜耶和華。」散hiong 會做賊，濫糝咒詛。聖經講：「求仁義ê 人m̄-nā 得著仁義，會得著好額佮尊貴。」耶穌講：「上帝國佮伊ê 義著求，就 chiah-ê 物自然會加hō͘ lín。」看所羅門王就是án-ni 。án-ni 錢財是人所愛，若無斟酌常常會犯罪。以利沙ê 奴僕基哈西，暗靜去收乃曼ê 銀佮物，所以乃曼ê thái-ko 移hō͘ 伊。Che 是犯罪ê 遺傳，m̄ 是小可。

2.勢：就是有權勢。Che 也是無限。逐人所著有--ê。大丈夫m̄-thang 一時無權，總是著有準節，制限佮寬容。保羅講：「我有權，總是我m̄ 用伊；」koh 講：「上帝賞賜我有權，m̄ 敢濫糝用，反轉ài 幫贊人。」若會到án-ni 有權是真好，免驚誤事，反轉有利益人ê 所在。耶穌ê 學生看見in 先生hiah 有權，一擺看人m̄ 反悔，叫伊對天求火來燒死hiah-ê 人。耶穌無 án-ni ，伊有大憐憫ê 心。司公西門 看使徒有權，手hoāⁿ 就受聖神，愛用錢買這個權。彼得講：「錢佮你攏著滅無，你扑算上帝ê 賞賜會用錢買--mah ？」Hiah-ê 人看耶穌行神跡，就問：「你用甚物權行án-ni ，是誰賞賜你這個權--ah ？」án-ni thang 知，人若看見有權真愛，m̄-kú 有時會用錯，親像掃羅bē反悔ê 時，借公會ê 權害教會，所以後來深深反悔以前ê m̄ 著，m̄ 敢用伊ê 權。

(後卷beh koh接。)