酒精
Chiú-cheng
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台灣教會報 |
| 卷期 | 第386卷 |
| 日期 | 1917/5 |
| 頁數 | 9 |
白話字（原文數位化）
Chiú-cheng
1917.05 386 koàn p.9-10
III
Lūn phín-tek, chha-put-to m̄ bián kóng. Lán tāi-ke chai chuì-hàn--ê ài pìⁿ gōng, saⁿ phah, khai chîⁿ, m̄ ài chò kang. Tī Eng-kok ū chi̍t ê koaⁿ chò piān-hō͘-sū 40 nî, chò phoàⁿ-koaⁿ 10 nî kú, tī 1909 nî i kóng pún-kok muí 100 ê tēng-choē ê lâng 90-ê sī uī-tio̍h chiú ê hāi chiah hoān-tio̍h kok-hoat.
Peh-sìⁿ ê pîn-kiông chē-chē iā sī tuì chiú. Kīn-lâi Gô͘-lô-su só͘ keng-koè ê sū tāi-ke káⁿ chai. Pún-jiân in ê peh-sìⁿ chin chē m̄ bat jī, chò kang kan-khó͘, thiⁿ-khì koâⁿ, chí-ū chi̍t hāng thang hō͘ in hoaⁿ-hí, chiū-sī khì chiú-tiàm lāu-jia̍t ê só͘-chāi chia̍h-chiú, ná chia̍h ná ài chia̍h, só͘-í chin oh kái-liông. In ê chiú hō chò vodka. Cha̍p goā nî chêng Chèng-hú tit-tio̍h choan-bē koân, chóng-sī Hông-tè bat kóng ēng hit hō hō͘ peh-sìⁿ siū hāi ê tāi-chì lâi hō͘ kok-ka tiông-chîⁿ sī bô ha̍p-gî. āu-lâi khí kau-chiàn, Hông-tè chiū chhut chiàu it-chīn kìm lâng bē vodka. Taⁿ àn- cháiⁿ-iūⁿ? ēng teh kau-chiàn ê 5 goe̍h ji̍t kap boē kau-chiàn ê 5 goe̍h ji̍t lâi saⁿ-pí, chiū chai tng kau-chiàn ê sî peh- sìⁿ só͘ kià gîn-hâng ê thú-thiok gîn ke- thiⁿ 15 poē khah ke. Koh Gô͘-kok Tāi-chông Tāi-sîn iā kan-chèng kóng taⁿ siā-hoē ta̍k téng-hō ê hó-sū chám- jiân chín-heng, hoān-choē toā kiám-chió.
Téng-bīn kàu-gia̍h thang hō͘ lán chai chia̍h chiú ê bô lō͘-ēng. Koh-chài sàm- su chi̍t pái. Chiú bē-ē chò tit bí-niû, hoán-tńg ē hō͘ chia̍h-mi̍h khah bē siau, koh nā chè-chō chiú chiū eng-kai chò bí-niû ê mi̍h, chhin-chhiūⁿ be̍h kap bí hit-hō, soà pìⁿ chò to̍k. Chiú só͘ hō͘ lâng ê khuì-la̍t kap sio-lō sī chiām-sî. Chiú ē phah-pháiⁿ lâng ê hó phín-hēng, ē hō͘ lâng kan-ta thiàⁿ ka-tī, chhut-chāi bó͘ kiáⁿ gō-sí, i koat-toàn beh chia̍h chiú. Chiú hō͘ lâng hoān-choē. Chiú teh phiàn lâng, lâng khì chiú-tiàm sī ài lāu-jia̍t hó thit-thô, iā bô phah-sǹg kàu boé kiám-chhái bô poàⁿ îⁿ, chí-ū bē chiú ê lâng tuì i toā hó-gia̍h nā-tiāⁿ.
Nā kó-jiân sī án-nī, lia̍t-kok ê chèng- hú thái m̄ lóng chhin-chhiūⁿ Gô͘-kok hit-khoán? Thái ū hiah chē lâng teh bē chiú, liân kàu-hoē lāi-ê iā ū? Thái ū hiah chē hó lâng iáu teh chia̍h chiú? Ū kuí-nā hāng ê in-toaⁿ: Chèng-hú m̄ pān in-uī sī khī-khek hiah ê chin hó- gia̍h ê chè-chiú-ka m̄ ài tek-choē in. Lâng teh bē sī in-uī chit tô͘ chha-put-to tē-it hó thàn chîⁿ.
Lâng iáu teh chia̍h, ū-ê sī ài thàn su- io̍k, ū-ê sī in-uī thàn hong-sio̍k koàn-sì, koh bô tì-ì siūⁿ hit ê guî-hiám, ka-tī kóng sī chia̍h tām-po̍h nā-tiāⁿ. Chóng- sī lán tāi-ke nā lio̍h-á ū tì-ì téng-bīn só͘ kì-ê chiū thang chai, nā tû-khì chiú- cheng ê hāu-kó, chiū sè-kài ê i-koán, hong-tian pīⁿ-īⁿ, ko͘-jî-īⁿ kap kaⁿ-ga̍k chē-chē bián ēng; sè-kan lâng ê hok- khì ē ke-thiⁿ kàu bē sǹg-tit. Tī chit ê tāi-chì kiám m̄-sī lán hō͘ Chú kiù ê lâng tio̍h chhut-thâu lâi chhoā lō͘? Kiám sī beh thèng-hāu pháiⁿ hong-sio̍k ka-tī ké-oāⁿ mah?
iā ū hó-lâng thui-sî kóng: “Kiù-chú bat iōng chuí piàn-choè chiú, só͘-í lán m̄-thang kìm-chiú.” Che sī ū-iáⁿ; iā chiú tī Kū-iok sī chí hoaⁿ-hí (Si-phiàn 104:15). M̄-kú ta̍k-kok ū i ê kēng-hóng, iā bat ū kóng hit-sî Iû-thài-lâng toā-poàⁿ bô koè-thâu tiōng chiú, iū koh chit lō͘-boé sè-tāi chè-chō chin chē khoán ê chiú pí chá-sî khah lī-hāi.
Koh ū lâng kóng Pó-lô ū khó͘-khǹg Thê-mô͘-thài “tio̍h ēng tām-po̍h chiú” Che sī ū iáⁿ, ē hō͘ lán chai Thê-mô͘-thài pún bô teh chia̍h chiú. Pó-lô koh kóng, “in-uī lí ê pî-uī, kap lí ê kāu phoà-pīⁿ ê iân-kò͘”. Thê-mô͘-thài sī lám-sin iā hit-sî káⁿ bô chhin-chhiūⁿ hiān-sî ū hiah chē khoán ê pó͘-che thang ēng. Chóng-sī ài khoàⁿ Sèng-chheh só͘ kan- sia̍p chia̍h chiú ê ì-sù, m̄-nā ū chiah-ê; āu goe̍h kiám-chhái beh koh kì.
Tuì hit hō m̄ chai guî-hiám ê lâng ài kóng chi̍t ê si̍t-sū: Tī siàu-liân pêng- iú ê tiong-kan, ū chi̍t-ê lio̍h-á ū chîⁿ ê lâng, hó-sim bô sím-mi̍h thang hiâm. Tī in chhù ta̍k ji̍t chia̍h pn̄g ê sî koàn- sì soà chia̍h tām-po̍h chiú, lūn chia̍h siuⁿ chē he m̄-bat. Kàu āu-lâi tú-tio̍h khah léng-chēng bô phoāⁿ, soà ēng chiú chò pêng-iú. Chia̍h liáu sim khah hoaⁿ-hí. Bô phah-sǹg chiām-chiām hō͘ chiú chò chú, kàu pa̍t-ji̍t giàn kàu tòng bē tiâu. Chhin-lâng kā i kìm; khì toà tī pêng-iú tau, pêng-iú kā i kìm. Chóng-sī i su-khia toà ji̍p lâi. Chi̍t mî pêng- iú phīⁿ tio̍h chhàu-hoé lo, chiū chông ji̍p i ê khùn-pâng, khoàⁿ i tī hoé-lô͘ piⁿ hō͘ hoé sio, m̄ chai i só͘ chò. Hó kai-chài hit pái hō͘ lâng kiù. Chiū koh tò-khì chhin-lâng tau. Chhin-lâng koh kā i kìm chiú, i kan-khó͘ kàu ke̍k. Ū chi̍t ji̍t kap chhin-lâng teh kiâⁿ-lō͘, chiū siám soà thiàu-lo̍h Lûn-tun hô sí. oá 40 hoè nā-tiāⁿ. Lí teh kóng: Goá éng m̄ chò chuì-hàn. Bô tek-khak chai. Chit hāng thang chai, chiū-sī hit ê lâng nā lóng bô chia̍h chiú, chiū i m̄-bián chò chuì-hàn sí, che sī ū iáⁿ.
漢羅（Ùi原文改寫）
酒精
1917.05 386卷 p.9-10
III
論品德，差不多 m̄ 免講。咱大家知醉漢--ê 愛變憨、相扑、開錢、m̄ 愛做工。Tī 英國有一個官做辯護士40年，做判官10年久，tī 1909年伊講本國每100個定罪ê人90個是為著酒ê害才犯著國法。
百姓ê貧窮濟濟也是對酒。近來俄羅斯所經過ê事大家káⁿ知。本然in ê百姓真濟 m̄ bat字，做工艱苦，天氣寒，只有一項thang hō͘ in歡喜，就是去酒店鬧熱ê所在食酒，那食那愛食，所以真oh改良。In ê酒號做vodka。十外年前政府得著專賣權，總是皇帝bat講用hit號hō͘ 百姓受害ê代誌來hō͘ 國家長錢是無合宜。後--來起交戰，皇帝就出詔一盡禁人賣vodka。今àn-cháiⁿ-iūⁿ？用teh交戰ê 5月日kap boē交戰ê 5月日來相比，就知當交戰ê 時百姓所寄銀行ê儲畜銀加添15倍較加。Koh俄國大藏大臣也干證講：「今社會逐頂號ê好事cham然振興，犯罪大減少。」
頂面夠額thang hō͘ 咱知食酒ê無路用。Koh再三思一擺。酒bē會做得米糧，反轉會hō͘ 食物較bē消，koh若製造酒就應該做米糧ê物，親像麥kap米hit號，續變做毒。酒所hō͘人ê氣力kap燒lō 是暫時。酒會扑歹人ê好品行，會hō͘ 人kan-ta疼家己，出在某子餓死，伊決斷beh食酒。酒hō͘ 人犯罪。酒teh騙--人，人去酒店是愛鬧熱好thit-thô,也無扑算到尾kiám-chhái無半圓，只有賣酒ê人對伊大好額nā-tiāⁿ。
若果然是án-ni，列國ê政府thái m̄ 攏親像俄國hit款？Thái有hiah濟人teh賣酒，連教會內--ê也有？Thái有hiah濟好人iáu teh食酒？有幾若項ê因端：政府 m̄ 辦因為是忌剋hiah ê真好額ê製酒家 m̄ 愛得罪in。人teh賣是因為這途差不多第一好趁錢。
人iáu teh食，有ê 是愛趁私慾，有ê 是因為趁風俗慣勢，koh無致意想hit 個危險，家己講是食淡薄nā-tiāⁿ。總--是咱大家若略仔有致意頂面所記--ê就thang知，若除去酒精ê效果，就世界ê醫館，瘋癲病院，孤兒院kap監獄濟濟免用；世間人ê福氣會加添到be算--tit。Tī 這個代誌kiám m̄ 是咱hō͘ 主救ê人著出頭來chhoā路？Kiám是beh聽候歹風俗家己改換--mah？
也有好人推辭講：「救主bat用水變做酒，所以咱 m̄-thang禁酒。」Che是有影；也酒tī 舊約是指歡喜 ( 詩篇104：15 )。M̄-kú逐國有伊ê境況，也bat有講hit時猶太人大半無過頭tuì重酒，又koh這路尾世代製造真濟款ê酒比早時較厲害。
Koh有人講保羅有苦勸提摩太：「著用淡薄酒」Che是有影，會hō͘ 咱知提摩太本無teh食酒。保羅koh講：「因為你ê 脾胃，kap你ê 厚破病ê緣故」。提摩太是lám身也hit時敢無親像現時有hiah濟款ê補劑thang用。總--是愛看聖冊所干涉食酒ê意思，不但有chiah ê;後月kiám-chhái beh koh記。
Tuì hit號 m̄ 知危險ê人愛講一個實事：「Tī 少年朋友ê中間，有一個略仔有錢ê人，好心無甚mih thang嫌。Tī in厝逐日食飯ê時慣勢續食淡薄酒，論食傷濟he m̄-bat。到後--來tu著較冷靜無伴，續用酒做朋友。食了心較歡喜。無扑算漸漸hō͘酒做主，到別日癮到擋bē tiâu。親人kā伊禁；去toà tī 朋友兜，朋友kā伊禁。總--是伊su-khia帶入來。一暝朋友鼻著臭火烙，就chông入伊ê睏房，看伊tī 火爐邊hō͘ 火燒，m̄ 知伊所做。好佳哉hit擺hō͘ 人救。就koh倒去親人兜。親人koh kā伊禁酒，伊艱苦到極。有一日kap親人teh行路，就閃續跳落倫敦河死。倚40歲nā-tiāⁿ。」你teh講：「我永m̄ 做醉漢。」無的確知。這項thang知，就是hit個人若攏無食酒，就伊 m̄ 免做醉漢死，che是有影。