台北基督教會的歷史
Tâi-pak Ki-tok Kàu-hoē ê Le̍k-sú
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台灣教會報 |
| 卷期 | 第376卷 |
| 日期 | 1916/7 |
| 頁數 | 6-9 |
白話字（原文數位化）
Tâi-pak Ki-tok Kàu-hoē ê Le̍k-sú.
(Gô͘ Ui-liâm siá).
- 7, no. 376, pp. 6-9
Tsú liáu-āu 1871 nî 6 goe̍h 14 ji̍t Ka-ná-tāi Tiúⁿ-ló Kàu-hoē ê Tsóng-hoē sūn Tsú Iâ-so͘ ê bēng-lēng, ū gí-tiāⁿ tio̍h phài Kàu-su Kai Joē-lí khì goā-pang thoân Iâ-so͘ ê tō-lí tī m̄ bat thiaⁿ tō-lí ê lâng ê tiong-kan. ū tēng-kui phài i khì Tiong-kok; put-kò m̄ káⁿ kóng tó chi̍t séng.
Hit nî 10 ge̍h 19 ji̍t Kai Bo̍k-su ū lī-khui tsó͘-ke, m̄ tsai beh khì Tiong-kok ê sím-mi̍h só͘-tsāi; to̍k-to̍k ū kiû Sèng-sîn tio̍h thoè i siat-hoat, ji̍t-ji̍t kā i chhoā lō͘.
Tâng nî 12 ge̍h bé i ū kàu Tâi-lâm ê Táⁿ-káu beh chhē Lí Bo̍k-su. Tī Tâi-lâm Eng-kiat-lī Tiúⁿ-ló kàu-hoē ê soan-kàu-su ū khah tsá lâi siat-kàu, chiū-sī Tsú liáu-āu 1865 nî Má I-seng ū kàu Tâi-lâm pò-iông Ki-tok ê tō-lí. Koh bô loā-kú Lí Bo̍k-su ū lâi tàu pang-tsān. Kai Bo̍k-su kàu Tâi-lâm hit nî Tek I-seng, Kam Bo̍k-su iû-goân í-keng tī-teh. Chiah ê soan-kàu-su chin hoaⁿ-hí chiap-la̍p Kai Bo̍k-su.
1872 nî 3 ge̍h 7 ji̍t Kai Bo̍k-su tī An-pêng ū koh tah tsûn beh lâi Tâi-pak. Lí Bo̍k-su, Tek I-seng ū kap i tsoè tui beh sàng i kàu Tām-suí.
1872 nî 3 ge̍h 9 ji̍t in ū ji̍p Tām-suí káng. In-uī hit ji̍t sī pài-la̍k, in ū hioh-khùn kàu pài-it, chiū saⁿ ê lâng ū tsoè tīn kiâⁿ lō͘ beh khì sûn Lí-hî-thâm, Toā-siā kap Po͘-siā ê kàu-hoē. Sûn kàu-hoē liáu-āu in tī Toā-siā sio-sî; Lí Bo̍k-su chham Tek I-seng ū tńg-khì Tâi-lâm; Kai Bo̍k-su ū tńg-lâi Tām-suí. āu-lâi Kai Bo̍k-su ū o̍h Tâi-oân lâng ê khiuⁿ-kháu, iā chiàu i ê khuì-la̍t sūn ki-hoē ēng Ki-tok ê tō-lí kà-sī lâng.
1873 nî 2 ge̍h 9 ji̍t Kai Bo̍k-su tī Tām-suí thâu chi̍t pái kiâⁿ soé-lé. Hit ji̍t gō͘ ê siàu-liân lâng ū niá soé-lé, chiū-sī Giâm Chheng-hoâ, 22 hè, Ông Tiong-suí, 24 hè, Lîm Gia̍t, 26 hè, Lîm Poe, 42 hè, kap Gô͘ Khoan-jū 31 hè. Tiong-kan sì ê lâng í-keng pia̍t-sè, chi̍t-ê iáu oa̍h tī-teh, chiū-sī Gô͘ Khoan-jū. Sì-tsa̍p goā nî ê kú i ū jia̍t-sim thoân Ki-tok ê tō-lí; 1915 nî ū kò-ló, iáu-kú ū siông-siông sūn ki-hoē khì thoân Ki-tok ê tō-lí.
Tuì siat-kàu liáu-āu chiâⁿ tsa̍p nî ê kú tī Tâi-pak kàu hoē ê tiong-kan bô ki-hoē thang khí chhù tsoè Sîn-ha̍k ê o̍h-tn̂g. M̄-kú nî-nî Sîn-ha̍k ê ha̍k-seng ū ná ke-thiⁿ. In ū siông-siông kap in ê sian-siⁿ Kai Bo̍k-su tsoè tīn chhut-goā, sì-koè thoân-pò hok-im chin-lí, soà tī lō͘-tiong, tī lō͘-piⁿ, kiám-chhái tī pài-tn̂g-ni̍h, á-sī tī kheh-koán-ni̍h ū chhē ki-hoē gián-kiù Sèng-keng ê tō-lí kap pa̍t khoán ê ha̍k-būn. Khah siông in ji̍t-sî tha̍k-chheh mî-sî thoân tō-lí.
1882 nî Kai Bo̍k-su ū kiàn-tiok Tām-suí Sîn-ha̍k-tn̂g. Kiàn-tiok ê kim sī Kai Bo̍k-su pún só͘-tsāi ê pêng-iú hoaⁿ-hí toê lâi hiàn. In hit koāiⁿ ê miâ kiò Oxford, só͘-í só͘ kiàn-tiok ê o̍h-tn̂g ê miâ hō kiò Oxford College lâi kì-liām.
1883 nî ū kiàn-tiok Lú-ha̍k-tn̂g. Tuì hit-tia̍p sǹg khí Tâi-pak sìn Tsú ê siàu-liân lâng khah ū tit-tio̍h ki-hoē thang tha̍k-chheh. 1880 nî ū chi̍t ê Ka-ná-tāi kèng-khiân ê hū-jîn-lâng ū hiàn kim ài tī Tām-suí khí chi̍t keng i-koán lâi kì-liām i ê tiōng-hu ê miâ. Só͘-í hit nî tī Tām-suí ū khí Ki-tok kàu-hoē ê i-koán, miâ kiò MacKay Hospital. Hit keng i-koán iáu-bē khí, khiok í-keng ū siat-hoat i-pīⁿ, m̄-kú bô hiah lī-piān. Tuì khí-thâu Ngó͘-hâng ê i-seng chin kam-goān pang-tsān. Koh-tsài 1875 nî Hoâ I-seng ū kàu Tām-suí beh i-pīⁿ, thoân Ki-tok ê tō-lí. Khó-sioh in-uī i ê bó͘ sí ê iân-kò͘, chiū 1877 nî i ū tńg-khì tsó͘-ke bô koh lâi.
1884 nî kap 1885 nî Hoat-lân-se ū lâi phah Tâi-oân. Hí nn̄g nî ê tiong-kan Tâi-pak ê kàu-hoē ū tú-tio̍h khún-tio̍k iáu-kú kian-kò͘. Hit sî Kai Bo̍k-su phoà-pīⁿ put-chí siong-tiōng. Kàu tām-po̍h khah hó ê sî, i ū sūn i-seng ê bēng-lēng tah tsûn khì Hiong-káng, ì-sù sī beh suî-sî koh tńg-lâi. Tsóng-sī i tah ê tsûn iáu-bē kàu Hiong-káng, Hoat-lân-se ê chiàn-tsûn ū kìm káng, tì-kàu poàⁿ nî kú Kai Bo̍k-su hoē koh tńg-lâi. Hit-tia̍p Tâi-oân ê kàu-hoē bô bo̍k-su thang tī-lí. án-ni-siⁿ Kai Bo̍k-su tńg-lâi chiah siūⁿ iàu-kín tio̍h siat pún-toē bo̍k-su tàu liāu-lí kàu-hoē. Tuì Thoân-tō-su ê tiong-kan chèng lâng ū kéng Giâm Chheng-hoâ, Tân Eng-hui lâi tsoè bo̍k-su. 1885 nî 5 ge̍h 17 ji̍t Kai Bo̍k-su ū kā in hoāⁿ chhiú siat-li̍p nn̄g ê lâng tsoè bo̍k-su, 1898 nî 8 ge̍h 8 ji̍t Tân Eng-hui pia̍t-sè. 1909 nî 6 ge̍h 2 ji̍t Giâm Chheng-hoâ pia̍t-sè. 1904 nî 10 ge̍h 4 ji̍t Gô͘ Bo̍k-su, Giâm Bo̍k-su, chham Tâi-pak Ki-tok kàu-hoē ê tāi-gī tiúⁿ-ló tī Tām-suí Sîn-ha̍k-hāu tsū-chi̍p tâng-sim kèng-uì Siōng-tè, soà siat-li̍p Tâi-pak Tiúⁿ-ló kàu-hoē ê Tiong-hoē. Tuì hit ji̍t sǹg khí, Tâi-oân ê Ki-tok kàu-hoē ēng tiāⁿ-tio̍h ê hoat-tō͘ ū tàu liāu-lí in ê kàu-hoē ê tāi-chì.
1912 nî 10 ge̍h 24 ji̍t Tâi-lâm kàu-hoē ê Tiong-hoē kap Tâi-pak kàu-hoē ê Tiong-hoē tī Chiong-hoà lé-pài-tn̂g tsū-chi̍p, liân-ha̍p siat-li̍p Tâi-oân Ki-tok Tiúⁿ-ló kàu-hoē ê Tāi-hoē, ǹg-bāng thong Tâi-oân ê kàu-hoē ha̍p tsoè chi̍t thé, chiah oē siat-hoat lâi lī-ek tī thong Tâi-oân ê kàu-hoē.
Tâi-pak kàu-hoē ê Tiong-hoē í-keng siat tiāⁿ-tio̍h, chiū suî-sî bō͘-chi̍p siat-li̍p Tâi-oân Thoân-tō-su ê tiong-kan kuí-nā lâng tsoè bo̍k-su.
1906 nî 4 ge̍h 3 ji̍t, tī Báng-kah lé-pài-tn̂g Tiong-hoē tsū-chi̍p, siat-li̍p Tân Chheng-gī tsoè Báng-kah kàu-hoē ê bo̍k-su.
1906 nî 4 ge̍h 17 ji̍t, tī Sin-tiàm lé-pài-tn̂g Tiong-hoē tsū-chi̍p, siat-li̍p Siau An-ki tsoè Sin-tiàm kàu-hoē ê bo̍k-su. I ū toà hia kàu 1914 nî 3 ge̍h chiū poaⁿ-lâi Tām-suí tsoè Tiong-ha̍k-hāu Hàn-bûn ê sian-siⁿ.
1907 nî 4 ge̍h 5 ji̍t, tī Tām-suí lé-pài-tn̂g Tiong-hoē tsū-chi̍p, siat-li̍p Keh Hi-sìn tsoè Gî-lân thiaⁿ lāi ê kàu-hoē ê soan-kàu-su. Hiān-chhú-sî i sī Toā-tiū-tiâⁿ kàu-hoē ê bo̍k-su.
1907 nî 4 ge̍h 16 ji̍t, tī Toā-tiū-tiâⁿ lé-pài-tn̂g Tiong-hoē tsū-chi̍p, siat-li̍p Lí Jîm-suí tsoè Toā-tiū-tiâⁿ kàu-hoē ê bo̍k-su. 1914 nî 3 ge̍h 9 ji̍t i ū pia̍t-sè.
1907 nî 4 ge̍h 30 ji̍t, tī Sin-tek lé-pài-tn̂g Tiong-hoē tsū-chi̍p, siat-li̍p Keh Chhun-bo̍k tsoè Sin-tek kàu-hoē ê bo̍k-su. 1908 nî chiaⁿ ge̍h 23 ji̍t i ū pia̍t-sè.
1914 nî 4 ge̍h 5 ji̍t, tī Saⁿ-kak-po͘ lé-pài-tn̂g Tiong-hoē tsū-chi̍p, siat Koa An-lo̍k tsoè Saⁿ-kak-po͘ kàu-hoē ê bo̍k-su.
1914 nî 4 ge̍h 21 ji̍t, tī Sin-tiàm lé-pài-tn̂g Tiong-hoē tsū-chi̍p, li̍p Keh Tsuí lêng tsoè Sin-tiàm kàu-hoē ê bo̍k-su.
1914 nî 4 ge̍h 28 ji̍t, tī Tsuí-tńg-kha lé-pài-tn̂g Tiong-hoē tsū-chi̍p, siat-li̍p Ia̍p Kim-bo̍k tsoè Tsuí-tńg-kha kàu-hoē ê bo̍k-su.
1914 nî 5 ge̍h 5 ji̍t, tī Saⁿ-kak-éng lé-pài-tn̂g Tiong-hoē tsū-chi̍p, siat-li̍p Tân Chheng-hô tsoè Saⁿ-kak-éng kàu-hoē ê bo̍k-su.
Hiān-chhú-sî bo̍k-su í-goā ū 31 tsut-gia̍p ê thoân-tō-su teh pò-iông Iâ-so͘ ê tō-lí. Lēng-goā ū bē tsut-gia̍p ê thoân-tō-su 10 lâng teh toà tī pài-tn̂g pò-iông tō-lí.
1914 nî 4 ge̍h, Tām-suí Tiong-ha̍k-hāu ū khai hāu. Hiān-sî ê ha̍k-tiûⁿ tī Tām-suí kū ê Sîn-ha̍k-hāu. M̄-kú nā beh chìn-pō͘, nî-nî ke-thiⁿ ha̍k-seng chiū tio̍h khah toā keng. Tāi-ke ê sim lóng sī teh ǹg-bāng chiong-lâi oē tit-tio̍h kim thang kiàn-tio̍k sin ê ha̍k-hāu-tiûⁿ.
1915 nî Lú-sū-hoē ū kiàn-tio̍k sin ê Lú-ha̍k-hāu. Kàu 1916 nî sì ge̍h bé khí hó. án-ni-siⁿ kin-nî 5 ge̍h 1 ji̍t ha̍k-seng koh-tsài lâi ji̍p sin ê ha̍k-hāu tha̍k-chheh. Tâng-nî 6 ge̍h 1 ji̍t ha̍k-hāu lo̍k-sêng. Hit ji̍t Bîn-chèng-tiúⁿ koaⁿ Kok-hā, chham put-chí tsoē ê toā-koaⁿ ū lâi hù khai-hāu. Tâi-lâm ê Soan-kàu-su Kam uî-lîm tī Tâi-lâm 46 nî ê kú pò-iông Ki-tok ê tō-lí, ia̍h sī ū lâi hù lo̍k-sêng-sek.
Tī Tâi-pak tuì khí-thâu Se-kok ê soan-kàu-su khah chió, Kai Bo̍k-su tī Tâi-pak 30 nî ê kú. Hí 30 nî ê tiong-kan Se-kok soan-kàu-su tâng-sî tī-teh tē it tsoē chiū-sī nn̄g-ê nā-tiāⁿ.
Se-kok Soan-kàu-su, Ko͘-niû ê miâ pâi-lia̍t tī ē-toé:-
Bo̍k-su Kai Joē-lí kàu Tâi-pak ê ji̍t chiū-sī 1872 nî 3 ge̍h 9 ji̍t. I pia̍t-sè ê ji̍t sī 1901 nî 6 ge̍h 2 ji̍t.
I-su Hoâ Ngá-kok kàu ê ji̍t sī tī 1875 nî; tò-khì ê sî sī tī 1877 nî; tò-khì ê iân-kò͘ sī in-uī i ê bó͘ pia̍t-sè, ia̍h i ê gín-ná í-keng kuí-nā--ê, tio̍h chhoā in tńg-khì tsó͘-ke.
Bo̍k-su Jūn Khiân-ek kàu Tâi-oân ê ji̍t sī tī 1878 nî; tò-khì ê sî sī tī 1882 nî; tò-khì ê iân-kò͘ sī in-uī phoà-pīⁿ put-chí siong-tiōng.
Bo̍k-su Lê Iok-hān kàu ê ji̍t tī 1883 nî. Pia̍t-sè ê ji̍t tī 1891 nî.
Bo̍k-su Gô͘ Ui-liâm kàu ê ji̍t sī 1892 nî 10 ge̍h 22 ji̍t.
Bo̍k-su Hoâ Toā-ló kàu ê ji̍t sī tī 1902 nî 11 ge̍h 5 ji̍t; tò-khì ê ji̍t sī tī 1904 nî 8 ge̍h 12 ji̍t; tò-khì ê iân-kò͘ sī in-uī i ê bó͘ phoà-pīⁿ.
I-su Sòng Ngá-kok kàu ê ji̍t sī 1905 nî 11 ge̍h 5 ji̍t.
Bo̍k-su Iok Bí-tàn kàu ê ji̍t sī 1905 nî 11 ge̍h 7 ji̍t.
Bo̍k-su Lâu Tiong-kian kàu ê ji̍t sī 1907 nî 12 ge̍h 2 ji̍t.
Sian-siⁿ Kai Joē-liâm kàu ê ji̍t sī 1911 nî 12 ge̍h 2 ji̍t.
I-su Gê A-lûn kàu ê ji̍t sī 1913 nî chiaⁿ ge̍h 14 ji̍t.
Sian-siⁿ Lô khiân-ek kàu ê ji̍t sī 1913 nî 10 ge̍h 31 ji̍t.
Ko͘-niû Kim Jîn-lí kàu ê ji̍t sī 1905 nî 11 ge̍h 5 ji̍t.
Ko͘-niû Ko Hâ-ná kàu ê ji̍t sī 1905 nî 11 ge̍h 5 ji̍t.
Ko͘-niû Lê Má-bí kàu ê sî sī 1910 nî.
Ko͘-niû An Lí-lī kàu ê sî 1911, 2 ge̍h.
Ko͘-niû Lia̍t I-lí kàu ê sî 1912 nî.
Ko͘-niû Tē Lí-lī-an kàu ê ji̍t sī 1915 nî.
án-ni-siⁿ hiān-chhú-sî Se-kok ê soan-kàu-su chham in ê bó͘ lóng-kiōng 14 ê lâng; ko͘-niû hiān-sî 6 ê lâng.
漢羅（Ùi原文改寫）
台北基督教會的歷史。
(吳威廉寫)。
1916.7，no.376，pp.6-9
主了後1871年6月14日加拿大長老教會的總會順主耶穌的命令，有擬定著派教師偕睿理去外邦傳耶穌的道理佇毋捌聽道理的人的中間。有定規派伊去中國；不過毋敢講佗一省。
彼年10月19日偕牧師有離開祖家，毋知欲去中國的甚物所在；獨獨有求聖神著替伊設法，日日共伊chhoā路。
同年12月尾伊有到台南的打狗欲揣李牧師。佇台南英吉利長老教會的宣教師有較早來設教，就是主了後1865年馬醫生有到台南報揚基督的道理。閣無偌久李牧師有來鬥幫贊。偕牧師到台南彼年Tek醫生，甘牧師猶原已經佇咧。遮的宣教師真歡喜接納偕牧師。
1872年3月7日偕牧師佇安平有閣搭船欲來台北。李牧師，Tek醫生有佮伊做堆欲送伊到淡水。
1872年3月9日in有入淡水港。因為彼日是拜六，in有歇睏到拜一，就三个人有做陣行路欲去巡鯉魚潭，大社佮埔社的教會。巡教會了後in佇大社相辭；李牧師參Tek醫生有轉去台南；偕牧師有轉來淡水。後來偕牧師有學台灣人的腔口，也照伊的氣力順機會用基督的道理教示人。
1873年2月9日偕牧師佇淡水頭一擺行洗禮。彼日五个少年人有領洗禮，就是嚴清華，22歲，王中水，24歲，林孽，26歲，林杯，42歲，佮吳寬裕31歲。中間四个人已經別世，一个猶活佇咧，就是吳寬裕。四十外年的久伊有熱心傳基督的道理；1915年有告老，猶過有常常順機會去傳基督的道理。
對設教了後成十年的久佇台北教會的中間無機會通起厝做神學的學堂。毋過年年神學的學生有那加添。In有常常佮in的先生偕牧師做陣出外，四界傳報福音真理，紲佇路中，佇路邊，檢采佇拜堂裡，抑是佇客館裡有揣機會研究聖經的道理佮別款的學問。較常in日時讀冊暝時傳道理。
1882年偕牧師有建築淡水神學堂。建築的金是偕牧師本所在的朋友歡喜題來獻。In彼縣的名叫Oxford，所以所建築的學堂的名號叫Oxford College來記念。
1883年有建築女學堂。對彼霎算起台北信主的少年人較有得著機會通讀冊。1880年有一个加拿大敬虔的婦人人有獻金愛佇淡水起一間醫館來記念伊的丈夫的名。所以彼年佇淡水有起基督教會的醫館，名叫MacKay Hospital。彼間醫館猶未起，卻已經有設法醫病，毋過無遐利便。對起頭五行的醫生真甘願幫贊。閣再1875年華醫生有到淡水欲醫病，傳基督的道理。可惜因為伊的某死的緣故，就1877年伊有轉去祖家無閣來。
1884年佮1885年法蘭西有來拍台灣。彼兩年的中間台北的教會有拄著窘逐猶過堅固。彼時偕牧師破病不止傷重。到淡薄較好的時，伊有順醫生的命令搭船去香港，意思是欲隨時閣轉來。總是伊搭的船猶未到香港，法蘭西的戰船有禁港，致到半年久偕牧師袂閣轉來。彼霎台灣的教會無牧師通治理。按呢生偕牧師轉來才想要緊著設本地牧師鬥料理教會。對傳道師的中間眾人有揀嚴清華，陳榮輝來做牧師。1885年5月17日偕牧師有共 in按手設立兩个人做牧師，1898年8月8日陳榮輝別世。1909年6月2日嚴清華別世。1904年10月4日吳牧師，嚴牧師，參台北基督教會的代議長老佇淡水神學校聚集同心敬畏上帝，紲設立台北長老教會的中會。對彼日算起，台灣的基督教會用定著的法度有鬥料理in的教會的代誌。
1912年10月24日台南教會的中會佮台北教會的中會佇彰化禮拜堂聚集，聯合設立台灣基督長老教會的大會，向望通台灣的教會合做一體，才會設法來利益佇通台灣的教會。
台北教會的中會已經設定著，就隨時募集設立台灣傳道師的中間幾若人做牧師。
1906年4月3日，佇艋舺禮拜堂中會聚集，設立陳清義做艋舺教會的牧師。
1906年4月17日，佇新店禮拜堂中會聚集，設立蕭安居做新店教會的牧師。伊有蹛遐到1914年3月就搬來淡水做中學校漢文的先生。
1907年4月5日，佇淡水禮拜堂中會聚集，設立郭希信做宜蘭廳內的教會的宣教師。現此時伊是大稻埕教會的牧師。
1907年4月16日，佇大稻埕禮拜堂中會聚集，設立李Jîm-suí做大稻埕教會的牧師。1914年3月9日伊有別世。
1907年4月30日，佇新竹禮拜堂中會聚集，設立郭春木做新竹教會的牧師。1908年正月23日伊有別世。
1914年4月5日，佇三角埔禮拜堂中會聚集，設柯安樂做三角埔教會的牧師。
1914年4月21日，佇新店禮拜堂中會聚集，立郭水龍做新店教會的牧師。
1914年4月28日，佇水返腳禮拜堂中會聚集，設立葉金木做水返腳教會的牧師。
1914年5月5日，佇三角湧禮拜堂中會聚集，設立陳清和做三角湧教會的牧師。
現此時牧師以外有31卒業的傳道師咧報揚耶穌的道理。另外有未卒業的傳道師10人咧蹛佇拜堂報揚道理。
1914年4月，淡水中學校有開校。現時的學場佇淡水舊的神學校。毋過若欲進步，年年加添學生就著較大間。大家的心攏是咧向望將來會得著金通建築新的學校場。
1915年女士會有建築新的女學校。到1916年四月尾起好。按呢生今年5月1日學生閣再來入新的學校讀冊。同年6月1日學校落成。彼日民政長官閣下，參不止濟的大官有來赴開校。台南的宣教師甘為霖佇台南46年的久報揚基督的道理，亦是有來赴落成式。
佇台北對起頭西國的宣教師較少，偕牧師佇台北30年的久。彼30年的中間西國宣教師同時佇咧第一濟就是兩个nā-tiāⁿ。
西國宣教師，姑娘的名排列佇下底：-
牧師偕睿理到台北的日就是1872年3月9日。伊別世的日是1901年6月2日。
醫師華雅各到的日是佇1875年；倒去的時是佇1877年；倒去的緣故是因為伊的某別世，亦伊的囡仔已經幾若--个，著chhoā in轉去祖家。
牧師Jūn Khiân-ek到台灣的日是佇1878年；倒去的時是佇1882年；倒去的緣故是因為破病不止傷重。
牧師Lê約翰到的日佇1883年。別世的日佇1891年。
牧師吳威廉到的日是1892年10月22日。
牧師華Toā-ló到的日是佇1902年11月5日；倒去的日是佇1904年8月12日；倒去的緣故是因為伊的某破病。
醫師宋雅各到的日是1905年11月5日。
牧師約Bí-tàn到的日是1905年11月7日。
牧師劉忠堅到的日是1907年12月2日。
先生偕睿廉到的日是1911年12月2日。
醫師Gê亞倫到的日是1913年正月14日。
先生羅khiân-ek到的日是1913年10月31日。
姑娘金仁理到的日是1905年11月5日。
姑娘高Hâ-ná到的日是1905年11月5日。
姑娘Lê Má-bí到的時是1910年。
姑娘An Lí-lī到的時1911，2月。
姑娘Lia̍t I-lí到的時1912年。
姑娘Tē Lí-lī-an到的日是1915年。
按呢生現此時西國的宣教師參in的某攏共14个人；姑娘現時6个人。