內地狀況
Loē-tē Chōng-hóng
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台灣教會報 |
| 卷期 | 第370卷 |
| 日期 | 1916/1 |
| 頁數 | 11-12 |
白話字（原文數位化）
Loē-tē Chōng-hóng
(N̂g Jîn-êng kì--ê.)
- 1, no. 370, pp. 11-12
Goá tī kū-nî káu goe̍h kan, kap Tâi-tiong Lô͘ An-kun chò-hoé khì Loē-tē, ū keng-koè chē-chē chhut-miâ ê só͘-chāi, kî-tiong ba̍k-chiu só͘ ū khoàⁿ-kìⁿ, sim-lāi bē bián-tit ū kám-tōng. Só͘-í siá kuí-jī lâi ìn chiūⁿ Pò. ǹg-bāng khoàⁿ-liáu thang chò chham-khó ê lō͘-ēng, iā hō͘ lia̍t-uī tām-po̍h chai hit-pêng ê chōng-hóng.
Loē-tē kīn-lâi ê chìn-pō͘, sǹg-sī chin hoat-ta̍t; pí-phēng Chi-ná sī thian-chha tī ian. In-uī cha̍p nî chêng goá ū khì Tiong-kok, kàu chûn--nî koh khì, khoàⁿ ta̍k só͘-chāi lóng chha-put-to, sīm-chì ū po͘-thâu hoán-tńg pìⁿ ná soe-bî. Lūn kàu Loē-tē khiok m̄-sī án-ni, ta̍k-hāng ke chin heng-ōng. Goá cha̍p jī nî chêng khì, kàu chit-pang lóng bē jīn-tit, in-uī chhī-khu kái-chèng, toā-chhù koân-lâu, ke khí chin chē, seng-lí iā ke chin lāu-jia̍t, sī tuì kau-thong ê lī-piān. Hoé-chhia, tiān-chhia, chū-tōng-chhia, lóng ke chin-chē, tiān-pò, tiān-oē moá sì-kè to ū, sió-khoá ê po͘-thâu, iā pìⁿ chin lāu-jia̍t. Kàu-io̍k ê sū iā chin chéng-tùn, bô lūn lâm-lú, sè-sè hàn chiū ji̍p iù-tī-oân, ta̍k lâng lóng ū thang tha̍k-chheh. In siáⁿ-sū ē án-ni? Chiū-sī koaⁿ-hú ū teh chéng-tùn, peh-sìⁿ iā teh chéng-tùn.
Tāi-tián ê sî, goá tī Kiaⁿ-to͘, iā khì khoàⁿ chin-chē chhut-miâ ê só͘-chāi, khah-chē sī kó͘-biō, ū ê chin kú, iā chin toā, sǹg kuí cha̍p tn̄g ê khoah, hit tiong-kan ū toā sin pu̍t, ū ê sī ēng tâng á-sī kim, gîn lâi chù-ê; chi̍t ê pu̍t-kham ta̍t kuí-nā chheng gîn. Hia ê lâng cha̍p hūn iok-lio̍k ū chhit hūn tuì-tiōng pu̍t-kàu. In ē chiah-ni̍h heng-ōng, in-uī hia sī kó͘-chá kiàn-to͘ ê só͘-chāi, jîn-sò͘ chin chē, chāi-chá thó͘-tē khah sio̍k, chē-chē lâng chiong in ê tē, kià-hù chò biō-ni̍h ê lō͘-ēng; āu-lâi tē-kè chiáng-khí chin koân, tuì án-ni lâi tit-tio̍h chin hó-gia̍h, soà siat-li̍p pu̍t-kàu ê ha̍k-hāu. Iû-goân ū Toā-o̍h, Tiong-o̍h, Sió-o̍h ê hun-piat; iā ū Lî-ko͘ ê ha̍k-hāu, sǹg-sī chin heng-ōng, sè-le̍k iā chin toā.
Chóng-sī Ki-tok-kàu iā chin oa̍h-tāng ê khoán-sit, Tāi-tián phok-lám-hoē tiûⁿ ê só͘-chāi, iā ū siat pò͘-kàu-só͘, ta̍k ji̍t chin chē lâng teh ián-soat hō͘ lâng thiaⁿ, i ê keng-huì iā ū tê saⁿ-sì chheng gîn thang khai-ēng. Tông-chì-siā ê ūn-tōng-hoē tiûⁿ, iā ū ián-soat-hoē; khai-hoē-sek ê sî ū chhiáⁿ Tāi-oe siú-siòng kap Eng-kok tāi-sài ián-soat, sǹg sī chin chhut-la̍t teh kó͘-bú.
Lūn-kàu chit pang tāi-tián ê lāu-jia̍t, sǹg-sī tang-poàⁿ-kiû ê kok boē bat ū--ê; chham-pài ê lâng ū jī-cha̍p goā bān, iā ū beh oá nn̄g-chheng ê goā kok lâng lâi chham-koan. Thian-hông Pè-hā chē hōng-lián, bān-bān teh kiâⁿ, sī beh hō͘ bān peh-sìⁿ chiam-gióng i ê chun-iông. Kiaⁿ-to͘ ê peh-sìⁿ hoaⁿ-hí kàu ná chhin-chhiūⁿ hoat kông; che sǹg chū-kó͘ bī-iú ê lāu-jia̍t.
iáu-kú chi̍t chân, goá khoàⁿ sī boē tú-hó, chiū-sī pún-tó khì Tang-kiaⁿ liû-ha̍k ê ha̍k-seng, chho͘ khì ê sî, jîn-tē lióng-so͘, iū-koh sī chho͘ chhut tông[sic.]-bûn ê siàu-liân gín-ná, chē-chē sī put-am sè-bū. Tang-kiaⁿ sǹg-sī tē-it ū ha̍k-būn, iā tē-it bûn-bêng ê só͘-chāi. Nā-sī hong-sio̍k sī bē tit thang chiâu-chn̂g hó, tio̍h ài ū chi̍t-ê láu-liān choan-bū lâi thè in tàu êng-uî, iā thang kam-tok in, poê-iúⁿ in ê tek-hēng, hō͘ ha̍k-seng ê pē-bó ē kau-tāi-tit, chiū-sī muí-goe̍h chi̍t-ê ha̍k-seng ke chhut saⁿ nn̄g ê gîn chîⁿ lâi chò chhiáⁿ chit hō Bo̍k-su ê lō͘-ēng; goá siūⁿ só͘ tit-tio̍h sī pí sit-lo̍h ê khah chē. Nā siat-sú kàu tī hia chiah sit-lo̍h in ê tek-hēng, chiū bô chhái tuì sè-hàn teh chai-poê.
Taⁿ lia̍t-uī ū chú-tē tī hia teh tha̍k-chheh ê, chhì-siūⁿ khoàⁿ-māi teh; siat-sú ē tit-thang chhiáⁿ chi̍t ê thò-tòng ê Bo̍k-su, chhiâng-chāi toà hia, thè in liāu-lí chiah ê tāi-chì, iā hō͘ in khah bē lī-khui tō-lí, kiám m̄-sī ke chin hó, ke chin lī-ek mah?
漢羅（Ùi原文改寫）
內地狀況
(黃仁榮記--的。)
1916.1 no.370 pp.11-12
我佇舊年九月間，佮台中盧An-kun做伙去內地，有經過濟濟出名的所在，其中目睭所有看見，心內袂免得有感動。所以寫幾字來印上報。向望看了通做參考的路用，也予列位淡薄知彼爿的狀況。
內地近來的進步，算是真發達；比並支那是天差佇淵。因為十年前我有去中國，到前--年閣去，看逐所在攏差不多，甚至有埠頭反轉變那衰微。論到內地卻毋是按呢，逐項加真興旺。我十二年前去，到這幫攏袂認得，因為市區改正，大厝懸樓，加起真濟，生理也加真鬧熱，是對交通的利便。火車，電車，自動車，攏加真濟，電報，電話滿四界都有，小可的埠頭，也變真鬧熱。教育的事也真整頓，無論男女，細細漢就入幼稚園，逐人攏有通讀冊。In啥事會按呢？就是官府有咧整頓，百姓也咧整頓。
大典的時，我佇京都，也去看真濟出名的所在，較濟是古廟，有的真久，也真大，算幾十丈的闊，彼中間有大身佛，有的是用銅抑是金，銀來鑄的；一个佛龕 值幾若千銀。遐的人十份約略有七份對重佛教。In會遮爾興旺，因為遐是古早建都的所在，人數真濟，在早土地較俗，濟濟人將in的地，寄附做廟裡的路用；後來地價長起真懸，對按呢來得著真好額，紲設立佛教的學校。猶原有大學，中學，小學的分別；也有尼姑的學校，算是真興旺，勢力也真大。
總是基督教也真活動的款式，大典博覽會場的所在，也有設佈教所，逐日真濟人咧演說予人聽，伊的經費也有題三四千銀通開用。同志社的運動會場，也有演說會；開會式的時有請大隈首相佮英國大使演說，算是真出力咧鼓舞。
論到這幫大典的鬧熱，算是東半球的國未捌有--的；參拜的人有二十外萬，也有欲倚兩千个外國人來參觀。天皇陛下坐鳳輦，慢慢咧行，是欲予萬百姓瞻仰伊的尊容。京都的百姓歡喜到若親像發狂；這算自古未有的鬧熱。
猶過一層，我看是袂拄好，就是本島去東京留學的學生，初去的時，人地兩疏，又閣是初出洞門的少年囡仔，濟濟是不諳世務。東京算是第一有學問，也第一文明的所在。若是風俗是袂得通齊全好，著愛有一个老練專務來替in鬥營為，也通監督in，培養in的德行，予學生的爸母會交代得，就是每月一个學生加出三兩个銀錢來做請這號牧師的路用；我想所得著是比失落的較濟。若設使到佇遐才失落in的德行，就無彩對細漢咧栽培。
Taⁿ列位有子弟佇遐咧讀冊的，試想看覓咧；設使會得通請一个妥當的牧師，常在蹛遐，替in料理遮的代誌，也予in較袂離開道理，敢毋是加真好，加真利益mah？