福氣
Hok-khì
文獻資訊
項目 | 資料 |
---|---|
作者 | 無lo̍h名 |
卷期 | 台灣教會報 |
卷期 | 第368卷 |
日期 | 1915/11 |
頁數 | 3-4 |
白話字(原文數位化)
Hok-khì
(Hô Hi-jîn kì).
(Chiap 10 goe̍h 2 bīn).
- 11, no. 368, pp. 3-4
iū-koh ū lâng teh kóng, “Ū kim-gûn tio̍h ū hok-khì.” Siat-sú ū hong-siaⁿ lī chia bô loā-hn̄g ū kim-khòng, hia khì ku̍t chiū ū kim thang chhú, phah-sǹg lâng chin toā tīn tsáu kàu phín-phóng-háu beh khì ku̍t. Che sī uī-tio̍h lâng chhò-gō͘ siūⁿ, nā oē tit-tio̍h kim-gûn chiū m̄-bián hoân-ló kàu chi̍t-sì-lâng. Boē hiáu siūⁿ tē-it hoân-ló chiū-sī hó-gia̍h lâng. Hó-gia̍h lâng hoân-ló ke-lāi put-hô, kiáⁿ put-hàu, séng-lí sit-pāi, chhek lak-kè, ka-kī phoà-pīⁿ lóng boē i-tit, iū-koh tiāⁿ-tiāⁿ hoân-ló I ê chîⁿ bô kàu-gia̍h, chhin-chhiūⁿ sim put-chiok. Sui-jiân ke̍k hó-gia̍h, mā sī sî-siông hoân-ló bô chîⁿ. Í-keng thàn chi̍t chheng, beh tàu chi̍t bān. Chhin-chhiūⁿ án-ni put-ti-chiok kàu chi̍t-sì-lâng. Jú hó-gia̍h ê lâng jú tio̍h-bô, jú ǹg-bāng thàn koh khah tsoē. Ka-kī ê chîⁿ iā sī oh-tit the̍h, in-uī I m̄-kam khai, m̄-kam ēng, chhin-chhiūⁿ gûn-kuī lāi-bīn tún kàu moá, mā sī oh-tit khui.
Pêng-siông lâng ta̍uh-ta̍uh ài pìⁿ tsoè hó-gia̍h. I ê chhián-kiàn chhin-chhiūⁿ tiàm chíⁿ-toé khoàⁿ thiⁿ, iōng chi̍t-ê hoé-kńg khoàⁿ toā chiah pà. M̄ tsai-iáⁿ sêng-gú só͘ kóng, “Pîn-kiông tsū-tsāi, hù-kuì to-iu,” chit kù chin thong. Pêng-siông lâng ài tit-tio̍h hó-gia̍h lâng ê tsâi, m̄-káⁿ tng hó-gia̍h lâng ê kan-khó͘. M̄ tsai-iáⁿ ū tsâi chiū tek-khak ū hoân-ló. M̄ ta̍t-tio̍h ka-kī tsoè pêng-siông lâng khah pêng-an. Tiong-kok ê kó͘-tián kóng, “Ū hiaⁿ-tī teh oe tāu-hū, kàu ē-po͘ tāu-hū boē-liáu chiū tsok-ga̍k oe hiân-á lâi hoaⁿ-hí. Keh-piah ū chi̍t ê hó-gia̍h lâng ji̍t-mî teh hoân-ló. I ê bó͘ tuì I kóng, “àn-choáⁿ-iūⁿ lí chin hó-gia̍h sî-siông teh hoân-ló, nā-sī in nn̄g-ê chhù-piⁿ oe tāu-hū ta̍k ē-po͘ tsok-ga̍k, hoaⁿ-hí kàu án-ni?” Hó-gia̍h lâng tuì I ê bó͘ kóng, “Lán the̍h chi̍t chheng gûn lâi chioh in, bô sǹg lī-sek, khoàⁿ in oē hoân-ló á boē.” Sū-put-ti oe tāu-hū ê hiaⁿ-tī m̄-siu, tuì I kóng, “Lí beh hāi goán tāu-hū bián oe mah?”
Kim-gûn m̄-sī siōng-téng ê hok-khì, sī hā-téng ê hok-khì. Che sī siáu-jîn só͘ tuì-tiōng ê hok-khì. Khóng-tsú bat kóng kun-tsú tuì-tiōng tō-lí, bô tuì-tiōng lim-chia̍h. Siáu-jîn só͘ tuì-tiōng sī ài chia̍h, ài chhēng, ài thit-thô, ài hō͘ lâng o-ló, ba̍k-chiu chin toā-luí siòng I ê kim-gûn chin toā tui. Hoâ Bûn-hián lâi khoa-kháu ka-kī ê hó-gia̍h, kóng, “Goá chi̍t-ê lâng chin pù!” I ê hok-khì bô khah-iâⁿ hiah ê cheng-siⁿ. In nā kìⁿ-tio̍h chi̍t hāng pá chiū hó. Chia̍h pá, khùn pá, kan-ta chit nn̄g hāng nā-tiāⁿ, m̄ bián pa̍t-hāng ê khoài-lo̍k; ji̍t kè ji̍t lóng sī án-ni, kàu sí chiah soah.
Liông Huī-ông kiâⁿ-iû tī hn̂g-tiong. I ê hn̂g chin suí, ū hoe kap chhiū-ba̍k, iā ū chhī lo̍k, chhī ho̍h. Ông tú-tio̍h Bēng-tsú chiū mn̄g i, “Gâu ê hông-tè thang hoaⁿ-hí tī chiah-ê sè-kan ê hó-mi̍h á m̄-thang? “ Bēng-tsú chiū ìn kóng, “Hó ê hông-tè thang; nā m̄-hó, sui-jiân ū hiah ê mi̍h, mā sī bô hoaⁿ-hí.” Bēng-tsú chiū ín-khí Bûn Ông khí lêng-tâi, kiò peh-sìⁿ lâi kā i tsō. Peh-sìⁿ tsoè chi̍t-ē oá--lâi, chin koan-sim, kut-la̍t lâi khí, chiū bián loā-kú oân-kang. Bûn Ông ài tsó͘-tòng peh-sìⁿ m̄-thang piàⁿ kàu án-ni, nā-sī peh-sìⁿ it-hoat chhut-la̍t kā i tsō. Tsáiⁿ-iūⁿ peh-sìⁿ án-ni ê koan-sim? In-uī Bûn Ông tuì-tiōng jîn-gī, chin thiàⁿ peh-sìⁿ, ū hit ê ài kok ê sim tī-teh. I bô tuì-tiōng tsâi-lī kim-gûn. Iâ-so͘ tuì I ê ha̍k-seng kóng, “Tio̍h kiû Siōng-tè ê kok kap gī tsoè tāi-seng, chiū sè-kan ê hè-mi̍h he̍k-sī tsoē-chió, Siōng-tè tek-khak thoè lí phah-sǹg.”
iáu-kú ū chi̍t téng-hō ê lâng kóng, Ū thé-biān hó miâ-siaⁿ chiah ū hok-khì. Goá oē kì-tit tsa̍p nî chêng toà tī Eńg-chhun-chiu, ha̍k-tâi tuì Hok-chiu lâi khó-kàu, chiū hiah-ê tông-seng lō͘--ni̍h khì tán-chih. Ta̍k-ê teh ǹg-bāng oē chìn-o̍h, pa̍t ji̍t khoàⁿ oē tiòng-kú, tiòng chìn-sū, ài tit-tio̍h chit-hō ê kong-bêng tsoè thé-biān. Kî-tiong iā ū-ê chin lāu, chhuì-chhiu pe̍h-pe̍h. Sui-jiân iáu-boē chìn-o̍h, iû-goân bô sit-bāng, sim-lāi teh siūⁿ nā oē tit-thang chìn-o̍h chiū oē pêng-an kè-sì. Chhin-chhiūⁿ Sòng-tiâu, Niû Hō 82 hè tiòng chiōng-goân. Sè-kan ê lâng lóng sī án-ni liâu-bāng thé-biān hó miâ-siaⁿ. Chin tsoē lâng kóng, “Lí nā hō͘ goá tsoè kàu hông-tè, goá hok-khì kàu.” M̄ tsai-iáⁿ hông-tè teng-ke̍k ê ji̍t-chí chiū-sī hoân-ló ê khí-thâu. Eng-kok sio̍k-gú teh kóng. “Hông-tè ê bō tì chiūⁿ thâu-khak, sim-koaⁿ chiū tn̂g-tn̂g peh-pak.”
Bat chi̍t pái tuì chi̍t tiâu-lō͘ lâi keng-kè. Lō͘-piⁿ ū chi̍t tè chio̍h chin koân, téng-bīn ui̍h chi̍t-tiâu hûn, tio̍h tsám-jiân khah toā-hàn chiah bong oē tio̍h. Hia ê lâng iâu-giân nā ū sím-mi̍h lâng tuì hia keng-kè, ēng chhiú bong kàu oē tio̍h, chiū pa̍t ji̍t oē tsoè-tit hông-tè. Goá chi̍t ê lâng khah lò, chiū nì kha-bé chhut-la̍t bong khoàⁿ oē tio̍h á boē. Kó-jiân chin-chiàⁿ oē tio̍h, m̄-kú kàu-taⁿ iáu-bē tsoè hông-tè. Nā beh hō͘ goá tsoè hông-tè, goá mā bô ài. Siat-sú oē tit-tio̍h hiah-ni̍h toā ê thé-biān, chiū tio̍h kap pêng-an hok-khì saⁿ-sî, ji̍p hoân-ló ê kéng-lāi.
Taⁿ hok-khì beh tuì toh-lo̍h khì chhē? Ū-ê kóng tuì poa̍h-kiáu, ū-ê kóng tuì chia̍h a-phiàn, chia̍h-chiú; ū-ê kóng tio̍h pài sîn-bêng chiah oē tit-tio̍h; koh ū lâng siūⁿ kóng, tio̍h lia̍p-chek kim-gûn. Chhin-chhiūⁿ án-ni chi̍t lâng chi̍t-iūⁿ ê sim. Ū-ê kóng tuì tang, ū-ê kóng tuì sai. Tsá-sî ū chi̍t-ê hông-tè miâ kiò Só͘-lô-bûn. I kiû sè-kan ê hok-khì, ta̍k tiâu lō͘ lóng ū bat kiâⁿ-tio̍h. I bat khí toā chhù chhia-hoa iàn-lo̍k. I iā sī chin phok-ha̍k. I-ê kim-gûn mā ū chek-tsū chin toā tui. Chit-ê hông-tè ū sè-kan ê hè-mi̍h kàu hiah-ni̍h tsoē, ū tit-tio̍h hok-khì á bô? Keng-kè liáu, i ka-kī thó͘-khuì kóng, “Bān-hāng tāi-chì sī khang-hu koh khang-hu.”
àn-tsáiⁿ-iūⁿ lâng kiû-thó hok-khì, nā-sī tit bô tio̍h--ê chin tsoē? Sī in-uī i kiû m̄-tio̍h só͘-chāi. Ta̍k-ê sī tuì-ē bīn teh chhē. Hok-khì tsāi tī téng-bīn, tuì-thiⁿ lo̍h--lâi, put-tsāi tī toē-bīn-chiūⁿ. “Thian sù pêng-an hok,” sī chin-si̍t bô ké.
Thian m̄-kú sī bông-bông biáu-biáu ê oē. Thian sī sím-mi̍h? M̄-tsai sī thiⁿ á-sī tē, khì á sī sèng, sī mi̍h á sī kuí-sîn? Khah tsoē lâng kóng Thian, pèng m̄-tsai Thian sī sím-mi̍h? Thian sī chin-sîn Siōng-tè. Thian sī Thiⁿ-téng ê toā lāu-pē. I sī chhòng-tsō thiⁿ, tē, hái kap lâng. I sī bān peh-sèⁿ ê Thiⁿ-pē, bān ông ê ông, bô khí-thâu bô soah-bé; chiâu-tsn̂g oē, chiâu-tsn̂g tì-sek, chiâu-tsn̂g hó; ke̍k tsun-kuì bô pí, thiⁿ-tē bān-hāng mi̍h ê Tsú, chhin-chhiūⁿ kok ū jîn-kun, ke-lāi ū sī-toā, seng-khu ū thâu-khak, hāu-siⁿ ū lāu-pē, chhiū ū chhiū-thâu.
án-ni thang tsai, lán ài hok-khì tio̍h tuì Thiⁿ-téng ê toā lāu-pē kiû, chhin-chhiūⁿ kiáⁿ tio̍h tuì lāu-pē kiû chi̍t-iūⁿ. M̄-kú lán beh àn-tsáiⁿ-iūⁿ peh kàu thiⁿ-téng, tuì Thiⁿ-pē kiû? Thiⁿ bô khám, hō͘ lán thang peh tuì hia khì. Koh lán kiám m̄-sī tek-tsoē Thiⁿ-téng ê pē ê pháiⁿ-kiáⁿ? Sèng-hiân kóng, “He̍k choē ū thian bû só͘ tó iá,” ì-sù chiū-sī lán chiah ê lâng tek-choē thiⁿ-téng ê sîn, chiū bô tè tâu-hē. Chit kù sī si̍t-tsāi. Lán tāi-ke lóng ū tsoē. Bô tit-tio̍h Thiⁿ-pē tāi-seng kā lán sià-tsoē, chiū lóng bô lō͘ thang tuì I tit-tio̍h hok-khì. Kai-tsài Thiⁿ-pē chhe Iâ-so͘ tam-tng lán ê sí-tsoē. I thoè lán sí, hō͘ lán nā sìn-khò i, m̄-bián sí bô, kiáⁿ m̄-bián hō͘ Thiⁿ-pē kū-tsoa̍t. Chhin-chhiūⁿ án-ni hō͘ Thiⁿ-pē koh-tsài jīn lán tsoè I ê kiáⁿ, che sī it-téng ê hok-khì, sè-kan bô hok-khì thang kap i oē pí-tit.
漢羅(Ùi原文改寫)
福氣
(何希仁記)。
(接10月2面)。
1915.11,no.368,pp.3-4
又閣有人teh講,「有金銀著有福氣。」設使有風聲離遮無偌遠有金礦,遐去掘就有金通取,拍算人真大陣走到phín-phóng哮欲去掘。這是為著人錯誤想,若會得著金銀就毋免煩惱到一世人。袂曉想第一煩惱就是好額人。好額人煩惱家內不和,囝不孝,生理失敗,粟落價,家己破病攏袂醫得,又閣定定煩惱伊的錢無夠額,親像心不足。雖然極好額,嘛是時常煩惱無錢。已經趁一千,欲鬥一萬。親像按呢不知足到一世人。愈好額的人愈著無,愈向望趁閣較濟。家己的錢也是oh得the̍h,因為伊毋甘開,毋甘用,親像銀櫃內面囤到滿,嘛是oh得開。
平常人ta̍uh-ta̍uh愛變做好額。伊的淺見親像踮井底看天,用一个hoé捲看大隻豹。毋知影成語所講,「貧窮自在,富貴多憂,」這句真通。平常人愛得著好額人的財,毋敢當好額人的艱苦。毋知影有財就的確有煩惱。毋達著家己做平常人較平安。中國的古典講,「有兄弟teh oe豆腐,到ē晡豆腐賣了就作樂oe弦仔來歡喜。隔壁有一個好額人日暝teh煩惱。伊的某對伊講,「按怎樣你真好額時常teh煩惱,若是in兩個厝邊oe豆腐逐ē晡作樂,歡喜到按呢?」好額人對伊的某講,「咱the̍h一千銀來借in,無算利息,看in會煩惱抑袂。」殊不知oe豆腐的兄弟毋收,對伊講,「你欲害阮豆腐免oe mah?」
金銀毋是上等的福氣,是下等的福氣。這是小人所對重的福氣。孔子捌講君子對重道理,無對重啉食。小人所對重是愛食,愛穿,愛thit-thô,愛予人呵咾,目睭真大蕊相伊的金銀真大堆。Hoâ Bûn-hián來誇口家己的好額,講,「我一个人真富!」伊的福氣無較贏遐的精牲。In若見著一項飽就好。食飽,睏飽,kan-ta這兩項nā-tiāⁿ,毋免別項的快樂;日過日攏是按呢,到死才煞。
Liông Huī-ông行遊佇園中。伊的園真媠,有花佮樹木,也有飼鹿,飼鶴。王拄著孟子就問伊,「Gâu 的皇帝通歡喜佇chiah的世間的好物抑毋通?」孟子就應講,「好的皇帝通;若毋好,雖然有遐的物,嘛是無歡喜。」孟子就引起文王起lêng-tâi,叫百姓來共伊造。百姓做一下倚--來,真關心,kut力來起,就免偌久完工。文王愛阻擋百姓毋通拚到按呢,若是百姓益發出力共伊造。怎樣百姓按呢的關心?因為文王對重仁義,真疼百姓,有彼个愛國的心佇teh。伊無對重財利金銀。耶穌對伊的學生講,「著求上帝的國佮義做代先,就世間的貨物或是濟少,上帝的確替你拍算。」
iáu-kú有一等號的人講,有體面好名聲才有福氣。我會記得十年前蹛佇永春州,ha̍k-tâi對福州來考較,就遐的童生路--裡去等接。逐个teh向望會進學,別日看會中舉,中進士,愛得著這號的光明做體面。其中也有个真老,喙鬚白白。雖然猶未進學,猶原無失望,心內teh想若會得通進學就會平安過世。親像宋朝,梁Hō 82歲中狀元。世間的人攏是按呢瞭望體面好名聲。真濟人講,「你若予我做到皇帝,我福氣到。」毋知影皇帝登極的日子就是煩惱的起頭。英國俗語teh講。「皇帝的帽戴上頭殼,心肝就長長擘腹。」
捌一擺對一條路來經過。路邊有一塊石真懸,頂面ui̍h一條痕,著嶄然較大漢才摸會著。遐的人謠言若有啥物人對遐經過,用手摸到會著,就別日會做得皇帝。我一个人較lò,就nì跤尾出力摸看會著抑袂。果然真正會著,毋kú到taⁿ猶未做皇帝。若欲予我做皇帝,我嘛無愛。設使會得著遐爾大的體面,就著佮平安福氣相辭,入煩惱的境內。
Taⁿ福氣欲對toh-lo̍h去揣?有的講對跋筊,有的講對食阿片,食酒;有的講著拜神明才會得著;閣有人想講,著粒積金銀。親像按呢一人一樣的心。有的講對東,有的講對西。早時有一個皇帝名叫所羅門。伊求世間的福氣,逐條路攏有捌行著。伊捌起大厝奢華宴樂。伊也是真博學。伊的金銀嘛有積聚真大堆。這个皇帝有世間的貨物到遐爾濟,有得著福氣抑無?經過了,伊家己吐氣講,「萬項代誌是空虛閣空虛。」
按怎樣人求討福氣,若是得無著--的真濟?是因為伊求毋著所在。逐个是對下面teh揣。福氣在佇頂面,對天落--來,不在佇地面上。「天賜平安福,」是真實無假。
天毋kú是茫茫渺渺的話。天是啥物?毋知是天抑是地,氣抑是性,是物抑是鬼神?較濟人講天,並毋知天是啥物?天是真神上帝。天是天頂的大老父。伊是創造天,地,海佮人。伊是萬百姓的天父,萬王的王,無起頭無煞尾;齊全會,齊全智識,齊全好;極尊貴無比,天地萬項物的主,國有人君,家內有序大,身軀有頭殼,後生有老父,樹有樹頭。
按呢通知,咱愛福氣著對天頂的大老父求,親像囝著對老父求一樣。毋kú咱欲按怎樣爬到天頂,對天父求?天無khám,予咱通peh對遐去。閣咱kiám毋是得罪天頂的父的歹囝?聖賢講,「獲罪有天無所禱也,」意思就是咱chiah的人得罪天頂的神,就無綴投下。這句是實在。咱大家攏有罪。無得著天父代先共咱赦罪,就攏無路通對伊得著福氣。佳哉天父差耶穌擔當咱的死罪。伊替咱死,予咱若信靠伊,毋免死無,囝毋免予天父拒絕。親像按呢予天父閣再認咱做伊的囝,這是一等的福氣,世間無福氣通佮伊會比得。