法蘭西
Hoat-lân-se
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台灣教會報 |
| 卷期 | 第367卷 |
| 日期 | 1915/10 |
| 頁數 | 3 |
白話字（原文數位化）
Hoat-lân-se.
- 10, no. 367, pp. 3
Hoat-lân-se (chiū-sī Hoat-kok) in ê tsó͘ tuì pa̍t-uī lâi toà tī Hoat-kok tāi-khài tī Tsú-chêng gō͘ la̍k pah nî. Hit-sî iáu-bē ū khai-hoà, peh-sìⁿ chèng-tsoh khah chió, lóng sī phah-la̍h khah tsoē.
Tsú-chêng chi̍t pah nî Lô-má-kok ū phah-iâⁿ Hoat-kok. Tuì hit-tia̍p khí peh-sìⁿ chiū chiām-chiām tit-tio̍h khai-hoà. Lô-má-kok ū tī ta̍k só͘-chāi chhòng toā lō͘, khui o̍h-tn̂g, siat phoàⁿ-toàn ê koaⁿ lâi chiàu kong-gī pān peh-sìⁿ sio-kò ê sū, koh ū ēng tsoē-tsoē ê hong-hoat lâi hō͘ peh-sìⁿ oē chìn-pō͘. Tuì hit-tia̍p Hoat-kok ê peh-sìⁿ chiū ná khai-hoà, chèng-tī ná kian-kò͘.
Hoat-kok lâng tit-tio̍h tō-lí sī tī Tsú-āu khah bô chi̍t pah nî. Hit-tia̍p ū tsoè seng-lí lâng kap soan-kàu-su lâi thoân tō-lí siat-kàu tī kuí-nā ê hái-kháu toā siâⁿ. Khí-thâu hō͘ Lô-má ê koaⁿ toā khún-tio̍k, m̄-kú sìn-tô͘ iû-goân ná thoân. āu-lâi kàu Tsú-āu 300 goā nî Lô-má ū hōng Ki-tok-kàu tsoè kok-ka ê tsong-kàu. Tuì hit-tia̍p chiū bô koh-tsài chhin-chhiūⁿ án-ni ê khún-tio̍k.
Tē tsa̍p-la̍k sè-kí kái-chèng tsong-kàu ê sî ū chin tsoē ê Hoat-kok lâng thàn sin ê kàu, kap Lô-má-kàu pun-khui. āu-lâi ū hō͘ in koaiⁿ, ū-ê hō͘ in koáⁿ-chhut kok-goā, ū-ê hō͘ in thâi-sí, tì-kàu hō͘ kái-chèng tsong-kàu ê sū tī Hoat-kok tú-tio̍h toā tsó͘-tòng. Só͘-í kàu tī kin-á-ji̍t kái-chèng ê kàu (Protestants), chiū-sī lán ê Iâ-so͘-kàu, tī Hoat-kok sǹg sī chin chió, kè-kiōng ū khah bô chi̍t pah-bān lâng; kî-û lóng sī hōng Lô-má-kàu, hâng-ho̍k tī Lô-má ê kàu-ông.
Pah-goā nî chêng Hoat-kok ū toā kek-bēng. Tuì hit-tia̍p khí peh-sìⁿ khah ū koân, kok-lāi khah ū hoat-ta̍t, só͘-í hiān-sî Hoat-kok ê chèng-tī sī bîn-koân ê chèng-tī.
Tuì kuí-nā pah nî Hoat-kok kap Tek-kok siông-siông ū kè-kàu kok-kéng ê kài-hān. Tī Hoat-kok ê tang-pêng Tek-kok ê sai-pêng ū nn̄g séng khah tsá sio̍k tī Hoat-kok. Chit nn̄g séng ê miâ hō tsoè A-lat-sa-sù (Alsace) kap Lō͘-la-in (Lorraine). Sì-tsa̍p goā nî chêng Tek-kok ū chhē ki-hoē lâi kap Hoat-kok sio-thâi, soà chiàm hit nn̄g séng. Tuì hit-tia̍p khí Hoat-kok ê peh-sìⁿ chin m̄ kam-goān Tek-kok. Hit-tia̍p Hoat-kok ia̍h tio̍h pê Tek-kok jī-tsa̍p bān-bān gûn ê chiàn-cheng-huì. Tek-kok ū chiong chit phit chîⁿ siu-khǹg lâi pī-pān pa̍t ji̍t koh-tsài kap Hoat-kok sio-thâi ê sî ê lō͘-ēng. In-uī Tek-kok tī che sì-tsa̍p goā nî ê tiong-kan ta̍k nî teh pī-pān, beh koh kap Hoat-kok sio-thâi. I só͘ ǹg-bāng chiū-sī nā koh kap Hoat-kok sio-thâi chiū chit pái oē phah in khah siong-tiōng, tì-kàu hō͘ Hoat-kok lóng bô la̍t.
M̄-kú khoàⁿ hiān-sî chiàn-cheng ê sè-bīn chiū phah-sǹg Hoat-kok oē su sī bô hiah khoài. Téng-pái Hoat-kok kap Tek-kok sio-thâi kuí goe̍h-ji̍t kú nā-tiāⁿ, chiū Hoat-kok liâm-piⁿ su. Chit pái nn̄g kok í-keng ū sio-thâi nî-goā ê kú, iáu-kú Hoat-kok lóng bô su, Tek-kok hoán-tńg ná kú ná bô la̍t. Só͘-í Hoat-kok lâng só͘ ǹg-bāng chiū-sī chit pái oē khah-iâⁿ Tek-kok lâi thó in hit nn̄g séng tò-tńg-lâi, koh ǹg-bāng Tek-kok chit pái nā khah-su, chiū Hoat-kok lâng m̄-bián chia̍p-chia̍p kiaⁿ i oē koh siⁿ-khí chiàn-cheng ê sū.
漢羅（Ùi原文改寫）
法蘭西。
1915.10，no.367，pp.3
法蘭西(就是法國) in 的祖對別位來蹛佇法國大概佇主前五六百年。彼時猶未有開化，百姓種作較少，攏是拍獵較濟。
主前一百年羅馬國有拍贏法國。對彼霎起百姓就漸漸得著開化。羅馬國有佇逐所在創大路，開學堂，設判斷的官來照公義辦百姓相告的事，閣有用濟濟的方法來予百姓會進步。對彼霎法國的百姓就ná開化，政治ná堅固。
法國人得著道理是佇主後較無一百年。彼霎有做生理人佮宣教師來傳道理設教佇幾若个海口大城。起頭予羅馬的官大窘逐，毋kú信徒猶原ná傳。後來到主後300外年羅馬有奉基督教做國家的宗教。對彼霎就無閣再親像按呢的窘逐。
第十六世紀改正宗教的時有真濟的法國人趁新的教，佮羅馬教分開。後來有予in關，有的予in趕出國外，有的予in刣死，致到予改正宗教的事佇法國拄著大阻擋。所以到佇今仔日改正的教(Protestants)，就是咱的耶穌教，佇法國算是真少，計共有較無一百萬人；其餘攏是奉羅馬教，降服佇羅馬的教王。
百外年前法國有大革命。對彼霎起百姓較有權，國內較有發達，所以現時法國的政治是民權的政治。
對幾若百年法國佮德國常常有計較國境的界限。佇法國的東爿德國的西爿有兩省較早屬佇法國。這兩省的名號做A-lat-sa-sù (Alsace)佮Lō͘-la-in (Lorraine)。四十外年前德國有揣機會來佮法國相刣，紲佔彼兩省。對彼霎起法國的百姓真毋甘願德國。彼霎法國亦著賠德國二十萬萬銀的戰爭費。德國有將這筆錢收囥來備辦別日閣再佮法國相刣的時的路用。因為德國佇這四十外年的中間逐年teh備辦，欲閣佮法國相刣。伊所向望就是若閣佮法國相刣就這擺會拍in較傷重，致到予法國攏無力。
毋kú看現時戰爭的勢面就拍算法國會輸是無hiah快。頂擺法國佮德國相刣幾月日久nā-tiāⁿ，就法國連鞭輸。這擺兩國已經有相刣年外的久，iáu-kú法國攏無輸，德國反轉ná久ná無力。所以法國人所向望就是這擺會較贏德國來討in彼兩省倒轉來，閣向望德國這擺若較輸，就法國人毋免chia̍p-chia̍p驚伊會閣生起戰爭的事。