A-khap-siā

文獻資訊

項目 資料
作者 何希仁 Hô Hi-jîn
卷期 台灣教會報
卷期 第362卷
日期 1915/5
頁數 1-2

白話字(原文數位化)

A-khap-siā.

I Ông. I chiuⁿ.

(Hô Hi-jîn kì-ê).

  1. 5, no. 362, pp. 1-2

A-khap tsoè ông miâ-siaⁿ chin pháiⁿ, chhin-chhiūⁿ Tiong-kok Kia̍t Ông Tiū Ông ê pháiⁿ khoán. I-ê kiáⁿ A-khap-siā kap i-ê lāu-pē bô koh-iūⁿ, kiâⁿ pháiⁿ tī Tsú ê bīn-chêng, o̍h i-ê lāu-pē lāu-bú ê só͘ tsoè. (I Ông 22. 53). Sio̍k-gú kóng, Liông seng liông tsú, hó͘ seng pà-jî. Lāu-pē nā pháiⁿ, kiáⁿ khah siông o̍h lāu-pē. Hán-tit tú-tio̍h pháiⁿ lāu-pē siⁿ ū hó ê kiáⁿ. Che thang kéng-kài lán tsoè pē-bú ê lâng, kà-sī poê-iúⁿ gín-ná beh hō͘ i kèng lāu-pē, tē it iàu-kín chiū-sī ka-kī ū hó-tek.

Chì koân hông-hông Siōng-tè chē thiⁿ-téng kàm-chhat sì-hng, àⁿ-lo̍h lâi khoàⁿ A-khap-siā ê pháiⁿ-tek, bô m̄ sī in-uī i siong-sim. Suî-sî kàng-lo̍h tsai-hō nn̄g-hāng pek i-ê sim hoán-hoé lâi ho̍k-sāi I. Tāi-seng hō͘ i tú-tio̍h keh-piah kok, miâ hō-tsoè Mô͘-ap hoán-poān. Che chit-kok kú-kú teh chìn-kòng I-sek-lia̍t ông, taⁿ m̄ khéng koh hō͘ i koán-hat. iū-koh hō͘ i pún-sin tú-tio̍h tsai-hō. A-khap-siā bat chi̍t pái kap i-ê jîn-sîn toà tī ông-kiong ê lâu-téng teh chia̍h chiú pān chin chhe-chhau, tsuì ê sî khì oá tī lân-kan khah lám ê só͘-chāi, put-hēng poa̍h-lo̍h ē-kha soà tì-pīⁿ. Che bô m̄ sī ka-kī chhú ê tsai-hō, chhin-chhiūⁿ Pek-sa-sat chia̍h chiú bú-hān Thiⁿ-téng ê Siōng-tè, tsai-hō chiū tè tī kha-chhng āu. Kóng sī tuì Siōng-tè lâi khiok oē kóng-tit. Che chiū-sī Siōng-tè kà-sī lâng ê hong-hoat; thang hō͘ i bêng-pe̍k tsoē ê pò-èng. Siōng-tè án-ni ê só͘ tsoè m̄ sī oàn-hūn hit-ê lâng, sī oàn-hūn lâng ê tsoē. Siōng-tè thiàⁿ i-ê kiáⁿ, tiāⁿ-tiāⁿ liâu-bāng i oē tò-lâi chhē lāu-pē tit-tio̍h kiù.

Tâi-oân sìn Tsú ê siàu-liân lâng ah! A-khap-siā tú-tio̍h tsai-hō kiám m̄ sī tuì i chia̍h chiú ê só͘ tì mah? Chia̍h chiú ê hong-sio̍k kàu bé m̄-tsai oē hāi Tâi-oân kàu tsáiⁿ-iūⁿ? Sè-bīn sī chhin-chhiūⁿ lim chiú ná kú ná sî-kiâⁿ. Pún sī a-phiàn-hun teh hāi Tâi-oân. Taⁿ a-phiàn-hun tuì āu-piah mn̂g teh chhut-khì, nā sī tuì thâu-chêng mn̂g chiú teh beh ji̍p-lâi. Se-kok lâng chīn tsai chit-ê chiú ê guî-hiám. M̄ ta̍t-tio̍h lán sìn Tsú ê siàu-liân lâng li̍p-chì kam-goān kìm-chia̍h kìm-boē khah hó.

Taⁿ A-khap-siā sui-jiân tú-tio̍h tsai-hō, lóng bô hoán-hoé tsoē, hoán-tńg hō͘ i-ê sim pí chêng khah ngī. Keng-kè chhì-liān khah siông sī hō͘ lâng ê sim khah hó á sī khah pháiⁿ, khah nńg á sī khah ngī. A-khap-siā m̄ sī bô bêng-pe̍k m̄ bat tō-lí ê kok-ông. I chīn tsai Siōng-tè le̍k sè-tāi ê só͘ tsoè. I-ê lāu-pē ngó͘-ge̍k Siōng-chú, Í-lī-a thâi-sí Pa-le̍k ê sian-ti, kiû-kiò hé tuì thiⁿ kàng-lîm lâi sio hit-ê chè-toâⁿ, chiah-ê tāi-chì i mā tsai. Taⁿ pún-sin tú-tio̍h tsai-hō kiám bô kiaⁿ-hiâⁿ lâi kiong-kèng Iâ-hô-hoa? Sū-put-ti tú-tio̍h phoà-pīⁿ koat-toàn m̄ kiû-kiò Siōng-tè, hoán-tńg chhut-chhe khì chhéng-mn̄g Hui-lī-sū ê sîn-bêng, Í-kek-lûn ê Pa-lek-se-pok. án-ni kiám m̄ sī chin hêng-ge̍k? Tsai chit tsoā tio̍h ê lō͘ eng-kai tio̍h kiâⁿ, tiâu-tî kiâⁿ tuì pa̍t-tiâu lō͘ khì. Í-kek-lûn ê Pa-lek-se-pok chin chhut-miâ, bô koh-iūⁿ chhin-chhiūⁿ lán Tâi-oân ê Pak-káng má. Koé-seh khah toā-bīn sī hô͘-sîn-pu̍t. In-uī hia ê hô͘-sîn chin kāu ná chhin-chhiūⁿ Phîⁿ-ô͘ ê khoán, sì-kè chhàu-chho hô͘-sîn chin tsoē, ū-sî ēng chhiú chha-put-to oē mi-tit. Hia ê lâng ài thoat-lī hô͘-sîn ê kiáu-chhá, chiū chhāi chi̍t sian hô͘-sîn pu̍t ka-kī pó-hō͘. A-khap-siā chhe sù-chiá khì mn̄g che chit sian goā-kok chhut-miâ ê sîn-bêng, in tī lō͘-tiong tú-tio̍h chi̍t hāng só͘ bô phah-sǹg ê tāi-chì. Hn̄g-hn̄g khoàⁿ-kìⁿ chi̍t-lâng tuì-bīn ná lâi, hêng-tsōng ná kūn ná chhut-hiān. Hit-ê khim(khîm)-chhe kiaⁿ kàu oē kóng lóng boē chhut, chi-bú chi-tsū, kóng sī chhin-chhiūⁿ Thê-su-pí ê Í-lī-a, khoàⁿ chhin-chhiūⁿ i-ê só͘ hêng. Í-lī-a ná lâi, ná kūn, hêng-tsōng khah toā sian chiū tsai tek-khak sī i. I kiâⁿ lō͘ chin kín chhin-chhiūⁿ ū iàu-chhiat ê tāi-chì. Khah thêng chiū hông-tè ê khim(khîm)-chhe kap Í-lī-a lō͘-tiong sio-tú thêng-kha. Í-lī-a bô kiâⁿ-lé bô mn̄g-an, to̍k-to̍k chhut-siaⁿ tuì in kóng, “Í-sek-lia̍t tiong kiám bô Siōng-tè lín chiah-ê tsáiⁿ-iūⁿ khì mn̄g Í-kek-lûn ê sîn Pa-lek-se-pok mah? In-uī án-ni Tsú kóng, “Lí tek-khak sí.” (I 3-4) Í-lī-a án-ni kóng chiū lóng bô thèng-hāu hiah-ê lâng ìn kóng sím-mi̍h oē. Suî-sî hoán-sin tsoè i khì. Ông ê sù-chiá lō͘-tiong tiû-tû teh khiā, sin-thé phi-phi chhoah. Chin-chiàⁿ sī lióng-lân ê sū, chìn bô lō͘ thè bô pō͘. M̄-káⁿ chìn-chêng in-uī Í-lī-a tī hia. M̄ káⁿ tò-thè, kiaⁿ-liáu ông oē chek i-ê tsoē, kiám chhái thâi in iā káⁿ. Put-tek-í tio̍h tò-tńg khì kìⁿ ông kā i kóng. Í-keng kàu, ji̍p-khì tiau-kìⁿ ông, ông ê bīn chiū pìⁿ chhiⁿ-kiaⁿ tuì in kóng, “Lín siáⁿ sū hiah kín tò-tńg lâi? Lō͘-nih àn-tsáiⁿ-iūⁿ? Ū tú-tio̍h sím-mi̍h lâng á bô?” ìn kóng, “Ū chi̍t-lâng lō͘-nih tán-chih goán, kóng tio̍h oa̍t-thâu tò-tńg khì tuì Ông kóng, in-uī tek-tsoē Siōng-tè tek-khak oē sí.” Ông chiū kóng, “Tán-chih lí ēng chit-ê oē tuì lí kóng--ê, hit-ê lâng ê hêng-tsōng sī tsáiⁿ-iūⁿ?” ìn kóng, “Seng-khu chhēng mn̂g ê saⁿ, io pa̍k phê-toà.” Ông liâm-piⁿ oē jīn -tit toā siaⁿ ai kiò kóng, “Hāiⁿ-ah! Goá teh ioh sī Í-lī-a chin-chiàⁿ sī. Taⁿ chhám lah. Goá oē sí. Í-lī-a m̄ bat lām-sám kóng. I m̄ sī kóng ka-kī ê oē, sī Siōng-tè ê siaⁿ. Sī Siōng-tè be̍k-sī i-ê lô͘-po̍k lâi kóng.” A-khap-siā, tuì hit-tia̍p ū hoán-hoé á bô? Lóng bô, sīm-chì kuí nā pái chhe peng khì chhiau-chhē Í-lī-a tiâu-tî beh kā i thâi.

(āu-koàn beh koh ìn).

漢羅(Ùi原文改寫)

A-khap-siā。

I 王。I 章。

(何希仁記的)。

1915.5,no.362,pp.1-2

A-khap做王名聲真歹,親像中國桀王紂王的歹款。伊的囝A-khap-siā佮伊的老父無各樣,行歹佇主的面前,學伊的老父老母的所做。(I王22.53)。俗語講,龍生龍子,虎生pà-jî。老父若歹,囝較常學老父。罕得拄著歹老父生有好的囝。這通警戒咱做父母的人,教示培養囡仔欲予伊敬老父,第一要緊就是家己有好德。

至懸hông-hông上帝坐天頂鑑察四方,àⁿ落來看A-khap-siā 的歹德,無毋是因為伊傷心。隨時降落災禍兩項逼伊的心反悔來服事伊。代先予伊拄著隔壁國,名號做Mô͘-ap反叛。這一國久久teh進貢以色列王,taⁿ毋肯閣予伊管轄。又閣予伊本身拄著災禍。A-khap-siā捌一擺佮伊的人臣蹛佇王宮的樓頂teh食酒辦真腥臊,醉的時去倚佇欄杆較lám 的所在,不幸跋落下跤紲致病。這無毋是家己取的災禍,親像Pek-sa-sat食酒無限天頂的上帝,災禍就綴佇尻川後。講是對上帝來卻會講得。這就是上帝教示人的方法;通予伊明白罪的報應。上帝按呢的所做毋是怨恨彼个人,是怨恨人的罪。上帝疼伊的囝,定定瞭望伊會倒來揣老父得著救。

台灣信主的少年人ah!A-khap-siā拄著災禍kiám毋是對伊食酒的所致mah?食酒的風俗到尾毋知會害台灣到怎樣?勢面是親像啉酒ná久ná時行。本是阿片薰teh害台灣。Taⁿ阿片薰對後壁門teh出去,若是對頭前門酒teh欲入來。西國人真知這啉酒的危險。毋達著咱信主的少年人立志甘願禁食禁賣較好。

Taⁿ A-khap-siā雖然拄著災禍,攏無反悔罪,反轉予伊的心比前較硬。經過試煉較常是予人的心較好抑是較歹,較軟抑是較硬。A-khap-siā毋是無明白毋捌道理的國王。伊真知上帝歷世代的所做。伊的老父忤逆上主,以利亞刣死Pa-le̍k 的先知,求叫火對天降臨來燒彼个祭壇,chiah 的代誌伊嘛知。Taⁿ本身拄著災禍kiám無驚惶來恭敬耶和華?殊不知拄著破病決斷毋求叫上帝,反轉出差去請問腓利士的神明,Í-kek-lûn 的 Pa-lek-se-pok。按呢kiám毋是真橫逆?知這tsoā著的路應該著行,tiâu-tî行對別條路去。Í-kek-lûn 的 Pa-lek-se-pok真出名,無各樣親像咱台灣的北港媽。解說較大面是胡蠅佛。因為遐的胡蠅真厚ná親像澎湖的款,四界臭臊胡蠅真濟,有時用手差不多會mi得。遐的人愛脫離胡蠅的攪吵,就chhāi一仙胡蠅佛家己保護。A-khap-siā差使者去問這這仙外國出名的神明,in佇路中拄著一項所無拍算的代誌。遠遠看見一人對面ná來,形狀ná近ná出現。彼个欽差驚到話講攏袂出,chi-bú chi-tsū,講是親像Thê-su-pí 的以利亞,看親像伊的所形。以利亞ná來,ná近,形狀較大仙就知的確是伊。伊行路真緊親像有要切的代誌。較thêng就皇帝的欽差佮以利亞路中相拄停腳。以利亞無行禮無問安,獨獨出聲對in講,「以色列中kiám無上帝恁chiah 的怎樣去問Í-kek-lûn 的神Pa-lek-se-pok mah?因為按呢主講,「你的確死。」(I 3-4)以利亞按呢講就攏無聽候遐的人應講甚麼話。隨時反身做伊去。王的使者路中躊躇teh徛,身體phi-phi挫。真正是兩難的事,進無路退無步。毋敢進前因為以利亞佇遐。毋敢倒退,驚了王會責伊的罪,kiám- chhái刣in也敢。不得已著倒轉去見王共伊講。已經到,入去朝見王,王的面就變生驚對in講,「恁啥事hiah緊倒轉來?路裡按怎樣?有拄著甚物人抑無?」應講,「有一人路裡等接阮,講著越頭倒轉去對王講,因為得罪上帝的確會死。」王就講,「等接你用這个話對你講--的,彼个人的形狀是怎樣?」應講,「身軀穿毛的衫,腰縛皮帶。」王連鞭會認得大聲哀叫講,「Hāiⁿ-ah!我teh臆是以利亞真正是。Taⁿ慘lah。我會死。以利亞毋捌lām-sám講。伊毋是講家己的話,是上帝的聲。是上帝默示伊的奴僕來講。」A-khap-siā,對彼霎有反悔抑無?攏無,甚至幾若擺差兵去chhiau揣以利亞tiâu-tî欲共伊刣。

(後卷欲閣印)。