恆春的消息
Hêng-chhun ê Siau-sit
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台灣教會報 |
| 卷期 | 第355卷 |
| 日期 | 1914/10 |
| 頁數 | 9-10 |
白話字（原文數位化）
Hêng-chhun Siau-sit.
Siau Bûn-tek kì.
- 10, no. 355, pp. 9-10
Goá tī Sin-le̍k 4 goe̍h 29 ji̍t kàu Hêng-chhun. Hit-ji̍t lâi lé-pài ê lâng-gia̍h téng-po͘ 32, ē-po͘ 28 lâng. Chóng-sī ta̍k lé-pài ū chìn-pō͘ ê sè-bīn, kū ê khah chiâu-lâi, sin ê ta̍k lé-pài ū ke. Thâu chi̍t goe̍h ji̍t lé-pài ê lâng-gia̍h, muí lé-pài pêng-kin 30, 40 lâng. Tē 2 goe̍h-ji̍t pêng-kin muí lé-pài chiū chìn kàu 50, 60 lâng. Tē 3 goe̍h ji̍t muí lé-pài pêng-kin 70, 80 lâng. Kàu hiān-sî iû-goân chiām-chiām ū teh chìn-pō͘, Chiàu khoàⁿ ū hō͘-bōng ê ji̍t-chí. M̄-kú só͘ soè chò Káng-gī-só͘ ê tiàm siuⁿ e̍h, chiah ē iông-ún--tit 50, 60 lâng nā-tiāⁿ, 70, 80 lâng chē kàu cha̍t-cha̍t. Pa̍t-uī iā bô tú-hó khah ha̍p ēng ê chhù thang soè. Ū lâng tuì goá kóng, “Sian-seⁿ, goán kuí-nā lâng beh khì lé-pài, in-uī bô uī soà tò-tńg lâi.”
Kàu-hoē sui-jiân sī uì-chíⁿ; iáu-kú in kèng-pài Siōng-tè ū te̍k-pia̍t ê khó-chhú, chiū-sī chò hong lo̍h hō͘, lō͘ hn̄g pháiⁿ-kiâⁿ, cha-po͘ cha-bó͘ gín-ná iā sī lâi. Pài-tn̂g e̍h koh joa̍h, tāi-ke iû-goân tiām-tiām chē, m̄-káⁿ sui-piān chhut-khì, sêng-si̍t kèng Siōng-tè, tì-ì thiaⁿ tō-lí, kàu lé-pài soah. iā m̄-sī thàn-hán bóng lâi lé-pài, sim-lāi chhin-chhiūⁿ ū só͘ tit-tio̍h ê hoaⁿ-hí. iū-koh ta̍uh-ta̍uh chim-chiok teh mn̄g, Bo̍k-su tī-sî chiah beh lâi? Nā bo̍k-su lâi beh kiâⁿ sím-mi̍h lé, goán tio̍h bat sím-mi̍h tō-lí, kiâⁿ sím-mi̍h phín-hēng chiah ē sái-tit ji̍p kàu?
Lūn pò͘-tō chia khiok bē thang chhin-chhiūⁿ tī pa̍t-uī khui pò͘-tō-hoē, m̄-kú goán ta̍k-mê kóng tō-lí, iā ū chē-chē lâng lâi thiaⁿ, khah siông 20, 30 lâng. Boē lé-pài ê tāi-seng ū 10 goā lâng teh o̍h si o̍h jī-bó, kàu goe̍h-kng ê sî kong-i Chhoà Chiong-ì Sian-seⁿ iā chin chhut-la̍t kap goá khì chng-ni̍h pò͘-tō, ki-hoē chin hó.
Taⁿ ài kóng kuí-nā sian pu̍t hō͘ lín chai, chiū-sī sîn-pu̍t iā kèng-ho̍k Má I-seng. Má I-seng ê i-tek tī pa̍t-uī m̄-bián kóng, chāi Hêng-chhun ê peh-sèⁿ thiaⁿ-tio̍h Sian-seⁿ ê miâ bô m̄ seⁿ-khí chun-kèng ê sim lâi kám-in o-ló. M̄-nā án-ne, liân pu̍t-á iā sī kèng-ho̍k. Téng-ji̍t ū chi̍t sin Kim-hú Goân-soè, hō͘ lâng chhiáⁿ khì mn̄g pēⁿ, i nā khoàⁿ sī kú-pēⁿ, á-sī khah tîm-tāng ê chèng-thâu, chai i bē thang kā i i, chiūⁿ-lián chiū kóng, “Tē-chú ah! sîn-bêng bô hoat-tit-tâ-oâ, tio̍h kín khì Tâi-lâm chhoē Má I-seng chiū ē hó.”
Tī Hêng-chhun siâⁿ-lāi ū chi̍t ê chí-moē, tuì goán lâi tit-tio̍h tō-lí lâi lé-pài, khiok put-chí khó-chhú, sìn-tek kian-tēng, jia̍t-sim ho̍k-sāi Siōng-tè, liân i la̍k-hoè ê sè-kiáⁿ, iā kà kàu chia̍h-pn̄g, beh khùn, khí-lâi lóng ē kî-tó. Khó-sioh ke-lāi sè-kiáⁿ ta̍uh-ta̍uh bô pêng-an, chhù-piⁿ khǹg i tio̍h koh khì mn̄g pu̍t, i tiāⁿ-tio̍h m̄ koh mn̄g pu̍t, phō lâi hō͘ goá kî-tó; m̄-kú i ê má bô sìn Chú, khì kā i thau mn̄g Sam-nái hu-jîn, Hu-jîn chiūⁿ-sin chiū kóng, “Hū-jîn-lâng m̄-bat jī, thiaⁿ tō-lí bô ek, in-uī lí-khì bē bêng, sim bē choan, chiah bē tit-tio̍h pêng-an.” Hàiⁿ ah! He cha-bó͘-pu̍t, miâ sī sîn, iā m̄ chai tō-lí ê iàu-kín chāi tī sìn, put-chāi tī bat-jī.
Koh chit chân. Lī Hêng-chhun bô loā-hn̄g, ū chi̍t chng miâ Soa-boé-khut, ū sin chng chi̍t sin Tè-iâ. Chng-tiong ê peh-sèⁿ, tiāⁿ-tio̍h kū-le̍k 6 goe̍h 14 ji̍t beh kā i lāu-jia̍t. Put-hēng lia̍h-tio̍h chi̍t ê chhàu-hī-lâng tâng-ki. Kàu boē lāu-jia̍t ê í-chêng, lâng kā i koan, kā i mn̄g, i chiū kóng, “Tē-chú sîn-bêng chhàu-hī-lâng, tio̍h khah toā siaⁿ.” Tuì án-ne lâng chai i sī ké, soà m̄-ài kā i lāu-jia̍t. Hàiⁿ ah! pu̍t ê hāi lâng to iā ū làu-khuì sit-pāi ê ji̍t-chí!
iū-koh tī Hêng-chhun chi-thiaⁿ koán-lāi ū chi̍t khu, chiū-sī Báng-sut-khu, tī-hia ū chi̍t-ê Ji̍t-pún-lâng miâ Tîn-chéⁿ tī hia chò kéng-pō͘-pó͘, tī chi̍t ji̍t chhut khì sûn-hoê tú-tio̍h lo̍h toā-hō͘ beh tńg lâi, koè-khe soà hō͘ chuí lâu khì. Bô loā-kú ū chi̍t ê hū-jîn-lâng tuì-hia koè, soà pa̍k-tó͘ thiàⁿ, thâu-khak hîn, chiū khì mn̄g sîn-bêng, tâng-ki kóng-tio̍h ngî-mu̍h ngî-ngiauh hō͘ lâng thiaⁿ bē hiáu. Lâng kóng i sī teh kóng Ji̍t-pún-oē, chiū khì kiò chi̍t ê sûn-cha-pó͘, miâ A-jîn lâi hoê-oē. I kóng, “Lí sī chhiong-hoān--tio̍h Tîn-chéⁿ kéng-pō͘-pó͘, tio̍h bé seng-lé, chú koá kā i hàu chiū hó.” Tuì án-ne hia ê lâng nā tú-tio̍h pēⁿ-thiàⁿ, lóng khì hē chit-ê kéng-pō͘-pó͘. Beh mn̄g chiū kiò chit ê sûn-cha-pó͘ lâi hoê-oē. án-ne chit ê kéng-pō͘-pó͘ oa̍h chò in ê koaⁿ-hú, sí chò in ê sîn-bêng; chit ê sûn-cha-pó͘, oa̍h chò i ê thong-e̍k, sí chò i ê hoê-oē. Khó-liân Báng-sut lâng ê bê-sìn kàu án-ne!
漢羅（Ùi原文改寫）
恆春消息。
蕭文德記。
1914.10，no.355，pp.9-10
我佇新曆4月29日到恆春。彼日來禮拜的人額頂晡32，下晡28人。總是逐禮拜有進步的勢面，舊的較chiâu來，新的逐禮拜有加。頭一月日禮拜的人額，每禮拜平均30，40人。第2月日平均每禮拜就進到50，60人。第3月日每禮拜平均70，80人。到現時猶原漸漸有teh進步，照看有厚望的日子。毋kú所稅做講議所的店傷e̍h，才會容允--得50，60人nā-tiāⁿ，70，80人坐到cha̍t-cha̍t。別位也無拄好較合用的厝通稅。有人對我講，「先生，阮幾若人欲去禮拜，因為無位紲倒轉來。」
教會雖然是幼chíⁿ；iáu-kú in敬拜上帝有特別的可取，就是做風落雨，路遠歹行，查甫查某囡仔也是來。拜堂e̍h閣熱，大家猶原恬恬坐，毋敢隨便出去，誠實敬上帝，致意聽道理，到禮拜煞。也毋是thàn-hán罔來禮拜，心內親像有所得著的歡喜。又閣ta̍uh-ta̍uh斟酌teh問，牧師佇時才欲來？若牧師來欲行甚物禮，阮著捌甚物道理，行甚物品行才會使得入教？
論佈道遮卻袂通親像佇別位開佈道會，毋kú阮逐暝講道理，也有濟濟人來聽，較常20，30人。袂禮拜的代先有10外人teh學詩學字母，到月光的時公醫蔡章意先生也真出力佮我去庄裡佈道，機會真好。
Taⁿ愛講幾若仙佛予恁知，就是神佛也敬服馬醫生。馬醫生的醫德佇別位毋免講，在恆春的百姓聽著先生的名無毋生起尊敬的心來感恩呵咾。毋若按呢，連佛仔也是敬服。頂日有一身金府元帥，予人請去問病，伊若看是久病，抑是較沉重的症頭，知伊袂通共伊醫，上輦就講，「弟子ah！神明無法得tâ-oâ，著緊去台南揣馬醫生就會好。」
佇恆春城內有一個姊妹，對阮來得著道理來禮拜，卻不止可取，信德堅定，熱心服事上帝，連伊六歲的細囝，也教到食飯，欲睏，起來攏會祈禱。可惜家內細囝ta̍uh-ta̍uh無平安，厝邊勸伊著閣去問佛，伊定著毋閣問佛，抱來予我祈禱；毋kú伊的媽無信主，去共伊偷問三奶夫人，夫人上身就講，「婦人人毋捌字，聽道理無益，因為理氣袂明，心袂專，才袂得著平安。」Hàiⁿ ah！He查某佛，名是神，也毋知道理的要緊在佇信，不在佇捌字。
閣這層。離恆春無偌遠，有一庄名Soa-boé-khut，有新裝一身帝爺。庄中的百姓，定著舊曆6月14日欲共伊鬧熱。不幸掠著一个臭耳人童乩。到袂鬧熱的以前，人共伊koan，共伊問，伊就講，「弟子神明臭耳人，著較大聲。」對按呢人知伊是假，紲毋愛共伊鬧熱。Hàiⁿ ah！佛的害人to也有漏氣失敗的日子！
又閣佇恆春支廳管內有一區，就是Báng-sut-khu，佇遐有一個日本人名藤井佇遐做警部補，佇一日出去巡迴拄著落大雨欲轉來，過溪紲予水流去。無偌久有一個婦人人對遐過，紲腹肚疼，頭殼hîn，就去問神明，童乩講著ngî-mu̍h ngî-ngiauh予人聽袂曉。人講伊是teh講日本話，就去叫一个巡查補，名A-jîn來回話。伊講，「你是沖犯--著藤井警部補，著買牲禮，煮寡共伊孝就好。」對按呢遐的人若拄著病疼，攏去下這个警部補。欲問就叫這个巡查補來回話。按呢這个警部補活做in的官府，死做in的神明；這个巡查補，活做伊的通譯，死做伊的回話。可憐Báng-sut人的迷信到按呢！