恆春佮台東
Hēng-chhun kap Tâi-tong
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台灣教會報 |
| 卷期 | 第351卷 |
| 日期 | 1914/6 |
| 頁數 | 9 |
白話字（原文數位化）
Hēng-chhun kap Tâi-tong.
- 6, no. 351, pp. 9-10
Tī 2 goe̍h 23 hō Má I-seng, Koeh Tong-hô, Tân Iú-sêng, tuì Tâi-lâm khí-sin chē hoé-chhia kàu A-kâu chiū chē gō͘-hun hoé-chhia kàu Tang-káng. Jī-sì hō chē kheng-piān kàu Pang-liâu, tī hia ū sio̍k Bān-tan ê kàu-hoē ê hiaⁿ-tī N̂g Teng-hûn kun chò kong-i, hō͘ i chin hó khoán-thāi; iā hó ki-hoē thang pò͘-tō si chin lâng tiām-tiām thiaⁿ āu-lâi kā 107 lâng i-pēⁿ. Jī-gō͘ hō chiū koh khí-sin iân-hái-kîⁿ kiâⁿ, tī lō͘-ni̍h ê tiong-kan lī Pang-liâu iok chiâⁿ phò͘-lō͘ chi̍t chng kiò Pîⁿ-po͘-chhù, ū 3, 4 hō͘ sī sìn Chú ê lâng tuì sió Liû-khiû, Tang-káng chhian-soá khì hia choh-sit chò seng-lí. Tī hia bô pài-tn̂g iáu-kú in ū ka-tī chá-àm lé-pài. Goán kàu hia in put-chí hó lé chiap-la̍p goán; só͘-í chhiáⁿ in tāi-ke chò-hoé chū-chi̍p lâi lé-pài. āu-lâi goán koh khí sin, tī lō͘-ni̍h só͘ keng-koè ê lō͘ bián kiaⁿ chhiⁿ-hoan. Taⁿ hiah ê hoan lóng kui-sūn, goán kiâⁿ kàu Hong-káng chng hō͘ Hong-káng ê Khu-tiúⁿ Ông Hok chin hó lé chiap-la̍p goán toà i ê só͘-chāi. Hit ê-hng pī-pān toh í, hō͘ goán tī i ê liâng-têng lé-pài kóng tō-lí chin-sī hó ki-hoē, lâi thiaⁿ ê lâng tāi-lio̍k ū 8, 9 cha̍p lâng. Kóng soah chiū khoàⁿ 72 ê pēⁿ lâng.
Thiⁿ-kng 26 hō chiū tuì Hong-káng khí sin, kàu 12 tiám ū kàu Chhia-siâⁿ. Chhia-siâⁿ ê Khu-tiúⁿ chai, chin hó lé lâi chiap-la̍p goán khì in ê chhù, soà tì-ì ài lâu goán, nā sī goán phah-sǹg tī hia khah bô lī-piān, chiū bô hō͘ in lâu, hit ē-po͘ chiū kàu Hēng-chhun. Kàu uī tú hó jī uī Toā-o̍h ha̍k-seng kap hiaⁿ-tī khì sàng-chòng, sī in-uī ū hiaⁿ-tī Tiuⁿ Bûn-thong hō͘ pháiⁿ lâng thâi sí.
iáu ū kuí-nā lâng chêng iā sī sìn Chú ê hiaⁿ-tī, uī-tio̍h tī-hia bô pài-tn̂g, ná chhin-chhiūⁿ soah khì. Kai-chài taⁿ ū tī-hia soà tiàm chò káng-gī-só͘. Tī Hēng-chhun ê tē-hng jîn-bîn chin hoaⁿ-hí chiap-la̍p tō-lí, hiān-sî ū 6, 7 cha̍p lâng, chiū só͘ soè ê tiàm siuⁿ e̍h, só͘-í goán khì ū chioh Kū-iok-pō͘ chò Lé-pài-ji̍t lé-pài ê lō͘-ēng. Goán tī hia koè 2 ê Lé-pài-ji̍t, téng ē-po͘ lâi lé-pài 5 lâng-gia̍h lóng ū pah sì gō͘ lâng. iā ū hó ki-hoē thang pò͘-tō hō͘ chho͘ siū hoà ê chheⁿ-hoan thiaⁿ.
Tī Hēng-chhun Má I-seng khoàⁿ 700 goā ê pēⁿ lâng. I kap goán chhut-la̍t pò͘-tō, thàm hiaⁿ-tī, koaⁿ-hú chin hoaⁿ-hí sêng-siū chit ê kiù sè ê Hok-im. Kàu 3: 8 hō hā-ngó͘ chiū tuì Tāi-pán-lo̍k lo̍h chûn, iā-poàⁿ chûn chiū khui thiⁿ-kng kàu Âng-thâu sū āu-lâi kàu Hoé-sio-tó. Goán saⁿ lâng lóng chiūⁿ hoaⁿ khì khoàⁿ-khoàⁿ, chiū koh lo̍h-chûn, 3: 10 hō chiū kàu Pi-lâm. Tī hia thêng chi̍t ji̍t 11 hō chē kheng-piān kàu Chio̍h-pâi-chng, cha̍p-jī hō I-seng tī hia si-liâu kiōng 252 lâng. Chit ê kàu-hoē sī pêng-siông, cha̍p-saⁿ hō chiū khì Toā-chng lé-pài-tn̂g. I-seng iû-goân si-liâu kiōng 227 lâng, tiong-kan iā ū koân-soaⁿ ê chheⁿ-hoan lâi chiū i. In ê pài-tn̂g khí hó, thoân-tō ê chhù chhòng iáu-boē hó, goán khì tio̍h toà hiaⁿ-tī ê chhù. Goán tī chia koè Lé-pài-ji̍t, lâi lé-pài ê lâng-gia̍h 3, 4 cha̍p lâng.
Cha̍p-gō͘ hō tuì àng-so kheⁿ peh soaⁿ koè khì Chio̍h-hō͘-soàⁿ, hā-ngó͘ 10 tiám goā chiū kàu uī, thiⁿ-kng ū lo̍h hō͘ só͘-í khah bô lâng lâi chiū i, kiōng 82 lâng nā-tiāⁿ. Cha̍p-chhit hō iû-goân lo̍h hō͘, goán ū thàu hō͘ kiâⁿ, tāi-ke seng-khu lóng tâm, soaⁿ chin koân chin kiā, chin ku̍t iā chin làm, chin pháiⁿ peh. Hit ê-hng 11 tiám goā cheng chiah kàu Koan-im-soaⁿ. Thiⁿ-kng chiū koh si-liâu, kiōng 130-ê. án-ni tuì Pang-liâu khí kiù chia uî-chí, lâm-jîn ū 695 lâng, lú-jîn ū 887 lâng. Chóng kè-kiōng ū 1582 lâng. In lóng ū lâi chiū-kīn Má I-seng chiông-tiong iā ū khah siong-tiōng chhiáⁿ i lâi lán ê I-koán i-tī.
Lūn Koan-im-soaⁿ ê pài-tn̂g khí-liáu chin ha̍p ēng, chin suí, chheng-hiu, bo̍k-su ê siok-sià, thoân-tō ê siok-sià iā lóng-chiâu-pī, hiaⁿ-tī chí-moē ū oa̍h-tāng ê khoán. Cha̍p-káu hō lī-khui Koan-im-soaⁿ chē gû-chhia lâi Tak-kai, chē kheng-piān lâi Poa̍t-á-chng; chiū chē hoé-chhia lâi Hoe-lián-káng. Taⁿ tuì Pi-lâm kàu Hoe-liân-káng chi̍t-lō͘ lóng hó kiâⁿ, ū kheng-piān iā ū hoé-chhia, ū chām guî-hiám ê só͘-chāi kéng-chhat ū kia̍h chhèng teh pé-siú. Jī-cha̍p hō chiū lo̍h chûn thiⁿ-kng 6 tiám chiū kàu So͘-ò, chit ê ò sī chin hó ò, iā ū kéng-tì chám-jiân hó khoàⁿ. Káu tiám chûn koh khui kàu hā-ngó͘ 3 tiám kàu Ki-liông. Koeh Sian-siⁿ kap goá khì Ki-liông ê pài-tn̂g, hō͘ Gô͘ Thoân-tō Têng hong hó khoán-thāi. Kàu 27 hō tò-tńg lâi Tâi-lâm, kàu uī lóng pêng-an. Taⁿ chhiáⁿ khoàⁿ Pò ê lia̍t-uī chu(chû)-kun chhiat-chhiat thè Hēng-chhun kap hiah ê chheⁿ-hoan, í-ki̍p hiah ê sin thiaⁿ tō-lí--ê lâi kî-tó hō͘ in ná chhim-sìn bô iô-choah.
(T. L. th.)
漢羅（Ùi原文改寫）
恆春佮台東。
1914.6，no.351，pp.9-10
佇2月23號馬醫生，郭東河，陳有成，對台南起身坐火車到阿猴就坐五分火車到東港。二四號坐輕便到枋寮，佇遐有屬萬丹的教會的兄弟黃Teng-hûn君做公醫，予伊真好款待；也好機會通佈道施賑人恬恬聽後來共107人醫病。二五號就閣起身沿海墘行，佇路裡的中間離枋寮約成舖路一庄叫平埔厝，有3，4戶是信主的人對小琉球，東港遷徙去遐作穡做生理。佇遐無拜堂iáu-kú in有家己早暗禮拜。阮到遐in不止好禮接納阮；所以請in大家做伙聚集來禮拜。後來阮閣起身，佇路裡所經過的路免驚青番。Taⁿ遐的番攏歸順，阮行到楓港庄予楓港的區長王福真好禮接納阮蹛伊的所在。彼的昏備辦桌椅，予阮佇伊的涼亭禮拜講道理真是好機會，來聽的人大略有8，9十人。講煞就看72个病人。
天光26號就對楓港起身，到12點有到車城。車城的區長知，真好禮來接納阮去in 的厝，紲致意愛留阮，若是阮拍算佇遐較無利便，就無予in留，彼下晡就到恆春。到位拄好二位大學學生佮兄弟去送葬，是因為有兄弟張文通予歹人刣死。
猶有幾若人前也是信主的兄弟，為著佇遐無拜堂，ná親像煞去。佳哉taⁿ有佇遐紲踮做講義所。佇恆春的地方人民真歡喜接納道理，現時有6，7十人，就所稅的 店傷e̍h，所以阮去有借舊約部做禮拜日禮拜的路用。阮佇遐過2个禮拜日，等下晡來禮拜5人額攏有百四五人。也有好機會通佈道予初受化的青番聽。
佇恆春馬醫生看700外个病人。伊佮阮出力佈道，探兄弟，官府真歡喜承受這个救世的福音。到3：8號下午就對大板陸落船，夜半船就開天光到紅頭嶼後來到火燒島。阮三人攏上岸去看看，就閣落船，3：10號就到卑南。佇遐停一日11號坐輕便到石牌庄，十二號醫生佇遐施療共252人。這个教會是平常，十三號就去大庄禮拜堂。醫生猶原施療共227人，中間也有高山的青番來就伊。In 的拜堂起好，傳道的厝創猶未好，阮去著蹛兄弟的厝。阮佇遮過禮拜日，來禮拜的人額3，4十人。
十五號對àng-so坑peh山過去石雨傘，下午10點外就到位，天光有落雨所以較無人來就伊，共82人nā-tiāⁿ。十七號猶原落雨，阮有透雨行，大家身軀攏澹，山真懸真崎，真滑也真làm，真歹peh。彼的昏11點外鐘才到觀音山。天光就閣施療，共130个。按呢對枋寮起救遮為止，男人有695人，女人有887人。總計共有1582人。In攏有來就近馬醫生從中也有較傷重請伊來咱的醫館醫治。
論觀音山的拜堂起了真合用，真媠，清hiu，牧師的宿舍，傳道的宿舍也攏齊備，兄弟姊妹有活動的款。十九號離開觀音山坐牛車來Tak-kai，坐輕便來菝仔庄；就坐火車來花蓮港。Taⁿ對卑南到花蓮港一路攏好行，有輕便也有火車，有站危險 的所在警察有kia̍h銃teh把守。二十號就落船天光6點就到蘇澳，這个澳是真好澳，也有景緻嶄然好看。九點船閣開到下午3點到基隆。郭先生佮我去基隆的拜堂，予吳傳道Têng hong好款待。到27號倒轉來台南，到位攏平安。Taⁿ請看報的列位諸君切切替恆春佮遐的青番，以及遐的新聽道理--的來祈禱予in ná深信無搖choah。