盡忠到死

Chīn-tiong Kàu sí

文獻資訊

項目	資料
作者	林茂生 Lîm Bō͘-seng
卷期	台南府城教會報
卷期	第305卷
日期	1910/8
頁數	64

白話字（原文數位化）

Chīn-tiong kàu sí

Lîm Bō͘-seng kì--ê

1910.08 305 koàn p.64-65

Sì-goe̍h cha̍p-gō͘ hō, tī Kóng-tō(sic) (Hiroshima) hái-oan, lām-tuī teh chhau-liān. Chiàn-chûn tiong ū chi̍t khoán hō-chò tiàm-bī chûn, sī bih tī chuí-té teh chài chuí-luî, á-sī pàng chuí-luî siong-hāi tuì-te̍k. Hit-tia̍p iû-goân ū chi̍t-tuī chit-hō chûn chhut-lâi teh chhau. Chiàu kui-kí chûn nā lo̍h khì tiàm-bī sī ān-tiāⁿ sì-tiám-cheng kú; koè-sî bô phû chiū-sī ū sū.

Kàu ān-tiāⁿ ê sî kàu, kî-tiong ū chi̍t chiah miâ kiò Tē la̍k hō ê tiàm-bī chûn bô phû-khí--lâi. Tong-kio̍k ê lâng chiap-tio̍h pò chhau-sim peh-pak, kín phài lâng phài tsûn khì chhiau hái; kàu keh tńg ji̍t ē-po͘ saⁿ-tiám poàⁿ chiah chhoē-tio̍h só͘-chāi. giâ phû-khí--lâi chiah ēng pa̍t chiah chûn thoa tńg-khì Gô͘ (Kure) ê kun-káng. Taⁿ--leh! ióng-khiàn-khiàn ê thih-thang koaiⁿ kàu ba̍t-chiuh-chiuh, lāi-bīn cha̍p-sì tiâu jîn-bēng-- Chûn-tiûⁿ Tāi-chò Chò-kiú-kan Bián (Tsutomu Sakuma), kap nn̄g-miâ Tiong-uì, cha̍p-it miâ pō͘-hā--sí oa̍h sī siáⁿ khoán/ Phah khui mn̂g-āu, Su-lēng-koaⁿ Hong-chhoan (Yoshikawa) Siàu-chiòng seng ji̍p-khì khoàⁿ, sim-sng nâ-âu-kńg tīⁿ khoàⁿ-tio̍h chiah ê ióng-sū í-keng koè-sin. Chûn-tiúⁿ hoâiⁿ tī su-lēng-thah, kî-û ê pō͘-hā ū ê sí tī ki-hâi-piⁿ, ū ê chhiú hoāⁿ chuí-chhuh chiong án-ni koè-khuì, tó kàu saⁿ-hoâiⁿ-la̍k-ti̍t. Thoa kàu káng-kháu, in kok-lâng ê uî-cho̍k lóng tī hia teh liâu-bāng khoàⁿ ū oa̍h-ê tńg--lâi bô, siàⁿ chai choân sī sin-si; koh khoàⁿ-tio̍h beh koè-khuì ê sî só͘ lâu--teh ê mi̍h; si̍t-chāi in ê ai-chhám ê chêng m̄-sī chi̍t-ki tun-pit só͘ biô-siá ē tàng chhut. Tiong-kan chhoē-tio̍h chi̍t-tiuⁿ-phoe sī Chò-kiú-kan chûn-tiúⁿ siá-ê.

Tuì chit-tiuⁿ uî-chu ē chai tîm-lo̍h ê goân-in, ē bêng tîm-lo̍h--khì ê chêng-kéng, iū koh ē thang siūⁿ chiah ê kok-ka ê ióng-sū chīn-tiong kàu sí ê chêng-sîn sī kàu tó-uī uî-chí. I ê phoe kóng:--

“Sió-koaⁿ ê bô chim-chiok tì-kàu Pē-hā ê tsûn tîm, pō͘-hā ê lâng sí; si̍t-chāi koè-sit m̄-sī sió-khoá. Chóng-sī chûn lāi ê chûn-oân iáu-kú kàu sí chīn in ê pún-hūn teh chò kang-khoè, bô sió-khoá loān-cha̍p. Goán uī-tio̍h kok-ka lâi sí, kiám ū sím-mi̍h thang koè-siàu(sic)? Put-kò thiaⁿ-kìⁿ chiong-lâi lâng uī-tio̍h án-ni seⁿ khí giâu-gî, ū gāi-tio̍h tiàm-bī-chûn ê chìn-pō͘. chóng goān lia̍t-uī taⁿ liáu-āu koh khah chhut-la̍t káng-kiù hō͘ tiàm-bī-chûn toā chìn-pō͘ ē lī-ek kok-ka, chiū-sī só͘ toā ǹg-bāng--ê.

“Tîm-lo̍h ê goân-in. Teh tiàm-bī ê sî uī--tio̍h khong-khì siuⁿ chē ài that hit ê kńg, liān-á soà tn̄g-khì. That liáu ê sî, chûn-boé í-keng tiòng tsuí, chún chiah thán-khi-sin tîm--lo̍h khì.

“Tîm liáu ê kong-kéng. Tiān-khì liáu, tiān-teng hoa, tiān-soàⁿ to̍h-hoé, khong-khì chhiong-moá; tuì án-ni lâng chhoán-khuì kan-khó͘. Sui-jiân chhut-la̍t ēng chuí-lêng thiu tsuí chhut-khì, nā-sī tiān-khì liáu, khì-kū bô ēng, kan-ta khò lâng ê khuì-la̍t sī iú-hān. (Téng-bīn sī téng-po͘ 11 tiám 45 hun tī su-lēng-thah kì--ê). Tsuí ek-ji̍p--lâi, chèng-lâng saⁿ tâm, koh koâⁿ-chhìn. Goá siông-siông kéng-kài in tio̍h tîm-chiâm sió-sim kiam toā-táⁿ, chiah khoàⁿ ū hoat--tit bô. Kiám-chhái lâng beh uī--tio̍h án-ni lâi chhiò goán ê nńg-chiáⁿ; chóng-sī goá sìn in ū chīn-tiong sūn-thàn bēng-lēng.

“Tîm kàu hái-té, khoàⁿ sun-lēng-thah ê chhim-tō͘-kè sī cha̍p-jī siâm chhim.

“Lūn thiau-soán tiàm-bī-chûn ê chuí-siú, iàu-kín sī tio̍h chhiau-téng koh chhiau-téng--ê. Chhin-chhiūⁿ tú--tio̍h chit hō kan-khó͘, iáu-kú suî lâng ē chīn chit, bô hūn-loān; sī goá só͘ toā hoaⁿ-hí.

“Goán siông chhut-goā ǹg-bāng sí. uî-giân-chōng sī hē tī thoah-á-lāi. Lūn-kàu su-sū, kóng he bô lō͘-ēng. Tiâu-khó͘ Chhián-kiàn hiaⁿ--á chiah kā goán lāu-pē kóng.”

Koh chi̍t tiuⁿ sī chàu-chiuⁿ:--

“Kín-sīn kóng bêng tī Pē-hā ê bīn-chêng. Chhiáⁿ bo̍h hō͘ sîn ê pō͘-hā ê uî-cho̍k tú--tio̍h ke̍k-thâu sòng-hiong. Goá só͘ khoà-sim--ê chí ū chit ê nā-tiāⁿ. 12 tiám 30 hun ê sî chhoán-khuì kan-khó͘, hō͘ chi̍t chióng ê khì chuì--tio̍h.”

(Téng-bīn só͘ kì ê oē sī chiàu i ê phoe hoan-e̍k--ê bô koh ké-chhiâⁿ. Chhiáⁿ khoàⁿ in tú--tio̍h sèⁿ-miā teh phah-poh ê sî bô hun-lî ê loān-tsa̍p, ē siá chit hō phoe kàu chiah chiu-chì. Khó kèng, khó ka.)

In ê sin-si keh ji̍t an-chòng. Thong kok ê lâng thè in chin khó-siong, tê gîn káng chheng beh chān in ê uî-cho̍k. Thian-hông Pē-hā chhim-chhim o-ló in ê chīn-tiong, sù kim gō͘-pah lâi pun hō͘ in ê ke-koàn.

Hiaⁿ-tī chí-moē? Lán khoàⁿ--tio̍h chit chân-sū, thang kìⁿ chhut lán pún-kok ê kun-jîn ê chīn-tiong kàu tó-uī. iā nā chiong lán ê kéng-gū kap in sio-pí, si̍t-si̍t sī tāi-tông-siáu-īⁿ. chhì-siūⁿ lán tiàm sè-kan ê guî-hiám kiám ū koh-iūⁿ in toà tī tiàm-bī-chûn. In ū kok-ka ū Pē-hā thang chīn-tiong, lán kiám bô Siōng-tè, Sèng-hoē, kok-ka thang ho̍k-sāi. Lán nā ū chi̍t-ji̍t tú-tio̍h in só͘ tú-tio̍h ê kéng-gū, chiū chhì lán kàu hit-sî tú-tio̍h hoān-lān ē chhin-chhiūⁿ in hiah chū-chāi bē? Nā ēng lán ê sí lâi chò thian-hā hō͘-sè ê lâng ê lī-ek, lán ū kam--bô? Lán ê pún-hūn ū chīn kàu tī lán beh koè-khuì hit biáu ê sî--bô? Sio̍k-jîn kóng lâng nā sí āu, ū hó kiáⁿ-sun thang kā i chò kong-tek, chiū-sī sí khì ta̍t.

M̄-kú sìn Chú ê lâng bô phah-sǹg án-ni. Kha khiā su-lēng-thah chhiú hoāⁿ chuí-chhuh ū ki-hoē lâi sí tī khang-khoè sin-piⁿ--ê, kiám m̄-sī sìn Chú ê lâng só͘ phah-sǹg hō-chò sí-khì-ta̍t--ê mah? Chiàⁿ-sī. Chú Iâ-so͘ chò chiâⁿ Pē ê chí-ì, tng beh koè khuì ê sî an-jiân kóng, “Sū bêng-pe̍k--lah!” I ê hó bô͘-iūⁿ tī ba̍k-chiu-chêng. Sèng-keng kóng, “Nā-sī lín siū kan-khó͘, bo̍h-tit kiaⁿ-hiâⁿ, tio̍h chīn-tiong phoe-sí; Goá tek-khak hō͘ lí éng-oa̍h ê pò-siúⁿ, chhin-chhiūⁿ tì bián-liû.” (Be̍k-sī lio̍k 2:10)

漢羅（Ùi原文改寫）

盡忠到死

林茂生記--ê

1910.08 305卷 p.64-65

四月十五號，佇廣島(Hiroshima)海灣，艦隊teh操練。戰船中有chi̍t款號做 tiàm-bī船，是匿佇水底 teh 載水雷，抑是放水雷傷害對敵。Hit-tia̍p猶原有chi̍t隊這號船出來teh操。照規矩船若落去tiàm-bī是限定四點鐘久；過時無浮就是有事。

到限定ê時到，其中有一隻名叫第六號ê tiàm-bī船無浮起--來。當局ê人接著報操心peh腹，緊派人派船去抄海；到隔轉日下晡三點半chiah揣著所在。giâ浮起--來chiah用別隻船拖轉去呉(Kure) ê軍港。Taⁿ--leh！勇khiàn-khiàn ê鐵窗關到密chiuh-chiuh，內面十四條人命--船長大佐佐久間勉(Tsutomu Sakuma)，佮兩名中尉，十一名部下，死活是啥款？拍開門後，司令官芳川(Yoshikawa)少將先入去看，心酸嚨喉管tīⁿ看著chiah ê勇士已經過身。船長橫佇司令塔，其餘ê部下有ê死佇機械邊，有ê手按水chhuh將按呢過氣，倒到三橫六直。拖到港口，in各人ê遺族攏佇遐teh瞭望看有活ê轉--來無，siàⁿ知全是身屍；閣看著beh過氣ê時所留--teh ê物；實在in ê哀慘ê情毋是一支鈍筆所描寫ē當出。中間揣著一張批是佐久間船長寫ê。

對這張遺書ē知沉落ê原因，ē明沉落--去ê情境，又閣ē通想chiah ê國家ê勇士盡忠到死ê精神是到tó位為止。伊ê批講：「小官ê無斟酌致到陛下ê船沉，部下ê人死；實在過失毋是小可。總是船內ê船員猶過到死盡in ê本分 teh 做khang-khoè，無小可亂雜。阮為著國家來死，kiám有甚乜通見笑？不過聽見將來人為著按呢生起僥疑，有礙著tiàm-bī船ê進步。總願列位taⁿ了後閣較出力講究予tiàm-bī船大進步ē利益國家，就是所大向望--ê。

「沉落ê原因。Teh tiàm-bī ê時為著空氣傷濟愛塞hit个管，鍊仔紲斷去。塞了ê時，船尾已經漲水，船 chiah 坦khi身沉--落去。

「沉了ê光景。電氣了，電燈hoa，電線著火，空氣充滿；對按呢人喘氣艱苦。雖然出力用水龍抽水出去，若是電氣了，器具無用，kan-ta靠人ê氣力是有限。(頂面是頂晡11點45分佇司令塔記--ê)。水溢入--來，眾人衫澹，閣寒凊。我常常警戒in著沉潛小心兼大膽，chiah看有法--得無。Kiám-chhái人beh為著按呢來笑阮ê軟chiáⁿ；總是我信in有盡忠順趁明令。

「沉到海底，看司令塔ê深度計是十二尋深。

「論挑選tiàm-bī船ê水手，要緊是著超等閣超等--ê。親像拄--著這號艱苦，猶過隨人ē盡職，無混亂；是我所大歡喜。

「阮常出外向望死。遺言狀是hē佇屜仔內。論到私事講he無路用。Tiâu-khó͘ Chián-kiàn兄--á chiah共阮老父講。」

閣一張是奏章：－

「謹慎講明佇陛下ê面前。請莫予神ê部下ê遺族拄--著極頭sòng-hiong。我所掛心--ê只有這个nā-tiāⁿ。12點30分ê時喘氣艱苦，予chi̍t種ê氣醉著。」

(頂面所記ê話是照伊ê批翻譯--ê無閣ké-chhiâⁿ。請看in拄--著性命teh 拍poh ê時無分離ê亂雜，ē寫這號批到chiah 周至。可敬，可嘉。)

In ê身屍隔日安葬。通國ê人替in真可傷，題銀講千beh贊in ê遺族。天皇陛下深深呵咾in ê盡忠，賜金五百來分予in ê家眷。

兄弟姐妹？咱看著這層事，通見出咱本國ê軍人ê盡忠到tó位。也若將咱ê境遇佮in 相比，實實是大同小異。試想咱踮世間ê危險kiám有各樣in踮佇tiàm-bī船。 In有國家有陛下通盡忠，咱kiám無上帝，聖會，國家通服侍。咱若有一日拄著in所拄著ê境遇，就試咱到hit時拄著患難ē親像in hiah自在袂？若用咱ê死來做天下後世ê人ê利益，咱有甘--無？咱ê本分有盡到佇咱beh過氣hit秒ê時--無？俗人講人若死後，有好子孫通共伊做功德，就是死去值。

毋過信主ê人無拍算按呢。跤徛司令塔手按水chhuh有機會來死佇khang-khoè身邊--ê， kiám毋是信主ê人所拍算號做死去值--ê mah？正是。主耶穌做成父ê旨意，當 beh過氣ê時安然講：「事明白--lah！」伊ê好模樣佇目chiu前。聖經講：「若是恁受艱苦，莫得驚惶，著盡忠phoe死；我的確予你永活ê報賞，親像戴冕旒。」(默示錄 2:10)