論守己
Lūn Siú-kí
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 何希仁 Hô Hi-jîn |
| 卷期 | 台南府城教會報 |
| 卷期 | 第302卷 |
| 日期 | 1910/5 |
| 頁數 | 40 |
白話字（原文數位化）
Lūn Siú-kí
Hô Hi-jîn kì--ê
1910.05 302 koàn p.40
Ū lâng khan hó ê bé hō͘ chá-sî Má-ki-tùn Hui-li̍p Ông khoàⁿ. Hui-li̍p tuì khan-bé--ê kóng, “Chit chiah hó ê bé beh bē loā chē gîn?” ìn kóng, “Nn̄g bān gō͘ chheng kho͘.” Hui-li̍p chiah kah lâng tio̍h khan kàu chháu-po͘ chhì-pháu chit-choā. Bô phah-sǹg bé ê sèng pháiⁿ, m̄ chún lâng khiâ, it-ti̍t háu, chêng kha jiàu thô͘, āu-kha that, oa̍t-thâu beh kā lâng; chiū bô lâng káⁿ oá. Hui-li̍p suî-sî kóng, “Tio̍h khan i khì. Chit chiah sī ok-bé, bē ēng tit”. Hui-li̍p Ông ê kiáⁿ A-le̍k-san-tāi tī piⁿ-thâu teh khiā kóng, “Chin phah-sńg, lóng sī bô hit hō ê lâng thang iok-sok”. Hui-li̍p thiaⁿ-kìⁿ, chiū tuì i ê kiáⁿ kóng, “Kiáⁿ! Lí thái-thó káⁿ chek-pī lí ê sī-toā lâng, lí kiám sī pí lí ê lāu-pē khah gâu mah?” A-le̍k-san-tāi ìn kóng, “Lāu-pē! chò lí hòng-sim, goá ē khiâ i”. Lāu-pē chiū kóng, “Lí nā bē khiâ-tit, beh hō͘ goá àn-choáⁿ boa̍t?” ìn kóng, “Nā sī m̄-káⁿ khiâ, nn̄g bān gō͘ chheng kho͘ sǹg tài goá ê siàu hō͘ i”.
Piⁿ-á teh khiā ê lâng ài chhiò. Nā-sī Hui-li̍p kóng, “Hó”. A-le̍k-san-tāi suî-sî cháu kīn-oá, la̍k bé-kā-kiuⁿ, chiong bé khan oa̍t-thâu hiòng-ji̍t, in-uī hō͘ i bô khoàⁿ-kìⁿ ka-tī ê bé-iáⁿ, bē tio̍h chheⁿ-kiaⁿ; jiân-āu ēng chhiú sì-kè kā i so, soà kā i kóng oē. Bé chiū koai-koai bô kiaⁿ. I chiū thiàu chiūⁿ bé-téng. Hàiⁿ-ah! bé pháu-cháu kàu ji̍p bū bô khoàⁿ-kìⁿ; ông kap chèng-lâng chù-ba̍k teh khoàⁿ; koh tia̍p-á-kú A-le̍k-san-tāi khiâ-bé chū-chāi hoê-choán. Chèng lâng tah-chhiú hoaⁿ-hí. Hui-li̍p pún-sin iā hoaⁿ-hí kàu bē kò͘-tit, tuì i ê kiáⁿ kóng, “A-le̍k-san-tāi! Lí tiàm tī chit-ê Má-ki-tùn kok khah e̍h-sè. Lí tio̍h khì kiàn-tī toā ê kok”.
A-le̍k-san-tāi kò-jiân āu-lâi chò sè-kan chhut-miâ ê hông-tè, kiàn-tì Pa-se, ìn-tō͘, Ai-ki̍p lóng hō͘ i koán-hat. Chū kó͘-chá kap hiān-kim ê lâng chheng i chò “Toā A-le̍k-san-tāi”. Siàu-liân ê sî i ē hiáu-tit iok-sok bé, toā-hàn ê sî ē koán-lí toā ê kok. Sū-put-ti i bē-hiáu iok-sok pún-sin. I ê sèng-chêng chin pháiⁿ. Bat chi̍t pái pō͘-pîn siū-khì chhin-bi̍t ê pêng-iú, kia̍h chhiūⁿ khí--lâi kā i chha̍k-sí. I siông-siông ài chia̍h chiú kàu chuì, tì-kàu hoān-tio̍h jia̍t-pēⁿ sí. Iok-sok bé, koán-lí toā kok, á sī iok-sok pún-sin tī chi̍t hāng khah iàu-kín?
漢羅（Ùi原文改寫）
論守己
何希仁記--ê
1910.05 302卷 p.40
有人牽好ê 馬予早時Má-ki-tùn Hui-li̍p王看。Hui-li̍p對牽馬--ê講：「這隻好ê馬beh賣偌濟銀？」應講：「兩萬五千箍。」Hui-li̍p chiah kah人著牽到草埔試跑chi̍t-choā。無拍算馬ê性歹，毋准人騎，一直吼，前跤jiàu土，後跤踢，越頭beh咬人；就無人敢倚。 Hui-li̍p隨時講：「著牽伊去。這隻是惡馬，袂用得」。Hui-li̍p王 ê囝亞力山大佇邊頭teh徛講：「真拍損，攏是無hit號ê人通約束」。Hui-li̍p聽見，就對伊ê囝講：「囝！你thái-thó敢責備你ê序大人，你kiám是比你ê老父較gâu mah？」亞力山大應講，「老父！做你放心，我ē騎伊」。老父就講：「你若袂騎得，beh予我按怎罰？」應講，「若是毋敢騎，兩萬五千箍算tài我ê數予伊」。
邊仔teh徛ê人愛笑。若是Hui-li̍p講：「好」。亞力山大隨時走近倚， la̍k馬咬韁，將馬牽越頭向日，因為予伊無看見家己ê馬影，馬著生驚；然後用手四界共伊so，紲共伊講話。.馬就乖乖無驚。伊就跳上馬頂。Hàiⁿ-ah！馬跑走到入霧無看見；王佮眾人注目teh看，koh tiap仔久亞力山大騎馬自在回轉。眾人tah手歡喜。Hui-li̍p本身也歡喜到袂顧得，對伊ê囝講：「亞力山大！你踮佇這个 Má-ki-tùn 國較e̍h勢。你著去建置大ê國」。
亞力山大果然後來做世間出名ê皇帝，建置Pa-se，印度，埃及攏予伊管轄。自古早佮現今ê人稱伊做「大亞力山大」。少年ê時伊ē曉得約束馬，大漢ê時ē管理大ê國。事不知伊袂曉約束本身。伊ê性情真歹。捌chi̍t擺暴憑受氣親密ê朋友，舉鎗起--來kā伊鑿死。伊常常愛食酒到醉，致到患著熱病死。約束馬，管理大國，抑是約束本身佇chi̍t項較要緊？