義大利地動
Í-tāi-lī Tē-tāng
文獻資訊
項目 | 資料 |
---|---|
作者 | 無lo̍h名 |
卷期 | 台南府城教會報 |
卷期 | 第290卷 |
日期 | 1909/5 |
頁數 | 35 |
白話字(原文數位化)
Í-tāi-lī Tē-tāng
1909.05 290 koàn p.35-36
Chāi se-le̍k kū-nî 12 goe̍h 28 hō tī Í-tāi-lī kok lâm pêng ū toā tē-tāng. Chiàu le̍k-tāi sú-kì só͘ kì-chài boē bat tú-tio̍h kàu hiah-ni̍h siong-tiōng, in-uī hit-tia̍p tī-hia ū teh sí 15,0000 lâng, kî-û tio̍h siong koan-gāi--ê put-kè kî-sò͘; iū-koh sún-hāi ki-gia̍p iā sǹg bē liáu. Lūn-kàu sè-kan ū toā khì-le̍k ê mi̍h, chhin-chhiūⁿ tiān-khì lâng ē-tit gián-kiù khì chhú lâi ēng chò tiān-pò, tiān-oē, tiān-teng, tiān-chhia, hiah ê lō͘-ēng; chóng-sī iáu ū pa̍t mi̍h ê khì-le̍k lâng lóng bē hiáu khì tī-lí soà chhú lâi ēng. Hiah ê koân-lêng iû-oân iáu kui tī Siōng-tè ê chhiú-ni̍h. Ū-sî I chún in hoat-choh hō͘ in hut-jiân siong-hāi bān lâng huí-hoāi bān-mi̍h. I àn-cháiⁿ-iūⁿ chún in, lâng khiok m̄ chai. I teh chiáng-koán ú-tiū ê hong-hoat lâng bē háu-tit sī àn-cháiⁿ-iūⁿ, chhin-chhiūⁿ ū-sî hó lâng kap pháiⁿ lâng hut-jiân saⁿ-tâng tú-tio̍h châu-bia̍t; iáu-kú lán thang sìn hit ê hong-hoat, he̍k-sī hō he̍k-sī hok, tàu-tí sī chò-chiâⁿ ú-tiū chèng lâng ê lī-ek.
Sui-jiân hiān-sî siūⁿ bē hiáu-tit, iáu-kú nā kàu khiā tī Siōng-tè ê bīn-chêng, khoàⁿ I só͘ chò ê ta̍k hāng, hit-tia̍p chiàⁿ chai hit hō ê tāi-chì kó-jiân sī lí-khì ê só͘-í-jiân, m̄ sī chhìn-chhái suî-piān lâi chò. Phì-lūn hū-jîn lâng teh siuⁿ-kún i-chiûⁿ hit hō siù-piⁿ kap lân-kan. Chiàu tò-pêng lâi khoàⁿ kan-ta khoàⁿ-kìⁿ siù-soàⁿ ê soàⁿ-lō͘ loān-cha̍p jû chhiáng-chhiáng, m̄-kú nā chiàu chiàⁿ bīn lâi khoàⁿ, he̍k-sī jîn-bu̍t he̍k-sī hoa-niáu, chhàn-sek hun-bêng koà suí. án-ni Siōng-tè tī sè-kan só͘ chò-ê it-lí chhin-chhiūⁿ chò lân-kan siù-piⁿ. Lán hiān-kim sī ná-chún kan-ta khoàⁿ-tio̍h tò-pêng hiah ê hûn-jiah, hoe niáu-niáu. Chhin-chhiūⁿ chit hō tē-tāng thian-chai ê sū, chin-chiàⁿ hō͘ lâng siūⁿ-liáu put-bêng put-pe̍k, chóng tio̍h chai lán put-kò sī taⁿ-chiah kìⁿ-tio̍h tò-pêng nā-tiāⁿ. Nā thèng-hāu kàu chiūⁿ thian-tông hit sî chiū chhin-chhiūⁿ khoàⁿ-tio̍h lân-kan ê chiàⁿ-bīn. Kàu hit-tia̍p chiàⁿ ē chai Siōng-tè teh liāu-lí bān mi̍h kó-chin ū khiàu-biāu ê hoat-tō͘ tī-teh, tiâu-kang sī beh ēng lâi lī-ek lâng, pèng-kan m̄-sī suî-piān chhìn-chhái lâi chò.
Chóng-sī lán tio̍h chai hit téng-hō ê chai-eh kó͘-jiân thang chò lâng hiān-sî ê kà-sī. Chhin-chhiūⁿ siat-sú lâng lóng bô pēⁿ-thiàⁿ, m̄ bat tú-tio̍h chhi-chhám, chiū lâng bô chûn saⁿ thé-thiap saⁿ pang-chō͘ ê sim; siat-sú lóng bô tú-tio̍h guî-hiám kín-ki̍p eh, chiū lóng bô in-toaⁿ thang phoe miā khì kiù lâng. Taⁿ ū tú-tio̍h chit hō ê tāi-chì chiū kó-jiân hián-chhut hit hō ê sim. Chāi pêng-sò͘ bô sū khiok ū hun kuì-chiān kap pîn-hù, kàu khoàⁿ lâng gū-tio̍h hiah toā chai-lān, lîm-sî chiū bô khoà hun chhin-so͘, ia̍h bô hun kuì-chiān. Só͘-í hit sî Í-tāi-lī Ông kap Ông-hō͘ pún-sin koáⁿ-kín khì kīn-oá hit ê chai-lān ê só͘-chāi chhut-kha lo̍h-chhiú saⁿ chín-kiù. Hit-tia̍p tī-hia ū Eng-kok kap Ngô͘-kok ê chuí-siú iā lóng cháu khì saⁿ hû-chhî. Koh tuì hit-tia̍p khí kok kok iā soà hián-chhut jîn-ài ê sim. Chhin-chhiūⁿ Ji̍t-pún tè kok kià bān kim khì hia chín-chè, Eng-kok Bí-kok iā kià chin chē khì chān in.
Tuì án-ni thang siūⁿ hit chân sui-bóng sī kek khó-lîn ê sū, m̄-kú ū hián-chhut pa̍t kok lâng ê thian-liông, ē-hiáu-tit jīn in chò tâng luī lâi saⁿ-thiàⁿ.
Chóng-sī hit chân thang koh kà-sī láu chi̍t hāng iàu-kín ê tāi-chì, chiū-sī ta̍k hāng ê sè-sū lóng bô kú-tn̂g, lóng bē it-tēng, bē-khò-tit, bē táⁿ-sǹg-tit. Chhin-chhiūⁿ kū-nî 12 goe̍h 27 hō hiah ê Í-tāi-lī lâng lóng an-jiân bô sū teh keng-êng chò seng-lí, í-ki̍p tī kok tī ke, lóng bô phah-sǹg koè chi̍t ji̍t chiū l5,0000 lâng it-chīn bia̍t-bô. Chhin-chhiūⁿ sio̍k-gú kóng, kin-mê chia̍h pn̄g m̄ chai bîn-á-chāi tāi.
漢羅(Ùi原文改寫)
義大利地動
1909.05 290 卷 p.35-36
在西曆舊年12月28號佇義大利國南爿有大地動。照歷代史記所記載未捌拄著到 hiah-ni̍h傷重,因為hit-tia̍p佇遐有teh死15,0000人,其餘著傷關礙--ê不計其數;又閣損害基業也算袂了。論到世間有大氣力 ê物,親像電氣人ē得研究去取來用造電報,電話,電燈,電車,hiah ê路用;總是猶有別物ê 氣力人攏袂曉去治理伊紲取來用。Hiah ê權能猶原猶歸佇上帝ê手裡。有時伊准 in 發作予 in忽然傷害萬人毀壞萬物。伊按怎樣准 in,人卻毋知。伊teh掌管宇宙ê方法人袂曉得是按怎樣,親像有時好人佮歹人忽然相同拄著剿滅;猶過咱通信hit個方法,或是號或是福,到底是造成宇宙眾人ê利益。
雖然現時想袂曉得,猶過若到徛佇上帝ê面前,看伊所造ê逐項,hit-tia̍p chiàⁿ知hit號ê代誌果然是理氣ê所以然,毋是凊彩隨便來做。譬論婦jîn人teh 鑲kún衣裳hit號繡邊佮欄杆。照倒旁來看kan-ta看見繡線ê線路亂雜茹chhiáng-chhiáng,毋過若照正面來看,或是人物或是花鳥,燦色分明掛媠。 按呢上帝佇世間所做ê一理親像做欄杆繡邊。咱現今是ná準kan-ta看著倒旁 hiah ê痕跡,花niáu-niáu。親像這號地動天災ê事,真正予人想了不明不白,總著知咱不過是taⁿ-chiah見著倒旁nā-tiāⁿ。若聽候到上天堂hit時就親像看著欄杆ê正面。到 hit-tia̍p chiàⁿ ē知上帝teh料理萬物果真有竅妙ê法度佇teh, tiâu工是beh用來利益人,併kan毋是隨便凊彩來做。
總是咱著知hit等號ê災厄果然通做人現時ê教示。親像設使人攏無病疼,毋捌拄著悽慘,就人無存相體貼相幫助ê心;設使攏無拄著危險緊急厄,就攏無因端通phoe命去救人。Taⁿ有拄著這號ê代誌就果然顯出hit號ê心。在平素無事卻有分貴賤佮貧富,到看人遇著hiah大災難,臨時就無khoà分親疏,亦無分貴賤。所以hit時義大利王佮王后本身趕緊去近倚hit个災難ê所在出跤落手相拯救。Hit-tia̍p佇遐有英國佮俄國ê水手也攏走去相扶持。閣對hit-tia̍p起各國也紲顯出仁愛ê心。親像日本帝國寄萬金去遐賑濟,英國美國也寄真濟去贊in。
對按呢通想hit層雖罔是極可憐ê事,毋過有顯出別國人ê天良,ē曉得認in做同類來相疼。
總是hit層通閣教示咱一項要緊ê代誌,就是逐項ê世事攏無久長,攏袂一定,袂靠得,袂打算得。親像舊年12月27號hiah ê義大利人攏安然無事teh經營做生理,以及治國治家,攏無拍算過chi̍t日就l5,0000人一盡滅無。親像俗語講:今暝食飯毋知明仔載代。