是舊iáu-kú永新

Sī-kū iáu-kú Eńg-sin

文獻資訊

項目	資料
作者	無lo̍h名
卷期	台南府城教會報
卷期	第289卷
日期	1909/4
頁數	29

白話字（原文數位化）

Sī kū iáu-kú Eńg-sin

1909.04 289 koàn p.29-30

Lâng ê hong-sio̍k bô saⁿ-chhin-chhiūⁿ; iáu-kú ū chi̍t hāng saⁿ-chhin-chhiūⁿ, chiū-sī ta̍k kok ê peh-sèⁿ chin tuì-tiōng kū ê mi̍h, ia̍h sin-ê mi̍h iû-goân chin ài.

Ū sím-mi̍h kó͘-chek, kó͘-chá só͘ khí ê chhù, á-sī phàu-tâi, chhèng-kuī, sui-sī chit-tia̍p bô teh ēng, iáu-kú khah siông ài sè-jī chiàu-kò͘, m̄ ài thiah. Á-sī ū sím- mi̍h kó͘-tóng lâng chin ài khoàⁿ. Ū sím- mi̍h hong-sio̍k bān-kó͘ liû-thoân, lâng chiū ài thàn. Ū sím-mi̍h kó͘ lâng-giân chiū ài kóng; ū sím-mi̍h kò͘-sū, ài thiaⁿ.

Ū-sî peh-sèⁿ tiâu-kò͘-ì khí-keng beh khǹg kó͘-tóng hō͘ lâng khoàⁿ. Chhin- chhiūⁿ Ji̍t-pún kok ê Kiaⁿ-siâⁿ ū khí chi̍t keng toā lâu thang té ta̍k hāng ê kó͘- tóng, chiông-tiong ū Ji̍t-pún ê Hông- tè kó͘-chá só͘ chē ê kiō, chin toā téng, ia̍h ū kó͘-chá lâng só͘ ēng ê ke-si.

Eng-kok ū khí chin chē keng toā lâu lâi té kó͘-chá lâng só͘ ēng ê ke-si khì- hâi. Ū sím-mi̍h kó͘-chè ê saⁿ, chhèng, to, hoé-chhia, lóng khǹg tī hit lāi-té; ia̍h ū kó͘-chá miâ-siaⁿ ê tha̍k-chheh lâng, chò si ê lâng, chhin-pit só͘ siá ê si-sû. Ū-sî beh bē, hit-hō ê pit-chek ta̍t--tio̍h kuí-nā chheng kho͘, kuí-nā bān ia̍h káⁿ. Chhin-chhiūⁿ chêng-nî ū chi̍t-pún sè- pún-á chheh, bē saⁿ cha̍p bān gîn.

Eng-kok ia̍h ū chin chē khám-tiàm choan-kang teh bē kó͘-tóng. Chhin- chhiūⁿ lán beh kià phoe hia-ê ang-á- thâu bô sím-mi̍h ta̍t-chîⁿ ê mi̍h, chi̍t- tiuⁿ 3 tiám chîⁿ nā-tiāⁿ; iáu-kú hiah-ê kū--ê hiān-chhú-sî lán khah hán--tit khoàⁿ-kìⁿ, ia̍h lâng chin ài khioh; chêng ji̍t Sin-būn-pò teh pò 2 tiuⁿ bē $6000.

Kū ê mi̍h lâng ia̍h chin ài, sin ê mi̍h ia̍h sī chin ài. mi̍h nā khah sî-kiâⁿ lâng ài ēng, saⁿ nā khah sî-sek lâng ài chhēng. Nā ū sím-mi̍h m̄-bat khoàⁿ ê mi̍h, put-lūn hoé-chhia, tiān-khì-chhia, to̍k-lián-chhia, khin-khì-kiû, chiū ū lâng saⁿ-cheⁿ beh khoàⁿ. Á-sī ū sím-mi̍h hán--tit thiaⁿ ê sū sím-mi̍h sin ê siau-sit lâng iû-goân chin ài thiaⁿ.

Taⁿ lí nā ài kū ê mi̍h, tō-lí sī chin kū, ài sin ê mi̍h, tō-lí sī ke̍k sin. ài thiaⁿ lâng kóng kó͘, tō-lí chiū-sī ke̍k kó͘-chá ê sū, ài thiaⁿ sin ê tāi-chì tō-lí sī hó ê siau-sit, koan-hē lán tāi-ke hoaⁿ-hí.

Tō-lí sī kóng Siōng-tè. Ū-sî lâng teh mn̄g, Khóng-chú khah chá á-sī Siōng- tè khah chá. Siōng-tè khah chá. Khóng- chú ia̍h ū kóng Siōng-tè. Siōng-tè pí Giâu Sùn iáu khah chá. Giâu Sùn ia̍h pài Siōng-tè. Siōng-tè pí Tiong-kok, pí Eng-kok, Ji̍t-pún-kok, ta̍k-kok, koh khah chá.

Thiⁿ-tē khah chá, á-sī Siōng-tè khah chá? Siōng-tè khah chá; Siōng-tè sī chhòng-chō Thiⁿ-tē, bān mi̍h ê Sîn.

Siōng-tè tī-sî siⁿ-ji̍t? Siōng-tè bô seⁿ-ji̍t. I nā ū seⁿ-ji̍t chiū ū pē-bó, chó͘- kong; pē-bó chó͘-kong khah toā, khah chá. M̄-kú Siōng-tè kài tē it toā, siōng tē it chá, khí-thâu ê khí-thâu. Siōng- tè sī bô khí-thâu ê Siōng-tè, tē it kó͘- chá chiū-sī I.

Lí nā ài thiaⁿ lâng kóng kó͘, kóng Siōng-tè chiū-sī kóng kó͘.

Kin-ná-ji̍t Siōng-tè tī tó-uī? Kin-ná-ji̍t Siōng-tè tī-chia. Chit-tia̍p goá teh kóng-oē sī in-uī Siōng-tè tī--teh teh pì- iū goá, I nā bô tī-chia, goá liâm-piⁿ sí khiàu-khiàu. Sím-mi̍h lâng chhoā lí lâi kàu chit tè? Chiū-sī Siōng-tè chhoā lí lâi. Lán ta̍k-ji̍t teh chia̍h sī chia̍h Siōng-tè, teh chhēng sī chhēng Siōng-tè, teh ēng sī ēng Siōng-tè.

Kin-ná-ji̍t ū sím-mi̍h siau-sit? Chiū- sī kóng Siōng-tè tī chia.

M̄-kú Siōng-tè tī-chia, tuì tó-uī thang chai chin-chiàⁿ ū iáⁿ sī án-ni? To͘ m̄ bat khoàⁿ--kìⁿ.

Taⁿ ài beh bêng-pe̍k chit chân ê tō-lí, tio̍h tāi-seng kóng chit chân kò͘-sū. Chá-chá m̄-nā Tiong-kok lâng jīn thiⁿ- téng chi̍t-ê Chú-cháiⁿ, chiàu khoàⁿ pa̍t- kok, chhin-chhiūⁿ Thian-tek kok (ìn-tō͘) iû-goân sī án-ni jīn. M̄-kú tāi-ke khì- chin kui-siâ, kàu 2000 nî chêng bô sím- mi̍h lâng jīn Siōng-tè, chí-ū chi̍t kok nā-tiāⁿ, chiū-sī Iû-thài-kok. Siōng-tè ēng chē-chē hāng koh-iūⁿ ê hoat-tō͘, koh ēng Sèng-jîn chē-chē, kà-sī in chai- iáⁿ, pa̍t-kok ná lī-khui Siōng-tè ê sî, in chi̍t-kok ná tit--tio̍h thang kian-kò͘ sìn, chin-chiàⁿ ū iáⁿ ū chi̍t-ê Siōng-tè. Tuì 2000 goā nî chêng in lóng m̄-bat giâu- gî; hoán-tńg pài pu̍t, in kam-goān sí, tiāⁿ-tio̍h m̄ pài pa̍t-mi̍h ê sîn-bêng.

iáu-kú peh-sèⁿ bô kàu-gia̍h bêng chai, só͘-í kàu sî Siōng-tè chhe chi̍t ê Iâ-so͘ lâi, thang kà-sī in, koh chhoā in kap Siōng-tè chhin-kīn.

Iâ-so͘ lâi loā kú? Kin-nî sī Bêng-tī 42 nî, ia̍h sī Soan-thóng goân-nî. Kàu kin- nî Iâ-so͘ kàng-seng í-keng 1909 nî. Iâ- so͘ lâi Iû-thài kok chhut-sì, koh tiàm tī sè-kan 30 goā nî kú, sì-kè kóng tō-lí, kóng lín tio̍h pìⁿ-sim, ia̍h tio̍h khò goá, goá chiū ē chhoā lín tńg--lâi-khì thian- tông. Siōng-tè sī goá ê Pē ia̍h sī lín ê Pē, lín nā ài beh kàu tī I só͘ toà ê só͘- chāi tio̍h khò goá; nā bô goá chiū bô lō͘. Iâ-so͘ ia̍h i-pēⁿ koáⁿ-kuí, kiò sí-lâng koh oa̍h. Ū lâng sìn, ia̍h ū lâng oàn- hīn, kā i lia̍h tèng sí tī si̍p-jī-kè, tâi lo̍h bōng, tâi saⁿ ji̍t chiū koh-oa̍h, jiân-āu chiūⁿ thiⁿ.

Chiūⁿ thiⁿ ê liáu-āu I ê ha̍k-seng chiū chhut-la̍t thoân: chi̍t-ji̍t ê tiong-kan ū 3000 lâng sìn. Ū ê iû-goân chò tuì-te̍k lia̍h ha̍k-seng lâi phah, koaiⁿ, thâi. Chiông-tiong ū chi̍t-ê koaⁿ chhut-goā 50 phò͘ lō͘ beh tui hiah-ê sìn Iâ-so͘ ê lâng lâi lia̍h koaiⁿ kaⁿ, nā-sī lō͘--ni̍h ji̍t tiong-tàu ê sî khoàⁿ kng pí ji̍t koh khah kng, koh khoàⁿ Iâ-so͘ hián-seng soà thiaⁿ I ê siaⁿ mn̄g, “Bó͘ lâng lí siáⁿ-sū ài hāi goá kàu án-ni?” Koaⁿ chiū ìn kóng, “Chú--ah, lí sī sím-mi̍h lâng”. ìn kóng, “Goá sī Iâ-so͘”. Tuì hit ji̍t hit-ê koaⁿ lâi sìn Iâ-so͘, hó-táⁿ kan-chèng i ê miâ, sì- kè thoân-kàu tī kuí-nā kok, sìn ê lâng ná chē, hoân-ló ê lâng tit--tio̍h hoaⁿ-hí, pháiⁿ lâng pìⁿ chò hó lâng.

án-ni kán-kán kóng chi̍t chân kò͘-sū; M̄-kú tō-lí m̄-sī kóng kó͘ nā-tiāⁿ, sī kóng kin-ná-ji̍t ê sū. Sī kóng kin-ná-ji̍t lán put-lūn sím-mi̍h lâng nā sìn Iâ-so͘, chiū kin-ná-ji̍t lán ê choē ē tit--tio̍h sià-bián; koh kin-ná-ji̍t sìn, chiū kin-ná-ji̍t tit-- tio̍h Siōng-tè ê hó Sîn lâi toà tī lán ê sim kā lán ké-oāⁿ sèng-chêng, ké-kū oāⁿ- sin, khì-siâ kui-chèng; koh kin-ná-ji̍t sìn chiū ē-hng nā put-hēng sí liâm-piⁿ ē kàu thian-tông.

Chit ê tō-lí taⁿ í-keng thoân chin kú, beh nn̄g chheng nî kú, iáu-kú sī ná- chhin-chhiūⁿ sin-sin ê tō-lí; ta̍k-ji̍t ū kuí-nā pah lâng, kuí-nā chheng lâng ia̍h káⁿ, thiaⁿ-liáu chiū kóng, Kai-chài, kai- chài Iâ-so͘ lâi thè goá sí ! Tâi-oân ta̍k- ji̍t chhe-ûn ū chha-put-to 5 lâng lâi sìn Iâ-so͘. Ji̍t-pún iā sī án-ni. Tiong-kok ta̍k ji̍t káⁿ ū nn̄g pah goā lâng lâi sìn Iâ-so͘. Tiong-kok ta̍k ji̍t ū lâng thiaⁿ a-phiàn, m̄-ài poa̍h-kiáu, m̄-ài chò pháiⁿ-kiáⁿ.

Eng-kok, Bí-kok, Tek-kok, Suī-tián- kok, Hô-lân-kok, Tan-kok, Hoat-kok, Suī-sū-kok, chā-hng ū lâng chin loé-chì kin-ná-ji̍t thiaⁿ chit-ê siau-sit chiū hoaⁿ- hí kàu lâu ba̍k-sái. Chā-hng ū lâng siūⁿ beh kiâⁿ té-lō͘, tiàu ka-lé, chia̍h to̍k-io̍h, koah ām-kún, thiàu lo̍h chuí sí; boē- chêng-boē tuì pài-tn̂g-kháu koè, thiaⁿ lâng teh gîm-si, ji̍p-khì thiaⁿ, thiaⁿ-liáu sìn; kin-ná-ji̍t moá-sim pêng-an kóng, Goá ū tit--tio̍h éng-oán-oa̍h!

Chā-hng ū lâng chia̍h chiú-chuì, chuì- thè chiū hoat-goān kóng, Goá m̄ koh chia̍h chiú; bô chhái-kang, hit-ê lâng hoat-goān m̄-nā 50 pái. Kin-ná-ji̍t i ū koh chia̍h chiú-chuì chhám--ah! Kiong- hí--ah! Kin-ná-ji̍t lō͘-boé pái; kin-ná- ji̍t i ū lâi khò Iâ-so͘, chi̍t-sì-lâng hit-ê lâng m̄ koh chia̍h chiú-chuì.

Chā-hng ū lâng chò chha̍t; kin-ná- ji̍t m̄-sī chha̍t, sī chò Iâ-so͘ ê peh-sèⁿ; chā-hng-àm i ū lâi sìn-khò Kiù-chú, ta̍k hāng lóng oāⁿ-sin.

Chā-hng tī Lâm-iûⁿ ê hái-sū, chheⁿ- hoan ū kap chheⁿ-hoan teh sio-thâi, kā i thâi khì chia̍h. Lō͘-boé pái, kin-ná- ji̍t ū thiaⁿ hó ê siau-sit, jiân-āu m̄ koh sio-thâi, ta̍k hāng lóng oāⁿ sin.

漢羅（Ùi原文改寫）

是舊猶過永新

1909.04 289卷 p.29-30

人ê風俗無相親像；iáu-kú有一項相親像，就是逐國ê百姓真tuì重舊ê物，也新--ê物猶原真ài。

有甚mi̍h古蹟，古早所起ê厝，抑是炮台、銃櫃，雖是這tia̍p無teh用，iáu-kú較常ài細膩照顧，m̄ ài拆。抑是有甚mi̍h古董人真ài看。有甚mi̍h風俗萬古流傳，人就ài趁。有甚mi̍h古人言就ài講；有甚mi̍h故事，ài聽。

有時百姓刁故意起宮beh囥古董hō͘人看。親像日本國ê京城有起一間大樓thang té逐項ê古董，從中有日本ê 皇帝古早所坐ê轎，真大頂，也有古早人所用ê ke-si。

英國有起真濟間大樓來té古早人所用ê ke-si器械。有甚mi̍h古祭ê衫、銃、刀、火車，攏囥tī hit內底；也有古早名聲ê讀冊人、做詩ê人，親筆所寫ê詩詞。有時beh賣，hit號ê筆跡值--著幾若千箍，幾若萬也敢。親像前年有一本細本仔冊，賣30萬銀。

英國也有真濟khám店專工teh賣古董。親像咱beh寄批hia-ê尪--仔頭無甚mi̍h值錢ê物，一張3點錢nā-tiāⁿ；iáu-kú hiah-ê舊--ê現此時咱較罕--tit看見，也人真ài拾；前日新聞報teh報2張賣$6000。

舊ê物人也真ài,新ê物也是真ài。物若較時行人ài用，衫若較時色人ài穿。若有甚mi̍h m̄-bat看ê物，不論火車、電氣車、獨輪車、輕氣球，就有人相爭beh看。抑是有甚mi̍h罕--tit聽ê事甚mi̍h新ê消息人猶原真ài聽。

今你若ài舊ê物，道理是真舊，ài新ê物，道理是極新。ài聽人講古，道理就是極古早ê事，ài聽新ê代誌道理是好ê消息，關係咱大家歡喜。

道理是講上帝。有時人teh問，孔子較早抑是上帝較早。上帝較早。孔子也有講上帝。上帝比堯舜iáu較早。堯舜也拜上帝。上帝比中國、比英國、日本國，逐國，koh較早。

天地較早，抑是上帝較早？上帝較早；上帝是創造天地，萬物ê神。

上帝tī時生日？上帝無生日。伊若有生日就有父母、祖公；父母祖公較大，較早。M̄-kú上帝kài第一大，上第一早，起頭ê起頭。上帝是無起頭ê上帝，第一古早就是伊。

你若ài聽人講古，講上帝就是講古。

今仔日上帝tī tó位？今仔日上帝tī-chia。這-tia̍p我teh講話是因為上帝tī--teh teh庇祐我，伊若無tī-chia，我liâm-piⁿ死翹翹。甚mi̍h人chhoā你來到這tè?就是上帝chhoā你來。咱逐日teh食是食上帝，teh穿是穿上帝，teh用是用上帝。

今仔日有甚mi̍h消息？就是講上帝tī chia。

M̄-kú上帝tī-chia，tuì tó位thang知真正有影是án-ni ？都m̄ bat看--見。

今ài beh明白這層ê道理，著代先講這層故事。早早m̄但中國人認天等一個主宰，照看別國，親像天竺國（印度）猶原是án-ni認。M̄-kú大家棄真歸邪，到2000年前無甚mi̍h人認上帝，只有一國nā-tiāⁿ，就是「猶太國。」上帝用濟濟項各樣ê法度，koh用聖人濟濟，教示in知影，別國那離開上帝ê時，in一國那得--著thang堅固信，真正有影有一個上帝。Tuì 2000外年前in攏m̄-bat giâu疑；反轉拜佛，in甘願死，定著m̄拜別物ê神明。

iáu-kú百姓無夠額明知，所以到時上帝差一個耶穌來，thang教示in，koh chhoā in kap上帝親近。

耶穌來偌久？今年是明治42年，也是宣統元年。到今年耶穌降生已經1909年。耶穌來猶太國出世，koh tiàm tī世間30外年久，四界講道理，講lín著變心，也著靠我，我就會chhoā lín轉--來去天堂。上帝是我ê父也是lín ê父，lín若ài beh到tī伊所toà ê所在著靠我；若無我就無路。耶穌也醫病趕鬼，叫死人koh活。有人信，也有人怨恨，kā伊掠釘死tī十字架，埋落墓，埋三日就擱活，然後上天。

上天ê了後伊ê學生就出力傳：一日ê中間有3000人信。有ê猶原做對敵掠學生來扑、關、thâi。從中有一個官出外50鋪路beh堆hiah-ê信耶穌ê人來掠關監，若是路--ni̍h日中晝ê時看光比日koh較光，koh看耶穌顯生續聽伊ê聲問：「某人你啥事ài害我到án-ni？」 官就應講：「主--ah，你是甚mi̍h人？」。應講：「我是耶穌」。Tuì hit日hit個官來信耶穌，好膽干證伊ê名，四界傳教tī幾若國，信ê人那濟，煩惱ê人得--著歡喜，歹人變做好人。

án-ni簡簡講一層故事m̄-kú道理m̄是講古nā-tiāⁿ，是講今若日ê事。是講今若日咱不論甚mi̍h人若信耶穌，就今若日咱ê罪會得--著赦免；koh今若日信，就今若日得著上帝ê好神來toà tī咱ê心kā咱計換性情，改舊換新，棄邪歸正；koh今若日信就e昏若不幸死liâm-piⁿ會到天堂。

這個道理今已經傳真久，beh 2000年久，iáu-kú是那親像新新ê道理；逐日有幾若百人，幾若千人也敢，聽了就講，佳哉，佳哉耶穌來替我死！台灣逐日chhe-ûn 有差不多5人來信耶穌。日本也是án-ni。中國逐日káⁿ有200外人來信耶穌。中國逐日有人聽鴉片，m̄愛poa̍h-kiáu,m̄愛做歹子。

英國、美國、德國、瑞典國、荷蘭國、丹國、法國、瑞士國，昨昏有人真餒志今若日聽這個消息就歡喜到流目屎。昨昏有人想beh行短路、弔家禮、食毒藥、割頷頸、跳落水死；boē前boē tuì拜堂口過，聽人teh吟詩，入去聽，聽了信；今若日滿心平安講，我有得--著永遠活！

昨昏有人食酒醉，醉退就發願講，我m̄ koh食酒；無采工，hit個人發願m̄若50擺。今仔日伊有koh食酒醉慘--ah！恭喜--ah！今仔日路尾擺；今仔日伊有來靠耶穌，一世人hit個人m̄ koh食酒醉。

昨昏有人做賊；今仔日m̄是賊，是做耶穌ê百姓；昨昏暗伊有來信靠救主，逐項攏換新。

昨昏tī南洋ê海嶼，生番有kap生番teh相thâi,kā伊thâi去食。路尾擺，今仔日有聽好ê消息，然後m̄ koh相thâi,逐項攏換新。