福氣

Hok-khì

文獻資訊

項目	資料
作者	梅牧師 Muî bo̍k-su
卷期	台南府城教會報
卷期	第287卷
日期	1909/2
頁數	9

白話字（原文數位化）

Hok-khì

1909.02 287 koàn p.9-11

(Muî Bo̍k-su kì)

Ta̍k lâng ài hok-khì; m̄-kú hok-khì chin oh-tit chhoē. Lán nā mn̄g-lâng khoàⁿ i ū tit--tio̍h hok-khì--bô? Tāi-ke kóng, “Bô”. Nā koh mn̄g, “Lí bat hoân-ló--bô?” Tāi-ke kóng, “Bat.”

“Hoân-ló sím-mi̍h hoè?” “Hoân-ló bô gîn”. “Hoân-ló pak-tó͘ iau”. “Hoân-ló pháiⁿ nî-tang, tiū-á koah chió, thô͘-tui poe bô”. Hoân-ló chîⁿ thàn bē liáu”. “Hoân-ló chò liáu-chîⁿ ê seng-lí.”

Chiàu khah chē lâng teh siūⁿ sī tuì sàn-hiong chiah ē hoân-ló; nā hó-gia̍h chiū m̄-bián hoân-ló.

iáu-kú lán nā mn̄g ū-chîⁿ lâng khoàⁿ i bat hoân-ló; i ia̍h m̄ káⁿ kóng m̄-bat. I teh kiaⁿ chha̍t ē lâi cheng-piàng, teh hoân-ló i ê gîn hō͘ lâng chioh, lī-sek m̄ hêng i, hoân-ló ke-lāi bô hô-sūn, hoân-ló kiáⁿ put-hàu i, hoân-ló ka-tī sin-miā lám, hoân-ló pún-sin chia̍h a-phiàn, bē ké-tit. Hoân-ló tang, hoân-ló sai, ū sî bô siáⁿ chai i teh hoân-ló sím-mi̍h, kan-ta hoân-ló nā-tiāⁿ.

Kî-si̍t siāng tē it hoân-ló ê lâng khah siông sī pù-lâng. Kim-soaⁿ ū chi̍t-ê lâng teh chhoē kim, bó͘-ji̍t ku̍t--tio̍h chi̍t-lia̍p ta̍t--tio̍h cha̍p-la̍k bān gîn. Tn̄g-tio̍h chi̍t-ê pêng-iú mn̄g i kóng, “Lí teh hoaⁿ-hí--bô?” ìn kóng, “Bô; goá teh hoân-ló”.

Kuí-nā nî chêng ū chi̍t-ê Iû-thài-lâng tiàm tī Tek-kok; i ê gîn-hâng kài toā; thiⁿ-ē tē-it pù chiū-sī hit-ê lâng (Nathan Rothschild). Lâng kā i kóng, “Lí chin ū hok-khì”. I chiū ìn, “goá ū hok-khì! Goá lóng bô hok-khì”.

Koh Bí-kok ū chi̍t-ê, pún-chiâⁿ sàn-hiong, in-uī khah ū pún-sū só͘-í chiām-chiām heng, kàu ū chhun 150 tiāu gîn ($15,000,0000). I kóng, “goá pí chèng-lâng koh khah chhám. Khoàⁿ thiⁿ-ē ū chi̍t-ê ta̍t-tio̍h goá ê kan-khó͘. Sió thian-tông chiū-sī!”

Ū ê teh siūⁿ kóng, Chun-kuì sī hok-khì, chiū chin mî-noā tha̍k-chheh, ài beh chìn-o̍h, chin chhut-la̍t kè-bô͘ ài chò toā koaⁿ, cháiⁿ-siòng, nā ē thang chò hông-tè iáu khah hó.

Chun-kuì kám ū hok-khì? Chit kīn-lâi Tek-kok chit-ê chin chhut-miâ ê cháiⁿ-siòng, phoà-pīⁿ chiū kóng, “goá ê pēⁿ sī khiàm hoaⁿ-hí, hit-hō ê pēⁿ.”

Nn̄g pah nî chêng Hoat-kok ê hông-tè bat mî--sî bē khùn--tit. I nā tó-teh-siūⁿ i chiū siūⁿ i chá-sî só͘ chò ê m̄-tio̍h, tì-kàu tòng bē-tiâu. Só͘-í tio̍h kiò lâng chok-ga̍k, i chiū lio̍h-á ē an--tit.

Chi̍t pah nî chêng Hoat-kok ū chi̍t-ê Hông-hō͘, 40 hoè ê lâng. àm-thâu-á i ê thâu-mn̂g o͘-o͘, kàu bîn-á-chá-khí pìⁿ pe̍h; sī tuì i ê sim chhau-hoân koè-thâu.

Pah goā nî chêng Tek-kok ū chi̍t-ê chin miâ-siaⁿ ê Hông-tè, Tek-kok siōng tē it miâ-siaⁿ ê jîn-kun chiū-sī hit-ê lâng. I kóng, “goá siū kan-lân kàu án-ni, hō͘ goá ê tuì-te̍k kan-khó͘, chhin-chhiūⁿ in hāi goá, ê chi̍t-hūn, goá chiū kam-goān tńg--khì.”

Cha̍p-goā nî chêng Ngô͘-ló-su-kok ê Hông-tè khì Tan-kok chhit-thô, kap hông-chhin saⁿ-kìⁿ. Saⁿ-pia̍t ê sî chiū kā i ê cha-bó͘ sun kóng, “Lín hoaⁿ-hí tńg--khì lín chhù, ia̍h goá beh tńg--khì kaⁿ-lô”. Ì-sù sī Hông-kiong ná chún kaⁿ-koán.

Chiàu án-ni khoàⁿ, hó-gia̍h ia̍h m̄-sī hok-khì, chun-kuì ia̍h m̄-sī hok-khì.

Taⁿ lán beh tuì to uī chhoē chiū ū hok-khì? Loā chē lâng teh siūⁿ siⁿ-kiáⁿ-sun khah chē, sī toā hok-khì. ia̍h bô siūⁿ hit kù kóng lâng poa̍h-lo̍h kiáⁿ-sun kau pē-bó ū-sî hoân-ló hiah chē thâu-chhuì, tāi-ke tio̍h chia̍h. Chhin-chhiūⁿ sio̍k-gú kóng “Bē bó, bē kiáⁿ, chió thâu-chhuì”.

Ū-sî hoân-ló i ê kiáⁿ bô lâng beh kè, á-sī i ê cha-bó͘-kiáⁿ bô lâng beh kā i chò.Ū-sî hoân-ló i ê kiáⁿ put-hàu, m̄ toà tī chhù, á-sī hoân-ló i ê kiáⁿ pháiⁿ io-chhī, oh toā-hàn.

ia̍h ū lâng siūⁿ kóng tn̂g-hoè-siū ū hok-khì? Kám sī choan-choan gín-ná teh hoân-ló, ia̍h choan-choan lāu-lâng teh hoaⁿ-hí? Hoán-tńg sī lâng ná chē-hoè, chiū ná hoân-ló. Gín-ná khah bē hiáu-tit thang khoà-lū; m̄-bat thiaⁿ i teh kóng, “Goá chi̍t-ji̍t hoân-ló kàu àm”; m̄-kú ta̍uh-ta̍uh thiaⁿ lāu lâng án-ni teh kóng.

Ū-ê teh siūⁿ kóng chia̍h a-phiàn chiū sim ē khah chheng. Khiok ū-iáⁿ, teh chia̍h ê sî-chūn ū khah choa̍h; m̄-kú koè-sin liáu têng-poē kan-khó͘. Koh só͘-huì siong-tiōng; ia̍h ná chia̍h, sin-miā ná lám, gâu tì-pēⁿ. Sio̍k-gú kóng, “chia̍h bah sim hoaⁿ-hí; thó-chîⁿ bīn iu-iu”. Só͘-í lâng, a-phiàn chia̍h khah kú, khah siông ài ké; bêng-bêng sī hok-khì chhoē bô.

Ū chi̍t-chióng ê lâng teh siūⁿ thang tuì poa̍h-kiáu tit--tio̍h hok-khì. Si̍t-chāi ū iáⁿ poa̍h-iâⁿ lio̍h-á chiām-sî hoaⁿ-hí; nā-sī “Iâⁿ-kiáu sī su-kiáu-tiāu”. Poa̍h-kiáu-lâng chē-chē ia̍h sī siūⁿ ài beh ké; ū-sî chiù-choā m̄-poa̍h, ū-sî chéng-thâu-á chām--khí-lâi; tuì án-ni khó-kiàn thang chai poa̍h kiáu iû-goân sī bô hok-khì.

Ū-ê khì pháiⁿ-kiáⁿ-keng beh chhoē hok-khì ia̍h sī chhoē bô. Ū-sî tì-kàu lo̍h-hong siⁿ-chhng, thái-ko ū-sî tì-kàu chhiⁿ-mê ia̍h káⁿ; i nā siⁿ-kiáⁿ chiū oh-tit oa̍h; chhin-chhiūⁿ sio̍k-gú kóng “Pháiⁿ-kiáⁿ choa̍t-sû”. M̄-nā hāi seng-khu phoà-pēⁿ, soà hāi sim bē pêng-an, liông-sim ta̍uh-ta̍uh ka-tī chek-pī; boē bián--tit tio̍h kiaⁿ hit-ê sí-āu ê sǹg-siàu, sí-āu ê hêng-hoa̍t.

Si̍t-chāi hok-khì sì-kha, ia̍h lâng nn̄g kha, jiok bē tio̍h. Sàn-hiong ia̍h bô hok-khì, hó-gia̍h ia̍h bô hok-khì; khit-chiah ia̍h bô hok-khì, Hông-tè ia̍h bô hok-khì. Beh tuì phiâu tó͘ ím lâi chhoē, chhoē bô; sī sím-mi̍h in-toaⁿ? Sī in-uī chhoē, m̄ tio̍h só͘-chāi.

Lán só͘ khiàm m̄-sī khiàm mi̍h, sī khiàm Sîn; lán m̄-sī cheng-seⁿ sī thiⁿ seⁿ. Chi̍t-chiah ti hoân-ló pak-tó͘ iau, ia̍h bē hiáu--tit thang hoân-ló pa̍t-mi̍h. M̄-kú lán ê hoân-ló m̄-sī tuì pak-tó͘ iau, sī tuì sim-sîn teh iau, sim-sîn teh gō. Mi̍h ē iúⁿ-chhī lán ê siáu-thé, chiū-sī seng-khu, bē ē iúⁿ-chhī lán ê tāi-thé, chiū-sī sîn-hûn. Tuì án-ni lâng sui-jiân ngó͘-hok lîm-bûn, tit-tio̍h hù-kuì châi-chú-siū lóng chiâu-chn̂g, sim iû-goân sī bē pêng-an; Tiong-kok hō͘ lán tìn chi̍t-poàⁿ, ia̍h bô thang kóng sī hok-khì.

Só͘-í lán iû-goân teh hoân-ló, ia̍h m̄-chāi lán hoân-ló sím-mi̍h. Sī ná chhin-chhiūⁿ tú chhut-sì ê gín-ná; lán beh hō͘ i, bē-tit-thang i hoaⁿ-hí; kim hō͘ i,i ia̍h bô ài; suí ê saⁿ i bē hiáu ēng; kan-ta ē hiáu háu, ia̍h m̄-chai i teh háu sím-mi̍h hoè, chiū-sī beh chhoē i ê lāu-bó. M̄-kú lāu-bó chai-iáⁿ.

(āu-koàn beh koh chiap)

漢羅（Ùi原文改寫）

福氣

1909.02 287卷 p.9-11

(梅牧師記)

逐人ài福氣；m̄-kú福氣真oh-tit chhoē。咱若問--人看伊有得--著福氣--無？大家講：「無」。若koh問：「你bat煩惱--無？」大家講：「bat」。

「煩惱甚mih 貨？」「煩惱無銀」、「煩惱腹肚枵」、「煩惱歹年冬，稻仔割少，土堆poé無」、「煩惱錢趁bē了」、「煩惱做了錢ê生理。」

照較濟人teh想是tuì散hiong 才會煩惱；若好額就m̄免煩惱。

iáu-kú咱若問有錢人看伊bat煩惱；伊也m̄敢講m̄-bat。伊teh驚賊會來cheng-piàng ，teh煩惱伊ê銀hō͘人借，利息 m̄還伊，煩惱家內無和順，煩惱子不孝伊，煩惱家己身命lám,煩惱本身食鴉片，bē假tit。煩惱東，煩惱西，有時無啥知伊teh煩惱甚mih，kan-ta煩惱nā-tiāⁿ。

其實上第一煩惱ê人較常是富人。金山有一個人teh chhoē金，某日掘--著一粒值--著16萬銀。撞著一個朋友問伊講：「你teh歡喜--無？」應講：「無；我teh煩惱」。

幾若年前有一個猶太人tiàm tī德國；伊ê銀行kài大；天下第一富就是hit個人（Nathan Rothschild）。人kā伊講：「你真有福氣」。伊就應：「我有福氣！我攏無福氣」。

Koh美國有一個，本成散hiong，因為較有本事所以漸漸興，到有chhun 150兆銀（$15，000，0000）。伊講：「我比眾人koh較慘。看天下有一個值著我ê艱苦。小天堂就是！」

有ê teh想講，尊貴是福氣，就真mî-noā 讀冊，ài beh進學，真出力計謀ài做大官，宰相，若會thang做皇帝iáu較好。

尊貴kám有福氣？這近來德國這個真出名ê宰相，破病就講：「我ê病是欠歡喜，hit號ê病。」

200年前法國ê 皇帝bat暝--時bē睏--tit。伊若倒teh想伊就想伊早時所做ê m̄著，致到擋bē-tiâu。所以著叫人作樂，伊就略仔會安--tit。

100年前法國有一個皇后，40歲ê人。暗頭仔伊ê頭毛烏烏，到明仔早起變白；是tuì伊ê心操煩過頭。

百外年前德國有一個真名聲ê皇帝，德國上第一名聲ê仁君就是hit個人。伊講：「我受艱難到án-ni，hō͘我ê對敵艱苦，親像in害我ê一份，我就甘願轉--去。」

十外年前俄羅斯國ê皇帝去丹國chhit-thô,kap皇親相見。相別ê時就kā伊ê查某孫講：「Lín歡喜轉--去lín厝，也我beh轉--去監牢」。意思是皇宮若準監館。

照án-ni看，好額也m̄是福氣，尊貴也m̄是福氣。

今咱beh tuì tó位chhoē就有福氣？偌濟人teh想生子孫較濟，是大福氣。也無想hit句講人poa̍h落子孫交父母有時煩惱hiah濟頭嘴，大家著食。親像俗語講：「賣母、賣子，少頭嘴。」有時煩惱伊ê子無人beh嫁，抑是伊ê查某子無人beh kā伊做。

有時煩惱伊ê子不孝，m̄ toà tī厝，抑是煩惱伊ê子歹io飼，oh大漢。

也有人想講長歲壽有福氣？Kám是專專囡仔teh煩惱，也專專老人teh歡喜？反轉是人那濟歲，就那煩惱。囡仔較bē曉tit thang掛慮；m̄-bat聽伊teh講：「我一日煩惱到暗」；m̄-kú ta̍uh-ta̍uh聽老人án-ni teh講。

有ê teh想講食鴉片就心會較清。卻有影，teh食ê時陣有較choa̍h;m̄-kú過身了重倍艱苦。Koh所費傷重；也那食，身命那lám,gâu致病。俗語講：「食肉心歡喜；討錢面憂憂」。所以人，鴉片食較久，較常ài改；明明是福氣chhoē無。

有一種ê人teh想thang tuì poa̍h-kiáu得--著福氣。實在有影poa̍h贏略仔漸時歡喜；若是「贏kiáu是輸kiáu兆」。Poa̍h-kiáu人濟濟也是想ài beh改；有時咒詛m̄-poa̍h,有時指頭仔斬--起來；tuì án-ni可見thang知poa̍h-kiáu猶原是無福氣。

有ê去歹子宮beh chhoē福氣也是chhoē無。有時致到落荒生瘡，thái-ko 有時致到青暝也káⁿ；伊若生子就oh tit活；親像俗語講：「歹子絕嗣。」M̄但害身軀破病，續害心bē平安，良心ta̍uh-ta̍uh家己責備；boē免--得著驚hit-ê死--後ê算帳，死--後ê刑罰。

實在福氣四腳，也人兩腳，jiok bē著。散hiong也無福氣，好額也無福氣；乞食也無福氣，皇帝也無福氣。Beh tuì嫖、賭、飲來chhoē,chhoē無；是甚mih因端？是因為chhoē m̄著所在。

咱所欠m̄是欠物，是欠神；咱m̄是精牲是天生。一隻知煩惱腹肚枵，也bē曉--得thang煩惱別物。m̄-kú咱ê煩惱m̄是tuì腹肚枵，是tuì心神teh枵，心神teh餓。物會養飼咱ê小體，就是「身軀」，bē會養飼咱ê大體，就是「神魂」。Tuì án-ni人雖然五福臨門，得著富貴、財、子、壽攏齊全，心猶原是bē平安；中國hō͘咱tìn 一半，也無thang講是福氣。

所以咱猶原teh煩惱，也m̄在咱煩惱甚mih。是那親像tú出世ê囡仔；咱beh hō͘伊，bē tit thang伊歡喜；金hō͘伊，伊也無ài;suí ê衫伊bē曉用；kan-ta會曉哮，也m̄知伊teh哮甚mih歲，就是beh chhoē伊ê老母。M̄-kú老母知影。

(後卷beh koh接)