新ê心
Sin ê Sim
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 梅監務 Muî kàm-bū |
| 卷期 | 台南府城教會報 |
| 卷期 | 第284卷 |
| 日期 | 1908/11 |
| 頁數 | 102 |
白話字（原文數位化）
Sin ê Sim
(Muî Kam-bū siá)
- 11 284 koàn p.102-104
Sè-kan ta̍k kok ta̍k só͘-chāi chhìn-chhái lâng khah ài sin ê mi̍h. Sî-kiâⁿ ê saⁿ, sin-khoán ê khì-khū, sī ta̍k lâng só͘ tuì-tiōng.
Koè-nî chiū ài oāⁿ sin ê mn̂g-liân, sin ê Koan-im-chhak, chhēng sin ê saⁿ, sin ê ê, kat sin ê thâu-chang-boé.
Ta̍k-hāng ài oāⁿ sin, m̄-kú bô thang oāⁿ pún-sin ê sèng. Kū-nî ài poa̍h-kiáu, kin-nî ia̍h sī ài poa̍h-kiáu; kū-nî ài chia̍h a-phiàn, kin-nî ia̍h sī án-ni.
Pêng-sî pháiⁿ sèng-tē, kàu chit-tia̍p iû-goân sī pháiⁿ sèng-tē; pêng-sò͘ sī pîn-toāⁿ, hiān-sî ia̍h sī pîn-toāⁿ. Chá-sī ài tham-sim, sim chím-má iáu tham.
Beh oāⁿ só͘-chāi, oāⁿ chhù, oāⁿ saⁿ, oāⁿ mi̍h, hit-ê khah khoài; oāⁿ pún-sèng khah oh-tit. Chhin-chhiūⁿ sio̍k-gú kóng, Goân-sèng put-kái. Khiok ū-sî lâng kóng tio̍h chò hó-sim. M̄-kú hit-ê hó-sim sī lâng só͘ oh-tit chò. chi̍t poàⁿ pái-á chò hó-sū khah khoài, pho͘ kiô chō-lō͘, si-siá koan-bo̍k, chín-chè sàn-hiong lâng, hit-hō khah khoài; nā-sī oāⁿ ka-tī ê sim hō͘ oàn-hīn pìⁿ chò thiàⁿ-thàng, kiau pìⁿ chò khiam-pi, sím-mi̍h lâng ē án-ni? Chí-ū Iâ-so͘ ē kā lâng oāⁿ-sim, oāⁿ-sèng. Chí-ū Siōng-tè ê Sèng-sîn ē têng-thâu siⁿ lâng.
Che m̄-sī goán khang-khang kóng nā tiāⁿ; sī Tn̂g-lâng, goā-kok lâng chē-chē só͘ bat keng-koè ê sū. Kap goá pún-sin loā-chē sio-bat ê lâng ū tit-tio̍h sin ê sim. Chi̍t-ê sī goán pún-siâⁿ ê chha̍t, siàu-liân ê sî-chūn ta̍uh-ta̍uh ài thau-the̍h cheng-piàng. Kàu lō͘-boé hō͘ koaⁿ-hú lia̍h--tio̍h tēng i it-jia̍p-nî ê koaiⁿ-kaⁿ. Hit-ê lâng í-keng koaiⁿ lo̍h-kaⁿ sim chin chheh, teh siūⁿ kóng goá tio̍h jī-cha̍p nî tiàm chit-lāi khah chhám sí. I siūⁿ beh kiâⁿ té lō͘; iáu-kú m̄-káⁿ, sī in-uī chai sí-āu ū sím-mn̄g, ū kan-khó͘ pí chāi-siⁿ ê kan-khó͘ koh khah siong-tiōng. Si̍t-chāi sī chìn-thè lióng-lân, oa̍h sī m̄-ti̍h, sí ia̍h sī m̄-ti̍h.
Seng-khu siak-lâi siak-khì, ka-tī siak kàu chīn, chiū khoàⁿ tī kaⁿ-lāi hit keng ū chi̍t-pún Sèng-chheh hē-teh beh hō͘ lâng ēng; soà hian khui lâi khoàⁿ, khoàⁿ-liáu chiū ná chai ka-tī ê m̄-tio̍h, ná iàm-o͘N3 ka-tī ê kan-hiông, ná kiaⁿ Thiⁿ ê pò-èng. Tì-kàu lún-bē-tiâu, i chiū mn̄g kaⁿ-lāi ê lâng khoàⁿ ē thang tit-tio̍h Siōng-tè sià-bián i ê choē. Mn̄g, sím-mi̍h choē? I chiū kóng i só͘ le̍k-kè ê sū, só͘ chò ê chhàu-hēng.
Lâng thiaⁿ-liáu chin gông-ngia̍h kóng, Bó͘ lâng lí kàu chiah ok-sim kiaⁿ-liáu Siōng-tè m̄ pàng lí soah. Hit-ê hoān-lâng thiaⁿ chit kù oē, chiū koh khah loé-chì; kai-chài āu-lâi ū khah chhim-tō ê pêng-iú kā i kóng, Pháiⁿ kàu tó-uī he bô lūn, chò kàu toā chat sū, nā goān lâi hoán-hoé sìn-khò͘ Iâ-so͘ chiū ē tit kiù. I chiū sìn-khò Iâ-so͘. Sìn-khò Iâ-so͘ ê liáu-āu sui-jiân tiàm tī kaⁿ-lô i ê sim pêng-an; i khoàⁿ kaⁿ-keng sī ná chhin-chhiūⁿ Siōng-tè ê biō, ná chhin-chhiūⁿ sèng-tn̂g thang tī-hia tiām-tiām siūⁿ, tiām-tiām siàu-liām Siōng-tè ê jîn-chû. Koaiⁿ kuí-nā nî koaⁿ-hú chai hit-ê lâng ū kái-ok kui-siān, chiū pàng i chhut-kaⁿ.
Hiān-sî hit-ê lâng khah lāu, ta̍uh-ta̍uh hoaⁿ-hí kóng tō-lí hō͘ lâng thiaⁿ. Chá-chêng i chûn-sim beh hāi lâng; taⁿ bô iàu-kín pa̍t-mi̍h, chiū-sī ài beh kiù lâng.
Tâi-oân, Tn̂g-soaⁿ ia̍h ū loā chē lâng boē sêng-siū chit ê tō-lí ài chò toā chha̍t thâi-sí lâng, ū-ê ia̍h chin ok chin chhì-lê, taⁿ kàu kin-á-ji̍t chin láu-si̍t, chin bô táⁿ-kín, chin ài lī-ek lâng.
Chhin-chhiūⁿ oá Ka-gī siâⁿ ū chi̍t-ê chha̍t, chò pháiⁿ ê tiong-kan siong--tio̍h i ê kha; āu-lâi pái-kha tio̍h khì i-koán hō͘ sian-seⁿ táⁿ-tia̍p, soà tit-tio̍h tō-lí. Pêng-sò͘ ū chûn-sim beh hāi lâng, chhut i-koán ê liáu-āu chûn-sim ài beh kiù lâng; bô loā kú ê tiong-kan chha̍t pìⁿ chò thoân-tō sian-seⁿ; saⁿ-cha̍p nî kú chin chhut-la̍t chio lâng lâi hoán-hoé; kàu la̍k-cha̍p goā hoè chiū tò--khì thian-tông.
Khiok m̄-sī kóng lâng boē tit-tio̍h tō-lí ta̍k-ê lóng sī ài chò chha̍t. M̄-kú khah chē lâng ū teh kò͘ thàn chîⁿ, ài hó-gia̍h, ka-tī hó chiū hó, pa̍t-lâng hó khah bô iàu-kín. Eng-kok bô kuí nî chêng ū chi̍t-ê lâng chin hó-gia̍h, ia̍h sī chin ài poa̍h kiáu. Bat chi̍t-pái iâⁿ chin toā tù, chiū-sī peh-cha̍p-ban gîn. Ū chi̍t-ê pêng-iú kiò i lâi lé-pài thiaⁿ bó͘ lâng (Bú-tì) kóng tō-lí. I thiaⁿ-liáu sim siū kám-kek lâi hoán-hoé sìn-khò Iâ-so͘. Hit-tia̍p i chi̍t ê hāu-seⁿ teh tha̍k-chheh, thiaⁿ-kìⁿ i ê lāu-pē ê siau-sit, koh khoàⁿ i ê khoán-sit sī ná chún sin ê lâng, kū ê pháiⁿ lóng tû--khì i chiū siūⁿ kóng, goá tio̍h soà lâi tit-tio̍h kiù. Tuì hit-tia̍p ê liáu-āu hit-ê siàu-liân lâng lóng bô it-tio̍h sè-kan ê chîⁿ-châi, thé-biān hó miâ siaⁿ, chí-ū iàu-kín ài kiù pa̍t-lâng. Koh koè kuí-nā nî lāu-pē sí. Kiáⁿ chiong i só͘ pun tio̍h ê gîn lóng it-chīn hiàn hō͘ Kàu-hoē, thang ēng hit ê gîn chhe lâng khì Tiong-kok ê sai-pêng, liân pún-sin soà khì Tiong-kok thoân-kàu.
Kuì-nā nî chêng ū chi̍t-ê Tn̂g lâng miâ kiò Hô, koè khì Ji̍t-pún thàn-chîⁿ. Tiàm hia bô loā-kú i kiàn-tì ke-gia̍p chin chē; nā-sī in-uī i chhoā chi̍t-ê Ji̍t-pún ê hū-jîn-lâng, só͘-í ke-gia̍p tio̍h chò jī sǹg i ê hū-jîn-lâng--ê. Tú-tio̍h i ê bó͘ sí; gia̍p hō͘ i ê bó͘-thâu-chhin it-chīn hong-siu, ia̍h i chhun bô poàⁿ ê chîⁿ. I kek sim kàu chin tòng-bē-tiâu, hiám-hiám khì siáu, soà sì-kè kiâⁿ, sì-kè liû, ū-sî iau, ū-sî chhuì-ta, ū-sî koâⁿ, ū-sî joa̍h, kap lô-hàn-kha bô koh-iūⁿ. Kàu hoān-tio̍h phoà-pēⁿ ê sî-chūn, i chiū koh lâi toà tī i pún-jiân khiā-khí ê só͘-chāi, chiū-sī Hoâiⁿ-pin.
Seng-khu kan-khó͘, sim ia̍h chhau-hoân, bó͘-ji̍t i khoàⁿ chi̍t-ê lâng teh bē jī-choá, i chiū kā i bé chi̍t pún phoà chheh. Khoàⁿ khah siông-sè i chiū chai che sī Iâ-so͘-kàu ê sèng-keng. Lāi-tiong ê tō-lí chin chē khoáⁿ i bē bêng, put-kò i siūⁿ kóng, chit ê sī hó ê kà-sī. Koè bô loā-kú, ū chi̍t-ê pài Siōng-tè ê lâng kiò i lâi lé-pài. Só͘-thiaⁿ--ê ji̍p sim; i chiū hâng-ho̍k tī tō-lí.
Tuì hit-tia̍p ê liáu-āu i lóng bô siūⁿ--tio̍h sè-kan ê chîⁿ-châi, chí-ū iàu-kín ài beh chhoā pa̍t lâng lâi sìn.
I siūⁿ beh chhut-tàⁿ pó͘ khì-iû-teng chiah khah ū lō͘ thang kóng tō-lí hō͘ lâng thiaⁿ. Chai i ê pún-sū ê lâng khǹg i tio̍h koh khì chò seng-lí chiū khah ū thàn. Nā-sī i ta̍uh-ta̍uh ìn kóng, “Lâng nā tit-tio̍h moá-thiⁿ-ē ia̍h phah m̄-kìⁿ ka-tī ê sîn-hûn ū sím-mi̍h lī-ek?” Tú-tio̍h phoà-pēⁿ ê sî lâng kā i kng khì i-koán. Tiàm tī-hia i kap siông-lâi ê lâng ta̍uh-ta̍uh kóng tō-lí. Kàu tī i chin lám ê sî, bē khí-chhn̂g, i iû-goân bô soah; lîm-chiong ê sî iáu-kú teh khó͘-khǹg lâng. Hit-tia̍p beh lâi kā i sàng-chòng ê sî lé-pài-tn̂g tìng-moá kàu bô uī thang chē. M̄-sī i ū toā kháu-châi, ia̍h m̄-sī i hó-gia̍h; si̍t-chāi i ê gîn bô kàu-gia̍h thang bé chi̍t khū koaⁿ-chhâ; sī lâng o-ló i ê sìn, chīn-tiong, choan-sim, jîn-ài, hó tek-hēng.
Hit-hō ê lâng kám m̄-sī pài Siōng-tè, sìn-khò Iâ-so͘ lâi tit-tio̍h sin ê sim, sin ê sèng?
漢羅（Ùi原文改寫）
新ê心
(Muî Kam-bū siá)
- 11 284卷 p.102-104
世間逐國逐所在凊彩人較愛新ê物。時行ê衫，新款ê器具，是逐人所對重。
過年就愛換新ê門聯，新ê 觀音擦，穿新ê衫，新ê鞋，結新ê頭鬃尾。
逐項愛換新，毋過無通換本身ê性。舊年愛poa̍h-kiáu，今年亦是愛poa̍h-kiáu；舊年愛食鴉片，今年亦是按呢。
平時歹性地，到這tia̍p猶原是歹性地；平素是貧惰，現時亦是貧惰。早是愛貪心，心這馬猶貪。
Beh換所在，換厝，換衫，換物，hit个較快；換本性較oh得。親像俗語講：原性不改。卻有時人講著做好心。毋過hit个好心是人所oh得做。一半擺仔做好事較快，鋪橋造路，施捨捐募，賑濟sàn-hiong人，hit號較快；若是換家己ê心予怨恨變做疼痛，驕變做謙卑，甚乜人ē按呢？只有耶穌ē共人換心，換性。只有上帝ê聖神ē重頭生人。
這毋是阮空空講nā-tiāⁿ；是唐人，外國人濟濟所捌經過ê事。佮我本身偌濟相捌ê人有得著新ê心。一个是阮本城ê賊，少年ê時陣ta̍uh-ta̍uh愛偷提cheng-piàng。到路尾予官府掠--著，定伊一廿年ê關監。Hit个人已經關落監心真chheh，teh想講我著二十年踮chit內較慘死。伊想beh行短路；猶過毋敢，是因為知死後有審問，有艱苦比在生ê艱苦擱較傷重。實在是進退兩難，活是毋ti̍h，死亦是毋ti̍h。
身軀siak來siak去，家己siak到盡，就看佇監內hit間有一本聖冊hē-teh beh予人用；紲掀開來看，看了就ná知家己ê毋著，ná厭惡家己ê奸雄，ná驚天ê報應。致到忍袂tiâu，伊就問監內ê人看ē通得著上帝赦免伊ê罪。問，甚乜罪？伊就講伊所歷過ê事，所做ê臭行。
人聽了真gông-ngia̍h講：某人你到chiah惡心驚了上帝毋放你煞。Hit个犯人聽這句話，就擱較餒志；佳哉後來有較深道ê朋友共伊講，歹到tó位he無論，做到大節事，若願來反悔信靠耶穌就ē得救。伊就信靠耶穌。信靠耶穌ê了後雖然踮佇監牢伊ê心平安；伊看監間是ná親像上帝ê廟，ná親像聖堂通佇hia恬恬想，恬恬數念上帝ê仁慈。關幾nā年官府知hit个人有改惡歸善，就放伊出監。
現時hit个人較老，ta̍uh-ta̍uh歡喜講道理予人聽。早前伊存心beh害人；taⁿ無要緊別物，就是愛beh救人。
台灣，唐山亦有偌濟人未承受這个道理愛做大賊刣死人，有ê亦真惡真刺螺，taⁿ到今仔日真老實，真無打緊，真愛利益人。
親像倚嘉義城有一个賊，做歹ê中間傷--著伊ê跤；後來跛腳著去醫館予先生táⁿ-tia̍p，紲得著道理。平素有存心beh害人，出醫館ê了後存心愛beh救人；無偌久ê中間賊變做傳道先生；三十年久真出力招人來反悔；到六十外歲就倒去天堂。
卻毋是講人未得著道理逐个攏是愛做賊。毋過較濟人有teh顧趁錢，愛好額，家己好就好，別人好較無要緊。英國無幾年前有一个人真好額，亦是真愛poa̍h kiáu。Bat一擺贏真大注，就是八十萬銀。有一个朋友叫伊來禮拜聽某人(Bú-tì)講道理。伊聽了心受感激來反悔信靠耶穌。Hit-tia̍p伊一个後生teh讀冊，聽見伊ê老父ê消息，擱看伊ê款式是ná準新ê人，舊ê歹攏除去伊就想講：我著紲來得著救。對hit-tia̍p ê了後hit个少年人攏無意著世間ê錢財，體面好名聲，只有要緊愛救別人。擱過幾nā年老父死。囝將伊所分著ê銀攏一盡獻予教會，通用hit个銀差人去中國ê西爿，連本身紲去中國傳教。
幾nā年前有一个唐人名叫Hô，過去日本趁錢。踮遐無偌久伊建置家業真濟；若是因為伊chhoā一个日本ê婦jîn人，所以家業著做字算伊ê婦jîn人--ê。拄著伊ê某死；業予伊ê某頭親一盡豐收，亦伊chhun無半ê錢。伊激心到真擋袂tiâu，險險起痟，紲四界行，四界流，有時枵，有時喙ta，有時寒，有時熱，佮羅漢腳無各樣。到患著破病ê時陣，伊就擱來蹛佇伊本然徛起ê所在，就是橫濱。
身軀艱苦，心亦操煩，某日伊看一个人teh賣字紙，伊就共伊買一本破冊。看較詳細伊就知這是耶穌教ê聖經。內中ê道理真濟看伊袂明，不過伊想講：這个是好ê教示。過無偌久，有一个拜上帝ê人叫伊來禮拜。所聽--ê入心；伊就降服佇道理。
對hit-tia̍p ê了後伊攏無想--著世間ê錢財，只有要緊愛beh chhoā別人來信。
伊想beh出擔補汽油燈chiah較有路通講道理予人聽。知伊ê本事ê人勸伊著擱去做生理就較有趁。若是伊ta̍uh-ta̍uh應講，「人若得著滿天下亦拍毋見家己ê神魂有甚乜利益？」拄著破病ê時人共伊扛去醫館。踮佇遐伊佮常來ê人ta̍uh-ta̍uh講道理。到佇伊真lám ê時，袂起床，伊猶原無煞；臨終ê時猶過teh苦勸人。Hit-tia̍p beh來共伊送葬ê時禮拜堂鎮滿到無位通坐。毋是伊有大口才，亦毋是伊好額；實在伊ê銀無夠額通買一具棺材；是人呵咾伊ê信，盡忠，專心，仁愛，好德行。
Hit號ê人敢毋是拜上帝，信靠耶穌來得著新ê心，新ê性？