節氣
Cheh-khì
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台南府城教會報 |
| 卷期 | 第277卷 |
| 日期 | 1908/4 |
| 頁數 | 34 |
白話字（原文數位化）
Cheh-khì
1908.04 277 koàn p.34-35
Hân-si̍t.
Lūn siú Hân-si̍t cheh ê lâi-le̍k, chāi-chá Chìn kok ū chi̍t ê jîn-sîn miâ Kài Chú-chhui, chêng ū kap i ê jîn-kun Chìn Bûn-kong chhut-goā. Tng hit-sî Chìn Bûn-kong iáu-boē téng khí-lâi chē kok-uī, tī pa̍t só͘-chāi khùn-khó͘, sim-chì(sic) tì-kàu bô thang chia̍h. chiàu liû-thoân teh kóng, Kài Chú-chhui ū koah i kha-tó͘-bah hō͘ i chia̍h. Kàu āu-lâi chò-hoé tò-lâi pún-kok, chìn Bûn-kong í-keng chiáng-koân chiū kò-siúⁿ hōng-lo̍k hō͘ hiah ê kap i saⁿ-tâng khó͘-lān ê jîn-sîn. M̄ chai sī sím-mi̍h in-toaⁿ to̍k-to̍k bô siúⁿ Kài Chú-chhui. Só͘-í Kài Chú-chhui m̄ goān chāi tiâu chò koaⁿ, iā bô beh kóng-khí hōng-lo̍k ê sū chò i khì ún-ku san-lîm.
āu-lâi Chìn Bûn-kong chai ka-tī ê chhò-gō͘, ū pháiⁿ khoán-thāi Kài Chú-chhui, chiū hoán-hoé teh beh khì chhiáⁿ i chhut-lâi, chóng-sī Kài Chú-chhui koat-toàn m̄ khéng chhut-lâi. Chìn Bûn-kong bô ta-oâ, ēng kè beh kiông pek i chhut, chiū pàng hoé kā i sio chó-iū ê chhiū-ba̍k, chóng-sī i phō chhiū, kam-goān hō͘ i sio-sí, lóng bô cháu-pī. Hit-sî sī tú-hó Chheng-bêng chêng chi̍t ji̍t. Chìn Bûn-kong ū chin pi-ai siàu-liām i, chiū ēng Biân-soaⁿ ê tē lâi thek-hong i, soà bēng-lēng hiah ê peh-sèⁿ, muí-nî Chheng-bêng cheh chêng saⁿ ji̍t ke-ke lóng tio̍h pī-pān hoé-si̍t khí-lâi khǹg, kìm hoé-hun saⁿ-ji̍t. Kàu lō͘-boé-ji̍t chiū hō-chò Hân-si̍t cheh, chiū-sī Kài Chú-chhui koè-óng hit ji̍t. Só͘-í kang-siâⁿ ê hong-sio̍k ū siú chit ê kìm ian ê cheh hō-chò Hân-si̍t cheh. Keh mê chiū-sī Chheng-bêng.
Chheng-bêng
Lūn-kàu Chheng-bêng ê lâi-le̍k khiok bē-tit chai kàu choáⁿ siông-sè. Chiàu chheh-ni̍h só͘ kì-chài lâi khe-khó sī N̂g-tè chiū ū siat hit ê cheh-khì. Kàu Giâu Sùn hit-sî ū bēng-lēng thian-bûn ê koaⁿ lâi siông-sè khui-chheh tiāⁿ-tio̍h sù kuì ê khì-hāu. Chiàu in teh keng-giām, tuì tang-chì ji̍t liáu-āu koè 105 ji̍t, kàu hit ji̍t khah siông ū o͘-im thàu-hong, toā-hō͘, chiū siat cheh miâ hō-chò Hân-si̍t cheh. Koè chi̍t ji̍t hûn-bū soàⁿ-khui, thiⁿ chheng khì bêng, chiū hō-chò Chheng-bêng, tú-tú sī tuì tang-cheh koè 106 ji̍t.
Kàu Chheng-bêng hit ji̍t lâng ū-ê tī ke-lāi chè-hiàn in ê chó͘-kong, chiū-sī ēng lūn-piáⁿ chhài-se kap koé-phín, sam-seng chiú-lé lâi pâi-lia̍t tī sîn-chú ê bīn-chêng teh hàu-kèng. Ū-ê pī-pān taⁿ khì soaⁿ-ni̍h, khì chè-hiàn chó͘-kong ê bōng hō-chò poē-bōng. Chē-chē lâng kóng Chheng-bêng poē-chè, iā ū lâng kóng sī sò bōng. Lūn Chheng-bêng cheh chāi Tâi-oân khah siông sī Choân-chiu lâng ê kiáⁿ-sun teh siú.
漢羅（Ùi原文改寫）
節氣
1908.04 277 卷 p.34-35
寒食。
論守寒食節ê來歷，在早晉國有一個人臣名介子推，前有佮伊ê人君晉文公出外。當hit時晉文公猶袂頂起來坐國位，佇別所在困苦，甚至致到無通食。照流傳teh講：介子推有割伊腳肚肉予伊食。到後來做伙倒來本國，晉文公已經掌權就告賞奉祿 予hiah ê佮伊相同苦難ê人臣。毋知是甚乜因端獨獨無賞介子推。所以介子推毋願在朝做官，也無beh講起俸祿ê事做伊去隱居山林。
後來晉文公知家己ê錯誤，有歹款待介子推，就反悔teh beh去請伊出來，總是介子推決斷毋肯出來。晉文公無ta何，用計beh強逼伊出，就放火共伊燒左右ê樹木，總是伊抱樹，甘願予伊燒死，攏無走避。 Hit時是拄好清明前一日。晉文公有真悲哀數念伊，就用綿山ê地來飭封伊，紲命令hiah ê百姓，每年清明節前三日家家攏著備辦伙食起來囥，禁火薰三日。到路尾日就號做寒食節，就是介子推過往hit日。所以江城ê風俗有守這個禁煙ê節號做寒食節。 隔暝就是清明。
清明
論到清明ê來歷卻袂得知到怎詳細。照冊裡所記載來稽考是黃帝就有設hit ê節氣。到堯舜hit時有命令天文ê官來詳細開冊訂著四季ê氣候。照in teh經驗，對冬至日了後過105日，到hit日較常有烏陰透風，大雨，就設節名號做寒食節。 過一日雲霧散開，天清去明，就號做清明，拄拄是對冬節過 106日。
到清明hit日人有ê佇家內祭獻in ê祖公，就是用潤餅菜蔬佮粿品，三牲酒禮來排列佇神主ê面前teh孝敬。有ê備辦擔去山裡，去祭獻祖公ê墓號做培墓。濟濟人講清明培祭，也有人講是掃墓。論清明節在台灣較常是泉州人ê囝孫teh守。