著傷ê手
Tio̍h-siong ê chhiú
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台南府城教會報 |
| 卷期 | 第198卷 |
| 日期 | 1901/9 |
| 頁數 | 69 |
白話字（原文數位化）
Tio̍h-siong ê chhiú
1901.09 198 koàn p.69-71
Tī bó͘ só͘-chāi ū chi̍t-ê lâng miâ uî-lîm, i-ê sèⁿ bô sím-mi̍h iàu-kín, m̄-bián kóng, lán kiò i uî-lîm chiū-hó. Hit-ê lâng m̄-sìn Siông-tè, in-uī n̄g nî chêng i-ê hū-jîn-lâng kap kiáⁿ sí. Tuì án-ni kóng, Siōng-tè taⁿ bô thiàⁿ goá, só͘-í ngē sim, m̄ khì lé-pài, iā m̄ thiaⁿ lâng khó-khǹg.
Nî koè nî ná ngēⁿ-sim, lâng phah-sǹg i bô sím-mi̍h hoân-ló keng-koè ê sū; si̍t-chāi tuì in m̄ bat. uî-lîm chin thiàⁿ gín-ná, sim-lāi toā-toā hiâm Siōng-tè m̄ lâu i ê kiáⁿ hō͘ i chhī kàu tióng-sêng. I chin ài hit-ê gín-ná oa̍h khì tha̍k chheh chò ha̍k-būn ê lâng; taⁿ bô chhái! Chin m̄ goān.
Kàu cha̍p-goā-nî-āu ū lâng teh hiàm hoé-sio-chhù. Hit keng chhù-lāi ū lāu chiú-koáⁿ-lâng kap i ê sè-hàn sun teh toà; chē-chē lâng cháu oá ài beh phah hoé, khó-sioh siuⁿ-oàⁿ kàu; chhù teh-beh tó. Lāu lâng khiok hō͘ in kiù chhut lâi; gín-ná, lóng bē kì-tit, chhàu-khiáu thiaⁿ i-ê siaⁿ teh háu, tāi-ke kóng, Taⁿ bô pō͘ thang kiù i; chin khó-liân tāi ah! Hut-jiân ū chi̍t-ê lâng kàu, thiaⁿ-kìⁿ án-ni, chiū kóng, Tāi-ke chin bô-táⁿ. I chiū hiông-hiông chek-sî peh-khí kiù hit-ê gín-ná tuì chhù-téng lo̍h-lâi; chi̍t chhiú nge̍h gín-ná tī i koh-ē, koh chi̍t chhiú khîⁿ chhù ê thih-thiāu ti̍t ti̍t lo̍h. uî teh khiā ê lâng chò chi̍t-ē chhut-siaⁿ toā-toā o-ló uî-lîm hó-sim koà hó-táⁿ. Khó-sioh hit ki chhiú khîⁿ chhù ê thih-thiāu ū sio chin siong-tiōng.
Keh mê hit-ê gín-ná ê má koè-sin, tāi-ke teh kóng, Taⁿ gín-ná beh àn-choáⁿ? Khiok ū n̄g-lâng kóng in hoaⁿ-hí chhī i. Chi̍t-ê sǹg sī khah ū ê lâng, koh chi̍t-ê chiū-sī uî-lîm, chóng-sī chng-lāi ê peh-sèⁿ bô hô; ū-ê kóng, Tio̍h hō͘ i, koh ū-ê kóng, M̄-thang. Tāi-ke chham-siông kóng, Tio̍h chhiáⁿ Bo̍k-su kap chng-lāi ê sī-toā, í-ki̍p hit n̄g lâng chò-hoé lâi gī-lūn khoàⁿ-māi. Chū-chi̍p ê sî Bo̍k-su tāi-seng mn̄g hit-ê khah ū ê lâng khoàⁿ i uī-tio̍h sím-mi̍h in-toaⁿ ài beh chhī hit ê gín-ná. I kóng, Goá chêng ū chi̍t-ê kiáⁿ chhin-chhiūⁿ i, Siōng-tè tiàu i khì, taⁿ bô lah! Goá ê hū-jîn-lâng chin ài chiàu-kò͘ chit ê ná chhin-chhiūⁿ ka-tī ê kiáⁿ chi̍t-iūⁿ, m̄-nā chiàu-kò͘ i-ê seng-khu iā ē chhut-la̍t hō͘ i bat Chú Iâ-so͘ thang kiù i-ê lêng-hûn. Bo̍k-su kóng. án-ni sǹg-sī tē it iàu-kín; uî-lîm khiok ū kiù i oa̍h, m̄-kú i bô hū-jîn-lâng thang kò͘, koh i pún-sin m̄-sìn Siōng-tè, bô khì lé-pài; kan-ta kiù seng-khu nā bô kiù lêng-hûn ū sím-mi̍h lī-ek? oa̍t-thâu mn̄g uî-lîm kóng, Lí pún-sin ū sím-mi̍h oē thang kóng mah?
uî-lîm ìn-kóng, Bo̍k-su ah! goá chí-ū chi̍t hāng nā-tiāⁿ. Chò án-ni tháu sio-tio̍h ê chhiú kia̍h koân hō͘ in tāi-ke khoàⁿ. In khoàⁿ-liáu chiū tiām-tiām-tiām, lóng bô kóng chi̍t kù. Bo̍k-su kóng, Taⁿ tio̍h thoân-toaⁿ hō͘ tāi-ke siá khoàⁿ eng-kai kui sáⁿ-lâng. Hit-sî chha-put-to tāi-ke siá-tio̍h uî-lîm ê miâ. Tāi-ke soàⁿ-soàⁿ, lō͘-nih tò-tńg ê sî teh hoê khoàⁿ hit-ki chhiú tio̍h-siong kàu án-ni gín-ná kai-tit sī i-ê.
Gín-ná ê miâ chò Hok-á, uî-lîm chin thiàⁿ i; chhut-la̍t chiàu-kò͘ i, soà kà i tha̍k-chheh. Hok-á ài thiaⁿ i tit-kiù ê sū, ài khoàⁿ hit ki tio̍h-siong ê chhiú; chai uī-tio̍h hit ki i chiū-sī uî-lîm ê kiáⁿ. Ná thiaⁿ ná ū hàu uî-lîm. Ū sî mn̄g kóng, Hit-ê lâng nā siūⁿ beh koh ài goá, lí m̄ thang pàng goá khì. uî-lîm kóng, Tek-khak m̄ thang; lí taⁿ sī goá ê. Ho̍k-á koh kóng, Nā sī án-ni, Bo̍k-su sī-toā lóng bô hoat-tit. A-tia ah! in nā ēng tó͘-kiông, lí ē hoân-ló bē?
uî-lîm kóng, Hoân-ló! Chin-chiàⁿ toā hoân-ló; nā bô lí, goá chiū ē tòng-bē-tiâu. Hok-á an-uì i kóng, Taⁿ bián hoân-ló, siat-sú Lú-ông pún-sin beh lâi thó goá, lí hō͘ i khoàⁿ lí ê chhiú, i chiū chai lí tuì hoé ê tiong-ng lâi kiù goá; goá sī tio̍h kiu li.
Koh chi̍t-nî ū chi̍t-ê gâu oē chhái ê lâng lâi hit chng-ni̍h oē an-á. Chng-lāi ê lâng ta̍uh-ta̍uh ji̍p hit keng lâi khoàⁿ. uî-lîm ia̍h chhoā Hok-á khì khoàⁿ, sì-koè kiâⁿ kā i kóng chit ê ang-á sī sím-mi̍h tāi-chì, hit ê sī sím-mi̍h in-toaⁿ. Hok-á só͘ ài khoàⁿ ê ang-á chiū-sī n̄g-lâng teh khiā, ē-té ū siá, Chhun lí-ê chńg-thâu-á thàm-khoàⁿ goá ê chhiú, chhun lí-ê chhiú thàm-khoàⁿ goá-ê heng-ha̍h. Hit-ê uî-lîm lóng bô kóng-khí, chò i koè-khì. Hok-á iáu khiā tī ang-á-kha, bān-bān ho͘ jī, tàu chò-hoé lâi tha̍k. Kiò in pē kóng, Pē ah, hit ê ang-á sī sím-mi̍h tāi-chì? uî-lîm kóng, Hit ê m̄-bián mn̄g . Hok-á kóng, Hit-ê sī àn-choáⁿ m̄ bián mn̄g. uî-lîm ìn kóng, In-uī hit ê tāi-chì goá m̄-sìn. Hok-á kóng, He bô iàu-kín, chhin-chhiūⁿ ióng-sim jû-giân ê tāi-chì, lí má(sic) bô sìn, iáu-kú ta̍uh-ta̍uh teh kā goá kóng; chit ê goá chin ài thiaⁿ. Chò án-ni khiú in pē ê chhiú kiông-kiông mn̄g . uî-lîm m̄-káⁿ koh the-sî, chò án-ni thêng teh ûn-ûn-á kā i kóng.
Hok-á thiaⁿ liáu chin hoaⁿ-hí ê khoán, kóng, Chin-chiàⁿ hó, in n̄g-ê chhin-chhiūⁿ lí kap goá. To-má khoàⁿ-tio̍h hit ê hó-lâng ê chhiú, chai i kiù i , taⁿ sī i-ê leh! uî-lîm phái-siaⁿ-sàu kóng, Kiám-chhái. Hok-á kóng lóng m̄-soah, koh kóng, Hit ê hó-lâng ê bīn iu-iu, káⁿ-sī in-uī To-má m̄ sìn i kiù i; thè i sí iáu-kú m̄-sìn sǹg sī To-má ê toā chhò. Siat-sú goá nā khoàⁿ lí ê chhiú, soà thiaⁿ lí kóng tuì hoé kiù goá ê oē, iā m̄ sìn, goá chiū m̄ tio̍h, sī á m̄ sī? uî-lîm kóng, Sī. Hok-á koh kóng, Goá nā m̄ sìn lí kiù goá, kiám tio̍h khì chò pa̍t-lâng ê kiáⁿ mah? I-ê pē kóng, M̄ sī, put-lūn ū sìn bô sìn, lí iû-goân sī goá ê, in-uī goá ū kiù lí. Hok-á kóng, Goá khoàⁿ lí ê chhiú chiū liâm-piⁿ sìn, chhin-chhiūⁿ To-má. I kóng án-ni sī an-uì uî-lîm, in-uī i khoàⁿ uî-lîm bô sím-mi̍h an-sim ê khoán.
Kuí-nā ji̍t Hok-á lóng siūⁿ tio̍h hit ê ang-á-tô; ū-sî kā in pē kóng, Hit-ê hó-lâng ê bīn chin iu ê khoán, goá nā hō͘ lí hoân-ló chhin-chhiūⁿ án-ni, goá ê sim ē toā kan-khó͘. Hit-ê To-má goá bô sím-mi̍h thiàⁿ i. Pē ah, lí siūⁿ àn-choáⁿ? uî-lîm kóng, Goá m̄-bat siūⁿ i ê tāi-chì. Chóng-sī hit ê oē bóng teh kóng, in-uī hit kuí ji̍t ê tiong-kan Hok-á ê oē chhì-chha̍k i-ê sim tì-kàu lóng bē khùn-tit.
Ū-sî teh bāng hit-ê lâng koh chài ài Hok-á chò i ê kiáⁿ, uî-lîm ta̍uh-ta̍uh khí-chhiú, Hok-á m̄-sìn; chhéⁿ chin-chiàⁿ teh lâu ba̍k-sái. Koh khùn chiū khoàⁿ Chú kap To-má, hit ê To-má ū-sî oāⁿ chò i pún-sin. Chú teh kā i kóng, Chhun lí ê chńg-thâu-á, thàm-khoàⁿ goá ê chhiú, èng-kai sìn m̄ thang giâu-gî. uî-lîm chhéⁿ chiū kóng, Kong-tō kong-tō, goá chò Lí-ê sī tio̍h lah. Chóng-sī bô liâm-piⁿ chò chi̍t-ē sìn. Bô loā kú Hok-á ê thiàⁿ ū kám-kek i ê sim, tuì án-ni i ê ngēⁿ-sim pìⁿ -chò gín-ná ê khoán, chai taⁿ Hok-á sī goá ê, goá chiū-sī Iâ-so͘ ê, I uī-tio̍h goá-ê choē siū thàng-thiàⁿ; taⁿ kàu chi̍t-sì-lâng chiū-sī sio̍k tī I lah.
漢羅（Ùi原文改寫）
著傷ê手
1901.09 198卷 p.69-71
佇某所在有一个人名uî-lîm，伊ê姓無甚乜要緊，毋免講：咱叫伊uî-lîm就好。彼个人毋信上帝，因為兩年前伊ê婦jîn人佮囝死。對按呢講：上帝taⁿ無疼我，所以硬心，毋去禮拜，也毋聽人苦勸。
年過年ná硬心，人拍算伊無甚乜煩惱經過ê事；實在對in毋捌。 uî-lîm真疼囡仔，心內大大嫌上帝毋留伊ê囝予伊飼到長成。伊真愛彼个囡仔活去讀冊做學問ê人；taⁿ無彩！真毋願。
到 十外年後有人teh喊火燒厝。彼間厝內有老守寡人佮伊ê細漢孫teh蹛；濟濟人走倚愛beh拍火，可惜siuⁿ晏到；厝teh-beh倒。老人卻予in 救出來；囡仔，攏袂記得，湊巧聽伊ê聲teh哮，大家講：Taⁿ無步通救伊；真可憐代矣！忽然有一个人到，聽見按呢，就講：大家真無膽。伊就雄雄即時 peh起救彼个囡仔對厝頂落來；一手挾囡仔佇伊胳下， 閣一手khîⁿ厝ê鐵柱直直落。圍teh徛ê人做一下出聲大大呵咾 uî-lîm好心掛好膽。可惜彼隻手khîⁿ厝ê鐵柱有燒真傷重。
隔暝彼个囡仔ê媽過身，大家teh講：Taⁿ囡仔beh按怎？卻有兩 人講in兄弟飼伊。一个算是較有ê人，閣一个就是uî-lîm，總是莊內ê百姓無和；有ê講：著予伊，閣有ê講：毋通。大家參詳講：著請牧師 佮莊內ê序大，以及彼兩人作伙來議論看覓。聚集ê時牧師代先問彼个較有ê人看伊為著甚乜因端愛beh飼彼个囡仔。伊講：我前有一个囝親像伊，上帝召 伊去，taⁿ無lah！我ê婦jîn人真愛照顧這个ná親像家己ê囝一樣，毋nā照顧伊ê身軀也會出力予伊捌主耶穌通救伊ê靈魂。牧師講。 按呢算是第一要緊；uî-lîm卻有救伊活，毋過伊無婦jîn人通顧，閣伊本身毋信上帝，無去禮拜；kan-ta救身軀若無救靈魂有甚乜利益？越頭 問uî-lîm講：你本身有甚乜話通講mah？
uî-lîm應講：牧師矣！我只有一項若定。 做按呢tháu燒著ê手舉懸予in大家看。 In看了就恬恬恬，攏無講一句。牧師講：Taⁿ著傳單予大家寫看應該歸啥人。彼時差不多大家寫著uî-lîm ê名。大家散散，路裡倒轉ê時teh回看彼支手著傷到按呢囡仔該得是伊ê。
囡仔ê名做福á，uî-lîm真疼伊；出力照顧伊，紲教 伊讀冊。福á愛聽伊得救ê事，愛看彼支著傷ê手；知為著彼支伊就是uî-lîm ê囝。 Ná聽ná有孝uî-lîm。有時問講：彼个人若想beh閣愛我，你毋通放我去。uî-lîm講：的確毋通；你taⁿ是我ê。 福á閣講：若是按呢，牧師序大攏無法得。阿爹矣！ in若用賭強，你會煩惱袂？
uî-lîm講：煩惱！真正大煩惱；若無你，我就會擋袂tiâu。福á安慰伊講：Taⁿ免煩惱，設使女王本身beh來討我，你予伊看你ê手，伊就知你對火ê中央來救我；我是著歸你。
閣 一年有一个gâu畫彩ê人來彼莊裡畫尪á。 莊內ê人ta̍uh-ta̍uh入彼間來看。 uî-lîm亦chhoā福á去看，四界行共伊講這个尪仔是甚乜代誌，彼个是甚乜因端。 福á所愛看ê尪仔就是兩人teh徛，下底有寫，伸你ê chńg頭仔探看我ê手，伸你ê手探看我ê heng-ha̍h。 彼个uî-lîm攏無講起，做伊過去。福á猶徛佇尪仔跤，慢慢呼字，鬥作伙來讀。叫in父講：父矣，彼个尪仔是甚乜代誌？ uî-lîm講：彼个毋免問。福á講：彼个是按怎毋免問。uî-lîm應講，因為彼个代誌我毋信。福á講：He無要緊，親像ióng- sim jû-giânê 代誌，你嘛無信，猶過ta̍uh-ta̍uh teh共我講：這个我真愛聽。 做按呢khiú in父ê手強強問。uî-lîm 毋敢閣推辭，做按呢停teh ûn-ûn-á共伊講。
福á聽了真歡喜ê款，講：真正好，in兩 个親像你佮我。多馬看著彼个好人ê手，知伊救伊，taⁿ是伊ê leh！ uî-lîm歹聲嗽講：Kiám-chhái。 福á講攏毋煞，閣講：彼个好人ê面憂憂，敢是因為多馬毋信伊救伊；替伊死猶過毋信算是多馬ê大錯。設使我若看你ê手，紲聽你講對火救我ê話，也 毋信，我就毋著，是á毋是？uî-lîm講：是。福á閣講：我若毋信你救我，kiám著去做別人ê囝mah？伊ê父講：毋是，不論有信無 信，你猶原是我ê，因為我有救你。福á講：我看你ê手就連鞭信，親像多馬。伊講按呢是安慰uî-lîm，因為伊看uî-lîm無甚乜安心 ê款。
幾nā日福á攏想著彼个尪仔圖；有時共in父講：彼个好人ê面真憂ê款，我若予你煩惱親像按呢，我ê心會大艱苦。彼个多馬我無 甚乜疼伊。父矣，你想按怎？ uî-lîm講：我毋捌想伊ê代誌。總是彼个話罔 teh講：因為彼幾日ê中間福á ê話刺鑿伊ê心致到攏袂睏得。
有時teh夢彼个人閣再愛福á 做伊ê囝，uî-lîm ta̍uh-ta̍uh起手，福á毋信；醒真正teh流目屎。閣睏就看主佮多馬，彼个多馬有時換做伊本身。主teh 共伊講，伸你ê chńg頭仔，探看我ê手，應該信毋通僥疑。uî-lîm醒就講：公道公道，我做你ê是著lah。總是無連鞭做一下信。無偌久福á ê疼有感激伊ê心，對按呢伊ê硬心變做囡仔ê款，知taⁿ福á是我ê，我就是耶穌ê，伊為著我ê罪受痛疼；taⁿ到一世人就是屬佇伊 lah。