旗後醫生館
Kî-āu I-seng-koán
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台南府城教會報 |
| 卷期 | 第198卷 |
| 日期 | 1901/9 |
| 頁數 | 67 |
白話字（原文數位化）
Kî-āu I-seng-koán
1901.09 198 koàn p.67-68
Saⁿ-cha̍p-goā nî chêng Má I-seng lâi Tâi-oân thoân tō-lí, i tāi-seng toà tī Hú- siâⁿ-goā siat i-koán. Hit-tia̍p lâng sì-kè thoân iâu-giân ê pháiⁿ-oē, siⁿ-khí jiáu- loān, tì-kàu i toà bē tiâu, ko͘-put-chiong tio̍h cháu-khì Kî-āu khiā-khí. Tī-hia bé chhù chò lé-pài-tn̂g, iā khí chi̍t-keng i-koán. Toà tī-hia saⁿ-sì nî, jiân-āu koh khì Hú-siâⁿ, kā Khó͘ Ló-tia tián chi̍t- keng chhù, thang chò i-koán kap khiā- ke ê lō͘-ēng, chiū-sī lán āu-lâi kiò-chò kū-lâu,hit-keng.
Hit-sî Kong-hoē í-keng chhe Lí Bo̍k-su tiàm tī Kî-āu, m̄-kú bô koh chhe chi̍t-ê i-seng ; chiàⁿ chhiáⁿ San I-seng kā lán hoāⁿ I-koán. āu-lâi i khì Ē-mn̂g, i-ê sió-tī San Tāi-pi̍t, (ū lâng kiò i Sió- San) lâi chiap i-ê chit. I toà bô loā-kú, chiàⁿ khì Hok-chiu, chiū oāⁿ Liân I-seng lâi toà. Chiah-ê m̄-sī Kong-hoē chhe-ê, kóng sī in hâng-ni̍h ê lâng chhiáⁿ-ê; m̄- kú tāi-ke hoaⁿ-hí ta̍k-ji̍t lâi i-koán, khoàⁿ chèng-thâu hoat-io̍h, bô the̍h lán-ê chîⁿ. In hâng-ni̍h ê lâng iā nî-nî tê-gîn thang bé-io̍h, lán kàu-hoē nā-sái chhut pún-tē lâng ê sin-lô. Chóng-sī hit-tia̍p goán Bo̍k-su lóng ū poaⁿ-khì toà tī Hú-siâⁿ, bô lâng toà tī Kî-āu thang liāu-lí. Hit keng i-seng-koán iā beh tó beh tó. Lâng chiū gī-lūn tio̍h koh khí chi̍t-keng, thang siàu-liām San Tāi-pi̍t I-seng, in- uī I khì Hok-chiu tú-tio̍h phoà-pīⁿ chá- sí, tāi-ke chin hoân-ló, sī i toà chit-pêng bô loā-kú, m̄-kú tit-tio̍h chèng-lâng lóng o-ló i. Só͘-í chē-chē lâng hoaⁿ-hí tê-gîn lâi khí chi̍t-keng sin ê i-koán, sī Kî-āu soaⁿ-kha hit-keng. Sī tī Muî I-seng chhiú-ni̍h khí--ê, iā sī i teh liāu-lí.
Chóng-sī tuì Ji̍t-pún lâi Tâi-oân liáu-āu, chiah-ê tiàm tī Tâi-oân ê goā-kok lâng, ná-kú ná-chió ; tû--khì goán Kàu- su í-goā chí-ū nn̄g-saⁿ ê lâng nā-tiāⁿ. Chiū i-seng toà tī-chia bô thâu-lō͘, i chiàⁿ lī-khui Tâi-oân khì toà Hok-chiu ê Má-boé káng-kháu ê só͘-chāi. I iáu-boē khì ê tāi-seng, hiah-ê liāu-lí Kî-āu i-seng- koán ê táng-sū chū-chi̍p, chhiáⁿ lán-ê Kàu-sū-hoē thè in tam-tng hit-ê koân- hē, in-uī taⁿ bô pa̍t-ê i-seng thang hoāⁿ. Goán hoaⁿ-hí ín--i; in chiū chiong hit keng i-koán í-ki̍p só͘ chhun ê gîn, kuí- nā pah kho͘, lóng kau-tāi goán.
Hiān-kim chhiàⁿ sai-hū lâi siu-lí chhòng-piān. Kàu 10 goe̍h tē 10 hō (kū-le̍k 8 goe̍h 28 ji̍t) chiū-sī pài-sì, téng-po͘ 10 tiám cheng, An I-seng beh lâi khui I-koán, khoàⁿ chèng-thâu hoat- io̍h. Khó-sioh bē-tit-thang ū chit-ê goā- kok ê i-seng chhiâng-chāi toà tī-hia hoāⁿ- koán, in-uī bô loā-kú An I-seng beh tò--khì Chó͘-ke, hioh-khùn, Má I-seng tio̍h toà tī Hú-siâⁿ. Chóng-sī Má I- seng teh ǹg-bāng ū-sî thang lâi Kî-āu khoàⁿ pīⁿ-lâng; chiū-sī kū-le̍k muí-goe̍h chhe-it chhe-jī cha̍p-gō͘ cha̍p-la̍k ji̍t beh lâi. Hiān-kim i beh khì Hiong-káng, chhoā sian-siⁿ-niû, liâm-piⁿ tò-tńg lâi. Kàu 11 goe̍h 11(kū-le̍k 10 goe̍h chhe 1). i beh lâi Kî-āu, hoat-io̍h. I-seng bô tī- teh ê sî-chūn ū chi̍t-ê I-koán ê ha̍k-seng, Cheng Hoé-ōng, beh toà tī-hia chiàu-kò͘ phoà-pīⁿ ê lâng. Chit-tia̍p só͘ siat ê hoat-tō͘ sī án-ni-siⁿ, āu-lâi nā ū pa̍t-mi̍h ê siau-sit goán beh thong-ti lín.
Chiah-kú Kî-āu ê kàu-hoē chin soe-bî, chhun chi̍t kháu-chàu teh pài Siōng-tè nā-tiāⁿ. Taⁿ lán tio̍h kiû Siōng-tè lîn-bín Kî-āu ê kàu-hoē, ēng chit-ê sin- siat ê i-seng-koán chò toā lō͘-ēng, ín- chhoā chē-chē lâng khò Kiù-chú Iâ-so͘ lâi tit-tio̍h kiù, thang koh-chài siat chi̍t-ê lé-pài-tn̂g tī-hia, pí téng-nî koh khah heng-ōng. iā-sī ǹg-bāng m̄-nā Kî-āu ê peh-sìⁿ, chiū-sī thong Hōng- soaⁿ-koān ê lâng, lâm-hū ló-iù, thang tit-tio̍h lī-ek, chhin-chhiūⁿ jī-saⁿ-cha̍p nî chêng ê khoán-sit.
漢羅（Ùi原文改寫）
旗後醫生館
1901.09 198卷 p.67-68
30外年前馬醫生來台灣傳道理，伊代先toà tī 府城外設醫館。Hit-tia̍p人四界傳謠言ê歹話，生起擾亂，致到伊toà bē tiâu,姑不chiong走去旗後企起。Tī-hia買厝做禮拜堂，也起一間醫館。Toà tī-hià、4年，然後koh去府城，kā許老爹典一間厝，thang做醫館kap企家ê路用，就是咱後來叫做舊樓，hit間。
Hit時公會已經差李牧師tiàm tī 旗後，m̄-kú無koh差一個醫生；正請山醫生kā咱hoāⁿ 醫館。後--來伊去廈門，伊ê 小弟山大畢，(有人叫伊小山 ) 來接伊ê 職。伊toà無偌久，正去福州，就換連醫生來toà。Chiah ê m̄ 是公會差--ê,講是in 行--ni̍h ê人請--ê;m̄-kú逐家歡喜逐日來醫館，看症頭發藥，無提咱ê 錢。In行--ni̍h ê人也年年tê銀 thang買藥，咱教會nā-sái 出本地人ê薪勞。總--是hit-tia̍p阮牧師攏有搬去toà tī 府城。無人toà-tī 旗后thang料理。Hit間醫生館也beh倒beh倒。人就議論著koh起一間，thang數念山大畢醫生，因為伊去福州tú著破病早死，大家真煩惱，是伊toà這爿無偌久，m̄-kú得著眾人攏o-ló--伊。所以濟濟人歡喜tê銀來起一間新ê醫館，是旗後山腳hit間。是tī 梅醫生手--ni̍h起--ê,也是伊teh料理。
總--是對日本來台灣了後，chiah ê tiàm-tī 台灣ê外國人，那久那少；除--去阮教師以外只有兩三個人nā-tiāⁿ。就醫生toà tī -chia無頭路，伊正離開台灣去toà福州ê馬尾港口ê所在。伊iáu-boē去ê代先，hiah-ê料理旗後醫生館ê董事聚集，請教師會退in擔當hit-ê關係，因為今無別個醫生thang hoāⁿ。阮歡喜允--伊；in就將hit間醫館以及所chhun ê銀，幾若百箍，攏交代阮。
現今倩師父來修理創便。到10月第10號( 舊曆8月28日 ) 就是拜四，頂晡10點鐘，安醫生beh來開醫館，看症頭發藥。可惜bē-tit-thang有一個外國ê醫生常在toà tī-hia hoāⁿ館，因為無偌久安醫生beh倒去祖家，歇睏，馬醫生著toà tī 府城。總--是馬醫生teh向望有時thang來旗後看病人；就是舊曆每月初一、初二、十五、十六日beh來。現今伊beh去香港，chhoā先生娘，liâm-piⁿ倒轉--來。到11月11 ( 舊曆10月初一 ) 。伊beh來旗後，發藥。醫生無tī--teh ê 時陣有一個醫館ê學生，曾火旺，beh toà tī-hia照顧破病ê人。這-tia̍p所設ê法度是án-ni，後--來有別物ê消息阮beh通知lín。
Chiah 久旗后ê教會真衰微，chhun一口灶teh拜上帝nā-tiāⁿ。今咱著求上帝憐憫旗後ê教會，用這個新設醫生館做大路用，引chhoā濟濟人靠救主耶穌來得著救，thang koh再設一個禮拜堂tī-hia，比頂年koh較興旺。也是向望m̄ 若旗後ê百姓，就是通鳳山縣ê人，男婦老幼，thang得著利益，親像2、30年前ê款式。
(台南府城教會報第198卷，1901年9月)