彰化ê消息
Chiang-hoà ê Siau-sit
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台南府城教會報 |
| 卷期 | 第196卷 |
| 日期 | 1901/7 |
| 頁數 | 52 |
白話字（原文數位化）
Chiang-hoà ê Siau-sit
1901.07 196 koàn p.52-53
Kīn-lâi ū chih--tio̍h chi̍t tiuⁿ phoe teh kóng-khí Chiang-hoà-koān ê siau- sit.Taⁿ chiong i-ê oē kì tī ē-té.
Lūn Tâi-tiong Chiang-hoà ê kàu-hoē lóng pêng-an ; hiah-ê sin-siat ê kàu-hoē ū-ê put-chí oa̍h-tāng, ū chiām-chiām teh ke-thiⁿ, ū-ê khah tò-thè léng-tām. Hiān-sî pak-lō͘ pò͘-tō put-chí hó ki-hoē, goá ū siông khì hiah-ê sin-siat ê pài- tn̂g chò lé-pài. Iú-bêng-hiaⁿ chêng lé- pài ū oāⁿ-khì Chháu-ê-tun pài-tn̂g, O͘- phoê-hiaⁿ oāⁿ toà Gû-mā-thâu. Kīn-lâi tī Tâi-tiong-koān-sio̍k ū chi̍t- sin pu̍t, hō-kiò Tè-kun, tī Lo̍k-káng, Chiang-hoà, Lâ-lí-sàn ke, Khe-ô͘-ke, Siā- thâu, pak-lō͘ chē-chē ê só͘-chāi, teh kā lâng ké a-phian-hun. Nā beh hō͘ Tè- kun ké-hun, tio̍h tuì Tè-kun poa̍h-poe chiù-choā, chiong hun-chhoe gia̍h lâi kau i, poah-poe-liáu chiah khì lim kuí- nā oáⁿ chuí, āu-lâi ū-ê làu-thò͘. I ū ēng oē háⁿ in, kóng, nā koh chia̍h chiū ē sí; lâng tio̍h thun-lún kan-khó͘. Ū-ê saⁿ- thàn saⁿ-hán, khat-khó͘ thun-lún giàn, kiông-kiông bán khì, m̄-sī Tè-kun ē kā lâng ké. Thiaⁿ-kìⁿ kóng Tâi-tiong kīn-lâi ū kuí-nā chheng lâng ké-khì a- phiàn bô-chia̍h. Goá khoàⁿ kok só͘-chāi, a-phiàn-hun-tiàm ū khah chió khám. ia̍h ū-ê ké-liáu giàn-sí--khì, ia̍h ū-ê koh khì chia̍h. Chaiù lâng kóng kīn-lâi a- phiàn sǹg-sī chin kuì, pí Chheng-tiâu ê sî kuì chin chē, ū chē-chē lâng kan-khó͘, chheh-sim ài ké, só͘-í chiah ū hiah chē chheng lâng khì ké. Tio̍h kiû Siōng-tè hō͘ Tâi-oân a-phiàn ē tû-khì, ǹg-bāng Sèng-hoē heng-ōng.
ia̍h koh ū chi̍t-hāng ê kî-sū. Chiū-sī tī Tâi-tiong Gû-mā-thâu ê Saⁿ-tè-chhù hia ū chi̍t-sin pu̍t hō-kiò Kok-sèng-iâ, hia-ê lâng ká-chià hit-sin pu̍t ê miâ, lâi phiàn lâng ê chîⁿ, chhe lâng sì-kè kóng, Saⁿ-tè-chhù Kok-sèng-biō chêng ū chhut phang chuí, lâng nā iúⁿ hit-ê phang chuí khì khǹg chiū ē siu-chai kái-ē. Ná-kú ná-chē lâng khì iúⁿ hit-ê chuí, ta̍k-ji̍t ū kuí chheng lâng khì iúⁿ ; ta̍k lâng tio̍h kā i bé chi̍t-tiuⁿ hû khì hong chuí-kan. ia̍h tio̍h kā i bé chi̍t-ê hiuⁿ-hoé khì kat ; chi̍t tiuⁿ hû 45 chîⁿ, chi̍t-ê hiuⁿ-hoé chi̍t kak-gîn. Thiaⁿ-kìⁿ kóng, chi̍t-ji̍t khioh pah-goā-gîn.
Goá chhut-khì pò͘-tō ê sî, ū khoàⁿ-kìⁿ tang sai lâm pak chin chē lâng taⁿ tek- kóng koāⁿ chuí kan khì teh iúⁿ hit-ê chuí, ǹg-bāng beh tit pêng-an, chin-chiàⁿ sī khó-lîn. In m̄-chai pêng-an ê lō͘,chiū-sī Iâ-so͘. Goá khoàⁿ sè-sio̍k ū chē-chē ài-beh chhoē oa̍h-lō͘, chóng-sī in iáu-boē chai thang sìn Chú lâi tit oa̍h-lō͘. Lán tio̍h siông thè bô tit tō-lí ê lâng kiû Siōng-tè hō͘ in thang tit-kiù.
iū-koh tit-tio̍h chi̍t lâng ê siau-sit soà ìn tī ē-té :—
Hiān-sî tī chia ê kàu-hoē sǹg-sī tām- po̍h ê iô-tāng, Hiān-kim thong Tâi- tiong-koān ê peh-sèⁿ toā iâu-giân, kóng 6 goe̍h chhe it ji̍t beh chhut hoé-ji̍t, lâi sio-sí Ji̍t-pún. Che-sī ū chi̍t-sian Tè-kun teh lia̍h tâng-ki kóng ê. Tè-kun ū ēng soa-chuí hō͘ chèng peh-sèⁿ ké a-phiàn-hun; ū lâng sìn i lâi ké--ê, sǹg bē-chīn. Hiān-sî Tâi-tiong chia̍h a-phiàn ê lâng chám-jiân chió. Nā beh ké tio̍h chiù- choā kan-ta lim chuí bô ēng io̍h ké. Ū-ê sui-jiân sī kan-khó͘ giàn-hun tòng-bē- tiâu, m̄-kú Tè-kun kóng nā chiù-choā liáu koh chia̍h a-phiàn suî-sí; tuì án-ni chē-chē lâng kiaⁿ-sí, kiông-kiông siū- khó͘ 8, 9 ji̍t chiū liáu-lī.
Taⁿ hiān-sî Gû-mā-thâu ū teh bē sian-chuí, hit sian pu̍t ū kóng tio̍h chia̍h. Hia ū chi̍t-ê khut ê chuí, sian lo̍h lâi tī-hia piàn-hoà, 6 goe̍h chhe it ji̍t, kok lâng tio̍h lim hit ê chuí chiah bē-sí; nā-bô chiū ē hō͘ hoé sio-sí. Tuì án-ni thong Tâi-tiong-koān-sio̍k ê peh-sèⁿ, tû pài Siōng-tè ê lâng í-goā, bô-hun lāi-soaⁿ hái-kháu tiāⁿ-tio̍h ta̍k kháu-chàu ū ēng tek-kóng khì ji̍p chi̍t-kan lâi khǹg tī in chhù, kàu la̍k goe̍h chhe it thang chê-chê lim.
Ū lâng kóng kàu 6 goe̍h chhe it peh- sèⁿ beh loān; hiān-sî Ji̍t-pún lâng í-keng chai-iáⁿ, toā-toā teh tî-hông; ū-sî chó͘-tòng peh-sèⁿ m̄-thang án-ni nāu-tōng. Chóng-sī iû-goân m̄-thiaⁿ ; kóng, sîn- bêng Tè-kun beh kā lâng i-pēⁿ, kā-lâng ké a-phiàn lóng sī hó-sū, m̄-khéng hō͘ Ji̍t-pún chó͘-tòng ; tī ke-chhī Ji̍t-pún m̄-chún i, in chiū soá-khì chng-siā. Ji̍t-pún lâng chai peh-sìⁿ beh bô͘-hoán; Siā-thâu ê kéng-chhat ū kā chham-sū kóng, tio̍h thong-ti peh-sìⁿ m̄-thang, goán sui-jiân hō͘ lín thâi liáu, toā-tuī nā kàu tek-khak toā pháiⁿ khoán-thāi Tâi-oân ê peh-sìⁿ. Ū lâng kóng chit ê kè-bô͘ sī tuì Chheng-kok lâi-ê.
iā ū thiaⁿ-kìⁿ lâng teh iâu-giân kóng, chiah-ê ji̍p-kàu ê lâng ê sèⁿ-miā sī kàu 6 goe̍h nā-tiāⁿ ; tì-kàu ū chē-chē lâng sit- táⁿ. Tī Tâi-tiong sio̍k ê kàu-hoē ū chē- chē thiaⁿ tō-lí ê lâng khì pài Tè-kun, sī kiû i-ê sian-tan lâi chia̍h ; chin-chhám ah ! Peh-sìⁿ siū bê-he̍k chin-chhám.
Hiah ê lâng só͘ khǹg ê chuí lóng bé chi̍t tiuⁿ hû hong-teh, kàu 6 goe̍h chhe it chiah thang khui. Chit hō ê bê-he̍k peh-sìⁿ chin siong-tiōng, í-keng ū thoân kàu Ka-gī lah; Hú-siâⁿ kiám-chhái bô loā-kú ē kàu.
Tè-kun ū kìm-chí chèng-lâng m̄-thang ēng Ji̍t-pún ê mi̍h; in-uī i kóng Ji̍t-pún sī kap Tè-kun chò tuì-te̍k, m̄- thang chia̍h Ji̍t-pún ê hun, m̄-thang chhēng in ê i-chiûⁿ; nā-chhēng, Tè-kun m̄ hoaⁿ-hí. Kàu 6 goe̍h Tè-kun beh chān Tâi-oân ê peh-sìⁿ kap Ji̍t-pún su-iâⁿ; peh-sìⁿ bô giâu-gî.
漢羅（Ùi原文改寫）
彰化ê消息
1901.07 196卷 p.52-53
近來有接著一張批teh講起彰化縣ê消息。今將伊ê 話記tī 下底。
論台中彰化ê教會攏平安；hiah-ê 新設ê教會有ê 不止活動，有漸漸teh加添，有ê 倒替冷淡。現時北路佈道不止好機會，我有常去hiah-ê 新設ê拜堂做禮拜。有明兄前禮拜有換去草鞋屯拜堂，烏皮兄換toà牛罵頭。近來tī 台中屬有一身佛，號叫帝君，tī 鹿港，彰化，Lâ-lí-sàn街，溪湖街，社頭，北路濟濟ê所在，teh kā人改鴉片薰。若beh hō͘ 帝君改薰，著對帝君跋杯咒詛，將薰吹gia̍h來交伊，跋杯了後才去lim幾若碗水，後--來有ê 漏吐。伊有用話哄--in，講：「若koh食就會死」；人著吞忍艱苦。有ê 相趁相喊，渴苦吞忍癮，強強挽去，m̄ 是帝君會kā人改。聽見講台中近來有幾若千人改去鴉片無食。我看各所在，阿片薰店有較少坎。亦有ê 改了癮死--去，亦有ê koh去食。照人講近來鴉片算是真貴，比清朝ê時貴真濟，有濟濟人艱苦，慼心愛改，所以才有hiah 濟千人去改。著求上帝hō͘ 台灣阿片會除--去，向望聖會興旺。
亦koh有一項ê奇事。就是tī 台中牛罵頭ê三塊厝hia有一身佛號叫國姓爺，hia ê人假藉hit身佛ê名，來騙人ê錢，差人四界講，三塊厝國姓廟前有出芳水，人若舀hit個芳水去囥就會收災改禍。那久那濟人去舀hit個水，逐日有幾千人去舀；逐人著kā伊買一張符去封水矸。亦著kā伊買一個香火去結；一張符45錢，一個香火一角銀。聽見講，一日拾百外銀。
我出去佈道ê 時，有看見東西南北真濟人擔竹管koāⁿ 水矸去teh舀hit 個水，向望beh得平安，真正是可憐。In m̄ 知平安ê路，就是耶穌。我看世俗有濟濟愛beh chhoē活路，總--是in iáu-boē知thang信主來得活路。咱著常替無得道理ê人求上帝hō͘ in thang得救。
又koh得著一人ê消息續 印tī 下底：—--
現時tī chia ê教會算是淡薄ê搖動。現今通台中縣ê百姓大謠言，講6月初一日beh出火日，來燒死日本。Che是有一仙帝君teh掠童乩講--ê。帝君有用沙水hō͘ 眾百姓改鴉片薰；有人信伊來改--ê,算bē盡。現時台中食鴉片ê人chám然少。若beh改著咒詛kan-ta lim水無用藥改。有ê雖然是艱苦癮薰擋bē tiâu,m̄-kú帝君講若咒詛了koh食鴉片隨死；對án-ni濟濟人驚死，強強受苦8、9日就了離。
今現時牛罵頭有teh賣仙水，hit仙佛有講著食。Hia有一個窟ê水，仙落來tī hia變化，6月初一日，各人著lim hit個水才bē死；若無就會火燒死。對án-ni 通台中縣屬ê百姓，除拜上帝ê人以外，無分內山海口定著逐口灶有用竹管去入一矸來囥tī in厝，到六月初一thang齊齊lim。
有人講到六月初一百姓beh亂；現時日本人已經知影，大大teh持防；有時阻擋百姓m̄ thang án-ni鬧動。總--是猶原m̄ 聽；講，神明帝君beh kā人醫病，kā人改鴉片攏是好事，m̄ 肯hō͘日本阻擋；tī 街市日本m̄ 准伊，in就徙去庄社。日本人知百姓beh謀反；社頭ê警察有kā參事講，著通知百姓m̄ thang，阮雖然hō͘ lín thâi了，大隊若到的確大歹款待台灣ê百姓。有人講這個計謀是對清國來--ê。
也有聽見人teh謠言講，chiah ê入教ê人ê性命是到6月nā-tiāⁿ；致到有濟濟人失膽。Tī 台中屬ê教會有濟濟聽道理ê人去拜帝君，是求伊ê 仙丹來食；真慘--ah ! 百姓受迷惑真慘。
Hiah ê人所囥ê水攏買一張符封--teh，到6月初一才thang開。這號ê迷惑百姓真傷重，已經有傳到嘉義--lah;府城kiám-chhái無偌久會到。
帝君有禁止眾人m̄-thang用日本ê物；因為伊講日本是kap帝君做對敵，m̄-thang食日本ê薰，m̄-thang穿in ê衣裳；若穿，帝君m̄ 歡喜。到6月帝君beh贊台灣ê百姓kap日本輸贏；百姓無giâu疑。