浪蕩子
Lōng-tōng Chú
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 萬姑娘 Bāng Ko͘-niû |
| 卷期 | 台南府城教會報 |
| 卷期 | 第194卷 |
| 日期 | 1901/5 |
| 頁數 | 38 |
白話字（原文數位化）
Lōng-tōng Chú
1901.05 194 koàn p.38-40
(Chiap chêng-koàn tē 32 bīn.)
Guī ló-iâ kah Bí-lē khì chhoē láu-ma, ka-tī ji̍p khùn-pâng, sim-lāi chin bô pêng-an, khiā tī hit pak lōng-chú ê oē-tô͘-ē, àm-chēⁿ teh siūⁿ, Goá beh kui-ho̍k; m̄-kú sī lân, kiû Siōng-tè lîn-bín goá, kiò goá tò-lâi khì. Siūⁿ kàu poàⁿ-mî, chiū peh-chiūⁿ bîn-chhn̂g khùn.
Koè ji̍t chá-khí sèⁿ Má--ê chin-chiàⁿ chhoā in kiáⁿ lâi pài-kìⁿ Guī ló-iâ, kiû i chhiàⁿ To-má pang-chān i tàu khoàⁿ chhiū-nâ. To-má kóng, “Sui-jiân miâ-siaⁿ m̄ hó, goá í-keng hoán-hoê ké-pìⁿ kui-ho̍k Siōng-tè siūⁿ ài chò hó-lâng, khún-kiû Ló-iâ chhì-giām hō͘ goá chi̍t-ê ki-hoē, goá si̍t-chāi kái-kò lah.”
Guī ló-iâ kóng án-ni ē chò-tit, iok tiāⁿ-tio̍h kang-chîⁿ, khǹg i kuí-kù oē. Pē kiáⁿ kám-siā put-chīn chiū khì lah. Guī ló-iâ sim-lāi teh siūⁿ, Goá m̄ ta̍t tio̍h hit ê To-má lah. I í-keng hoê-thâu, goá in-hô m̄ kui-ho̍k Thiⁿ-pē mah? Thiⁿ-pē ū chû-pi thiàⁿ-thàng kiám bô pí Má--ka khah toā mah? Cháiⁿ-iūⁿ goá teh kiaⁿ Siōng-tè m̄ khoan-iông sià-bián leh !
Teh-beh koè-nî tú-hó tāi-ke chīn bô êng teh piàⁿ lāi-bīn, iā bán-hoe bán hio̍h chéng-tùn só͘-chāi chng-thāⁿ hó-khoàⁿ. Bí-lē iā cháu-lâi, cháu-khì, chhòng chia, chhòng hia, tiâu-kò͘-ì ài Guī ló-iâ chai, hoaⁿ-hí i ê só͘ chò.
Hit mî hut-jiân khí toā hong; Bí-lē khiā oá thang-á teh khoàⁿ kóng, “Ma-ma, goá nā cháu-chhut-khì m̄-chai hong ū kàu-gia̍h la̍t thang poe goá kàu thiⁿ-téng bô?” Ma-ma kóng, “M̄-thang, goán iáu-boē kam-goān beh hō͘ lí lī-khui sè-kan.” Bí-lē kóng, “M̄-kú goá ū-sî chin ài khì. Ma-ma lí kín-kín lâi khoàⁿ--teh. Khó-lī-á hō͘ hong iô-lâi iô-khì, háu kàu si̍h-si̍h soaihN8-soaihN8. Goá chin ài i tio̍h hō͘ hong sàu-tó bē-ē koh khí-lâi.” Láu-ma kóng, “Lí m̄-thang án-ni kóng, toā châng-chhiū nā tó ū-sî toā guî-hiám leh. Taⁿ goá beh khì lâu-kha, lí tio̍h koai-koai m̄-thang cháu-chhut-khì.” Bí-lē khiā hia ài thàn Láu-ma ê oē, chhàu-khiáu khoàⁿ tī goā-bīn chi̍t chiah niau-á kiáⁿ toā-siaⁿ teh háu ài ji̍p chhù-lāi. Bí-lē khoàⁿ-liáu tòng-bē-tiâu bô tiuⁿ-tî cháu-chhut-khì sī ài phō i ji̍p--lâi.
Hit-sî Guī ló-iâ tī chheh-thiaⁿ chē, teh siá-jī; thiaⁿ-tio̍h tó-chhiū ê siaⁿ, koh khoàⁿ Bí-lē hō͘ chhiū teh--teh; sim-koaⁿ pho̍k-pho̍k-chhéng, cháu-chhut-khì, iân-lō͘ kiû Siōng-tè lîn-bín i oa̍h. Kàu tè, kai-chài khoàⁿ-kìⁿ hō͘ chhiū-ki hio̍h-á kha̍p-tio̍h nā-tiāⁿ; thâu-hia̍h chéng-khí toā-luî âng kì-kì; gín-ná hūn-khì. Guī ló-iâ phō i ji̍p lāi-bīn ēng io̍h kiù i oa̍h.
Bí-lē cheng-sîn chīn kiaⁿ khiú i bú-kū ê saⁿ chhiat-chhiat kiû i m̄-thang chún khó-lī-á hāi i kàu sí. Koh kóng, “Khó-lī-á chin ài kā goá teh--sí, Siōng-tè tú-hó chiàu sî chhut-thâu lâi kiù goá.” Guī ló-iâ m̄ kam hō͘ i khì lâu-téng chhin-chhiūⁿ chêng ê khoán, ka-tī phō i tiāⁿ-tiāⁿ chim kóng, “Sè-kiáⁿ ah ! lí kin-á-ji̍t hiám-hiám sí.” Bí-lē chiū kóng, “Goá nā sí ē ti̍t-ti̍t kàu thiⁿ-téng, goá chin ài khì; phah-sǹg Siōng-tè iáu-boē khiàm ēng goá; nā ū I chiū kiò goá khì.”
Hit ê hun phoāⁿ Guī ló-iâ chia̍h koé-chí bīn iu-iu kóng: “Kū-iâ--ah! Lí chai Khó-lī-á ū teh sí sím-mi̍h?” Guī ló-iâ kóng: “Khó-lī-á sī hit châng chhiū teh lí sī á m̄-sī ? Kiám ū hāi tio̍h pa̍t-lâng mah?” Bí-lē kóng, “Ū ah! sí khiàu-khiàu, m̄ sī lâng sī chi̍t-chiah sè-chiah niau-á-kiáⁿ. Goá cháu chhut khì chiū-sī beh kiù-i. Taⁿ kiù bē tio̍h lah, thè goá sí.” Bí-lē ba̍k-sái chiū lâu chhut-lâi.
Guī ló-iâ kóng, “M̄ bián hoân-ló, niau-á-kiáⁿ moá-sì-kè chē-chē chiah.” Bí-lē m̄-kú iáu teh hoân-ló i kóng, “Khó͘-liân-tāi! bô lâng thiàⁿ-sioh ê mi̍h, kò͘-hn̂g--ê thiaⁿ tio̍h iā sī kóng, Kai-chài sī niau, m̄ sī Bí-lē; bô siūⁿ tio̍h niau-bó ē iu-būn i ê kiáⁿ. ài-ah ! goá nā khah chá chi̍t sî-á chiū ē kiù i chi̍t tiâu sèⁿ-miā.”
Guī ló-iâ bô ài i sim-būn chiū mn̄g, To-má ū bat lâi chhoē lí bô? Bí-lē kóng, Ū ah! ū, i chá-ji̍t ū lâi tàu-chān Ma-ma kap goá hoat-lo̍h lāi-bīn piàⁿ kàu chheng-sóng. To-má sī hó chham-siông ê lâng. Kū-iâ ah! goá ài mn̄g lí chi̍t-hāng, taⁿ teh-beh koè nî lí chai lâng teh sàng lâi sàng khì. Goá iā ū bé kuí-nā hāng ài sàng lâng, chóng-sī goá chin ài sàng Iâ-so͘ chi̍t hāng, chhoē-lâi chhoē-khì, lóng bô tú-hó ê mi̍h. Bē hiáu siūⁿ chhut chi̍t hāng ē hō͘ I hoaⁿ-hí siu; m̄ chai nā chiong chi̍t hāng pa̍k koà tī thang-á goā àm-sî I ē chhe thiⁿ-sài lâi the̍h bô. Goá phah-sǹg I toā hoaⁿ-hí siu in-uī I chai goá chin-chiàⁿ ài sàng I. M̄-kú m̄ bat tio̍h sím-mi̍h. Kū-iâ to-siā lí chān goá tàu siūⁿ. Guī ló-iâ kóng, “I bô khiàm-ēng lán ê mi̍h,I tī sè-kan ū kóng, nā chín-chè sòng-hiong lâng sī ná chhin-chhiūⁿ teh hō͘ I pún-sin chi̍t-iūⁿ. Chit ê kim-poa̍t-á goá hō͘ lí, bîn-á-chài nā khì pài-tn̂g lí thang the̍h hō͘ chip-sū chān sàn-hiong-lâng”. Bí-lē siūⁿ tia̍p-á-kú iô-thâu kóng, “Taⁿ m̄-thang, che bē ēng tit, kim-poa̍t sī lí-ê, m̄-sī goá ê. Kū-iâ ah! lí pún-sin beh hō͘ i sím-mi̍h? Kim ū--teh, kiám bô pa̍t-mi̍h thang hō͘ i mah?”
Guī ló-iâ thiaⁿ hit-kù, “Kiám bô pa̍t mi̍h thang hō͘ I mah?” Sim-koaⁿ chhì-chha̍k chi̍t ē, kín-kín khí-lâi siūⁿ, Chit ê gín-á ê chhuì m̄ chún goá ê liông-sim ē an-jiân. Sim-lāi hut-jiân kóng, Taⁿ m̄-thang kap Siōng-tè chò tuì-te̍k, chit ê khoán tio̍h soah, seng-khu lêng-hûn tio̍h it-tēng hiàn hō͘ eng-kai tio̍h tit-tio̍h ê Chú. Sè-á siaⁿ kóng, “Sè kiáⁿ ah! àm lah, tio̍h hó-khùn pêng-an.”
Bí-lē oá i kóng, “Kū-iâ ah! lí koh chim chi̍t-ē chhin-chhiūⁿ ē-po͘ ê khoán-sit, hit sî hō͘ goá toā siàu-liām goá ê lāu-pē chêng teh chim, teh thiàⁿ goá.” Guī ló-iâ chò án-ni chim i kóng, “Kî-tó ê tiong-kan ài lí kiû Siōng-tè tio̍h chún I ê lōng-chú chi̍t-ē tò-tńg-khì. I chin ài khì, lí tio̍h chhiat-chhiat thè i kiû.” Bí-lē ìn hó, koh tò-tńg lâi mn̄g hit ê miâ, khoàⁿ Guī ló-iâ bô saⁿ ài kóng-chhut, chiū bô koh mn̄g, chò i khì.
Guī ló-iâ chē tī chheh-thiaⁿ teh chia̍h-hun; sim-lāi bē pêng-an, hī-khang-lāi ū chē-chē Sèng-keng chat teh kiò i chhíⁿ. Sui-bóng àm, koh koâⁿ, m̄-kú iáu ū gín-ná boē khì khùn, tī goā-bīn teh gîm-si “Téng-bīn êng-kng kui tī Siōng-tè, tē-bīn hô-pêng lâng tit-tio̍h in-tián.” I koh siūⁿ-tio̍h Siōng-tè ê oē kóng, “Goá éng-éng thiàⁿ--lí ēng siông-siông thun-lún khoán-thāi--lí.” Ka-tī siūⁿ ū iáⁿ, Siōng-tè hiah chē-nî kan-ta ēng thiàⁿ khoán-thāi goá lâu goá ê sèⁿ-miā, koh kiù Bí-lē. Nā ū lâng tio̍h kám-in Siōng-tè, hit lâng chiū-sī goá. Mô͘-kuí iā ū teh bê i kóng m̄ bián hiah kín, bān chiah-teh, lí í-keng kú-kú chiàu ka-tī ê ì-kiàn, koh siūⁿ chi̍t-ē. Guī ló-iâ m̄ thiaⁿ Mô͘-kuí ê siaⁿ liâm-piⁿ kuī-lo̍h toā-siaⁿ kóng, “Pē ah, goá ū tek-choē thiⁿ iā ū tek-choē lí, taⁿ liáu-āu bē kham-tit kiò chò lí ê kiáⁿ.” Tuì án-ni ū tit-tio̍h an-sim koat-ì sio̍k Chú.
Koè ji̍t Guī ló-iâ teh phō Bí-lē chiū hut-jiân siūⁿ-tio̍h chi̍t tiuⁿ phoe, kā i kóng, “Goá ū chih-tio̍h lí î-á ê phoe tuì O͘-sū-ta̍t-lí-a kià. I ài lí khì hia, ài chiàu-kò͘ lí chhin-chhiūⁿ ka-tī ê kiáⁿ. I ū gín-ná phoāⁿ kuí-nā ê thang kap lí sńg. Tī chia lóng-bô, kan-ta goá, kî-û lóng sī toā lâng.” Bí-lē thâu-khak khoè tī i ê seng-khu, háu, chiàⁿ-sī háu kóng, “Phah-sǹg tio̍h khì, hit sî goá lâi chia, thiaⁿ chhe-ēng teh kóng, lí chin bô ài gín-ná. M̄-kú lí ū hó khoán-thāi goá, goá siūⁿ in ê oē bô iáⁿ. Kiám-chhái kàu-tē î-á bô ài, hāi ah! Siōng-tè nā khiàm-ēng, goá chiū ài khì. Ma-ma kóng, I ài goá tio̍h ho̍k-sāi I tī sè-kan. Chóng-sī bô lâng ài goá, ná niau-á, lí ū kóng, m̄ bián khoà-lū niau-á-kiáⁿ moá sì-kè.”
Guī ló-iâ kóng, “Ba̍k-sái tio̍h chhit-chhit, niau-á chē-chē tio̍h, m̄-kú Bí-lē chí ū chi̍t-ê nā-tiāⁿ. Goá ài lí toà chia chān goá; taⁿ tio̍h hoê phoe kā lín î-á kóng, m̄ hō͘ lí khì.” Bí-lē chiū phō i ām-kún chim lóng bô soah kóng, “Kū-iâ to-siā to-siā.” Koh mn̄g, “Siōng-tè ê lōng-chú ū tò-lâi boē?” Guī ló-iâ sui-bóng bô kiàn-tì ke-āu, chêng iā bô sím-mi̍h thiàⁿ sè-kiáⁿ, taⁿ si̍t-chāi ū thiàⁿ chit ê ko͘-toaⁿ ko͘-niû, phō i, sim-lāi kám-siā Siōng-tè chhe i lâi hō͘ i chai lō͘ thang tńg-lâi kui-ho̍k tī Thiⁿ-pē, soà ìn i kóng, “Ū ah, èng-giām Sèng-keng só͘ kóng, Siōng-tè ū ēng chi̍t-ê sè-kiáⁿ chhoā i tò-lâi. Taⁿ i ê sim toā pêng-an, lán nn̄g ê tio̍h kiû Siōng-tè chān i hó-táⁿ kan-chèng Chú bô kiàn-siàu.”
(Taⁿ ìn bêng-pe̍k)
漢羅（Ùi原文改寫）
浪蕩子
1901.05 194卷 p.38-40
(接前卷第32面。)
魏老爺kah美麗去chhoē láu-ma，家己入睏房，心內真無平安，企tī hit幅浪子ê畫圖下，暗靜teh想，我beh歸服；m̄-kú是難，求上帝憐憫我，叫我倒來去。想到半暝，就peh上眠床睏。
過日早起姓馬--ê真正chhoā in子來拜見魏老爺，求伊倩多馬幫贊伊鬥看樹林。多馬講，「雖然名聲m̄ 好，我已經反悔改變歸服上帝想愛做好人，懇求老爺試驗hō͘ 我一個機會，我實在改過lah！」
魏老爺講án-ni會做得，約定著工錢，勸伊幾句話。父子感謝不盡就去lah。魏老爺心內teh想，我m̄ 值著hit個多馬lah。伊已經回頭，我因何m̄ 歸服天父mah？天父有慈悲疼痛kiám無比馬--家較大mah？怎樣我teh驚上帝m̄寬容赦免leh！
Teh-beh過年tú好逐家盡無閒teh piàⁿ內面，也挽花挽葉整頓所在裝飾好看。美麗也走來、走去，創chia、創hia，刁故意ài魏老爺知，歡喜伊ê 所做。
Hit暝忽然起大風；美麗企倚窗仔teh看講，「Ma-ma，我若走出去m̄ 知風有夠額力thang飛我到天頂無？」Ma-ma講，「M̄-thang，阮iáu-boē甘願beh hō͘ 你離開世間。」美麗講，「M̄-kú我有時真愛去。Ma-ma你緊緊來看--teh。可莉仔hō͘ 風搖來搖去，哮到si̍h-si̍h soaihN8-soaihN8。我真愛伊著hō͘ 風掃倒bē會koh起來。」Láu-ma 講，「你m̄-thang án-ni講，大欉樹若倒有時大危險leh。今我beh去樓腳，你著乖乖m̄-thang走出去。」美麗企hia愛趁láu-ma ê話，湊巧看tī 外面一隻貓仔子大聲teh哮ài入厝內。美麗看了擋bē-tiâu無張持走出去是ài抱伊入--來。
Hit時魏老爺tī 冊廳坐，teh寫字；聽著倒樹ê聲，koh看美麗hō͘ 樹teh--teh ； 心肝噗噗chhéng，走出去，沿路求上帝憐憫伊活。Kàu tè，佳哉看見hō͘ 樹枝葉仔磕著nā-tiāⁿ；頭額腫起大癗紅kì-kì；囡仔暈去。魏老爺抱伊入內面用藥救伊活。
美麗精神盡驚khiú伊母舅ê衫切切求伊m̄-thang准可莉仔害伊到死。Koh講，「可莉仔真愛kā我teh--死，上帝tú好照時出頭來救我。」魏老爺m̄ 甘hō͘ 伊去樓頂親像前ê款，家己抱伊定定 chim講，「細子ah ！ 你今仔日險險死。」美麗就講，「我若死會直直到天頂，我真愛去；扑算上帝iáu-boē欠用我；若有伊就叫我去。」
Hit個hun伴魏老爺食果子面憂憂講，「舅爺--ah ！ 你知可莉仔有teh死甚物？」魏老爺講，「可莉仔是hit欉樹teh你是抑m̄ 是？Kiám有害著別人mah？」美麗講，「有ah ！死翹翹，m̄ 是人是一隻細隻貓仔子。我走出去就是beh救伊。今救bē著lah，替我死。」美麗目屎就流出來。
魏老爺講，「M̄ 免煩惱，貓仔子滿四界濟濟隻。」美麗m̄-kú iáu teh 煩惱伊講，「可憐事！無人疼惜ê物，顧園--ê聽著也是講，佳哉是貓，m̄ 是美麗；無想著貓母會憂悶伊ê 子。ài-ah ！ 我若較早一時仔就會救伊一條性命。」
魏老爺無愛伊心悶就問，多馬有bat來chhoē你無？美麗講，有ah！有，伊昨日有來鬥贊媽媽kap我發落內面piàⁿ到清爽。多馬是好參詳ê 人。舅爺ah！我愛問你一項，今teh-beh過年你知人teh送來送去。我也有買幾若項愛送人，總是我真愛送耶穌一項，chhoē來chhoē去，攏無tú好ê物。Bē曉想出一項會hō͘ 伊歡喜收；m̄知若將一項縛掛tī窗仔外暗時伊會差天使來提無。我扑算伊大歡喜收因為伊知我真正愛送伊。M̄-kú m̄ bat著甚物。舅爺多謝你贊我鬥想。魏老爺講，「伊無欠用咱ê 物，伊tī 世間有講，若振濟散hiong人是那親像teh hō͘ 伊本身一樣。這個金鈸仔我hō͘ 你，明仔再若去拜堂你thang提hō͘執事贊散hiong人。」美麗想tia̍p-á久搖頭講，「今 m̄-thang，che bē用得，金鈸是你ê，m̄ 是我ê。舅爺ah！你本身beh hō͘ 伊甚物？金有--teh，kiám無別物thang hō͘ 伊mah ？」
魏老爺聽hit句，「Kiám bô 別物thang hō͘ 伊mah ？」心肝刺chha̍k一下，緊緊起來想，這個囡仔ê嘴 m̄ 准我ê 良心會安然。心內忽然講，今 m̄-thang kap上帝做對敵，這個款著煞，身軀靈魂著一定獻hō͘ 應該著得著ê主。細仔聲講，「細子ah！暗lah，著好睏平安。」
美麗倚伊講，「舅爺ah！你koh chim一下親像ē晡ê款式，hit時hō͘ 我大數念我ê老父前teh chim，teh疼我。」魏老爺做án-ni chim伊講，「祈禱ê中間愛你求上帝著准伊ê 浪子一下倒轉去。伊真愛去，你著切切替伊求。」美麗應好，koh倒轉來問hit個名，看魏老爺無相ài講出，就無 koh問，做伊去。
魏老爺坐tī 冊廳teh食薰；心內bē平安，耳空內有濟濟聖經節teh叫伊醒。雖罔暗，koh寒，m̄-kú iáu有囡仔boē去睏，tī 外面teh吟詩「頂面榮光歸tī 上帝，地面和平人得著恩典。」伊koh想著上帝ê話講，「我永永疼--你用常常吞忍款待--你。」家己想有影，上帝hiah濟年kan-ta用疼款待我留我ê性命，koh救美麗。若有人著感恩上帝，hit人就是我。魔鬼也有teh 迷伊講m̄ 免hiah緊，慢chiah-teh，你已經久久照家己ê意見，koh想一下。魏老爺m̄ 聽魔鬼ê聲liâm-piⁿ 跪落大聲講，「父ah，我有得罪天也有得罪你，今了後bē堪tit叫做你ê子。」對án-ni有得著安心決意屬主。
過日魏老爺teh抱美麗就忽然想著一張批，kā伊講，「我有接著你姨仔ê批對O͘ -sū-ta̍t-lí-a 寄。伊愛你去hia，愛照顧你親像家己ê子。伊有囡仔伴幾若個thang kap你sńg。Tī chia攏無，kan-ta我，其餘攏是大人。」美麗頭殼khoè tī 伊ê 身軀，哮，正是哮講，「扑算著去，hit 時我來chia，聽差用teh講，你真無愛囡仔。M̄-kú你有好款待我，我想in ê話無影。Kiám-chhái kàu-tē姨仔無愛，害ah！上帝若欠用，我就ài去。媽媽講，伊ài我著服事伊tī 世間。總是無人愛我，那貓仔，你有講，m̄ 免掛慮貓仔子滿四界。」
魏老爺講，「目屎著拭拭，貓仔濟濟著，m̄-kú美麗只有一個nā-tiāⁿ。我愛你toà chia贊我；今著回批kā lín姨仔講，m̄ hō͘ 你去。」美麗就抱伊頷頸chim攏無煞講，「舅爺多謝多謝。」Koh問，「上帝ê浪子有倒來boē？」魏老爺雖罔無建置家後，前也無甚物疼細子，今實在有疼這個孤單姑娘，抱伊，心內感謝上帝差伊來hō͘ 伊知路thang轉來歸服tī 天父，續應伊講，「有ah，應驗聖經所講，上帝有用一個細子chhoā伊倒來。今伊ê 心大平安，咱兩個著求上帝贊伊好膽干證主無見笑。」
(今印明白)