Hoé-chhia ê Khí-in

文獻資訊

項目 資料
作者 萬姑娘 Bāng Ko͘-niû
卷期 台南府城教會報
卷期 第189卷
日期 1900/12
頁數 96

白話字(原文數位化)

Hoé-chhia ê Khí-in

Bān Ko͘-niû kì--ê

1900.12 189 koàn p.96-97

Tâi-oân sǹg sī ū chi̍t-hāng ê hok-khì; ū hoé-hun-chhia thang chē, ē tit thang séng-sî, séng-kang, séng só͘-huì. Che sī Tâi-oân-lâng kú-kú só͘ ǹg-bāng--ê. Tī cha̍p-goā-nî chêng ū tit-tio̍h tâng-soàⁿ-phoe; hit-tia̍p ū-ê bāng hoé-hun-chhia iā ē liâm-piⁿ siat. Khiok Pak-lō͘ tio̍h-ū, lâm-lō͘ tán kàu taⁿ ba̍k-chiu chiàⁿ khoàⁿ ē tio̍h.

Chē-chē lâng ū chhut lâi khoàⁿ, m̄ chai bat siūⁿ hit ê khì-khū goân-pún tī tó-uī chhut. Khiok lūn ta̍k-hāng ê toā tāi-chì khah siông ū sió-khoá ê khí-in; hoé-hun-chhia iā sī án-ni. Chiàu goán chó͘-ke ta̍k keng-chhù ū ian-tâng thang hō͘ chàu-kha ê hoé-hun tháu-chhut. Chàu ê khoán-sit kap lín bô siāng, sī ian-tâng-lāi ū chi̍t-ki thih hoâiⁿ koaiⁿ liân tī hit ki thih ū thih-liân-á(sic) tuī-lo̍h lâi pa̍k tiàu-kau thang kuì hang-lô͘ ê tê-kó͘, tiáⁿ, oe-á, ta̍k-hāng ê khì-khū lóng ū khian thang kuì tī hit ê kau--nih.

Ū chi̍t ji̍t ū chi̍t ê ta-po͘ gín-ná teh pī-pān kún-chuí beh kā i ê lāu-bú phàu-tê. Chuí toā kún hit sî chhèng-ian, tê-kó͘ uī-tio̍h kún-chuí-ian ê la̍t tin-tōng-hìⁿ, chiū iô--lâi iô--khì, thih-liān iā toè i teh iô. Hit ê gín-ná ná khoàⁿ, chiū ná siūⁿ, ài--o̍h hit ê tê-kó͘ nā ū lûn ún-tàng ē kiâⁿ. Chiū khì chi̍t ê bé-kháu-thih ê tiàm, mn̄g tiàm chú, khoàⁿ lân-san thih hoaⁿ-hí hō͘ i khioh lâi ēng á bô? Tiàm-chú ìn i hoaⁿ-hí; m̄ nā lân-san thih hō͘ i, hang-lô͘, kap ke-si iā beh chioh i.

I khiok m̄ chai hit ê gín-ná sim-lāi teh siūⁿ beh chò kî-khá ê mi̍h. Thêng, kuí-ji̍t--á khoàⁿ gín-ná khîn-khîn teh chò, m̄ nā lân-san thih kap ke-si hō͘ i, soà pún-sin chān i hoāⁿ-io̍h chiong hia ê thih kā i liâm chò-hoé. Bô loā-kú chē-chē lâng khì hit chng khoàⁿ i chō chhut chi̍t tiuⁿ chhia-á tī lō͘--ni̍h teh kiâⁿ--lâi kiâⁿ-khì; tāi-ke bô m̄ gōng-ngia̍h.

Jiân-āu hit ê gín-ná khì toā-o̍h tha̍k, m̄-kú sim-lāi lóng bô pàng-sak i só͘-ài. Chheh--ni̍h ū kì kóng, nā m̄ sī ēng thih teh tàu, chiū-sī ēng choá teh oē-iūⁿ, kàu tióng-sêng kó-jiân chō chiâⁿ chi̍t tiuⁿ hoé-hun-chhia, ē kiâⁿ, iā ē chhia lâng kap mi̍h. Khioh thâu chi̍t ê chhut-ê m̄ sī chhin-chhiūⁿ hiān-sî hia ê khin-khoài, koh gâu cháu. Chheh-ni̍h bat ìn tô͘ hō͘ lâng khoàⁿ, khì-khū chin-tāng, iā bān-bān-á kiâⁿ. Hit ê lâng pún-sin ū chō-chhut kuí-nā khoán khah hó iūⁿ. Koh kok-ka toā-toā o-ló i ê khiáu siat-li̍p i chò toā-koaⁿ tàu chān tī kok ê sū.

Pa̍t-lâng khì khoàⁿ i ê iūⁿ ná kek, ná cheng ná thoân ná khoah kàu chha-put-to ta̍k kok lóng ū, taⁿ thoân kàu lán Hú-siâⁿ.

Khó-kiàn chīn-tiong tī sió-khoá tāi-chì, ē kham-tit thok-tiōng-tit toā ê chit-jīm.

漢羅(Ùi原文改寫)

火車ê起因

萬姑娘記--ê

1900.12 189卷 p.96-97

台灣算是有一項ê福氣;有火薰車通坐,ē得通省時,省工,省所費。這是台灣人久久所向望--ê。 佇十外年前有得著銅線批;hit-tia̍p有ê望火薰車也會連鞭設。卻北路著有,南路等到taⁿ目睭chiàⁿ看會著。

濟濟人有出來看,毋知捌想hit个器具原本佇tó位出。卻論逐項ê大代誌較常有小可ê起因;火薰車也是按呢。照阮祖家逐間厝有煙筒通予灶腳ê火薰透出。 灶ê款式佮恁無siāng,是煙筒內有一支鐵橫桿連佇hit支鐵有鐵鏈仔墮落來縛吊鈎通掛烘爐ê茶kó͘,鼎,鍋仔,逐項ê器具攏有圈通掛佇hit个鉤--裡。

有一日有一个查某囡仔teh備辦滾水beh kā伊ê老母泡茶。水大滾hit時chhèng煙,茶kó͘為著滾水煙ê力tin-tōng-hìⁿ,就搖來搖--去,鐵鏈也綴伊teh搖。 Hit个囡仔ná看,就ná想,愛--學hit个茶kó͘若有輪穩當會行。就去一个馬口鐵ê店,問店主,看零星鐵歡喜予伊拾來用á無?店主應伊歡喜;毋若零星鐵予伊,烘爐,佮傢俬也beh借伊。

伊卻毋知hit个囡仔心內teh想beh做奇巧ê物。停,幾日--á看,囡ná勤勤teh做,毋nā零星鐵佮傢俬予伊,紲本身贊伊焊藥將hia ê鐵kā伊黏做伙。無偌久濟濟人去hit庄看伊做出一張車仔佇路裡teh行來行去;大家無毋gōng-ngia̍h。

然後hit个囡仔去大學讀,毋過心內攏無放sak伊所愛。冊裡有記講:若毋是用鐵teh鬥,就是用紙teh畫樣,到長成果然做成一張火薰車,ē行,也ē車人佮物。卻頭一个出ê毋是親像現時hia ê輕快,閣gâu走。冊裡捌印圖予人看,器具真重,也慢慢仔行。 Hit个人本身有造出幾nā款較好樣。閣國家大大呵咾伊ê巧設立伊做大官鬥贊佇國ê事。

別人去看伊ê樣ná激,ná精ná傳ná闊到差不多逐國攏有,taⁿ傳到咱府城。

可見盡忠佇小可代誌,ē堪得託仗得大ê職任。