兩個鬼
Nn̄g ê Kuí
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台南府城教會報 |
| 卷期 | 第183卷 |
| 日期 | 1900/6 |
| 頁數 | 51 |
白話字（原文數位化）
Nn̄g ê Kuí
1900.06 183 koàn p.51-52
(Hoan-e̍k )
Bó͘ ji̍t ū nn̄g ê kuí tī ke--ni̍h kiâⁿ-iû, chi̍t-ê sī pù-kuí, chi̍t-ê sī kiông-kuí. Pù-kuí hiaⁿ-tī gō͘ lâng, toā--ê miâ Ke-kha-kuí, tē-jī--ê miâ Chng-oē-kuí, tē-saⁿ--ê miâ Háng-lâng-kuí, tē-sì--ê miâ Kong-phiàn-kuí, tē-gō͘--ê miâ Cheng-lêng-kuí. In ê pē miâ Chheng-nî-kó͘-koài, saⁿ-kap liû-thoân kóng chit gō͘ ê kuí bat nāu-koè phoàⁿ-koaⁿ. Kiông-kuí hiaⁿ-tī cha̍p lâng, toā--ê miâ Hô͘-tô͘-kuí, tē-jī--ê miâ Hòng-tōng-kuí, tē-saⁿ--ê miâ Thoa-boâ-kuí, tē-sì--ê miâ Kip-hong-kuí, tē-gō͘--ê miâ Hūn-kuí, tē-la̍k--ê miâ Kan-kuí, tē-chhit--ê miâ Khut-sí-kuí, tē-peh--ê miâ Kông-kuí, tē-káu--ê miâ Chiú-kuí, tē-cha̍p--ê miâ Iûⁿ-ian-kuí. In ê pē miâ Bān-liân-kuí, saⁿ-kap liû-thoân kóng chit cha̍p ê kuí bat nāu koè hêng-khū.
Pù-kuí gū-tio̍h kiông-kuí mn̄g kóng, sè-kan kim-gîn moá tē, lí choáⁿ-iūⁿ tì-kàu chiah-nī pîn-kiông--leh? Kiông-kuí thó͘-khuì kóng, pah-poaⁿ kè-chhek phah-sǹg, iā bô hong-hoat thang hoat-châi, chhiáⁿ láu-ko sù chi̍t ê hó hoat-su̍t, thang kiù goá hoé sio kàu ba̍k-bâi ê kín-kip. Pù-kuí koh kóng, Ke-ke chhù-chhù lóng ū hū-jîn chú-lí, nā chhng ji̍p-khì i lāi-bīn, chiong i-ê gín-á chiàⁿ-chhiú ne̍h tò-chhiú tēⁿ, khiú ân m̄-sái pàng-lēng. I chiū ba̍k-chiu tiàu chiūⁿ koân, kā chhuì-khí kin, lâu pe̍h-phoe̍h-noā. Á-sī chioh lâng ê chhuì kā i kóng, sī ke-lāi koè-óng ê lāu-lâng, chāi im-kan khiàm-khoeh gîn-chîⁿ khai-ēng. thiaⁿ che oē, i tek-khak sìn sī kuí beh thó chîⁿ-gîn sái-ēng, chiū ē koáⁿ-kín sio gîn-choá tī mn̂g-kháu, á-sī si̍p-jī-lō͘, saⁿ-chhe lō͘-kháu á-sī biō-chêng bōng-āu, sio-hoà keng-i chháu-ê kah-bé. Lí chiū thang chiong hiah-ê toà khì sái-ēng. Ta̍k ji̍t chiàu án-ne chò. Ná-lí ū koh pîn-kiông ê chêng-lí--ah, che chiū-sī hoat-châi ê hó hoat-tō͘. Kiông-kuí tah chhiú chhiò kóng, Léng-kàu léng-kàu, kiong-kèng ip-jiā chiū khì, koáⁿ-kín cháu-kàu chi̍t-keng chhù ê mn̂g-kháu. Hut-jiân-kan thiaⁿ-kìⁿ lāi-bīn ê gín-á teh háu, àm-chēⁿ kia̍h-ba̍k thau-khoàⁿ mn̂g-lāi, khoàⁿ mn̂g-sîn thó͘-tī lóng bô tī-teh, hong-bóng chìn-chêng ji̍p lāi-bīn, sì-kè chi̍t-ē khoàⁿ, tú-hó chèng sîn-bêng iā bô chāi uī, chiū hoaⁿ-hí kóng, kin-á-ji̍t thang tek-ì hoat-châi--liáu. Suî-sî chiong gín-á chiàⁿ-chhiú ne̍h tò-chhiú tēⁿ, khiú-la̍k nn̄g piàn, chek-sî ba̍k-chiu pêng-pe̍h, siang-chhiú bán-me, chhuì-khí kā-ân, liān háu to bē háu.
Chit-ê gín-á ê lāu-pē miâ-kiò Biáu-sī-kuí, in-uī i pêng-sò͘ kài m̄-sìn siâ-kuí. Chi̍t-sî chhut-mn̂g liâm-piⁿ tò-lâi, khoàⁿ-kìⁿ gín-á chit-hō khoán, chiū chiong kuí toā mē chi̍t tiûⁿ, koh khì-pûn-pûn kàu mn̂g-sîn thó͘-tī ê uī-chêng, toā-siaⁿ chek-pī kóng, “Goá ho̍k-sāi lí chiah chē nî, goân-lâi sī bāng lí chó͘-tòng siâ-mô͘ kuí-koài bô ji̍p-lâi chok-lōng. Khoàⁿ kàu kin-á-ji̍t, lí iû-goân bē-ē chó͘-tòng i, ho̍k-sāi lí bô ek,”soà ēng chhiú chiong thô͘-chō chhâ-tiau ê ngó͘-siōng siak tī chioh-thâu--ni̍h khà chò kuí-nā tè. oa̍t-tńg sin khì kàu toā thiaⁿ chèng sîn-bêng ê bīn-chêng mē kóng,”Goá chhe-it cha̍p-gō͘ sio hiuⁿ ho̍k-sāi lí, sī bāng lí pó-pì goán chi̍t-ke toā-sè pêng-an. Kin-á-ji̍t khoàⁿ--lâi, lín iā sī put-chòng-iōng--lah,”chiū chhun chhiú chiong choá kô͘ ê sîn-siōng thoa-lo̍h--lâi, ēng hoé sio-lio-khì.
Hit-tia̍p mn̂g-sîn, thó͘-tī-kong, châi-sîn, bé-sîn, gû-ông, chuí-chháu tāi-ông, lóng chhut-goā iû-oán, bô loā-kú chiòng ke-sîn tâng-chê tò--lâi, khoàⁿ-kìⁿ sîn-uī lóng khang-khang, chiàⁿ-chiàⁿ tiû-tû teh siūⁿ, m̄-chai sím-mi̍h in-toaⁿ. Hut-jiân thiaⁿ-kìⁿ pâng-keng teh jiáng-náu, chiū khì chhâ-khó, goân-lâi khiok sī in-uī chi̍t-ê kiông-kuí chāi ka chok-chōng, chiàⁿ bêng-pe̍k, chèng sîn-bêng chit-sî iā siū-khì, tuì kiông-kuí hoah kóng chi̍t-sì bô tī-teh. Lí thài hó-táⁿ, jiá-chhut che toā hō-toan, tì-kàu hāi goán, bô tàng i-oá ê tē-uī? Liâm-piⁿ kiò tē-hng-kuí ēng thih-liān chiong kiông-kuí pa̍k--khì, kè-sàng kàu Sēng-hông-iâ bīn-thâu-chêng, phah só͘-pah-ē pán-poe, koh giâ chi̍t bīn kê só tī biō-kháu sī-chiòng.
Ū chi̍t ji̍t pù-kuí kiâⁿ kàu sēng-hông-biō kháu, khoàⁿ-kìⁿ kiông-kuí giâ thâu-hō-kê tī-hia, mn̄g kóng, ài-tē hoān sím-mi̍h choē, giâ-kê koāⁿ-só? Kiông-kuí lâu ba̍k-sái kóng, chiong-chêng Jîn-hiaⁿ kà goá hoat-châi ê hó hong-hoat, gû-tē chiàu láu-ko ê oē khì kiâⁿ. Siàⁿ chai biáu-sī-kuí hit-hō-lâng, kian-sim m̄ sìn, m̄ nā bô beh hiàn choá-bé gîn-chîⁿ, hoán-tńg chiong mn̂g-sîn thó͘-tī kap chèng sîn-bêng ê sîn-siōng chi̍p chê sio-hoé siak phoà, tì-kàu chhiok-hoān chèng Sîn-bêng siū-khì, kiò tē-hong-kuí lâi khún-pa̍k goá, kè-sàng kàu Sêng-hông-iâ bīn-chêng, pán-poe phah liáu, iū giâ kê tiàm chia. Thiaⁿ láu-ko ê oē, pún uī-tio̍h beh kiû hoat-châi, tian-tò koh khah chhám. Pù-kuí thiaⁿ-liáu, kí kiông-kuí mē kóng, bo̍k-koài lí tio̍h pîn-kiông, giâ-kê iā bô khek-khui, lí liān chhong-bêng kiàn-siat to bô, hoán-tńg oàn-hīn goá. Kì-jiân beh ji̍p jîn-ke chok-chōng, tāi-seng tio̍h khoàⁿ hit ke ū sìn kuí á bô; nā m̄ sìn chiū-tio̍h hn̄g-hn̄g siám-pī, bián-tit thoa-luī siū-khó͘.
漢羅（Ùi原文改寫）
兩个鬼
1900.06 183卷 p.51-52
(翻譯。)
某日有兩個鬼tī 街--ni̍h 行游，一個是富鬼，一個是窮鬼。富鬼兄弟5 人，大--ê 名雞腳鬼，第2個名妝畫鬼，第3個名哄人鬼，第4個名公騙鬼，第5個名精靈鬼。In ê 父名千年古怪，相kap流傳講這五個鬼bat 鬧過判官。窮鬼兄弟 10人，大--ê 名糊塗鬼，第2個名放蕩鬼，第3個名拖磨鬼，第4個名急慌鬼，第5個名薰鬼，第6個名奸鬼，第7個名屈死鬼，第8個名 Kông鬼，第9個名酒鬼，第10個名洋煙鬼。In ê 父名萬年鬼，相kap流傳講這10個鬼bat 鬧過刑具。
富鬼遇著窮鬼問講，世間金銀滿地，你怎樣致到chiah-nī 貧窮 --leh？窮鬼吐氣講，百般計策扑算，也無方法thang 發財，請老哥賜一個好法術，thang救我火燒到目眉 ê緊急。富鬼koh講，家家厝厝攏有婦人主理，若穿入去伊內面，將伊 ê 囡仔正手ne̍h 倒手tēⁿ， khiú ân m̄使放lēng。伊就目珠吊上懸，kā嘴齒根，流白沫瀾。抑是借人 ê 嘴kā伊講，是家內過往 ê 老人，在陰間欠缺銀錢開用。聽che話，伊的確信是鬼beh討錢銀使用，就會趕緊燒銀紙tī 門口，抑是十字路，三叉路口抑是廟前墓後，燒化更衣草鞋kah馬。你就thang將hiah-ê 帶去使用。逐日照án-ne 做。哪裡有koh 貧窮ê 情理--ah，che就是發財ê好法度。窮鬼tah手笑講，領教領教，恭敬ip -jiā 就去，趕緊走到一間厝 ê 門口。忽然間聽見內面 ê 囡仔teh哮，暗chēⁿ舉目偷看門內，看門神土地攏無tī -teh，hong -bóng進前入內面，四界一下看，tú好眾神明也無在位，就歡喜講，今仔日thang 得意發財--了。隨時將囡仔正手ne̍h 倒手 tēⁿ，khiú-la̍k 兩遍，即時目珠平白，雙手挽me，嘴齒咬ân,連哮都bē哮。
這個囡仔ê 老父名叫藐視鬼，因為伊平素kài m̄信邪鬼。一時出門liâm-piⁿ 倒來，看見囡仔這號款，就將鬼大罵一場，koh 氣pûn-pûn 到門神土地 ê 位前，大聲責備講︰「我服事你chiah濟年，原來是望你阻擋邪魔鬼怪無入來作弄。看到今仔日，你猶原bē會阻擋伊，服事你無益」，續用手將土座柴雕ê 偶像siak tī 石頭--ni̍h khà做幾若塊。越轉身去到大廳眾神明 ê面前罵講︰「我初一十五燒香服事你，是望你保庇阮一家大細平安。今仔日看--來，lín 也是不中用--lah，」就伸手將紙糊ê 神像拖落來，用火燒lio去。
Hit-tia̍p 門神、土地公、財神、馬神、牛王、水草大王，攏出外遊玩，無偌久眾家神同齊倒--來，看見神位攏空空，正正躊躇 teh想，m̄知甚mi̍h因端。忽然聽見房間teh 嚷鬧，就去查考，原來卻是因為一個窮鬼在家作chōng,正明白，眾神明這時也受氣，tuì 窮鬼喝講一時無tī-teh。你thài 好膽，惹出che大禍端，致到害阮，無tàng依倚 ê 地位？Liâm-piⁿ叫地方鬼用鐵鍊將窮鬼縛--去，械送到城隍爺面頭前，扑數百下板杯，koh舉一面枷鎖tī 廟口示眾。
有一日富鬼行到城隍廟口，看見窮鬼舉頭號枷tī-hia，問講，愛弟犯甚mi̍h罪，giâ-kê koāⁿ鎖？窮鬼流目屎講，從前仁兄教我發財ê好方法，愚弟照老哥ê 話去行。Siàⁿ知藐視鬼hit號人，堅心m̄信，m̄若無beh 獻紙尾銀錢，反轉將門神土地 kap眾神明 ê 神像集齊燒火siak破，致到觸犯眾神明受氣，叫地方鬼來捆綁我，計送到城隍爺面前，板杯扑了，又giâ枷tiàm chia。聽老哥ê 話，本為著beh求發財，顛倒koh較慘。富鬼聽了，指窮鬼罵講，莫怪你著貧窮，giâ枷也無克虧，你練聰明建設都無，反轉怨恨我。既然beh入人家作chōng,代先著看hit家有信鬼抑無；若m̄信就著遠遠閃避，免得拖累受苦。
(後卷beh koh接。)