論風俗

Lūn Hong-sio̍k

文獻資訊

項目	資料
作者	無lo̍h名
卷期	台南府城教會報
卷期	第180卷
日期	1900/3
頁數	27

白話字（原文數位化）

Lūn Hong-sio̍k

1900.03 180 koàn p.27-28

(Tân Pún-lâi kì--ê).

Taⁿ chhì-siūⁿ hong-sio̍k, sǹg-sī chin-chē khoán. Kok-kok to ū koh-iūⁿ, chhin- chhiūⁿ goā-kok lâng thâu-mn̂g sī chiong chián--ê. Tiong-kok kap Tâi-oân sī ēng thì sì-uî lâu tiong-ng; á-sī chhēng-chhah ia̍h put-tông, khiok sī chi̍t-uī chi̍t-uī ê khoán, m̄-bián kóng sím-mi̍h kok khah- tio̍h, kî-tiong ta̍k-uī éng ū hó--chhù tī- teh.

Taⁿ chhiáⁿ chiong lán pún-tē ê hong-sio̍k kap khiàn-sńg lâi saⁿ-kap gī-lūn kuí-kù. Chóng-sī ū-ê sī bô sím-mi̍h thang hiâm, nā-sī ū-ê chin m̄-hó; chhin- chhiūⁿ hiān-kim pài-pu̍t ê khoán chin m̄-hó khoàⁿ, bô lūn tú-tio̍h sím-mi̍h chai- eh, chiū sim seⁿ-chhut chhai-gî kóng, sī thiⁿ-khì m̄-hó, á-sī sím-mi̍h iau-chiⁿ kuí- koài ji̍p kéng-lāi. uī-tio̍h án-ni chiū kng-pu̍t iû-ke koáⁿ-kuí, tāi-ke pàng-sak kan-kí thâu-lō͘ liáu-chîⁿ chin-chē; án-ni tāi-ke chin hoaⁿ-hí chhin-chhiūⁿ hit-ê hoān-tio̍h kuí ê, the̍h chio̍h-thâu ka-tī siong, lia̍h-chò êng-kng khoài-lo̍k (Khó. 5:5). In án-ni sī chhin-chhiūⁿ chheⁿ-mê teh kng piàn-suī, lóng m̄-chai oa̍h-lâng teh kng sí-mi̍h; si̍t-chāi chin khó-liân, lóng m̄-chai chit-hō chai-eh sī tuì Siōng- tè lâi, ài beh kiò lâng hoán-hoé khì-siâ kui-chèng.

Koh chi̍t-hāng khah m̄-hó ê khoán, chiū-sī lâng nā seⁿ cha-bó͘ gín-á chiū phah-sí. Lūn-kàu chhut chit-hō ok-to̍k chân-jím ê sim, pí khîm-siù sī khah lī-hāi. Khîm-siù sui sī pháiⁿ iáu-kú m̄- kam hāi-sí kiáⁿ; nā-sī lâng pí khîm-siù sī khah tì-sek, choáⁿ-iūⁿ jím-sim lâi hāi- sí kiáⁿ; iū-koh m̄-sī hit-hō gōng-gōng ê peh-sèⁿ ū án-ni chiū hit-hō bêng-lí ta̍t- tō ê lâng ia̍h bat án-ni. M̄-nā sī bô thiaⁿ tō-lí ê lâng bat án-ni, chiū thiaⁿ tō-lí ê lâng ia̍h bat koh chò chit hō sū. Lâng chò chit hō sū, choē kap thâi lâng bô koh-iūⁿ, in-uī Siōng-tè chiong kiáⁿ-jî siúⁿ-sù lâng, lâng tek-khak m̄ thang hun-pia̍t sī cha-po͘ á-sī cha-bó͘, tek-khak tio̍h hoaⁿ-hí thè Siōng-tè iúⁿ-chhī kà-sī. ia̍h ǹg-bāng tuì lán thiaⁿ tō-lí ê lâng kiâⁿ hō͘ sè-sio̍k lâng khoàⁿ-iūⁿ, chiah ǹg- bāng chit-hō sū ē soah.

Lūn-kàu Pêⁿ-po͘ lâng in ū chi̍t hāng put-chí m̄-hó, chiū-sī in kè-chhoā put- chí loān, chi̍t ê lâng chhoā kuí-nā-ê sī in-uī chhoā koè bô loā-kú liâm-piⁿ soah, chiū cha-po͘--ê koh chhoā, cha-bó͘--ê koh-kè; ū-ê kiám-chhái chhoā goe̍h goā ji̍t, chiū sui-lâng ka-tī táⁿ-sǹg. Che sī pāi- hoāi jîn-lûn ù-sio̍k. Chóng-sī lán thiaⁿ tō-lí ê hiaⁿ-tī chí-moē, tio̍h chai nā án- ni sī chin bô ha̍p Siōng-tè ê tō-lí; in-uī Siōng-tè khí-thâu chhòng-chō lâng, hō͘ lâng phit-phoè ang-bó͘ sī kàu chi̍t-sì- lâng; ia̍h sī it-lâm it-lú nā-tiāⁿ (Má-thài 19:4). Taⁿ lán thiaⁿ tō-lí ê lâng tio̍h siūⁿ lán sī chhin-chhiūⁿ sí, seng-khu, lêng- hûn lóng sī Ki-tok hō͘ lán (Ka-lia̍p-thài. 2:20;Lô.6:6).

Koh chheⁿ-hoan ê hong-sio̍k bat thiaⁿ- kìⁿ kóng, in ê gín-á nā chhut-chu, chiū lia̍h khì chuí-piⁿ chiong thô͘-soa lù, ēng chuí sé chiū ē hó. iū-koh in nā tú-tio̍h un-e̍k, chiū chhut-khì thâi-lâng chiū un- e̍k ē soah. Hiah ê chhut-khì thâi-lâng--ê, nā thâi-ū chiah káⁿ tò-lâi, nā sī thâi-bô, chiū soà m̄-káⁿ tò-lâi in-uī kiaⁿ lâng chhiò, kóng bô eng-hiông.

(āu-koàn beh koh ìn.)

漢羅（Ùi原文改寫）

論風俗

1900.03 180卷 p.27-28

(Tân Pún-lâi記--ê).

今試想風俗，算是真濟款。各國都有各樣，親像外國人頭毛是將剪--ê。中國佮台灣是用剃四圍留中央；抑是穿插亦不同，卻是1位1位ê款，m̄ 免講甚物國較著，其中逐位永有好處tī--teh。

今請將咱本地ê風俗佮khiàn-sńg 來相佮議論幾句。總是有ê 無甚物thang嫌，但是有ê 真 m̄ 好；親像現今拜佛ê款真m̄ 好看，無論抵著甚物災厄，就心生出猜疑，講是天氣 m̄ 好，抑是甚物妖精鬼怪入境內。為著án-ni就扛佛遊街趕鬼，逐家放sak kán-kí 頭路了錢真濟；án-ni逐家真歡喜親像hit個犯著鬼--ê,提石頭家己傷，掠做榮光快樂（可5：5）。In án-ni是親像青瞑teh 扛半遂，攏 m̄ 知活人teh扛甚物；實在真可憐，攏 m̄ 知這號災厄是tuì上帝來，ài beh 叫人反悔去邪歸正。

Koh一項較 m̄ 好 ê 款，就是人若生查某囡仔就扑死。論到出這號惡毒殘忍ê心，比禽獸是較厲害。禽獸雖是歹，iáu-kú m̄甘害死子；但是人比禽獸是較智識，怎樣忍心來害死子？又koh m̄ 是hit號憨憨ê百姓有án-ni；就hit號明理達道ê人亦bat án-ni。M̄-nā是無聽道理ê人bat án-ni，就聽道理ê人亦bat koh做這號事。人做這號事，罪佮thâi 人無各樣。因為上帝將子兒賞賜人，人的確 m̄-thang分別是查甫抑是查某，的確著歡喜替上帝養飼、教示。亦向望tuì咱聽道理ê人行hō͘ 世俗人看樣，才向望這號事會煞。

論到平埔人in有1項不止 m̄ 好，就是嫁娶不止亂，1個人娶幾若個是因為娶過無偌久liâm-piⁿ 煞，就查甫--ê koh娶，查某--ê koh嫁；有ê kiám-chhái 娶月外日，就隨人家己扑算。Che是敗壞人倫污俗。總是咱聽道理ê兄弟姊妹，著知若án-ni是真無合上帝ê道理；因為上帝起頭創造人，hō͘人匹配翁某是到1世人；亦是一男一女nā-tiāⁿ（馬太19：4）。今咱聽道理ê人著想咱是親像死，身軀、靈魂攏是基督hō͘ 咱 （加拉太2：20；羅6：6）。

Koh生番ê風俗bat聽見講in ê囡仔若出珠 ，就掠去水邊將塗沙lù ，用水洗就會好。又koh in若抵著瘟疫，就出去thâi 人就瘟疫會煞。Hiah-ê 出去thâi人--ê,若thâi有才敢倒--來，若是thâi 無，就煞m̄ 敢倒--來，因為驚人笑，講無英雄。

(後卷beh koh印。)