過日ê道理
Koè-ji̍t ê Tō-lí
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台南府城教會報 |
| 卷期 | 第175卷 |
| 日期 | 1899/10 |
| 頁數 | 74 |
白話字（原文數位化）
Koè-ji̍t ê Tō-lí
(Phoaⁿ Bo̍k-su boē koè-sin kì--ê.)
1899.10 175 koàn p.74-75
Sèng-keng kóng, “Eng-kai tio̍h siông-siông kèng-uì Iâ-hô-hoa” (Chim.23:17). “Iâ-hô-hoa” chiū-sī chhòng-chō thiⁿ-tē bān-hāng mi̍h ê Chú-cháiⁿ to̍k-it chin ê Siōng-tè. Só͘-í lán lâng ê pún-hūn tek-khah tio̍h sî-sî chûn- kèng-ài ê sim, ài kiâⁿ Siông-tè só͘ bēng-lēng, put-lūn chhut-ji̍p kiâⁿ chò ài thiaⁿ-thàn Siōng-tè, m̄-ài hoān-choē. Lán tiàm sè-kan sī bô kú-tn̂g, ta̍k lâng ū chi̍t pái sí, sí-āu tio̍h chiàu ta̍k lâng só͘ kiâⁿ lâi siū sím-phoàⁿ. Tī kim--sî chiah tio̍h pó-sioh kong-im, kiâⁿ chē-chē hó sū, pī-pān sí-āu hióng-siū tn̂g-oa̍h ê hok-khì.
Taⁿ lâi lūn ji̍t koè ji̍t ê tō-lí. Tuì chá-khí khùn khí--lâi kàu ê-hng khì khùn ê sū:－－－
-
Ta̍k chá-khí khùn-khí--lâi. Hit-sî lán tio̍h siūⁿ Siōng-tè só͘ sù ê toā in, tī mê--sî ū pó-hō͘ lán ê sèⁿ-miā, hō͘ lán thong-kè choân-an bô tāi. In-uī chā-mê beh khì khùn ê sî, ū chē-chē lâng an-jiân bô sū; m̄-kú kàu kin chá-khí, ū-ê í-keng sí lah, ū-ê tú-tio̍h hoé-chai, chuí-chai, ū-ê ke-lāi tú-tio̍h chit hō hit hō ê kan-khó͘ chhi-chhám. Nā-sī goá ê sin-thé iáu-oa̍h, chhù-the̍h pó-choân, ke-lāi an-ún; che kiám m̄-sī Siōng-tè ê toā in? Kiám m̄ tio̍h tī kin-á-ji̍t, it-hoat chun-kèng toā si-in ê Siōng-tè mah?
-
Tha̍k Sèng-keng. Chá-khí sî sé-bīn chhēng-saⁿ, lāi-goā chéng-chê hó-sè, āu-lâi tio̍h ēng sim khoàⁿ sèng-keng chi̍t chiuⁿ, á-sī kuí-nā chat; chù-sîn siūⁿ só͘ tha̍k ê í-sù, ka-tī ê sim-lāi tio̍h kóng taⁿ só͘ khoàⁿ ê chiuⁿ-chat sī hoan-hù goá tio̍h kiâⁿ sím-mi̍h hó-sū, tio̍h chīn sím-mi̍h pún-hūn; sī ū chek-chū goá tó chi̍t hāng ê m̄ tio̍h, ū kéng-kài goá sím-mi̍h m̄ hó, sī chí-sī goá tio̍h siám-pī sím-mi̍h chai-hō. án-ni chù-sîn hû-sim lâi khoàⁿ, chiū siū lī-ek chin toā.
-
Kî-tó. Ta̍k chá-khí khoàⁿ Seng-keng liáu, chiū tio̍h tī an-chēng ê só͘-chāi kuī lo̍h kî-tó, ēng kiong-kèng ê sim pài Siōng-tè; o-ló I ê toā koân-lêng toā kong-gī êng-kng; ia̍h kám-siā Siōng-tè ê in-tián chû-pi; soà kiû I tài-liām Iâ-so͘ Ki-tok ê kong-lô sià lán ê choē-kò, pó-pì choân-ke pêng-an bān-hok. ia̍h kiû Sèng-sîn chān lán khuì-la̍t thang tû-khì pháiⁿ-tāi kiâⁿ hó-sū.
-
Chûn-sim. Ta̍k ji̍t chûn-sim tio̍h chun-kèng Siōng-tè; chai Siōng-tè bû só͘ put-ti, bû só͘ put-chāi; hoān lán só͘ kiâⁿ só͘-chò, só͘-siūⁿ, put-lūn ka-tī tī teh. Á-sī tī chèng lâng ê bīn-chêng, Siōng-tè lóng kám-chhat; put-sî tio̍h chun-kèng Siōng-tè kap lán tī-teh, ta̍k-hāng sū lóng ài hō͘ Siōng-tè hoaⁿ-hí.
-
Hoān-sū êng-kng Siōng-tè. Lán ta̍k-ji̍t só͘ tú-tio̍h ê sū, tio̍h án-ni seⁿ-khí hó ê ì-sù êng-kng Siōng-tè. Khoàⁿ lâng ū hó, chiū siū(sic) ài o̍h i ê hó; khoàⁿ lâng ū pháiⁿ tio̍h chò pún-sin ê kéng-kài; khoàⁿ lâng teh sàng-chòng tio̍h siūⁿ ka-tī sí-āu ê sū; khoàⁿ-kìⁿ ū é-káu, chheⁿ-mê, phoà-siùⁿ, khit-chia̍h hit-hō, chiū tio̍h kám-siā Siōng-tè hō͘ goá choân-thé chiâu-pī, koh ū thang chia̍h chhēng, koh tio̍h ài pang-chān tī kan-khó͘ lâng. Thiaⁿ luî-tân ê siaⁿ, tio̍h siūⁿ Siōng-tè uî-giâm hián-hek; khoàⁿ thiⁿ teh lo̍h-hō͘, tio̍h kám-siā Siōng-tè lūn-te̍k thó͘-tē thang seⁿ bān-mi̍h; seng-khu ū pêng-an ióng-kiāⁿ, tio̍h kám-in Siōng-tè; tú-tio̍h kan-khó͘ hoān-lān, tio̍h thun-lún hâng-ho̍k Siōng-tè.
-
Tio̍h kín-sīn pó-siú. Sim-koaⁿ tio̍h kò͘-siú io̍k-sok, m̄ thang pàng kù-chāi i chhìn-chhái siūⁿ m̄ tio̍h. Tio̍h siú chhuì-chi̍h, m̄ thang hō͘ chhuì lām-lām kóng m̄ tio̍h ê oē. Ba̍k-chiu, hīⁿ-khang, nā bô ha̍p-gî, lóng m̄ thang khoàⁿ, m̄ thang thiaⁿ m̄ thang khì chò. án-ni kín-sīn pó-siú, chiàⁿ bián hām-lo̍h mô͘-kuí ê ín-iú.
-
Ta̍k-ji̍t tio̍h chheng-liâm. Hoān só͘ chia̍h só͘-lim bô koè thâu; só͘ khiā só͘ chhēng bô chhia-hoâ; chîⁿ-châi chhut-ji̍p bô tham-sim.
-
Ta̍k-ji̍t tio̍h chīn pún-hūn. Put-lūn sū, lông, kong, siong, ê pún-hūn, lóng khîn-kín m̄ thang pîn-toāⁿ. Lâng nā pîn-toāⁿ êng-êng, mô͘-kuí chiū ē khoài ín-iú. Só͘-í tio̍h ta̍k lâng chīn pún-hūn chò i só͘ tio̍h chò ê kang-tiâⁿ. Pó-lô kóng, Pîn-toāⁿ ê lâng, m̄-bián hō͘ i chia̍h.”
-
Ta̍k-ji̍t tio̍h sù-sim tiong-hō͘. Chò-sū tio̍h láu-si̍t kong-tō, m̄ thang choan kò͘ ka-tī lâi hāi tio̍h pa̍t-lâng; m̄ thang phín-phóng khoa-kháu ka-tī ê hó; m̄-thang khoàⁿ-khin biáu-sī pa̍t-lâng. Tio̍h tiong-hō͘ thiàⁿ pat-lâng.
-
Tio̍h séng-chhat. Ta̍k ji̍t kàu àm sū-bū chò bêng-pe̍k, chiū tio̍h siông-sè séng-chhat choân-ji̍t só͘ kiâⁿ-chò ū sím-mi̍h chhò-gō͘ hoān-choē; ū hoān-choē tio̍h kín-kín hoán-hoé, kiû Siōng-tè sià-bián; ū sím-mi̍h só͘ kiâⁿ hó-sū, chiū tio̍h kui êng-kng o-ló Siōng-tè. án-ni séng-chhat liáu-āu, chiū tio̍h koh kèng-tha̍k Sèng-keng, kuī-lo̍h kî-tó, kiû-in kám-siā, jî-hō͘ thang khì an-bîn.
Ta̍k-ji̍t án-ni koè ji̍t, chin-chiàⁿ ē chān lán ê sim-sîn heng-khí chìn-pō͘ tī kiâⁿ thiⁿ-lō͘.
漢羅（Ùi原文改寫）
過日ê道理
(潘牧師未過身記--ê.)
1899.10 175 卷 p.74-75
聖經講：「應該著常常敬畏耶和華” (箴. 23:17)。」耶和華「就是創造天地萬項物ê主宰獨一真ê上帝。所以咱人ê本份的確著時時存敬愛ê心，愛行上帝所命令，不論出入行做愛聽趁上帝，毋愛犯罪。咱踮世間是無久長，逐人有一擺死，死後著照逐人所行來受審判。佇今--時chiah著保惜光陰，行濟濟好事，備辦死後享受長活ê福氣。
Taⁿ來論日過日ê道理。對早起睏起來到ê昏去睏ê事：───
1.逐早起睏起來。 Hit時咱著想上帝所賜ê大恩，佇暝時有保護咱ê生命，予咱通過全安無代。因為昨暝beh去睏ê時，有濟濟人安然無事； 毋過到今早起，有ê已經死lah，有ê 拄著火災，水災，有ê家內拄著這號hit號ê艱苦悽慘。若是我ê身體猶活，厝宅保全，家內安穩；這kiám毋是上帝ê大恩？ Kiám毋著佇今仔日，益發尊敬大施恩ê上帝mah？
2.讀聖經。早起時洗面穿衫，內外整齊好勢，後來著用心看聖經一章，á是幾那節；注神想所讀ê意思，家己 ê心內著講taⁿ所看ê章節是吩咐我著行甚乜好事，著盡甚乜本份；是有指責我tó一項ê毋著，有警戒我甚乜毋好，是指示我著閃避甚乜災禍。 按呢注神扶心來看，就受利益真大。
3.祈禱。 逐早起看聖經了，就著佇安靜ê所在跪落祈禱，用恭敬ê心拜上帝；呵咾伊ê大權能大公義榮光；亦感謝上帝ê恩典慈悲；紲求伊帶念耶穌基督ê功勞赦咱ê罪過保庇全家平安萬福。亦求聖神贊咱氣力通除去歹代行好事。
4.存心。 逐日存心著尊敬上帝；知上帝無所不知，無所不在；凡咱所行所做，所想，不論家己佇teh。Á是佇眾人ê面前，上帝攏鑒察；不時著尊敬上帝佮咱佇teh，逐項事攏愛予上帝歡喜。
5.凡事榮光上帝。咱逐日所拄著ê事，著按呢生起好ê意思榮光上帝。 看人有好，就想愛學伊ê好；看人有歹著做本身ê警戒；看人teh送葬著想家己死後ê事；看見有啞口，青盲，破相，乞食hit號，就著感謝上帝予我全體齊備，閣有通食穿，閣著愛幫贊佇艱苦人。聽雷tân ê聲，著想上帝威嚴顯赫；看天teh落雨，著感謝上帝潤澤土地通生萬物；身軀有平安勇健，著感恩上帝；拄著艱苦患難，著吞忍降服上帝。
6.著謹慎保守。心肝著顧守約束，毋通放據在伊凊彩想毋著。著守嘴舌，毋通予嘴濫濫講毋著ê話。目睭，耳孔，若無合宜，攏毋通看，毋通聽毋通去做。 按呢謹慎保守，chiàⁿ免陷落魔鬼ê引誘。
7.逐日著清廉。凡所食所lim無過頭；所徛所穿無奢華；錢財出入無貪心。
8.逐日著盡本份。不論士，農，工，商ê本份，攏勤緊毋通貧惰。人若貧惰閒閒，魔鬼就會快引誘。所以著逐人盡本份做伊所著做ê工程。保羅講：貧惰ê人，毋免予伊食。”
9.逐日著使心忠厚。做事著老實公道，毋通專顧家己來害著別人；毋通品phóng誇口家己ê好；毋通看輕藐視別人。著忠厚疼別人。
10.著省察。 逐日到暗事務做明白，就著詳細省察全日所行做有甚乜錯誤犯罪；有犯罪著緊緊反悔，求上帝赦免；有甚乜所行好事，就著歸榮光呵咾上帝。 按呢省察了後，就著閣敬讀聖經，跪落祈禱，求恩感謝，而後通去安眠。
逐日按呢過日，真正會贊咱ê心神興起進步佇行天路。