論Thái-ko

Lūn Thái-ko

文獻資訊

項目	資料
作者	無lo̍h名
卷期	台南府城教會報
卷期	第134卷
日期	1896/5
頁數	38

白話字（原文數位化）

Lūn Thái-ko(Khoàⁿ Lī-bī-kì 13, 14 chiuⁿ).

1896.05 134 koàn p.38-39

Tī I-sek-lia̍t ê peh-sìⁿ ê tiong-kan ū-sî ū lâng jiám--tio̍h thái-ko ê pīⁿ; hit-hō lâng ê kan-khó͘ chin-chiàⁿ toā, pí chit-pêng thái-ko ê lâng káⁿ ū khah siong-tiōng. Lâng tú-tio̍h chit-hō pīⁿ seng-khu chiū it-ti̍t noā--khì, ûn-ûn-á lak-chhiú lak-kha, kàu seng-khu lóng hāi, lâng chiū sí. Chit-ê pīⁿ iā bē i--tit, khah gâu ê i-seng lóng bô hoat-tit. Khiok lâng ū-sî hó, chóng m̄-si tuì chia̍h-io̍h ê iân-kò͘, sǹg-sī Siōng-tè in-tián I, hō͘ I ē ka-tī hó.

iū-koh chi̍t-hāng ê kan-khó͘ sī thái-ko ê lâng hō͘ Siōng-tè khoàⁿ in chò bô chheng-khì, m̄-chún I toà tī pa̍t-lâng ê tiong-kan, iā m̄-chún I ji̍p tiān-tn̂g kî-tó; tek-khak tio̍h toà tī khòng-iá-goā bô lâng kàu ê só͘-chāi. Khoàⁿ Lī-bī-kì 13:45, 46, Kìⁿ-nā hoān-tio̍h thái-ko--ê tio̍h thiah-li̍h saⁿ, lō͘-hiān i-ê thâu-khak, ng-chhuì, ka-tī kiò kóng, Goá lâ-sâm--ah, Goá lâ-sâm--ah! Tng hoān-tio̍h thái-ko ê sî chin-chiàⁿ ba̍k-tio̍h bô chheng-khì; tio̍h pa̍t-keng chhù ka-tī khiā-khí, tiàm tī iâⁿ-goā.

Siat-sú thái-ko ê pīⁿ nā hó, hit-ê lâng kē-tit-thang(sic) liâm-piⁿ ji̍p iâⁿ-lāi kap lâng bau-poê(sic). I tio̍h kiò chè-si lâi kā I giām; chè-si khoàⁿ-liáu tio̍h kā I kiâⁿ lé-sò͘ hiù-hoeh chhoā I ji̍p iâⁿ-lāi. iáu-kú tio̍h lēng-goā khiā-khí chi̍t lé-pài kú; kàu tē peh-ji̍t hō͘ chè-si chhoā I kàu Hoē-bō͘, koh-chài hiàn-chè boah-hoeh boah-iû, chiàⁿ ē chheng-khì, thang kap pa̍t-lâng chò-hoé, an-jiân chhut-ji̍p.

Siōng-tè kàu hiah giâm khoán-thāi hit-hō thái-ko ê lâng sī in-uī siáⁿ-sū? Ū lâng kóng sī in-uī chit-hō ê pīⁿ ē koè lâng; nā iông-ún in toà tī pa̍t-lâng ê tiong-kan, bô hō͘ I lēng-goā khiā-khí, kiaⁿ-liáu chèng-lâng lóng hō͘ I tò͘--tio̍h.

Chóng-sī ū pa̍t-lâng kóng chit-ê pīⁿ bē koè--lâng, thái-ko m̄-bián tek-khak lēng-goā toà; chhin-chhiūⁿ Nái-bān sī thái-ko iáu-kú sī Chiong-kun(II Ông 5:1), Ki-khap-se sī thái-ko iáu-kú kap ông kóng-oē (II Ông 5:27, 8:5). Thái-ko lēng-goā toà put-kò sī in-uī Siōng-tè kah in tio̍h án-ni.

Sè-kan lâng tú-tio̍h chhìn-chhái pīⁿ lóng sī uī-tio̍h choē-ok ê iân-kò͘. Lán khiok m̄-thang phah-sǹg pīⁿ-lâng ê choēpí hó-lâng ê choē tek-khak khah tāng. Chóng-sī thang kóng, sè-kan lâng nā lóng bô choē sè-kan lâng chiū lóng bô pīⁿ. Tī kū-iok ê sî-chūn Siōng-tè nā beh khoàⁿ chèng pīⁿ-lâng chò bô chheng-khì khiok ū lí-khì. M̄-kú I bô án-ni siat-hoat. I tī bān-hāng pīⁿ ê tiong-kan kéng chi̍t-hāng, chiū-sī chit-hō thái-ko ê piⁿ, thang hián-bêng chit-ê ì-sù, hō͘ lâng khoàⁿ thái-ko ê lâng tio̍h liâm-piⁿ siūⁿ choē-ok loā pháiⁿ loā lī-hāi. Taⁿ nā chiong thái-ko ê pīⁿ lâi pí-phēng lâng ê choē-ok ū 7 hāng thang kóng.

1. Thái-ko ê pīⁿ chin m̄-hó khoàⁿ, seng-khu pe̍h-pe̍h, kha-chhiú teh noā, hō͘ lâng khoàⁿ-liáu ē gāi-gio̍h iàm-ò͘. Lâng ê pháiⁿ tī Siōng-tè ê bīn-chêng iā sī án-ni. Lâng chò-pháiⁿ ū-sî chò-liáu hoaⁿ-hí khoa-kháu, pa̍t-lâng iā o-ló i-ê pún-sū. M̄-kú ta̍k-hāng pháiⁿ kî-si̍t sī m̄-hó khoàⁿ, chèng-lâng só͘ eng-kai tio̍h iàm-chiān.

2. Thái-ko ê pīⁿ goân-pún sī sió-khoá, m̄-chai-iáⁿ ê lâng khoàⁿ chò bô iàu-kín. Lâng chò pháiⁿ iā sī án-ni, goân-pún teh chò ê sî chiū lia̍h chò sió-khoá, bô iàu-kín ê sū.

3. Thái-ko ê pīⁿ tek-khak ná-kú ná siong-tiōng, tì-kàu thong seng-khu lóng hō͘ I hāi. Lâng chò pháiⁿ iā sī án-ni; khí-thâu sī hoaⁿ-hí chò, āu-lâi pìⁿ-chò choē-ok ê lô͘-po̍k, hō͘ I khah-iâⁿ, pé-pa̍k, lō͘-boé thoa kàu tē-ge̍k. Goá bat thaiⁿ-kìⁿ kóng bó͘ só͘-chāi ū chi̍t-ê cha-bó͘-gín-ná, i-ê seng-khu chi̍t-uī ū lio̍h-lio̍h-á bâ, tio̍h khì hō͘ i-seng khoàⁿ. I-seng chi̍t-ē khoàⁿ; khoàⁿ-liáu kóng sī thái-ko ê pīⁿ. Hit-ê cha-bó͘-gín-ná chi̍t-ē thiaⁿ-kìⁿ chiū hoân-ló kàu beh sí, mî-ji̍t lâu ba̍k-sái, lóng bô siū an-uì, sī in-uī i chai-iáⁿ, m̄-sī hoân-ló chit-tia̍p ê kan-khó͘, sī kiaⁿ āu-ji̍t ê sū. Kiám-chhái i-ê phoāⁿ ài an-uì i, khǹg i m̄-bián khàu, in-uī sī sió-khoá ê sū, khah bô chhin-chhiūⁿ siⁿ lia̍p-á ê thiàⁿ; chiah-ê put-kò sī gōng-oē, chhut tuì in m̄-chai-iáⁿ nā-tiāⁿ. Ū-sî lâng kiâⁿ-pháiⁿ, hō͘ i-ê pêng-iú an-uì i kóng sī sió-khoá bô iàu-kín ê tāi-chì. Chóng-sī lâng m̄-thang án-ni phah-sǹg, tek-khak tio̍h chin hoân-ló, kiû Siōng-tè sià-choē chiàⁿ ē an-sim(Lô-má 6:21, 23).

4. Thái-ko ê seng-khu ē ná-kú ná bâ. Chiàu lán khoàⁿ in hit-hō ê lâng ê siông-siông toā thiàⁿ. ū lâng kóng bô tek-khak, in-uī pīⁿ ná tāng seng-khu khah m̄-chai thiàⁿ. Lâng chò pháiⁿ iā sī án-ni; khí-thâu teh chò ê sî-chūn, i-ê liông-sim chhéⁿ, hō͘ i kiaⁿ. āu-lâi ná-kiâⁿ ná koàn-sì, sit-lo̍h i-ê liông-sim chhin-chhiūⁿ hō͘ hoé sio-ù (I Thê-mô͘-thài 4:2), kiâⁿ-pháiⁿ lóng bô kiaⁿ, lóng m̄-chai choē ê khoán.

5. Chit-hō ê piⁿ lâng bē hiáu-tit i-hó; lán lâng ū-choē iā bē hiáu-tit kiù ka-tī, iā bô lâng ē kiù lán. Thái-ko nā tit-tio̍h hó sī tuì Siōng-tè in-tián i: lán tit-tio̍h kiù iā sī án-ni.

6. Thái-ko ê lâng m̄-thang ji̍p Hoē-bō͘-tiûⁿ, iā m̄-thang ji̍p iâⁿ-lāi tiàm tī peh-sìⁿ ê tiong-kan. Chit-ê thang phì-jū kiâⁿ-pháiⁿ ù-oè ê lâng bē-kham-tit kau-poê Siōng-tè; iā bē-kham-tit ji̍p kàu-hoē kap Siōng-tè sèng ê peh-sìⁿ saⁿ kau-poê (Si-phian 1:4, 5, Be̍k-sī-lio̍k 21:27, 22:15).

7. Lâng ū thái-ko ê pīⁿ á-sī bô thái-ko ê pīⁿ sī hō͘ chè-si tiāⁿ-tio̍h, i bē kham-tit kan-ta ka-tī phah-sǹg. Khoàⁿ Lī-bī-kì 13:1-44. Lâng ê phoê-hu nā siⁿ-koè, á-sī sián, á-sī pan-tiám, á-sī pe̍h-pan, i tio̍h chiū-kīn chè-si. Chè-si chiàu Siōng-tè só͘ siat ê hoat-tō͘ tio̍h kā i giām. Siat-sú chè-si gí-tiāⁿ sī thái-ko ê pīⁿ, hit ê lâng chiū tiāⁿ-tio̍h sī thái-ko ê lâng, tio̍h khì tiàm tī goā-bīn ê só͘-chāi. Sui-jiân lâng chìⁿ bô-iáⁿ sī thái-ko ê pīⁿ, iáu-kú sī bô lō͘-ēng; chit-hō sū lâng bē chú-tit-ì. Iû-goân án-ni lâng kiám-chhái kóng i sī bô-choē ê lâng, m̄-kú i bô tek-khak sī bô-choē. Tio̍h hō͘ Siōng-tè sím-phoàⁿ chiàⁿ chai; Siōng-tè nā kóng lán ū choē, lán chiàⁿ tiāⁿ-tio̍h sī ū choē ê lâng.

Lán chiah-ê ù-oè, lán ê gī chhin-chhiūⁿ kiaⁿ-lâng ê phoà-saⁿ; lán chhin-chhiūⁿ í-keng ta ê hio̍h, in-uī ū-choē tú-tio̍h koáⁿ-tio̍k, hō͘ hong chhoe-lâi chhoe-khì. Bo̍h-tit ka-tī phiàn; îm-loān, pài ngó͘-siōng, kiâⁿ kan-îm, chò loān-tóng, ài lâm-sek, chò-chha̍t, tham-sim, chia̍h chiú-chuì, lé-mē, khok-to̍k, bē tit-tio̍h Siōng-tè ê kok. Lán chiah-ê ū lâng chá sī án-ni; taⁿ oá-khò lán ê Chú Iâ-so͘ ê miâ, kap lán-ê Siōng-tè ê Sîn, ū sé-chheng, chiâⁿ-sèng, chheng-chò-gī.

漢羅（Ùi原文改寫）

論Thái-ko(看利未記 13, 14 章).

1896.05 134卷 p.38-39

佇以色列ê百姓ê中間有時有人染著thái-ko ê病；彼號人ê艱苦真正大，比這爿thái-ko ê人敢有較傷重。人拄著這號病身軀就一直爛--去，ûn-ûn仔落手落跤，到身軀攏害，人就死。 這个病也袂醫--得，較gâu ê醫生攏無法得。卻人有時好，總毋是對食藥ê緣故，算是上帝恩典伊，予伊會家己好。

又閣一項ê艱苦是thái-ko ê人予上帝看in做無清氣，毋准伊蹛佇別人ê中間，也毋准伊入殿堂祈禱；的確著蹛佇曠野外無人到ê所在。看利未記13:45, 46，見若患著thái-ko--ê著拆裂衫，露現伊ê頭殼，掩嘴，ka-tī叫講：我lâ-sâm--ah，我lâ-sâm--ah！當患著thái-ko ê時真正沐著無清氣；著別間厝ka-tī徛起，踮佇營外。

設使thái-ko ê病若好，彼个人袂得通連鞭入營內佮人交陪。伊著叫祭司來kā伊驗；祭司看了著kā伊行禮數hiù血chhoā伊入營內。 猶過著另外徛起一禮拜久；到第八日予祭司chhoā伊到會幕，閣再獻祭抹血抹油，chiàⁿ ē清氣，通佮別人做，安然出入。

上帝到hiah嚴款待hit號thái-ko ê人是因為啥事？有人講是因為這號ê病會過人；若容允in toà tī別人ê中間，無hō͘伊另外khiā起，驚了眾人攏hō͘伊tò͘--tio̍h。

總是有別人講這個病bē過人，thái-ko毋免的確另外蹛；親像乃縵是thái-ko猶過是將軍(II王5:1)， Ki-khap-se是thái-ko猶過佮王講話(II 王 5:27, 8:5)。 Thái-ko另外蹛不過是因為上帝教in著按呢。

世間人拄著chhìn-chhái病攏是為著罪惡ê緣故。咱卻毋通拍算病人ê罪比好人ê罪的確較重。總是通講：世間人若攏無罪世間人就攏無病。 佇舊約ê時陣上帝若beh看眾病人做無清氣卻有理氣。 毋過伊無按呢設法。伊佇萬項病ê中間揀一項，就是這號thái-ko ê病，通顯明這個意思，予人看thái-ko ê人著連鞭想罪惡偌歹偌厲害。 Taⁿ若將thái-ko ê病來比並人ê罪惡有7項通講。

1. Thái-ko ê病真m̄好看，身軀白白，腳手teh爛， hō͘人看了會gāi-gio̍h厭惡。人ê pháiⁿ tī上帝ê面前也是án-ni。人做pháiⁿ有時做了歡喜誇口，別人也o-ló伊ê本事。 M̄-kú ta̍k項pháiⁿ其實是m̄好看，眾人所應該tio̍h厭賤。

2. Thái-ko ê病原本是小可，毋知影ê人看做無要緊。人做歹也是按呢，原本teh做ê時就掠做小可，無要緊ê事。

3. Thái-ko ê病的確ná久ná傷重，致到通身軀攏予伊害。人做歹也是按呢；起頭是歡喜做，後來變做罪惡ê奴僕，予伊較贏，把縛，路尾拖到地獄。我捌聽見講某所在有一個查某囡仔，伊ê身軀一位有略略仔麻，著去予醫生看。醫生一下看；看了講是thái-ko ê病。 彼个查某囡仔一下聽見就煩惱到beh死，暝日流目屎，攏無受安慰，是因為伊知影，毋是煩惱這tia̍p ê艱苦，是驚後日ê事。 Kiám-chhái伊ê伴愛安慰伊，勸伊毋免哭，因為是小可ê事，較無親像生粒仔ê疼；chiah-ê不過是戇話，出對 in 毋知影nā-tiāⁿ。有時人行歹，予伊ê朋友安慰伊講是小可無要緊ê代誌。總是人毋通按呢拍算，的確著真煩惱，求上帝赦罪chiàⁿ會安心(羅馬6:21，23)。

4. Thái-ko ê身軀會ná久ná麻。照咱看in hit號ê人ê常常大疼。有人講無的確，因為病ná重身軀較毋知疼。人做歹也是按呢；起頭teh做ê時陣，伊ê良心醒，予伊驚。後來ná行ná慣勢，失落伊ê良心親像予火燒ù (提摩太前書4:2)，行歹攏無驚，攏毋知罪ê款。

5. 這號ê病人袂曉得醫好；咱人有罪也袂曉得救家己，也無人會救咱。 Thái-ko若得著好是對上帝恩典伊:咱得著救也是按呢。

6. Thái-ko ê人毋通入會幕場，也毋通入營內踮佇百姓ê中間。 這個通譬喻行歹污穢ê人袂堪得交陪上帝；也袂堪得入教會佮上帝聖ê百姓相交陪(詩篇1:4，5，默示錄 21:27，22:15)。

7. 人有thái-ko ê病á是無thái-ko ê病是予祭司定著，伊袂堪得kan-ta 家己拍算。看利未記 13:1-44。人ê皮膚若生過，á是癬，á是斑點，á是白斑，伊著就近祭司。 祭司照上帝所設ê法度著 kā伊驗。設使祭司擬定是thái-ko ê病，彼个人就定著是thái-ko ê人，著去踮佇外面ê所在。雖然人諍無影是thái-ko ê病，猶過是無路用； 這號事人袂注得意。猶原按呢人kiám-chhái講伊是無罪ê人，毋過伊無的確是無罪。 著予上帝審判chiàⁿ知；上帝若講咱有罪，咱chiàⁿ定著是有罪ê人。

咱chiah-ê污穢，咱ê義親像驚人ê破衫；咱親像已經ta ê葉，因為有罪拄著趕逐，予風吹來吹去。莫得家己騙；淫亂，拜偶像，行姦淫，做亂黨，愛男色，做賊，貪心，食酒醉，詈罵，酷毒，袂得著上帝ê國。咱chiah-ê有人早是按呢； taⁿ倚靠咱ê主耶穌ê名，佮咱ê上帝ê神，有洗清，成聖，稱做義。