Lī-ek chhiⁿ-mî lângPermalink

文獻資訊Permalink

白話字（原文數位化）Permalink

Lī-ek chhiⁿ-mî lâng

1895.08 125 koàn p.78-79

Khó͘ Bûn-gâm kì--ê.

(Chiap chêng-koàn tē 60 bīn.)

Lán khoàⁿ Siōng-tè chhòng-chō lâng sī chiâu-chn̂g , khah hán-tit tuì chhut-sì chiū chhiⁿ-mî ; siat-sú ū ia̍h sī chió-chió . Taⁿ chhiⁿ-mî lâng cháiⁿ-iūⁿ oē chiah-choē? Sī oē kóng-tit saⁿ-hāng ê iân-kò͘. 1.Chiū-sī tuì ka-kī chio --lâi--ê . 2. Sī tuì pē-bú só͘ liân-luī--ê . 3.Sī lâng í-keng kàu nî-hè lāu , khah-siông oē tì ba̍k-chiu hoe, bô khoàⁿ-kìⁿ .

Thâu chi̍t hāng, lâng ê chhiⁿ-mî cháiⁿ- iūⁿ kóng sī ka-kī chio lâi-ê ? Lán khoàⁿ chiah ê ka-kī chio-lâi ê chhiⁿ-mî lâng , khah-choē sī jī-cha̍p-goā hè kàu saⁿ- cha̍p-goā--ê, in-uī tī chiah ê nî-hè ê tiong-kan, lâng khah-siông choè pháiⁿ-kiáⁿ, tuì-tiōng lú-sek kè-thâu, ka-kī chiau-that sin-miā, siông-siông tì to̍k-chhng ê chèng-thâu , tì-kàu ba̍k-chiu chhiⁿ-mî ê sī chin-choē . Koh sī ū-ê tuì choè-chha̍t hāi-lâng, hō͘ lâng khí-put-goān, chiū lia̍h lâi phah-ba̍k, hō͘ i chhiⁿ-mî ; che hō͘ lán thang chai bêng-bêng ka-kī chio lâi ê chhiⁿ-mî .

Tē-jī, cháiⁿ-iūⁿ sī tuì pē-bú liân-luī--ê ? Lán khoàⁿ ū-ê chhut-sì bô joā-kú chiū chhiⁿ-mî, ū-ê sì-gō͘ hè chiū chhiⁿ-mî , ū-ê cha̍p-só͘ hè chhiⁿ-mî, ū-ê kàu cha̍p-goā hè chiah chhiⁿ-mî; chiū án-ni hō͘ lán thang chai , chiah ê gín-ná m̄-sī chhin-chhiūⁿ hiah ê tiong-liân--ê pháiⁿ, lâi tì chhiⁿ-mî, bêng-bêng sī tuì in pē-bú só͘ jiám lâi ê to̍k. Lūn chit téng-hō ê chhiⁿ-mî lâng, lán si̍t-chāi tio̍h put-chí khó- lîn; in-uī i chhut-sì bô joā-kú thang khoàⁿ-kìⁿ Siōng-tè só͘ chhòng-chō ê êng- kng, koh siông-siông sī hō͘ lâng khoàⁿ- khin m̄-ti̍h, bô-i bô-oá, ū-ê sak-lo̍h khit-chia̍h iâⁿ, chhiⁿ-chhiⁿ chhám-chhám sī kóng só͘ boē-chīn--ê .

Tē-saⁿ, lâng í-keng kàu lāu, khah-siông oē tì chhiⁿ-mî , ba̍k-chiu hoe. Chóng-sī chit-hō ê chhiⁿ-mî khah bián tio̍h kiaⁿ, in-uī lâng í-keng kàu lāu, khah-siông ū i-ê kiáⁿ-jî thang chiàu-kò͘, só͘-í tī chit-sî khah bián hoân-ló; siat- sú lóng bô lâng thang chiàu-kò͘--ê sī khah chió . án-ni hō͘ lán thang chai só͘ tio̍h thoè in siat-hoat--ê , sī tah-lo̍h chi̍t téng-hō ê chhiⁿ-mî lâng , lán tio̍h chīn sim lâi thoè in siūⁿ siat-hoat , hō͘ in oē siú tō-lí , koh bô kan-khó͘ .

Taⁿ ài beh lī-ek chiah ê chhiⁿ-mî ê sū , si̍t-chāi sī put-chí hó ê kú-gī ū thé- thiap Kiù-chú ê sim ài kiù chiah ê lâng só͘ khoàⁿ bô-ê , lâi êng-kng Siōng-tè hó ê chí-ì; goá chiah bô kiaⁿ kiàn-siàu, lâi siá kuí-nā hō ê hoat-tō͘, chiū pâi-lia̍t tī ē-toé.

Thâu chi̍t hāng, tio̍h hō͘ in oē siú tō- lí , lâi êng-kng Siōng-tè . Tē-jī hāng , tio̍h thoè in siat-hoat kiú-oán ê thâu-lō͘ . Taⁿ beh hō͘ in oē siú tō-lí lâi êng-kng Siōng-tè ê hoat-tō͘, tek-khak tio̍h chhin-chhiūⁿ Tâi-oân-hú-siâⁿ kap Choân-chiu só͘ siat ê hoat-tō͘, hō͘ in tāi-seng ēng bong ê hoat lâi tha̍k-chheh kàu lóng oē tha̍k Sèng-chheh , chhim-bat tō-lí , ia̍h chai ka-kī ê pún-hūn ; sui-sī ū Bo̍k-su Ko͘-niû ê poê-ióng , iáu-kú ka-kī ia̍h tio̍h kiâⁿ in ê pún-hūn, lâi choè só͘ oē choè ê kang , bián liân-luī kong-hoē ê só͘-huì .

Tē-jī tio̍h thoè in siat-hoat kiú-oán ê kan-kí thâu-lō͘ . Taⁿ ū sím-mi̍h ê lō͘ thang hō͘ in lâi choè ? Chiàu goá siūⁿ ū kuí-nā hō . 1 . Chiū-sī choè thoân tō-lí ê lâng. 2 .Chiū-sī choè chho͘-tāng ê kang . 3. Chiū-sī choè khin-khó ê kang . Chóng- sī chí saⁿ téng-hō--ê ia̍h tio̍h soè-jī lâi chhâ-khó ; sī tāi-seng tio̍h kéng sím-mi̍h hō ê lâng kham-tit hō͘ i choè thoân tō-lí ê lâng, sím-mi̍h téng-hō lâng oē-kham-tit choè chho͘-kang, sím-mi̍h téng-hō sī tio̍h hō͘ i choè khin-khó--ê ; nā oē án-ni soè-jī séng-chhat siūⁿ , chiū ta̍k lâng chiah oē chīn in ê pún-hūn .

Taⁿ thâu chi̍t hāng, chhiⁿ-mî lâng nā oē choè thoân tō-lí ê lō͘-ēng, si̍t-chāi oē put-chí lī-ek lâng. Cháiⁿ-iūⁿ thang chai ? In-uī chá goán Ē-mn̂g ū chi̍t-ê hiaⁿ-tī chhiⁿ-mî, i pún sī teh choè kang-hu ê lâng ; āu-lâi tì ba̍k-chiu chhiⁿ-mî , kàu- hoē ū pang-chān i chia̍h , i chiū ta̍k ji̍t kàu I-koán khì kóng tō-lí hō͘ hiah ê phoà-pīⁿ lâng thiaⁿ , lóng bô kiaⁿ pīⁿ-lâng ê chhàu-bī , sī ti̍t-ti̍t ài ēng thiàⁿ i ê sim khoán-thāi i, siông-siông thoè phoà-pīⁿ lâng kî-tó, ín-chhoā in lâi lé-pài-tn̂g thiaⁿ Kiù-chú ê tō-lí , só͘ ín-chhoā ê ta̍k lâng lóng sī sêng-si̍t--ê khah choē . Chiàu goá khoàⁿ-i choè chhiⁿ-mî ê thoân-tō sī pí hiah ê ba̍k-kng--ê ín-chhoā lâng khah choē. Só͘-í goá chiah kóng chhiⁿ-mî lâng thang hō͘ i tam-tng thoân-tō ê chit , chiū-sī tuì chit-ê ê kám-kek . Chóng-sī hit lâng i tī Ē-mn̂g ê koe-lō͘ put-chí se̍k, kìⁿ- nā Ē-mn̂g ê hiaⁿ-tī chí-bē ê chhù nā-sái kā i kóng tī tah-lo̍h , chiū chai thang khì thàm-bāi in, put-lūn sin kū ê hiaⁿ-tī á- sī sin thiaⁿ tō-lí ê pêng-iú, in ê só͘-chāi i ia̍h lóng oē kàu, ia̍h lóng m̄-sái tio̍h lâng khan i, hoán-tńg oē chhoā m̄-chai lō͘ ê pêng-iú . Chóng-sī lūn chit ê hiaⁿ- tī choè kàu-hoē ê kang, put-chí ū kong- hāu , in-uī i ū ín-chhoā lâng lâi choè Kiù-chú ê ha̍k-seng ; che sī chiàu goá só͘ khoàⁿ-kìⁿ--ê lâi kóng nā-tiāⁿ .

Koh chá goá bat khoàⁿ-kìⁿ chi̍t pún ê goā chheh, sī hō-choè “Kó͘-bo̍k khoàn- koan .” Chit-pún ê tāi-ì , sī teh lūn chi̍t ê chhiⁿ-mî Bo̍k-su put-chí gâu khǹg lâng toê-iân hiàn hō͘ Chú , sī put-chí ū kong- hāu i só͘ choè ê kang . Só͘-í tuì chiah ê pîn-kù , sī hō͘ lán thang chai chhiⁿ-mî lâng nā oē choè thoân-tō ê kang sī ū lō͘-ēng.

(āu-koàn beh soà ìn.)

漢羅（Ùi原文改寫）Permalink

利益青暝人

1895.08 125卷 p.78-79

Khó͘ Bûn-gâm記--ê.

(接前卷第60面。)

咱看上帝創造人是齊全，較罕得tuì 出世就青瞑；設使有亦是少少。今青瞑人怎樣會chiah 濟？是會講得3 項 ê 緣故。1、就是tuì 家己招--來ê。2、是tuì父母所連累--ê。3、是人已經到年歲老，較常會致目珠花，無看見。

頭1項，人 ê 青瞑怎樣講是家己招--來ê ？咱看chiah-ê 家己招--來 ê 青瞑人，較濟是20外歲到30外--ê,因為 tī chiah-ê 年歲 ê 中間，人較常做歹子，tuì 重女色過頭，家己蹧躂身命，常常致毒瘡ê症頭，致到目珠青瞑ê是真濟。Koh是有--ê tuì 做賊害人，hō͘ 人起不願，就掠來扑目，hō͘ 伊青瞑；che hō͘ 咱thang知明明家己招來ê青瞑。

第2，怎樣是tuì 父母連累--ê ？咱看有ê 出世無偌久就青瞑，有ê 4、5歲就青瞑，有ê 10數歲青瞑，有ê到10外歲才青瞑；就án-ni hō͘ 咱thang知，chiah-ê 囡仔 m̄是親像 hiah-ê 中年--ê 歹，來致青瞑，明明是 tuì in 父母所染來ê 毒。論這等號ê 青瞑人，咱實在著不止可憐；因為伊出世無偌久thang看見上帝所創造ê 榮光，koh常常是hō͘ 人看輕m̄ ti̍h,無依無倚，有ê sak落乞食營，悽悽慘慘是講所未盡--ê。

第3，人已經到老，較常會致青瞑，目珠花。總--是這號 ê 青瞑較免著驚，因為人已經到老，較常有伊 ê 子兒thang照顧，所以tī 這時較免煩惱；設使攏無人thang照顧--ê 是較少。án-ni hō͘ 咱thang知所著替 in 設法--ê,是佗落1等號ê 青瞑人，咱著盡心來替in 想設法，hō͘ in會守道理，koh無艱苦。

今ài beh 利益chiah-ê 青瞑 ê事，實在是不止好 ê 舉義，有體貼救主 ê 心ài救chiah-ê 人所看無--ê,來榮光上帝好ê 旨意；我才無驚見笑，來寫幾若號ê 法度，就排列tī下底。

頭1項，著hō͘ in會守道理，來榮光上帝。第2項，著替 in 設法救援 ê 頭路。今 beh hō͘ in 會守道理來榮光上帝 ê 法度，的確著親像台灣府城佮泉州所設 ê 法度，hō͘ in 第先用摸 ê 法來讀冊到攏會讀聖冊，深bat 道理，亦知家己 ê 本份；雖是有牧師、姑娘 ê 培養，iáu-kú 家己亦著行 in ê 本份，來做所會做 ê工，免連累公會 ê 所費。

第2著替 in 設法救援 ê kan-kí頭路。今有甚物 ê 路thang hō͘ in來做？照我想有幾若號。1、就是做傳道理 ê 人。2、就是做粗重 ê 工。3、就是做輕可 ê 工。總--是這3 等號--ê亦著細膩來查考；是第先著揀甚物號ê 人堪得hō͘ 伊做傳道理ê 人？甚物等號人會堪得做粗工？甚物等號是著hō͘ 伊做輕可m̂e？若會án-ni 細膩省察想，就逐人才會盡 in ê 本份。

今頭1項，青瞑人若會做傳道理 ê 路用，實在會不止利益人。怎樣thang知？因為早阮廈門有一個兄弟青瞑，伊本是teh 做工夫 ê人；後來致目珠青瞑，教會有幫贊伊食，伊就逐日到醫館去講道理 hō͘ hiah-ê破病人聽，攏無驚病人ê 臭味，是直直ài用疼伊ê 心款待伊，常常替破病人祈禱，引chhoā in 來禮拜堂聽救主 ê 道理，所引chhoā ê 逐人攏是誠實--ê 較濟。照我看伊做青瞑 ê 傳道是比 hiah-ê 目光--ê 引chhoā人較濟。所以我才講青瞑人thang hō͘伊擔當傳道 ê 職，就是tuì 這個 ê 感激。總--是hit人伊tī 廈門 ê 街路不止熟，見若廈門 ê 兄弟姊妹 ê 厝，若使kā伊講 tī 佗落，就知thang去探覓 in，不論新舊ê 兄弟抑是新聽道理 ê 朋友，in ê 所在伊亦攏會到，亦攏m̄使著人牽伊，反轉會chhoā m̄知路 ê 朋友。總--是論這個兄弟做教會 ê 工，不止有功效，因為伊有引chhoā人來做救主 ê 學生；che是照我所看見--ê來講nā-tiāⁿ。

Koh早我 bat 看見一本ê 外冊，是號做《瞽目勸捐》。這本 ê 大意，是teh 論一個青瞑牧師不止gâu 勸人題捐 獻hō͘ 主，是不止有功效伊所做 ê 工。所以tuì chiah-ê憑據，是hō͘ 咱thang知青瞑人若會做傳道ê工是有路用。

(後卷beh soà印。)